عادل عبداللهی

عادل عبداللهی

مدرک تحصیلی: دکترای جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، گروه اقتصاد جمعیت و سرمایه انسانی مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور
پست الکترونیکی: Abdolahi1980@gmail.com

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۸ مورد از کل ۱۸ مورد.
۱.

بررسی عوامل اجتماعی- اقتصادی مؤثر بر ایجاد بازارچه روستایی در بخش بهار همدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال ۱۲ بهار ۱۴۰۲ شماره ۴۶ 255 - 278

کلید واژه ها: عوامل اجتماعی اقتصادی بازارچه روستایی روستاییان بخش بهار همدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۰۲
هدف از انجام این تحقیق بررسی عوامل اجتماعی اقتصادی مؤثر بر ایجاد بازارچه روستایی در بخش بهار همدان است. در این پژوهش از رویکرد فرهنگی اجتماعی در توسعه روستایی بهره گرفته شده است. روش این تحقیق پیمایش و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماری این پژوهش را ساکنین روستاهای بخش بهار همدان تشکیل می دهند که از این بین تعداد 450 نفر به عنوان حجم نمونه از طریق نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای جهت مصاحبه انتخاب شدند. نتایج این تحقیق بیانگر آن است که تشکیل بازارچه روستایی برای فروش محصولات روستاییان از دیدگاه ساکنین روستاهای بخش بهار همدان ضرورت اجتناب ناپذیر است. هم چنین نتایج نشان داد که بین عوامل اجتماعی اقتصادی درآمد، امنیت اقتصادی، امنیت اجتماعی و امید به آینده با ایجاد بازارچه رابطه وجود دارد. نتایج این تحقیق در مجموع بیانگر آن بود ایجاد بازاچه ای جهت عرضه محصولات در روستاهای بخش بهار همدان، می تواند این منطقه را در مسیر توسعه اجتماعی اقتصادی قرار دهد.
۲.

تبیین جامعه شناختی کارآفرینی و عوامل مؤثر بر آن (مورد مطالعه: روستاهای بخش بهار همدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال یازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۴۲) 150-131
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۱۵
کارآفرینی به عنوان یک مداخله توسعه استراتژیک در نظر گرفته می شود که می تواند در سرعت بخشیدن به توسعه نقش مهمی را ایفا نماید. در همین راستا کارآفرینی روستایی که یک مفهوم پویا بوده به طورکلی به عنوان «کارآفرینی در سطح روستا که می تواند در زمینه های مختلف از جمله تجارت، صنعت، کشاورزی رخ دهد و به عنوان یک عامل قوی برای توسعه اقتصادی عمل کند» تعریف می شود. هدف از انجام این تحقیق زمینه سازی جهت گسترش کارآفرینی و تبیین جامعه شناختی از عوامل مؤثر بر این امر است. برای دستیابی به این هدف از نظریه ساخت یابی گیدنز بهره گرفته شد. بر اساس این نظریه ظهور فرصت ها یا خطرات درون فضا از دریچه نظری ساختار و علم پیچیده مورد بررسی قرار می گیرد و به طور خاص، برخورد و ملاقات فرصت ها با کارآفرینان از این منظر موردبحث قرار می دهد. برانگیختگی انرژی کارآفرینی از پیوند افراد و فرصت ها سرچشمه می گیرد. از این رو بررسی این موضوع در بخش بهار همدان با توجه به ظرفیت های موجود در منطقه امری ضروری است. بنابراین در پژوهش کاربردی و توصیفی- تحلیلی حاضر از روش پیمایش بهره گرفته شد و ابزار گردآوری داده ها نیز پرسش نامه محقق ساخته است. جامعه آماری این پژوهش را ساکنین روستاهای بخش بهار همدان تشکیل می دهند که ازاین بین تعداد 450 خانوار به عنوان حجم نمونه از طریق نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای جهت مصاحبه انتخاب شدند. نتایج این تحقیق بیانگر آن بود که زمینه های توسعه کارآفرینی در روستاهای این بخش بالا بوده و این روستاها پتانسیل لازم جهت توسعه کارآفرینی را دارند. همچنین نتایج این پژوهش بیانگر آن بود که بین امنیت اقتصادی، امنیت اجتماعی، اعتماد اجتماعی و امید به آینده با کارآفرینی رابطه مستقیم و مثبت وجود دارد. همچنین از دیگر نتایج این تحقیق می توان به تبیین 215/0 متغیرهای مذکور بر کارآفرینی اشاره کرد.
۳.

تعیین کننده های امید به آینده شغلی در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵۲ 1 - 41

کلید واژه ها: امید به آینده شغلی اعتماد سازمانی اعتماد عمومی احساس ناامنی اقتصادی - اجتماعی احساس ناامنی روانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۲۳
امید به آینده شغلی، به عنوان یکی از ابعاد امید اجتماعی، می تواند منجر به ارتقای تاب آوری اقتصادی و اجتماعی در جامعه شود. مقاله حاضر، به مطالعه عوامل جمعیتی و اقتصادی-اجتماعی مؤثر یر امید به آینده شغلی در شهر تهران می پردازد که در آن اطلاعات 1200 پاسخگو از طریق پرسشنامه محقق ساخته و نمونه گیری طبقه بندی چندمرحله ای با تخصیص متناسب در سال 1396 گردآوری و با استفاده از روش معادلات ساختاری تعمیم یافته تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که زنان نسبت به مردان، غیرشاغلین نسبت به شاغلین و ساکنین مناطق کم برخوردار و نیمه برخوردار نسبت به سایر مناطق امید به آینده شغلی کمتری داشتند. با افزایش سن و احساس ناامنی روانی، امید به آینده شغلی کاهش و با افزایش تعداد سال های تحصیلی و اعتماد سازمانی امید به آینده شغلی افزایش می یابد. نتایج حاکی از آن بود که برآورده نشدن انتظارات شغلی پاسخگویان، بویژه زنان، غیرشاغلین، ساکنین مناطق کمتر برخوردار و افراد مسن منجر به دو قطبی شدن جامعه و شکل گیری شکاف های طبقاتی می شود. پیام سیاستی مطالعه حاضر این است که به منظور اشاعه و گسترش امید به آینده در بین شهروندان تهرانی باید از اثرگذاری مثبت متغیرهای سطح تحصیلی و اعتماد سازمانی، بویژه در بین ساکنین مناطق برخوردار، به عنوان فرصتی ارزشمند استفاده کرد.
۴.

تمایل به مهاجرت از ایران و عوامل مؤثر بر آن: نتایج تحلیل ثانویه پیمایش سرمایه اجتماعی در سال 1397(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی دوره چهاردهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۵۶) 159 - 187
تعداد بازدید : ۳۸۱ تعداد دانلود : ۱۸۴
مهاجرت بین المللی یکی از مهمترین عوامل اثرگذار بر پویایی و تغییرات جمعیت مورد توجه پژوهشگران و سیاست گذاران قرار گرفته است. شناخت عواملی که زمینه ساز تمایل مهاجرت به خارج از کشور هستند بر شناسایی تمایلات و جریانات مهاجرتی در آینده تأثیرگذار است. هدف مقاله پیش رو، شناخت میزان تمایل ایرانی ها به مهاجرت خارج از کشور و تأثیر عوامل جمعیتی زمینه ای و ساختاری بر آن است. روش تحقیق مورد استفاده تحلیل ثانویه داده های خرد پیمایش ملّی سرمایه اجتماعی در سال 1397 است. تعداد نمونه شامل 17078 نفر افراد 18 سال به بالای ساکن در 31 استان کشور است. براساس یافته های تحقیق، 42 درصد پاسخگویان تمایل به مهاجرت خارج از کشور دارند و به عنوان مهاجرین بالقوه محسوب می شوند. نتایج نشان داد که افراد دارای تمایل به مهاجرت، اغلب مجرد، جوان (18 تا 49 سال)، با تحصیلات دانشگاهی، طبقه اجتماعی متوسط و ساکنین در شهرها هستند. همچنین، نتایج تحلیل های دومتغیره از رابطه عوامل ساختاری (رضایت اجتماعی، امید و نشاط اجتماعی، احساس امنیت اجتماعی و ارزیابی وضعیت آینده کشور) نشان داد که تمامی این عوامل با تمایل به مهاجرت خارج از کشور رابطه منفی و معنادار دارند. در نهایت، براساس نتایج تحلیل چندمتغیره (رگرسیون لجستیک)، با کنترل متغیرهای جمعیتی و زمینه ای، تنها میزان امید و نشاط اجتماعی و ارزیابی از وضعیت آینده کشور، همچنان بر تمایل به مهاجرت خارج از کشور تأثیر معناداری دارند. از این رو، فراهم کردن شرایط و بسترهای رضایت بخش و امیدوارکننده به ویژه برای جوانان تحصیل کرده دانشگاهی، می توانند در کاهش تمایلات مهاجرتی به خارج از کشور مؤثر باشند.
۵.

شبکه های اجتماعی مجازی و الگوی مصرف شهروندان تهرانی

نویسنده:
منبع: پژوهش انحرافات و مسائل اجتماعی دوره ۱ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 173 - 202

کلید واژه ها: الگوی مصرف شبکه های اجتماعی مجازی مصرف گرایی سبک زندگی و شهروندان تهرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴ تعداد دانلود : ۱۱
هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه میان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی شهروندان تهرانی و الگوی مصرف آنها بوده است. چهارچوب نظری بر مبنای آرای نظریه پردازانی چون وبلن، گیدنز و بوردیو تدوین شده است و تلاش شده تا با بهره گیری از نظریه های این افراد و استفاده از مفاهیم و متغیرهای طرح شده در نظریه های آنها، مدل نظری پژوهش تدوین گردد و با طرح فرضیه های مستخرج از مدل در طول پژوهش به آزمون آنها اقدام گردد. رویکرد پژوهش حاضر، کمّی و روش پژوهش از نظر مسیر، توصیفی- تبیینی و از نظر هدف، کاربردی است. اطلاعات با استفاده از روش پیمایش و بهره گیری از ابزار پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش شامل شهروندان بالای پانزده سال شهر تهران بوده که با استفاده از فرمول برآورد حجم نمونه، با 600 نفر از آنها گفت وگو شد. در بُعد عینیِ موضوع مورد مطالعه، نتایج نشان داد که مصرف فرهنگی از جمله متغیرهای تأثیرگذار در الگوی مصرف شهروندان است و علاوه بر آن، رابطه معناداری نیز میان مصرف فرهنگی و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی وجود دارد. از سوی دیگر، بین استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی و الگوی مصرف پوشاک شهروندان تهرانی نیز رابطه وجود دارد. همچنین میزان استفاده شهروندان تهرانی از شبکه های اجتماعی مجازی بر پوشش آنها و نحوه خرید آنها تأثیرگذار بوده است. نتایج به دست آمده در بُعد ذهنیِ موضوع مورد مطالعه نیز بیانگر این است که میزان استفاده از شبکه های اجتماعی بر ارزش ها و نگرش های اجتماعی شهروندان تهرانی مبنی بر گرایش به مصرف گرایی، اثرگذار بوده است.
۶.

عوامل جمعیتی و اجتماعی-اقتصادی مؤثر بر اضطراب ناشی از کرونا در شهر نقده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۷ پاییز و زسمتان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 233 - 258

کلید واژه ها: کرونا اضطراب عوامل جمعیتی و اجتماعی - اقتصادی مدل معادلات ساختاری نقده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳
ویروس کرونا میلیون ها نفر در جهان را مجبور به قرنطینه خانگی نموده و باعث ایجاد اضطراب شده است. هدف این مطالعه، بررسی اثر متغیرهای اجتماعی-اقتصادی با کنترل متغیرهای جمعیتی و بهداشتی بر روی اضطراب ناشی از کرونا در شهر نقده است. با استفاده از نمونه گیری طبقه بندی چندمرحله ای با تخصیص متناسب، 384 زن و مرد بالای ۲۰ سال انتخاب شده و پرسشنامه 24 گویه ای CPDI برای آنان در پاییز سال 1399 تکمیل گردید. سپس، داده ها با استفاده از مدل معادلات ساختاری در نرم افزار Amos تحلیل شدند. بر اساس نتایج به دست آمده، اضطراب ناشی از کرونا برای تُرک زبانان نسبت به کُردزبانان، خانواده های با هزینه ماهیانه کم و متوسط نسبت به خانواده های با هزینه ماهیانه بالا، افراد با ارزیابی پائین و متوسط از وضعیت آینده نسبت به افراد با ارزیابی بالا، بیشتر بوده است. افرادی که اعضای خانواده آنان به کرونا مبتلا نشدند، افرادی که از اینترنت استفاده می کردند، و افرادی که اعتقاد داشتند کرونا تأثیر کمی بر اختلافات خانوادگی آنان داشته است، در مقایسه با افرادی که یکی از اعضای خانواده آنها به کرونا مبتلا شدند، از اینترنت استفاده نمی کردند، و بر تأثیر زیاد کرونا بر اختلافات خانوادگی تأکید داشتند، اضطراب کمتری داشتند. همچنین، با افزایش احساس ناامنی اقتصادی، اضطراب ناشی از کرونا افزایش می یافت.
۷.

تبیین جامعه شناختی موانع توسعه فرهنگی قوم بختیاری در شهرستان الیگودرز(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۵۳) 125 - 102

کلید واژه ها: توسعه فرهنگی فرهنگ قوم بختیاری چالش الیگودرز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۱۷۰
این پژوهش با هدف تببین جامعه شناختی موانع توسعه فرهنگی در قوم بختیاری پرداخته شده است ازآنجایی که توسعه فرهنگی در سطح جهانی مورد تاکید و توجه قرار گرفت است که دغدغه دنیای بشری امروز در این زمینه است . لذا چها رچوب حاکم براین پژوهش باهدف مطالعه موانع توسعه فرهنگی قوم بختیاری در شهرستان الیگودرز در سال 1398انجام شده است. جامعه ی آماری تعداد322 نفر بوده است. روش تحقیق مورد استفاده در پژوهش کمی و با استفاده از نرم افزار spss و Excel انجام شد که با استفاده از روش میدانی و توزیع پرسشنامه سعی گردید تا موانع بدست آمده با استفاده از آزمون رتبه بندی فریدمن، مولفه های بدست آمده رتبه بندی شود. نتایج پژوهش نشان داد که ضعف دانش فرهنگی شاخص های توسعه فرهنگی ، حاکم بودن اخلاق ستی ،ویژگی های اخلاقی قوم بختیاری و ضعف عملکرد فرهنگی نیروی انسانی به ترتیب الویت از دیدگاه جامعه آماری مورد تحقیق حاصل شد.
۸.

شبکه های اجتماعی مجازی و الگوی مصرف شهروندان تهرانی

نویسنده:
منبع: پژوهش مسائل اجتماعی ایران دوره اول زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 173 - 202

کلید واژه ها: الگوی مصرف شبکه های اجتماعی مجازی مصرف گرایی سبک زندگی و شهروندان تهرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۱۰۸
هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه میان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی شهروندان تهرانی و الگوی مصرف آنها بوده است. چهارچوب نظری بر مبنای آرای نظریه پردازانی چون وبلن، گیدنز و بوردیو تدوین شده است و تلاش شده تا با بهره گیری از نظریه های این افراد و استفاده از مفاهیم و متغیرهای طرح شده در نظریه های آنها، مدل نظری پژوهش تدوین گردد و با طرح فرضیه های مستخرج از مدل در طول پژوهش به آزمون آنها اقدام گردد. رویکرد پژوهش حاضر، کمّی و روش پژوهش از نظر مسیر، توصیفی- تبیینی و از نظر هدف، کاربردی است. اطلاعات با استفاده از روش پیمایش و بهره گیری از ابزار پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش شامل شهروندان بالای پانزده سال شهر تهران بوده که با استفاده از فرمول برآورد حجم نمونه، با 600 نفر از آنها گفت وگو شد. در بُعد عینیِ موضوع مورد مطالعه، نتایج نشان داد که مصرف فرهنگی از جمله متغیرهای تأثیرگذار در الگوی مصرف شهروندان است و علاوه بر آن، رابطه معناداری نیز میان مصرف فرهنگی و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی وجود دارد. از سوی دیگر، بین استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی و الگوی مصرف پوشاک شهروندان تهرانی نیز رابطه وجود دارد. همچنین میزان استفاده شهروندان تهرانی از شبکه های اجتماعی مجازی بر پوشش آنها و نحوه خرید آنها تأثیرگذار بوده است. نتایج به دست آمده در بُعد ذهنیِ موضوع مورد مطالعه نیز بیانگر این است که میزان استفاده از شبکه های اجتماعی بر ارزش ها و نگرش های اجتماعی شهروندان تهرانی مبنی بر گرایش به مصرف گرایی، اثرگذار بوده است.
۹.

تحلیل کیفی چالش های پیش روی توسعه فرهنگی در قوم بختیاری شهرستان الیگودرز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱۱ و ۱۱۲ ۱۸۳-۱۶۳

کلید واژه ها: توسعه فرهنگی الگوی توسعه قوم بختیاری الیگودرز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۸ تعداد دانلود : ۲۰۲
پژوهش حاضر درصدد تحلیل کیفی چالش های پیش روی توسعه فرهنگی در قوم بختیاری است. روش پژوهش، مبتنی بر روش کیفی است. داده ها با استفاده از فنون مصاحبه عمیق و مشاهده مشارکتی گردآوری شدند. افراد مورد مطالعه دراین پژوهش 38 نفر بودند و با استفاده از تکنیک تحلیل چارچوب، داده ها تحلیل شدند. یافته های پژوهش حول هفت درون مایه اصلی با عناوین کثرت گرایی فرهنگی، سنت گرایی، خاص گرایی، عام کردن امر خاص، عام گرایی، برابری جنسیتی و قانون گرایی مورد تحلیل قرار گرفتند. هر یک از درون مایه های مذکور سه درون مایه فرعی را پوشش می دهند که در پایان با ترکیب درون مایه های اصلی و فرعی به چارچوب و الگوی نظری نهایی دست یافتیم. یافته ها نشان داد که بختیاری ها در برابر ارزش های توسعه محور کمتر مقاومت می کنند و تمایل دارند تا در کنار حفظ فرهنگ بختیاری، به اشاعه آن پرداخته و از مزایای سایر فرهنگ ها نیز برخوردار شوند. بخشی دیگر از یافته ها بیان گر عدم نهادینه شدن قانون گرایی و برابری جنسیتی در بین قوم بختیاری هستند. نتایج نهایی نشان داد که قوم بختیاری از ظرفیت های اولیه برای توسعه فرهنگی برخوردار است و بختیاری ها با توسل به برخی از ارزش ها و ویژگی های فرهنگی، درصدد دستیابی به یک الگوی محلی برای توسعه فرهنگی هستند، اما شرایط مذکور در سایه عدم یک سیاست و الگوی فرهنگیِ بومی شده منجر به توسعه نیافتگی شهرستان الیگودرز شده است.
۱۰.

تحلیل و تبیین امر روزمره در فضاهای عمومی شهری مطالعه موردی: فضای کافه های شهر دزفول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر پایدار دوره ۳ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 97 - 106

کلید واژه ها: امرروزمره فضای عمومی کافه های شهری شهر دزفول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۳۰۷
زندگی روزمره شهری مفهوم تازه ای در علوم اجتماعی و جامعه شناسی شهری نیست و تاکنون نقش مهمی در خیزش مطالعات مربوط به حوزه های شهری و جامعه شناسی ایفا کرده است. به گونه ای که زندگی روزمره شهری اصلی ترین قلمرو تولید معنا در رهیافت های نظریه پردازان این حوزه بوده است. یکی از فضاهای شهری که امروزه  امر روزمرگی در آن بسیار پررنگ می باشد کافه ها می باشند. از این رو در پژوهش حاضر سعی گردیده است تا با روش گرند تئوری مفاهیم، متغیرها و مقولات که در شکل گیری امرروزمره در فضای کافه ها مؤثرند، مورد بررسی قرار گیرند. در این پژوهش با روش گرند تئوری به جمع آوری و تحلیل داده ها با کد گذاری باز، محوری و انتخابی صورت گرفته است. نمونه گیری  نظری تا زمان اشباع نظری ادامه یافته است. حجم نمونه طبق قاعده اشباع مشخص شده. ضمن آنکه حداقل با 40 نفر مصاحبه انجام شد و  تعداد 210 مفهوم شناسایی گردید. بهره مندی از کافه ها و مصرف آن به عنوان یکی از فضاهای شهری دارای 14 مقوله اشتغال زایی، جامع نگری نیازها و زیرساخت ها، تجربه اندوزی، گرایش به مدرنیسم، شکل گیری حس تعلق اجتماعی، ارزشمند بودن فضای حاکم بر کافه، معرفی معماری مدرن، ارائه عادت واره ها و ذائقه های جدید، اوقات فراغت، رفع تنش های فکری و روانی، هویت پنداری فردی و ملی، قانون گریزی، عرفی شدن و تشکیل سوژه های سیاسی است. نتایج نشان می دهد که 5 عامل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، روانی در شکل گیری امر روزمره مؤثرند. سپس هریک از این عوامل با استفاده از پاسخ های جامعه آماری به وسیله پرسشنامه ساخته شده از بخش کیفی  با ضریب رگرسیون مورد آزمون قرار گرفته نشان می دهد که عامل فرهنگی (25/6)، عوامل اقتصادی (16/10)، عوامل اجتماعی (16/10)، عوامل سیاسی (18/6)، عوامل روانی (45/1)، از بیشترین تا کمترین تأثیر در شکل گیری امر روزمره در فضای کافه ها را دارند.
۱۱.

بررسی عوامل جمعیتی و اقتصادی - اجتماعی مؤثر بر امید به آینده در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۶ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 315 - 342

کلید واژه ها: امید به آینده اعتماد سازمانی اعتماد عمومی احساس ناامنی خانواده های تهرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۶ تعداد دانلود : ۳۷۸
بررسی عواملی که منجر به افزایش و یا کاهش امید به آینده در جامعه می شود حائز اهمیت است. مقاله حاضر به بررسی عوامل جمعیتی و اقتصادی -اجتماعی مؤثر بر امید به آینده در شهر تهران می پردازد. حجم نمونه این مطالعه متشکل از 1200 نفر متأهل ساکن شهر تهران (610 نفر زن و 590 نفر مرد) است. داده ها با استفاده از پرسشنامه و روش نمونه گیری چند مرحله ای طبقه بندی با تخصیص متناسب، در نیمه دوم سال 1395 گردآوری شدند. نتایج نشان داد که امید به آینده پاسخگویان با افزایش سن و تعداد فرزندانِ آنها و همچنین با افزایش احساس ناامنی اقتصادی -اجتماعی و احساس ناامنی روانی کاهش می یابد؛ از طرفی، با افزایش اعتماد سازمانی، تعداد سال های تحصیل و اعتماد عمومی پاسخگویان، امید به آینده افزایش می یابد. این نتایج بیان گر آن است که بستر اقتصادی -اجتماعی و روانیِ مناسبی برای تحقق انتظاراتِ پاسخگویان، به ویژه برای افراد تحصیل کرده و دارای فرزند، وجود ندارد؛ لذا امید به آینده آن ها کاهش یافته است. بنابراین، جامعه ای که از امنیت اقتصادی -اجتماعی و امنیت روانی لازم برخوردار نباشد باید در کیفیت و پایداریِ پدیده های جمعیتی آن تردید کرد و برایند کلی این شرایط می تواند منحرف شدن رفتارهای جمعیتی از حالت متعادل و به دنبال آن پروبلماتیک شدن سطح کمی و کیفیِ متابولیسم جمعیتی باشد.
۱۲.

تعامل عناصر محلی و جهانی در تحول هویت فرهنگیِ کردستان ایران: مطالعه ای درباب منطقه هورامانِ تخت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ 81 - 109

کلید واژه ها: هویت فرهنگی بازاندیشی عناصر محلی عناصر جهانی هورامان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۸ تعداد دانلود : ۳۰۸
مقاله حاضر به مطالعه نحوه تعامل عناصر محلی و جهانی در تحول هویت فرهنگی در کردستان ایران، منطقه هورامان تخت، پرداخته است. ورود عناصر مربوط به جهانی شدن به ساختار فرهنگیِ هورامان مشروعیت عناصر سنتیِ هویت ساز را زیر سؤال برده است. در چنین وضعیتی، مطالعه نحوه ساختارزدایی و بازسازی عناصر هویت فرهنگی حائز اهمیت است. روش تحقیق کیفی با استفاده از نظریه زمینه ای است. داده ها به یاری تکنیک های مصاحبه عمیق و مشاهده مشارکتی گردآوری شده و طی مراحل سه گانه کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شده اند. نتایج پژوهش نشان داد که گرایشی درخور توجه به بازاندیشی در منابع هویت سازِ سنتی در هورامان وجود دارد و افراد مطالعه شده با «تعاملاتی نیت مند» با تغییرات پیش رو درصدد بازسازی عام گرایانه هویت فرهنگی شان هستند. در چنین نظام ارزشی ای، هر کنشی در جهت مشروعیت بخشی به نظام های ارزشی، با بازاندیشی آگاهانه در چارچوب منابع هویت بخش محلی، ملی و جهانی صورت می گیرد؛ بنابراین، می توان گفت، برخلاف تصور رایج مبنی بر زوالِ سنت ها و هویت های محلی، هنوز هم سنت های جامعه هورامان دارای کارکرد فرهنگ سازی و هویت بخشی در «نظامی بازاندیشی شده» هستند.
۱۳.

تفسیر و بازنمایی ابعاد مختلف فرزندآوری در بین کاربران اینترنتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۹۹ و ۱۰۰ ۴۷-۶۴

کلید واژه ها: سیاست های افزایش فرزندآوری کاربران اینترنتی تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۹ تعداد دانلود : ۴۵۷
طی دهه های اخیر سیاست های فرزندآوری ایران تغییرات زیادی را به خود گرفته است. مقاله پیش رو با هدف تفسیر و بازنمایی تغییر سیاست های جدید فرزندآوری ایران در فضای مجازی به تحلیل محتوای رویکرد کاربران اینترنتی می پردازد. نمونه مورد بررسی متشکل از 799 کاربر اینترنتی در پایگاه های خبری ایران است. علاوه بر این، تعداد 41684 کاربر نیز که موضع گیری خود را به صورت «موافق» یا «مخالف» نسبت به نظرات این 799 کاربر اعلام کرده بودند، بخش دیگری از جامعه آماری این مطالعه را تشکیل داده است. روش شناسی تحقیق مبتنی بر تحلیل محتوای کمی و کیفی است. در بین اخبار مرتبط منتشر شده، 10 خبر که بیشترین مخاطب را داشتند، جهت تحلیل انتخاب شدند. نتایج تحلیل محتوای کمی نشان داد که کاربران در مواجهه با سیاست های افزایش فرزندآوری، رویکردهای متفاوتی اتخاذ نموده اند؛ 7/89 درصد رویکردی انتقادی، 6/0 درصد منفعلانه و 7/9 درصد رویکردی همراهانه داشته اند. همچنین در بین سایر کاربران؛ 78/89 درصد موافقرویکردانتقادی، 27/7 درصد مخالفرویکردانتقادی، 10/0 درصد موافقرویکردمنفعلانه، 06/0 درصد مخالفرویکردمنفعلانه، 59/0 درصد موافقرویکردهمراهانهو 20/2 درصد مخالفرویکردهمراهانه بوده اند. بعلاوه، یافته ها نشان داد که 43 درصد کاربران بر ابعاد اقتصادی، 38 درصد بر ابعاد اجتماعی، 12 درصد بر ابعاد سیاسی و 7 درصد بر ابعاد فرهنگیِ سیاست ها تأکید کرده اند. نتایج تحلیل محتوای کیفی نیز بیان گر آن است که کاربران ضمن به چالش کشیدن رویکرد مسلط بر سیاست ها، رویکردی انتقادی در تفسیر و رمزگشایی سیاست های جدید فرزندآوری در ایران داشته و نسبت به نهادینه شدن گفتمان های افزایش جمعیت مقاومت می کنند.
۱۴.

برساخت اجتماعی سیاست های افزایش فرزندآوری و موانع پیش رو: مطالعه ی موردی کاربران اینترنتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال بیستم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۷۷

کلید واژه ها: رسانه تحلیل محتوا سیاست های جمعیتی کاربران اینترنتی فرزندآوری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات گروه های ویژه بررسی مخاطب
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده کودک و نوجوان
تعداد بازدید : ۱۳۹۳ تعداد دانلود : ۷۳۲
فرزندآوری به عنوان یک رفتار اجتماعی از جمله موضوعاتی است که در طول یک دهه ی اخیر به طور روزافزونی در فضای رسانه ها مطرح می شود. مقاله ی حاضر برساخت اجتماعی سیاست های افزایش فرزندآوری و تفسیر موانع پیش رو در فضای رسانه را مطالعه می کند. نمونه ی بررسی شده متشکل از 705 کاربر اینترنتی در پایگاه های خبری ایران است. روش شناسی تحقیق مبتنی بر تحلیل محتوای کمی و کیفی است. در بین اخبار مرتبط منتشر شده، 5 خبر که بیشترین مخاطب را داشتند، برای تحلیل انتخاب شدند. تحلیل محتوای کمی نظرات کاربران نشان داد که 7/95 درصد نظرات ارائه شده رویکرد انتقادی، 7/0 درصد رویکردی منفعلانه و 6/3 درصد رویکردی همراهانه در تفسیر موانع فرزندآوری داشتند. همچنین مهم ترین مقولات برآمده از تحلیل محتوای کیفی عبارت اند از «فرسایش روزافزون اعتماد نهادی و محقق نشدن سیاست های افزایش فرزندآوری»، «سوء مدیریت جمعیت فعلی»، «احساس ناامنی روانی نسبت به آینده ی فرزندان»، «عدم انسجام و ثبات در سیاست های افزایش فرزندآوری»، «تغییر نگرش ها»، « تأکید بر کیفیت به جای کمیت» و «مادی گرایی افراطی». مقوله ی نهایی نیز عبارت است «نهادینه شدن فرزندآوری پایین» که توان پوشش معنایی یافته های پژوهش را دارد. بر اساس نتایج می توان گفت که اگر چه رویکرد انتقادی کاربران در خصوص موانع پیش روی فرزندآوری به سیاست گذاری و مسئولین مربوط معطوف است، ولی تغییر نگرش و رفتار مردم نقش پررنگ تری در نهادینه شدن فرزندآوری پایین در جامعه دارد و این به معنای آن است که تحقق سیاست های افزایش فرزندآوری، نیازمند توجه سیاست گذارن به الگوهای رفتاری نهادینه شده در بین مردم است.
۱۵.

آزمون مدل نظری-مفهومی هم افزایی عقلانیت اقتصادی و اجتماعی در کنش فرزندآوری پایین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۳ 84-117

کلید واژه ها: ناامنی اجتماعی فرزندآوری سیاست های جمعیتی مدل نظری- مفهومی تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۱ تعداد دانلود : ۳۶۶
پژوهش حاضر درصدد راست آزمایی مدل نظری-مفهومی هم افزایی عقلانیت اقتصادی و اجتماعی در کنش فرزندآوری پایین است. این مطالعه در سال 1395 و در بین زنان و مردان متأهل تهرانی انجام شد. حجم نمونه با استفاده از نمونه گیری چندمرحله ای طبقه بندی،1200 نمونه تعیین شد. براساس نتایج رگرسیون لجستیک، بخت قصد فرزندآوری افرادی که در مناطق نیمه برخوردار زندگی می کنند نسبت به کسانی که در مناطق کم برخوردار زندگی می کنند (537/0)، و افرادی که دارای سطح تحصیلی دیپلم و فوق دیپلم هستند نسبت به افراد با سطح تحصیلی فوق لیسانس و بالاتر (177/0) کمتر است. افراد با هزینه خانوار کمتر از 2 میلیون تومان نسبت به افراد با هزینه خانوار بیش از 5/3 میلیون تومان بخت قصد فرزندآوری بیشتری دارند (237/3). با افزایش امتیاز عامل تغییر هویت والدینی (563/0)، ارزش منفی فرزند (693/0)، اجتناب از تعهدات بلند مدت (544/0) و ناامنی اقتصادی (703/0) بخت فرزندآوری کاهش می یابد. در میان عوامل فوق، عامل اجتناب از تعهدات بلند مدت با ضریب 608/0- بیشترین تأثیر و عامل احساس ناامنی اقتصادی با ضریب 352/0- کمترین تأثیر را بر قصد فرزندآوری دارد. پیشنهاد می شود که سیاست گذاران ضمن توجه به تغییرات ارزشی و نگرشیِ جامعه بر مکانیسم هایی تأکید کنند که منجر به برقراری تعادل در شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه می شوند.
۱۶.

عقلانیت اقتصادی و اجتماعی و کنش فرزندآوری در شهر تهران؛ نتایج یک مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۲ پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۴) 101 - 131

کلید واژه ها: عقلانیت اجتماعی عقلانیت اقتصادی کُنش فرزندآوری خانواده های تهرانی تصمیم گیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۳ تعداد دانلود : ۳۱۵
طی سال های اخیر، تغییرات اجتماعی و اقتصادی ایران، بسیاری از خانواده ها را درباره ی فرزندآوری به تأمل واداشته و طرح سؤالاتی در خصوص بچه دار شدن و افزایش تعداد فرزندان در بین خانواده ها، روندی روزافزون  به خود گرفته است. هدف اصلیِ این پژوهش، واکاوی نقش عقلانیت اقتصادی و اجتماعی در کنش فرزندآوری در بین خانواده های تهرانی است. دیگر اهداف پژوهش پاسخ به این سؤالات است که خانواده های تهرانی چه تعریفی از کنش فرزندآوری دارند؟ و بر اساس تفسیر خود از فرزندآوری چه واکنشی نشان می دهند؟ این مطالعه با استفاده از روش تحقیق کیفی با رویکرد نظریه زمینه ای انجام شده است. نمونه گیری در این تحقیق نیز ترکیبی از نمونه گیری های هدفمند، نظری و گلوله برفی، با محوریت نمونه گیری نظری است. بر این اساس، در بین جمعیت مورد مطالعه که متشکل از زنان و مردان 49-15 ساله و متأهل تهرانی بود، در زمستان 1394 با 89 نفر (60 نفر زن و 29 نفر مرد) مصاحبه ی عمیق صورت گرفت. یافته ها نشان داد که احساس ناامنی اقتصادی و اجتماعی و رشد فزاینده هزینه های فرزندان، شرایطی را به وجود آورده که خانواده ها با تعریف فرزندآوری به مثابه تعهدی بلند مدت و مسئولیتی الزام آور، درصدد عقب نشینی از یک تصمیم غیر قابل بازگشت باشند. شرایط مذکور باعث شده که خانواده ها پس از تأمل درباره آینده فرزندان و با تأکید بر کیفیت به جای کمیت، فرزندآوری پایین و بازاندیشانه را به عنوان یک کنش عقلانی برگزینند. پیام سیاستیِ این مطالعه آن است که در راستای تحقق سیاست های جمعیتی، مکانیسم های ثبات اقتصادی و اشتغال پایدار در دستور کار برنامه ریزان و سیاست گذاران قرار گیرد.
۱۷.

بررسی عوامل مؤثر بر گرایش زنان به فعالیت های اقتصادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۹۷ و ۹۸ 1-13

کلید واژه ها: زنان کنش های اقتصادی استقلال مالی کسب وجهه ی اجتماعی هورامان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۲ تعداد دانلود : ۳۶۷
تفسیر گرایش گروه های مختلف، از جمله زنان، به فعالیت های اقتصادی و پیامدهای آن متأثر از بسترهای اقتصادی و اجتماعیِ حاکم بر جامعه و همچنین جهان بینی افراد نسبت به جایگاه زنان در جامعه است. از این رو، بررسی عوامل مؤثر بر گرایش زنان به فعالیت های اقتصادی از دیدگاه جامعه می تواند حائز اهمیت باشد. جمعیت مورد مطالعه در این پژوهش، شامل زنان و مردان 15 ساله و بیشتر هَوارمانی است که جمعیت این گروه سنی 7275 نفر (حدوداً 76 درصد) در سال 1390سرشماری شد. تعداد 387 نمونه با استفاده از نمونه گیری طبقه بندی متناسبو فرمول کوکران به دست آمد که گردآوری اطلاعات با استفاده از ابزار پرسشنامه ساختاریافته صورت گرفت. از این تعداد نمونه 6/50 درصد آن مرد، 4/57 درصد متأهل و 7/45 درصد شاغل بودند. گویه های سنجش دلایل زنان به فعالیت های اقتصادی شامل رسیدن به استقلال مالی، کسب وجهه اجتماعی، مشارکت در تأمین هزینه های زندگی به دلیل افزایش این هزینه ها طی سال های اخیر، پیروی از آداب و رسوم خانوادگی، نداشتن شغلی دیگر و گذران اوقات فراغت بودند. نتایج نشان داد که بیش از نیمی از مردان و زنان در سطوح مختلف فعالیت های اقتصادی، بر گرایش زنان به فعالیت های اقتصادی به منظور رسیدن به استقلال مالی، کسب وجهه اجتماعی و همچنین مشارکت در تأمین هزینه های زندگی به دلیل افزایش این هزینه ها طی سال های اخیر، اجماع نظر داشتند. شایان ذکر است که زنان غیر شاغل کسب وجهه اجتماعی را دلیلی موجه برای فعالیت های اقتصادی زنان نمی دانستند و بیشتر بر مشارکت آنان در تأمین هزینه های زندگی به دلیل افزایش این هزینه ها طی سال های اخیر تأکید داشتند. هدف اصلی مقاله حاضر بررسی تأثیر متغیرهای سطح تحصیلات، وضعیت تأهل، وضع فعالیت و جنس بر روی دلایل گرایش زنان به فعالیت های اقتصادی بود که سطوح مختلف وضع فعالیت (003/0 = -p مقدار) و وضعیت تأهل برای هر دو جنس (001/0 = -p مقدار) از نظر آماری معنی دار بود.
۱۸.

پیامدهای توسعه اقتصادی – اجتماعی در کردستان ایران بعد از انقلاب اسلامی: مطالعه موردی منطقه اورامان ژاوَرو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال چهاردهم بهار ۱۳۹۰ شماره ۱

کلید واژه ها: مردم نگاری توسعه اقتصادی- اجتماعی اورامان ژاورو (منطقه) کردستان(استان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴۷ تعداد دانلود : ۱۱۴۸
مطالعه حاضر، با استفاده از رویکرد نوسازی و با تاکید بر نظریه اسملسر، به مطالعه پیامدهای توسعه اقتصادی- اجتماعی در منطقه اورامان ژاورو بعد از انقلاب اسلامی میپردازد. روش شناسی مطالعه حاضر کیفی است؛ از روش مردم نگاری میدانی برای انجام عملیات میدانی و از روش تحلیل موضوعی برای تحلیل داده ها استفاده می-شود. یافته های پژوهش عبارت اند از: افول کشاورزی و دامداری، مکانیزاسیون نسبی امور کشاورزی، تقابل قوم و خویش گرایی و شایسته سالاری، فقرگریزی، تضعیف ارزش های سنتی، نهادمندی دانش، تضعیف فعالیت های اقتصادی مولد، هسته ای شدن خانواده و افقیشدن ساختار قدرت، تحرک اجتماعی اکتسابی، و افزایش مهاجرت های کاری. مقوله نهایی بررسی نیز «توسعه ناموزون» است. بر اساس مطالعه حاضر، گرچه اورامان ژاورو برخی عناصر توسعه را تجربه کرده، اما پیامدهای توسعه اقتصادی- اجتماعی اورامان ژاورو بسیار ناموزون به نظر میرسد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان