فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۶۱ تا ۱۸۰ مورد از کل ۹۸۹ مورد.
۱۶۱.

برآورد پوشش ثبت مرگ و ساخت جدول عمر مستقیم برای استان های ایران در دوره ی 1395- 1390(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جدول عمر امید زندگی در بدو تولد داده های ثبتی پوشش ثبت مرگ ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۵ تعداد دانلود : ۳۷۲
ساخت جدول عُمر در جمعیّت های واقعی نیازمند داده های توزیع مرگ به تفکیک سن و جنس است. پوشش ناقص داده های تولیدشده در سازمان ثبت احوال کشور، اطّلاعات کافی برای محاسبه ی میزان های مرگ ومیر و ساخت جدول عُمر ملّی را بدون هرگونه ارزیابی و تصحیح فراهم نمی سازد. هدف از این مقاله، برآورد سطح پوشش ثبت جاری فوت و ساخت جدول های عُمر مستقیم ملّی و استانی برای جمعیّت ایران است. روش پژوهش، اسنادی و از رویکرد مقطعی برای تحلیل داده ها استفاده شد. داده های جمعیّت و مرگ به ترتیب از پایگاه داده های مرکز آمار ایران و سازمان ثبت احوال گِردآوری و اقتباس شد. جمعیّت آماری همه ی استان های کشور در سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395 است. نتایج نشان داد که در دوره ی 1395-1390، پوشش ثبت جاری فوت مردان و زنان در کشور به ترتیب 86 درصد و 75 درصد بوده است. بر پایه ی این بررسی، هر مولود زنده به دنیا آمده در کشور در فاصله ی سال های 1395-1390، به شرط ثابت ماندن شرایط زیست، اگر پسر باشد انتظار می رود حدود 8/72 سال و اگر دختر باشد حدود 6/74 سال عُمر کند. استان سیستان و بلوچستان، از لحاظ میزان پوشش ثبت فوت و مقدار امید زندگی در بدو تولّد، پایین ترین جایگاه را در میان استان های کشور دارد.
۱۶۲.

بررسی نگرش جوانان 20 تا 35 ساله به ازدواج در شهر کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ازدواج جوانان قومیت مذهب جنسیت کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۲۶۵
در دو دهه اخیر، مضیقه ازدواج و مشکلات اقتصادی خانواده در استان کرمانشاه، در مقایسه با دیگر استان های کشور، نمود بیشتری داشته و این امر در نگرش به ازدواج تأثیر داشته است. هدف مطالعه حاضر، بررسی نگرش جوانان به ازدواج است. تحقیق به صورت پیمایشی و با نمونه ای 384 نفره از جوانان 20 تا 35 ساله شهر کرمانشاه در سال 1399 انجام شده است. بر اساس یافته ها، در مجموع، نگرش جوانان شهر کرمانشاه به ازدواج مثبت است. نتایج تحلیل واریانس نشان داد که میانگین نگرش به ازدواج، در زنان، افراد بی همسر بر اثر فوت همسر، افراد شاغل، افراد خانه دار، افراد ساکن در محلات با سطح رفاه متوسط و پایین و افراد با قومیت کرد و لک بیشتر بوده و تفاوت معنی داری با سایر زیرجمعیت ها دارد. تحلیل واریانس/کوواریانس نیز نشان داد که اثر اصلی متغیرهای وضعیت ازدواج، جنسیت و محل سکونت بر نگرش به ازدواج معنی دار است. در مجموع، با وجود مشاهده تفاوت میانگین نگرش جوانان به ازدواج در برخی زیر جمعیت ها به دلیل آسیب های اقتصادی، نوعی هم گرایی در نگرش جوانان شهر کرمانشاه به ازدواج وجود دارد.  
۱۶۳.

مهاجرت و موتیوونیا: نقش بهزیستی و بهخواستی در تمایل زبان آموزان به مهاجرت از کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مهاجرت موتیوونیا بهزیستی بهخواستی آموزش زبان انگلیسی روان شناسی مثبت گرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۷ تعداد دانلود : ۲۱۴
در سال های اخیر تمایل به مهاجرت در بین ایرانیان به شدت گسترش یافته است. ازاین رو، در این مطالعه ، با بهره گیری از رویکرد موتیوونیا (بهزیستی انگیزشی) به عنوان چارچوب نظری جدیدی درحوزه بهزیستی، به بررسی تأثیر بهزیستی و بهخواستی بر تمایل زبان آموزان به مهاجرت از ایران پرداخته شده است. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 193 فراگیر زبان انگلیسی اعم از دانشجویان رشته زبان انگلیسی در دانشگاه آزاد اسلامشهر و دانش آموزان شش دبیرستان واقع در شهرستان بهارستان که علاوه بر کلاس های زبان مدرسه در مؤسسات زبان نیز مشغول یادگیری زبان انگلیسی بودند، جهت ورود به مطالعه انتخاب شدند. داده ها با پرسش نامه محقق ساخته و در بازه زمانی مهر تا پایان آذر ماه سال 1398 جمع آوری گردید. با تحلیل مدل رگرسیونی چندگانه خطی، یافته های تحقیق نشان داد بهزیستی عملیاتی فراگیران در بستر آموزش زبان، میل فراگیران به ارتقاء بهزیستی آتی (به عنوان شاخص بهخواستی) و دو بُعد بهزیستی کلان (شامل روابط اجتماعی و بهزیستی روان شناختی) تأثیر معناداری بر تمایل آن ها به مهاجرت دارند. بنابراین، برای جلوگیری از مهاجرت سرمایه های انسانی، دولتمردان می توانند با سیاست گذاری های مبتنی بر واقعیت، نگاه ایرانیان برای ارتقاء بهزیستی را به درون مرزها معطوف نمایند.
۱۶۴.

مفاهیم و رویکردهای نظری در جامعه شناسی سالمندی، مطالعات سالمندی و جنسیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سالمندشناسی اجتماعی جامعه شناسی سالمندی نظریه های سالمندی مطالعات سالمندی مطالعات جنسیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۶
در این مقاله، رویکردهای نظری جامعه شناسی سالمندی در چند پارادایم نظری کارکردگرایی، کنش متقابل نمادین، انتقادی، فمینیستی و پست مدرن سنخ بندی شده و مفاهیم و مقوله های برجسته و مرکزی در هر سنخ مرور و نقد شده است. معرفی این چشم اندازها و بینش های نظری مختلف، محققان مطالعات سالمندی، سالمندشناسی اجتماعی و جامعه شناسی سالمندی را به فهم پیچیدگی های مفهومی و نظری سالمندی و همچنین تنوع و تکثر تجربه سالمندی و موقعیت سالمندان در جامعه معاصر مجهز می سازد. بدیهی است درک عمیق و ژرف ابعاد مختلف سالمندی و زندگی روزمره سالمندان در کشاکش تغییرات اجتماعی و جمعیتی، نیازمند شناخت چشم اندازهای نظری مختلف برای تبیین های مفهومی و نظری است تا از این طریق لایه ها و ابعاد پیدا و پنهان پدیده اجتماعی سالمندی و تحلیل مسائل اجتماعی و جمعیتی سالمندان مورد کنکاش و مطالعه بیشتر قرار گیرد. درمجموع مقاله حاضر بینش و دانش نظری پژوهشگران مطالعات سالمندی، سالمندشناسی اجتماعی، جامعه شناسی سالمندی، مطالعات جنسیت و خانواده را ارتقاء می بخشد.
۱۶۵.

بررسی تحولات امید زندگی بیکاری در استان های ایران طی سال های 1395-1385(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سن اشتغال بیکار جدول بقا امید زندگی بیکاری طول دوره بیکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۴۳۸
متوسط طول دوره بیکاری نسبت به نرخ بیکاری از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ چراکه طول دوره بیکاری معیاری پویا و نرخ بیکاری معیاری ایستاست. هدف اصلی مقاله حاضر نیز تعیین طول دوره بیکاری برای بیکاران 39-20 ساله ایران به تفکیک سن، جنس و استان محل سکونت در سال های 1385، 1390 و 1395 است. پژوهش از نوع نسلی مقطعی است و از داده های سرشماری های عمومی نفوس و مسکن استفاده شده است. تکنیک تحلیل داده، محاسبه امید زندگی بیکاری با استفاده از جدول بقا بود که با نرم افزار R.v.3.2.3 انجام شد. طبق یافته ها، شش الگو برای توضیح تحولات امید زندگی بیکاری در استان های کشور شناسایی شد: 1. الگوی افزایش دائم امید زندگی بیکاری؛ 2. الگوی افزایش موقت امید زندگی بیکاری؛ 3. الگوی افزایش ناگهانی امید زندگی بیکاری؛ 4. الگوی تثبیت امید زندگی بیکاری؛ 5. الگوی کاهش دائم امید زندگی بیکاری؛ 6. الگوی کاهش موقت امید زندگی بیکاری. الگوهای اول، سوم و ششم حاکی از به تأخیر افتادن سن اشتغال جمعیت 25-20 ساله اکثر استان های ایران طی دوره 1395-1385 هستند. نتایج نشان داد جمعیت 20 ساله استان های کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد و لرستان طولانی ترین دوره های انتظار برای شاغل شدن و جمعیت 20 ساله استان های یزد، سمنان و خراسان رضوی کوتاه ترین دوره های انتظار برای شاغل شدن را تجربه می نمایند.  
۱۶۶.

تأثیر آلودگی هوا بر اختلال در سلامتی شهر اهواز در سال 1395(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آلودگی هوا اختلال در سلامتی آلاینده های هوا شاخص کیفیت هوا محیط زیست شهر اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۵۹ تعداد دانلود : ۳۹۸
در چند دهه گذشته آلودگی هوا به عنوان یک مشکل اساسی، سلامتی افراد را تحت تاثیر قرار داده است. آلودگی هوا از مهم ترین مشکلات زیست محیطی کلان شهرهای ایران به خصوص شهر اهواز است. هدف از مقاله پیش رو بررسی تأثیر آلودگی هوا بر اختلال در سلامتی برمبنای تحلیل ثانویه داده های زیست محیطی و بیمارستانی در شهر اهواز در طول سال 1395 است. نتایج نشان داد که شاخص های آلودگی هوا و اختلال در سلامتی، به لحاظ زمانی، در فصل زمستان بیشتر است. بیشترین دلایل مراجعه به بیمارستان به ترتیب بیماری های قلبی و عروقی، سرطان، گوارش، تنفسی، پوستی و عفونی بوده است. نتایج تحلیل چندمتغیره نشان داد که ۸۵ درصد تغییرات اختلال در سلامتی شهر اهواز ناشی از تأثیرات 10 آلاینده مورد بررسی است. در این میان، آلاینده های ذرات معلق کوچکتر از 5/2 میکرون، ذرات معلق کوچکتر از  10 میکرون، مونوکسیدکربن، و نیتریک اکسید به ترتیب بیش ترین اثرات را بر اختلال در سلامتی گذاشته اند. علاوه بر این، نتایج نشان داد سن و جنس نیز به شدت با اختلال در سلامتی ناشی از آلودگی هوا همبستگی دارند. بدین ترتیب، کاهش اختلال در سلامتی نیازمند سیاست گذاری و اجرای برنامه های موثر در جهت کاهش آلاینده ها  است.
۱۶۷.

تحلیل فضایی اثرات بیکاری و بیکاری تحصیل-کردگان بر جغرافیای سیاسی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بیکاری بیکاری تحصیل کردگان تحلیل فضایی GIS حاکمیت امنیت ملی مشروعیت و مقبولیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۹۵ تعداد دانلود : ۳۴۷
بیکاری از لحاظ اجتماعی و سیاسی ظرفیت بحران آفرینی بالایی دارد و می تواند مقبولیت و حتی مشروعیت حکومت ها را زیر سوال ببرد. پاسخ حکومتها به بیکاری، ایجاد فرصت های آموزشی است تا ورود نیروی جدید به بازار کار را به تعویق بیندازند که در ایران باعث افزایش بیکاری تحصیل کردگان شده است. تفاوت فضایی در نرخ بیکاری و سهم بیکاران تحصیل کرده در کشور، تبعیض فضایی مزمن و تسلط الگوی مرکز- پیرامون و انطباق این الگو بر محل زیست گروه های قومی، نگرانی های سیاسی و احتمال اوج گرفتن ناآرامی را در کشور افزایش می دهد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و آماری با تأکید بر کشف الگوهای فضایی بیکاری به طور عام و بیکاری تحصیل کردگان به طور خاص با استفاده از روش های تحلیل فضایی آماره موران و آماره Getis–Ord Gi* در پی پاسخ به این سوالات است که الگوهای فضایی بیکاری در ایران چگونه است و دارای چه اثراتی بر جغرافیای سیاسی کشور است؟ نتایج پژوهش نشان می دهد الگوهای فضایی بیکاری با بیکاری تحصیل کردگان متفاوت است و پایداری این الگوها طی زمان باعث تقویت فرایندهای ناموزون مهاجرت و توسعه شده و برداشت مردم از آن را سیاسی ساخته است و تداوم این وضعیت از دیدگاه جغرافیای سیاسی، چالش بزرگی برای حاکمیت و دولتمردان است.
۱۶۸.

تحلیلی بر سرشماری 95 و برآوردهای جمعیتی بر پایه داده های ثبتی استان خراسان شمالی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سرشماری عمومی معادله توازن داده های ثبتی ثبت احوال هرم سنی نسبت جنسی ولادت فوت مهاجرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۲۰۹
در آبان 1395 جمعیت استان خراسان شمالی براساس سرشماری سال 1390 و بر پایه داده های ثبتی، 942659 نفر برآورد شده بود که پس از انتشار اطلاعات سرشماری 1395 و گزارشهای مهاجرت، اختلاف چشمگیری میان جمعیت برآورد شده و سرشماری مشاهده می شد. درحالیکه طی سالهای 1390 لغایت 1395 استان با میزان موالید ثبت شده بالا، جزء استانهای برتر کشور به شمار می رفت و در گزارش مرکز آمار ایران، در سال 1395 استان خراسان شمالی با میزان باروری 2.84 فرزند به ازای هر زن، سومین استان کشور معرفی شده است. به همین منظور در این مقاله تحلیلی بر مقایسه جمعیت استان در سرشماری 1395 و1390 و برآوردهای جمعیتی بر پایه داده های ثبتی از روش معادله توازن صورت گرفته است که در نهایت کم شماری برای سال 1395 تائید و با نگاهی به هرم سنی طی دو سرشماری متوالی، با احتساب مهاجرت، کم شماری در گروه سنی 15-19 ساله و 20-24 ساله مردان و گروه سنی 15-34 ساله زنان، غیرقابل اغماض می باشد. همچنین در ارزیابی سرشماریهای سال1390 و 1395 با استفاده از نسبت جنسی به تفکیک سن، درگروه های سنی شناسایی شده تغییراتی متفاوت با سایر گروه های سنی پدیدار شده است که تائیدی بر وجود اشتباهات پوششی در سرشماری سال 1395 می باشد.
۱۶۹.

سرشماری نفوس فرصتی ویژه برای مطالعات مرگ مادری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مرگ مادری سرشماری آمارگیری مرگ ومیر سن باروری نظام ثبت احوال نظام مراقبت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۵ تعداد دانلود : ۱۴۹
در طول سه دهه اخیر، سطوح بالای مرگ مادری به عنوان یکی از مسائل سلامت عمومی در کشورهای در حال توسعه به طور فزاینده ای مورد توجه قرار گرفته و یکی از مشکلات عمده نظام بهداشت عمومی به شمار می رود. تا آن جا که کاهش جهانی مرگ مادران از اهداف اصلی توسعه هزاره و توسعه پایدار و یکی از اولویت های اصلی نظام های بهداشتی کشورها برای فراهم سازی زمینه باروری و زایمان است. اگرچه سیستم های ملی ثبت آمار حیاتی در کشورهای توسعه یافته معمولاً پایه محکمی برای مستندسازی مرگ مادری و ولادت های زنده هستند اما مطالعات، از کم گزارشی حدود یک سوم مرگ های مادری در این سیستم ها حکایت دارد. در کشورهای در حال توسعه کم گزارشی مرگ مادری به ویژه به دلیل طبقه بندی اشتباه مرگ ها بسیار چشم گیر است. از این رو بازاندیشی مرگ مادری به عنوان یک شاخص مهم جهانی و اضافه کردن سوالاتی در مورد مرگ در سنین باروری به سرشماری های معمول، می تواند یک الزام اساسی قلمداد شود، موضوعی که مورد تأیید سازمان ملل است. لزوم گرد آوری اطلاعات مرگ مادری در سرشماری های عمومی نفوس و مسکن در ایران و تأثیر آن در ارزیابی نظام ثبت آمار حیاتی کشور یک پرسش اساسی است که در این مقاله با بهره گیری از روش مطالعه اسنادی و بررسی تجربه ملی و تجارب کشورهای دیگر به آن پاسخ خواهیم داد.
۱۷۰.

حمایت سازمانی و تمایل به فرزندآوری زنان شاغل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حمایت سازمانی فرزندآوری زنان شاغل شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۸ تعداد دانلود : ۲۴۹
پدیده اشتغال و کار زنان از ابتدای زندگی اجتماعی بشر وجود داشته، ولی در فراز و نشیبهایی ق رار گرفت ه است. در جوامع امروزی زنان همپای م ردان در جامع ه کار می کنند و از جایگاه اجتماعی برخوردارند. تغییر و تحولات در ساختار خانواده، افزایش سطح تحصیلات، شهرنشینی، مشارکت زنان در بازار کار را می توان در انطباق فرایند انتقال جمعیت دوم در ایران خصوصاً کلان شهری مانند شهر تهران با تاثیرپذیری در بسیاری از مولفه های جمعیتی از جمله فرزندآوری به وضوح مشاهده کرد. پژوهش حاضر به شیوه پیمایشی و با هدف شناسایی تاثیر حمایت سازمانی بر فرزندآوری زنان شاغل شهر تهران انجام گردیده است. داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته و 1065 نمونه به روش نمونه گیری تصادفی مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل ازتحلیل رگرسیون نشان می دهد حدود 7/15درصد از تغییرات متغیر تمایل به فرزندآوری توسط متغیرهایی چون تحصیلات، سن، تعداد فرزندان ایده ال، حمایت سازمانی، درآمد تبیین شده است. همچنین نتایج نشان داد تحصیلات رابطه معکوسی باتمایل به فرزندآوری دارند و به لحاظ سازمانی هرچه حمایت سازمانی بیشتر باشد، تمایل به فرزندآوری زنان شاغل بیشتر خواهدشد، بنابراین پیشنهاد می شود مسوولان و مدیران سازمان از انعطاف پذیری لازم با تمرکز ویژه به ارزش گذاری فرزندآوری و حمایت سازمانی از سازگاری نقش مادری و کارمندی زنان شاغل برخوردارباشند.
۱۷۱.

رویکردهای توسعه ای و سیاست های جمعیتی دولت ها در جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیاست جمعیتی توسعه دولت ها انقلاب ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۰ تعداد دانلود : ۲۳۱
سیاست جمعیتی دولت ها برحسب شرایط و مقتضیات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه ها متفاوت است. در ایران، سیاست های جمعیتی در چهار دهه اخیر، فراز و نشیب هایی داشته و گاهی برافزایش و گاهی بر کاهش جمعیت تأکید کرده، بنابراین هدف مقاله حاضر بررسی این فراز و نشیب های سیاست های جمعیتی ایران در 4 دهه اخیر با تأکید بر رویکردهای توسعه ای دولت ها بوده است. روش تحقیق در این پژوهش، اسنادی است که با بررسی سیاست های جمعیتی دولت های ایران و رویکردهای توسعه ای آنها مشخص شده است که مطابق با تغییر و تحولات تاریخی و همچنین فرایندهای شکل یافته و چرخش های صورت گرفته در رویکردهای توسعه دولت ها، سیاست های جمعیتی آنها تغییریافته است. دولت هایی که با رویکرد نوسازی به توسعه نگاه داشته اند، سیاست های کاهش جمعیتی و دولت هایی که با رویکرد وابستگی به توسعه نگاه می کنند، سیاست های افزایش جمعیت را دنبال می کنند.
۱۷۲.

تأثیر سلامت شهری بر جابجایی شهروندان: پیمایشی در پنج منطقه منتخب شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سلامت شهر مطبوعیت جمعیت جابجایی ذائقه مطبوعیت عوامل جمعیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۸ تعداد دانلود : ۴۷۹
زندگی سالم در شهر سالم معنا می یابد. شهر سالم حافظ سلامتی و ملزم به تعیین شرایط مناسب برای فعالیت ها می باشد. پیمایش حاضر با هدف مطالعه تأثیر سلامت شهری با معرف های مطبوعیت زیست محیطی و عوامل جمعیتی بر تمایل به جابجایی شهروندان در پنج منطقه منتخب شهر تهران در سال 1397 انجام شده است. تعداد 1103 نفر از شهروندان مناطق 2، 7، 10، 19 و 21 به صورت نمونه گیری احتمالی مورد مصاحبه قرار گرفتند. برای گردآوری اطلاعات از تکنیک پرسشنامه و به منظور تجزیه و تحلیل آماری از نرم افزار SPSS استفاده گردید. با اندازه گیری معرف های هفت گانه سلامت شهری در مناطق مورد مطالعه، مشخص شد که مناطق از نظر میزان مطبوعیت ها دارای اختلاف معنی دار و متفاوت هستند. نتایج تحلیل رگرسیون لجستیک نشان داد که به طور متوسط حدود 12 درصد از تمایل به جابجایی مکانی پاسخگویان، توسط متغیّرهای جمعیّتی و سلامت شهری قابل تبیین است. در همه مدل های کنترل شده، متغیر سلامت شهری به همراه سایر متغیر های جمعیتی بر متغیر تمایل به جابجایی تأثیر معکوس دارد. هر چه سلامت شهری بیشتر می شود، تمایل به جابجایی نیز کمتر می شود. همچنین کمترین اندازه تمایل به جابجایی در پاسخگویان در مناطق 2 و 7 تهران مشاهده می شود.
۱۷۳.

جنسیت، گذران وقت و نقش های خانوادگی: اهمیت منابع نسبی و دسترسی زمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: جنسیت گذران وقت خانواده خانوار منابع ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۷ تعداد دانلود : ۲۲۰
دگرگونی در ابعاد گوناگون خانواده در جریان تغییرات گسترده ساختاری و نگرشی در کشور، در ادبیات پژوهشی مستند شده است؛ اما تاکنون تفاوت های جنسیتی در نقش های خانوادگی در سطح ملی بررسی نشده است. این مقاله با استفاده از داده های طرح گذران وقت 1394-1393 مناطق شهری کشور و با به کارگیری رویکردهای منابع نسبی و دسترسی زمانی، تفاوت های زنان و شوهران در مجموع مشارکت در فعالیت های غیردستمزدی مربوط به خانوار را در مراحل مختلف زندگی خانوادگی به تصویر کشیده و آن ها را تبیین می کند. یافته ها از یک الگوی واضح نان آوری مردان و خانه داری زنان حکایت دارند، هرچند زنان و شوهران مدت زمان مشابهی را به هریک از مجموعه فعالیت های اجتماعی و فردی اختصاص می دهند. علاوه بر مدت زمان اختصاص یافته به فعالیت های خانگی، الگو و شدت نوسانات آن در مسیر زندگی خانوادگی نیز بین زنان و شوهران متفاوت است. به علاوه، تجربه زنان بیش از شوهران با شاخص های منابع نسبی و دسترسی زمانی قابل تبیین می باشد. وجود رابطه بین فعالیت های خانگی و متغیر جنسیت پس از تعدیل سایر متغیرها از تسلط ارزش ها و هنجارهای جنسیتی بر عوامل اجتماعی-اقتصادی و جمعیت شناختی مورد مطالعه حکایت دارد.
۱۷۴.

سیاست فرهنگی و حقوق بشر مهاجران افغانستانی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مهاجران افغانستانی سیاست فرهنگی حقوق بشر جهان گرایی ملی گرایی تحلیل سیاست تحلیل گفتمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۴ تعداد دانلود : ۳۴۹
اتخاذ سیاست های فرهنگی در مواجهه با مهاجران خارجی، پیش از هر چیز تصویری است که سیاست گذاران از «خودی» و «بیگانه» ارائه می دهند. سیاستگذاری برای حقوق بشر این مهاجران نیز بر همین تصور از خودی و بیگانه مبتنی است. در پی اشغال کشور افغانستان توسط شوروی سابق و پس از آن بروز جنگ داخلی در این کشور، چگونگی مواجهه با بحران مهاجرت افغانستانی ها به ایران بارها طی چهار دهه گذشته در نهادهای سیاستگذاری کشور مورد توجه قرار گرفته است. کمیساریای عالی امور پناهندگان ملل متحد، تعامل ایران با مهاجران افغانستانی در این مدت را نمونه ای موفق از میزبانی جمعیت بزرگ پناهجویان معرفی کرده است. تحقیق حاضر، به عنوان یک «تحلیل سیاست»، با هدف بررسی سیاست های فرهنگی تضمین کننده حقوق انسانی مهاجران افغانستانی در ایران و با اتخاذ روش تحلیل گفتمان لاکلا و موفه به بررسی مذاکرات مجلس شورای اسلامی، بیانات امام خمینی و برخی از مسئولین در مورد مهاجران افغانستانی پرداخته است. طبق نتایج به دست آمده، سیاست کلان فرهنگی کشور عمدتاً جهان گرای اسلامی و به دور از مؤلفه های ملی گرایی بوده است؛ لذا مهاجران افغانستانی به عنوان برادران مسلمان مورد استقبال قرار گرفته اند. تنها در مقاطعی که گفتمان های توسعه گرایی و جهان گرایی لیبرال قدرت نسبی را در اختیار داشته اند برخی مطالبات ملی گرایانه، محدودیت هایی را برای این مهاجران ایجاد نموده است.
۱۷۵.

احساس اطمینان از پایداری و دوام زندگی زناشویی و رابطه آن با تمایل به فرزندآوری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پایداری و دوام زندگی زناشویی تمایل به فرزندآوری مداخلات راه حل محور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۶ تعداد دانلود : ۲۰۵
این مقاله به بررسی رابطه بین احساس اطمینان از پایداری و دوام زندگی زناشویی و تمایل به فرزندآوری می پردازد. حجم نمونه 350 نفر زن ازدواج کرده بدون فرزندی است که بطور ارادی تا زمان انجام مطالعه (1397) بچه دار نشده اند. روش پژوهش پیمایشی است و از پرسشنامه استاندارد شده انریچ، برای سنجش دوام و پایداری زندگی زناشویی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد، بطور کلی میل به فرزندآوری در بین زنان مورد مطالعه پایین است، به طوری که ۵۲ درصد از زنان تمایل خیلی پایین و پایینی به فرزندآوری داشته اند و فقط ۸ درصد تمایل بالا و خیلی بالایی به فرزندآوری داشته اند. از مقیاس پایداری و دوام زندگی زناشویی ۲۰.۹ درصد از زنان نمره خیلی پایین و پایینی، ۵۴ درصد نمره متوسط و ۲۵.۴ درصد نمره بالا و خیلی بالا گرفته اند. از نظر آماری، رابطه بین مقیاس دوام و پایداری زندگی زناشویی، سرمایه اجتماعی و سطح تحصیلات زنان با تمایل به باروری معنادار و مثبت است. تعداد فرزندان ایده آل برای زنان با نمره پایین و خیلی پایین از مقیاس پایداری زندگی زناشویی حدود 2 فرزند و برای زنان با نمره بالا و خیلی بالا از همین مقایس حدود 5/2 فرزند بوده است. تحلیل رگرسیونی نشان می دهد که یک واحد افزایش در مقیاس دوام و پایداری زندگی زناشویی باعث ۰.۲۵۴ واحد افزایش در مقیاس تمایل به فرزندآوری می شود. مشاوران خانواده با استمداد از مداخلات مؤثر راه حل محور، می توانند در خانواده هایی که سرمایه اجتماعی و نگرش به دوام زندگی زناشویی پایین است، سطح سرمایه اجتماعی و احساس اطمینان از دوام و پایداری خانواده را تقویت نمایند. این پژوهش نشان می دهد که مداخلات مشاوران خانواده تا چه حد می تواند بر متغیرهای کمی دموگرافیگ اثر گذار باشد.
۱۷۶.

بررسی عوامل جمعیتی و اقتصادی - اجتماعی مؤثر بر امید به آینده در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: امید به آینده اعتماد سازمانی اعتماد عمومی احساس ناامنی خانواده های تهرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۷ تعداد دانلود : ۳۷۸
بررسی عواملی که منجر به افزایش و یا کاهش امید به آینده در جامعه می شود حائز اهمیت است. مقاله حاضر به بررسی عوامل جمعیتی و اقتصادی -اجتماعی مؤثر بر امید به آینده در شهر تهران می پردازد. حجم نمونه این مطالعه متشکل از 1200 نفر متأهل ساکن شهر تهران (610 نفر زن و 590 نفر مرد) است. داده ها با استفاده از پرسشنامه و روش نمونه گیری چند مرحله ای طبقه بندی با تخصیص متناسب، در نیمه دوم سال 1395 گردآوری شدند. نتایج نشان داد که امید به آینده پاسخگویان با افزایش سن و تعداد فرزندانِ آنها و همچنین با افزایش احساس ناامنی اقتصادی -اجتماعی و احساس ناامنی روانی کاهش می یابد؛ از طرفی، با افزایش اعتماد سازمانی، تعداد سال های تحصیل و اعتماد عمومی پاسخگویان، امید به آینده افزایش می یابد. این نتایج بیان گر آن است که بستر اقتصادی -اجتماعی و روانیِ مناسبی برای تحقق انتظاراتِ پاسخگویان، به ویژه برای افراد تحصیل کرده و دارای فرزند، وجود ندارد؛ لذا امید به آینده آن ها کاهش یافته است. بنابراین، جامعه ای که از امنیت اقتصادی -اجتماعی و امنیت روانی لازم برخوردار نباشد باید در کیفیت و پایداریِ پدیده های جمعیتی آن تردید کرد و برایند کلی این شرایط می تواند منحرف شدن رفتارهای جمعیتی از حالت متعادل و به دنبال آن پروبلماتیک شدن سطح کمی و کیفیِ متابولیسم جمعیتی باشد.
۱۷۷.

مطالعه تطبیقی سبک زندگی سلامت محور سالمندان ترک و کرد در شهر ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سبک زندگی سلامت محور قومیت سالمندان ترک و کرد ارومیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۱ تعداد دانلود : ۲۲۲
سلامت به عنوان سبک زندگی و پیشگیری در مقابل بیماری مطرح است که تحت تاثیر شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، محیطی و فرهنگی افراد قرار می گیرد. مطالعات نشان می دهد شرایط اقتصادی-اجتماعی متفاوت قومیت ها می تواند در سلامت آنان اثرگذار باشد. در این مطالعه، داده ها از تکنیک پیمایش، از طریق پرسشنامه ساختارمند و از افراد 60 سال به بالاتر شهر ارومیه، شامل 386 نفر سالمندان کرد و ترک (226نفر ترک،161نفر کرد) جمع آوری گردید. میانگین و انحراف معیار برای نه بُعد مورد مطالعه، برای قومیت ترک به ترتیب 83/17 و 18/2 و برای قومیت کرد 48/18 و 11/2 با سطح معنی داری 004/0 بدست آمد. نتایج تحلیل چندمتغیره نشان داد که قومیت بدون کنترل متغیرهای جمعیتی و اقتصادی با ضریب 145/0 تاثیر مثبتی بر سبک زندگی سالمندان دارد که با کنترل همین متغیر به 182/0 افزایش می یابد و درآمد ماهیانه و قومیت (یعنی کرد بودن) بیشترین تاثیر مثبت و معنادار را بر آن دارد. یافته ها نشان دادند شرایط اجتماعی-جمعیتی و اقتصادی، تفاوت معناداری را در سبک زندگی سلامت محور دو قومیت بوجود می آورد. سالمندان قوم کرد سبک زندگی سالم تری از سالمندان قوم ترک دارند که می تواند بیانگر وضعیت اقتصادی بهتر قومیت کرد در مقایسه با قومیت ترک در شهر ارومیه باشد. 
۱۷۸.

تأثیر مدیریت بدن برکاهش باروری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سبک زندگی مدرن مدرنیته فمنیسم زنان مدیریت بدن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۱۹۴
یکی از اولویت های اصلی در سطح مدیریت کلان کشور، کنترل نرخ رشد جمعیت به دنبال افزایش سریع جمعیت در دهه های 50 و 60 بود. هرچند این کنترل، نشان از توانایی های مختلف در عرصه برنامه ریزی و سیاست گذاری بود، اما با تبدیل مساله کنترل جمعیت از یک سیاست موقت و مقطعی به یک شیوه زندگی در سطح جامعه، با مساله جدید شکل گیری فرهنگ تک فرزندی مواجه شدیم؛ به تعبیر دیگر درسبک زندگی جدید یکی از مهمترین کارکردهای خانواده که تولید فرزند و تربیت نسل جدید است، آگاهانه ترک شده است. در این تحقیق به تاثیر فمنیسم، به عنوان یکی از مهمترین تولیدات مدرنیته، در شکل گیری سبک زندگی مدرن زنان پرداخته شده است. سپس با کمک گرفتن از دستاوردهای تحقیقات محققان در ایران، اهمیت مدیریت بدن به عنوان یکی از دغدغه های مهم در سبک زندگی زنان نشان داده شده است و بر این امر تاکید شده که مدیریت بدن از جمله مقولات مهم در کاهش فرزندآوری در ایران است که موجب کاهش نرخ رشد جمعیت در سالهای اخیر در کشور شده است.
۱۷۹.

شبیه سازی ریزداده های جمعیت نیروی کار در ایران با استفاده از روش همگذاشتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شبیه سازی جمعیت روش همگذاشتی میزان بیکاری براورد کارایی نسبی مجانبی برآورد نواحی کوچک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۲ تعداد دانلود : ۲۲۱
یکی از مسائلی که سازمان های تولیدکننده آمار رسمی در انتشار برخی داده ها با آن مواجهه اند، محرمانگی داده های فردی است. این مسئله باعث شده که ریز داده های مورد نیاز به راحتی در اختیار عموم قرار نگیرند. یکی از راه های حل این مسئله شبیه سازی جمعیت به روش همگذاشتی است که در این مقاله کاربرد آن بررسی می شود. داده های مورد استفاده، داده های طرح نیروی کار مرکز آمار ایران فصل تابستان 1397 می باشد. در این مطالعه، ابتدا ریز داده های جمعیت نیروی کار در سطح ملی به تفکیک استان ها تولید می شود و سپس با استفاده از براورد کارایی نسبی مجانبی، دقت برآوردهای حاصل از نمونه گرفته شده از جمعیت واقعی و جمعیت شبیه سازی شده با هم مقایسه می شوند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که ضمن تولید ریز داده های جمعیت نیروی کار در سطح ملی به تفکیک استان ها، دقت برآوردهای حاصل از ریزداده های جمعیت شبیه سازی شده پیشنهادی، بیشتر از برآوردهای حاصل از نمونه گرفته شده از جمعیت واقعی است. همچنین در این مقاله نشان داده می شود که از جمعیت شبیه سازی شده در برآورد پارامترهای نواحی کوچک و جوامعی که حجم نمونه کافی نیست نیز می توان استفاده کرد.
۱۸۰.

پویایی خانوار در ایران: مطالعه چهار دهه تغییرات در ساختار خانواده و خانوار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خانوار خانواده ساختار خانوار سن - دوره - کوهورت ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۰ تعداد دانلود : ۳۲۵
ساختار خانوار جوامع معاصر در بسیاری از نقاط جهان متفاوت از آن چیزی است که چندین دهه پیش وجود داشت، و در بسیاری از کشورها، شکل های جدید خانوار ظهور یافته است. مطالعه حاضر با هدف بررسی تغییرات صورت گرفته در ساختار خانوار در ایران در طول 35 سال گذشته (1397-1363) انجام شد. به این منظور داده های طرح هزینه و درآمد خانوار مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که در طی این دوره، سهم خانوارهای تک نفره، تک والد و نیز خانوارهای زوجین بدون فرزند افزایش یافته و در طرف مقابل از سهم خانوارهای گسترده و ترکیبی کاسته شده است. هرچند خانوارهای هسته ای همواره اکثریت مطلق خانوارها را به خود اختصاص داده اند، سهم آن ها در یک دهه ی گذشته رو به کاهش گذاشته است. به نظر می رسد دلیل اصلی ثبات سهم این نوع از خانوارها، بافت فرهنگی و مذهبی جامعه و طولانی ترشدن دوره ی باقی ماندن فرزندان در خانه ی والدین باشد. مشاهده روندهای موجود نشان می دهد که هر چند ساختار خانواده و خانوار در ایران تا دهه های پیش از ثبات نسبی برخوردار بود، از حدود یک دهه ی پیش با تغییراتی روبرو شده است. با اینحال، به جای تبدیل شدن به الگوی خانواده مستقل غربی، ویژگی های یک الگوی همبستگی عاطفی را به خود گرفته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان