نعمت الله جعفرزاده حقیقی فرد

در بیمارستان ها طیف وسیعی از زباله تولید می شود. زباله های حاصل از بخش های اداری و آشپزخانه از نوع مواد زاید خانگی است و زباله های ناشی از اتاق عمل کاملاً عفونی بوده و مواد زاید خطرناک به حساب می آیند. به عبارتی حدود ۷۵ تا ۹۰ درصد پسماندهای تولیدی در بیمارستان ها، شبه خانگی (معمولی) و ۱۰ تا ۲۵ درصد پسماندهای خطرناک محسوب می شوند. هدف از مطالعه حاضر شناسایی عوامل مؤثر در مدیریت پسماندهای ویژه درمانی به منظور تجزیه وتحلیل این عوامل و تعیین اثرگذارترین آن ها جهت بهبود کیفیت مدیریت این گونه پسماندها بوده است. ارزیابی های انجام شده بر اساس تکنیک دلفی فازی و استخراج اطلاعات مربوط به پرسشنامه های جامعه آماری ۳۵ نفری از خبرگان حوزه مدیریت پسماند با ضریب آلفای کرونباخ ۸۸۲/۰ بوده که طبق یافته های پژوهش از ۴۵ شاخص تأثیرگذار شناسایی شده، خبرگان بر روی تأثیر ۱۲ شاخص اصلی اجماع کامل داشتند که جهت مدل سازی مدیریت این گونه پسماندها به کارگیری شوند. طبق رتبه بندی صورت گرفته شاخص «میزان بودجه اختصاصی به برنامه های آموزشی در بیمارستان» با درصد اجماع ۹۲ درصد رتبه اول را در این بخش داشته و تأثیرگذارترین شاخص در مدیریت پسماندهای بیمارستانی می باشد. «میزان بودجه اختصاصی به مدیریت پسماندهای بیمارستانی»، «میزان بودجه اختصاصی به نظارت های دوره ای بر عملکرد مراکز تولیدکننده»، «تعداد اتوکلاوهای فعال در مراکز درمانی موردقرارداد» به ترتیب با درصد اجماع های ۸۹، ۸۸ و ۸۶ درصد در رتبه های بعدی قرار دارند و شاخص جمعیت نیز با درصد اجماع ۷۷ درصد در رتبه آخر قرار گرفته است.

در چند دهه گذشته آلودگی هوا به عنوان یک مشکل اساسی، سلامتی افراد را تحت تاثیر قرار داده است. آلودگی هوا از مهم ترین مشکلات زیست محیطی کلان شهرهای ایران به خصوص شهر اهواز است. هدف از مقاله پیش رو بررسی تأثیر آلودگی هوا بر اختلال در سلامتی برمبنای تحلیل ثانویه داده های زیست محیطی و بیمارستانی در شهر اهواز در طول سال 1395 است. نتایج نشان داد که شاخص های آلودگی هوا و اختلال در سلامتی، به لحاظ زمانی، در فصل زمستان بیشتر است. بیشترین دلایل مراجعه به بیمارستان به ترتیب بیماری های قلبی و عروقی، سرطان، گوارش، تنفسی، پوستی و عفونی بوده است. نتایج تحلیل چندمتغیره نشان داد که ۸۵ درصد تغییرات اختلال در سلامتی شهر اهواز ناشی از تأثیرات 10 آلاینده مورد بررسی است. در این میان، آلاینده های ذرات معلق کوچکتر از 5/2 میکرون، ذرات معلق کوچکتر از  10 میکرون، مونوکسیدکربن، و نیتریک اکسید به ترتیب بیش ترین اثرات را بر اختلال در سلامتی گذاشته اند. علاوه بر این، نتایج نشان داد سن و جنس نیز به شدت با اختلال در سلامتی ناشی از آلودگی هوا همبستگی دارند. بدین ترتیب، کاهش اختلال در سلامتی نیازمند سیاست گذاری و اجرای برنامه های موثر در جهت کاهش آلاینده ها  است.