فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۰۰۱ تا ۱٬۰۲۰ مورد از کل ۳۰٬۱۶۹ مورد.
۱۰۰۱.

سنجش میزان اثرگذاری شاخص های حمل و نقل پایدار بر زیست پذیری شهری (نمونه مورد: شهر اردبیل)

کلید واژه ها: حمل و نقل پایدار زیست پذیری شهری مدل حداقل مربعات جزئی شهر اردبیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰ تعداد دانلود : ۴۸
امروزه پیاده سازی سیستم حمل و نقل پایدار می تواند نقش موثری در بهبود کیفیت زندگی و زیست پذیری شهری ایفا -نماید. در همین خصوص، هدف اصلی این تحقیق، بررسی میزان تاثیر شاخص های حمل و نقل پایدار شهری بر زیست پذیری شهر اردبیل می باشد. تحقیق پیش رو، از لحاظ روش، پیمایشی و از لحاظ هدف، کاربردی می باشد. داده-های مورد نیاز از طریق اسنادی و میدانی (پرسشنامه) جمع آوری شده است. جامعه آماری این تحقیق کارشناسان شهر اردبیل می باشند که برای تعیین حجم نمونه و نمونه گیری کارشناسان از روش گلوله برفی و روش هدفمند استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها در تحلیل داده های به دست آمده تحقیق با بکارگیری قابلیت های نرم افزارها Excel ,SPSS و Smart- pls، از معادلات ساختاری مبتنی بر واریانس با روش حداقل مربعات جزئی استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر این امر است که بین حمل و نقل پایدار و زیست پذیری شهری رابطه معنادار، هم جهت و قوی وجود دارد و زیست پذیری شهر اردبیل از طریق حمل و نقل پایدار (شاخص های 13 گانه آن) به میزان، 749/0 قابل تبیین و پیش بینی است (اثرگذاری شاخص های تحقیق و تایید فرضیه های مربوطه گواه بر این ادعا است). در این باره، نتایج نشان داده که به ترتیب شاخص های خدمات الکترونیکی نوین/هوشمندی، دسترسی، مدیریت و برنامه-ریزی، کیفیت خدمات، آلودگی، اقلیم، انرژی، فرهنگ، قوانین، کارایی، امنیت و هزینه، مهمترین شاخص های حمل و نقل پایدار شهر اردبیل هستند که در زیست پذیری آن شهر اثر معنی داری و قوی دارند.
۱۰۰۲.

واکاوی و ارزیابی ارتباط بین دمای سطح زمین با کاربری اراضی و شاخص پوشش گیاهی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز خیاوچای، مشگین شهر)

کلید واژه ها: دمای سطح زمین کاربری اراضی شاخص پوشش گیاهی حوضه خیاوچای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷ تعداد دانلود : ۳۰
از آنجا که تغییرات کاربری اراضی در سطوح وسیع و گسترده صورت می گیرد بنابراین تکنولوژی سنجش از دور، سیستم اطلاعات جغرافیایی و سامانه های بروز همچون سامانه گوگل ارث انجین ابزاری ضروری، کارآمد و با ارزش جهت پایش تغییرات می باشد. بنابراین هدف از این پژوهش واکاوی و ارزیابی ارتباط بین دمای سطح زمین با کاربری اراضی و شاخص پوشش گیاهی در حوضه آبخیز خیاوچای مشگین شهر در استان اردبیل می باشد. در همین راستا جهت تهیه نقشه های کاربری اراضی از تصاویر ماهواره ای لندست استفاده گردید. در مرحله بعد با انجام تصحیحات اتمسفری و رادیومتریک اقدام به جمع آوری نمونه های آموزشی از سطح منطقه انجام شد در همین راستا جهت بالا بردن دقت کار از تصاویر گوگل ارث و بازدید میدانی از منطقه مورد مطالعه نقشه های کاربری اراضی با استفاده از روش طبقه بندی ماشین بردار پشتیبان (SVM) در 6 کلاس کاربری (مناطق مسکونی، برفی، آبی، مراتع، کشاورزی آبی و دیم) تهیه شد. در گام بعد مقادیر ضریب کاپا و صحت کلی برای سال های 1381 و 1401 محاسبه شد که به ترتیب برابر با 89/0، 61/91 و 94/0، 16/94 درصد به دست آمد. سپس اقدام به تهیه نقشه های شاخص پوشش گیاهی و دمای سطح زمین حوضه مورد مطالعه در محیط برنامه نویسی گوگل ارث انجین انجام گردید. نتایج نشان داد که میانگین دمای سطح زمین برای ماه خرداد سال 1381 با بیشینه دما 71/38 درجه سانتی گراد در قسمت های شمالی حوضه خیاو چای به وقوع پیوسته است و کمینه دما در نواحی جنوبی با متوسط دمای 87/15 درجه سانتی گراد رخ داده است. از طرفی وضعیت میانگین دمای ماه خرداد برای سال 1401 نشان داد که هسته حرارت گرمایی نسبتا در عرض های بالا تر متمرکز یافته است و این رابطه مستقیمی را با شاخص پوشش گیاهی دارد.
۱۰۰۳.

رضایت سنجی اقشار کم درآمد شهری از کیفیت مولفه های محیط مسکونی (نمونه موردی: شهرستان نیر)

کلید واژه ها: رضایتمندی محیط مسکونی اقشار کم درآمد شهر نیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹ تعداد دانلود : ۳۲
در طی سال های اخیر توجه به ویژگی های محیط مسکونی و رضایتمندی از مسکن اهمیت ویژه ای یافته است ولی توجه به ویژگی های گروه های درآمدی متفاوت به خصوص قشرهای آسیب پذیر جامعه همچون مددجویان چندان مورد توجه واقع نبوده است. این در حالی است که با شناخت محیط مسکونی این گروه ها بیشتر می توان در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری ها به آن ها توجه نمود و نهایتاً باعث بهتر شدن محیط مسکونی و در نهایت رشد شهری و توسعه ی پایدار شهر شد. در این راستا هدف پژوهش حاضر رضایت سنجی اقشار کم درآمد شهری از کیفیت مولفه های محیط مسکونی شهرستان نیر می باشد.این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی و تحلیلی است. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل مطالعات اسنادی و پیمایشی از طریق توزیع پرسش نامه بوده است. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر مدد جویان شهری کمیته امداد و بهزیستی شهر نیر می باشد که به صورت تصادفی در دسترس بوده، جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شده است. در این راستا از آزمون های tتک نمونه ای و t مستقل و هم چنین تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی شفه بهره برده شده است. یافته های حاصل از آزمونt تک نمونه ای نشان داد رضایتمندی مددجویان از محیط مسکونی شان با میانگین عددی (05/3) بالاتر از حد متوسط(3) می باشد و تحلیل واریانس یک طرفه از تاثیر ویژگی های فردی دلالت بر تأثیرگذاری سن بر رضایتمندی بود. با توجه به نتایج تحقیق، ایجاد امکانات بیشتر جهت دسترسی به مراکز بهداشت و درمان و ایجاد پارک ها و فضای سبز می تواند باعث کاهش مشکلات ساکنان و افزایش سطح رضایت مندی این اقشار از مسکن خود گردد.
۱۰۰۴.

تأثیر فرم شهری بر وقوع جرائم سرقت در کلان شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرم شهری بافت شهر جرائم سرقت شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷ تعداد دانلود : ۳۹
رفتار انسان در فضا و مکان های متفاوت با شکل و فرم خاص و نیز با عملکرد نهفته در آن، متفاوت بوده و در بسیاری موارد فضا محرک انسان در بروز رفتار مجرمانه است. به همین منظور مطالعه ی حاضر با هدف بررسی تأثیر فرم شهری بر وقوع جرائم سرقت در کلان شهر مشهد انجام گرفته است. شیوه ی پژوهش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مدل های تحلیل فضایی همچون ماتریس فضایی، پیکره بندی فضایی و خودهمبستگی فضایی است. جامعه ی آماری شامل جرائم سرقت شهر مشهد در بازه ی زمانی 1400-1390 است. متغیرهای پژوهش شامل جرائم سرقت، بافت شهر، کاربری اراضی، شبکه ی معابر و فرم شهر است. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای ArcGIS، Geoda و Depth map بهره گرفته شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که میزان وقوع جرائم سرقت در بافت های ستاره ای به دلیل پیوند اجزای خیابانها با یکدیگر از طریق سیستم شبکه ی معابر مرکزی و نیز یک طرفه بودن برخی معابر در محلات بخش مرکزی شهر مشهد نسبت به بافت های ارگانیک و شطرنجی کمتر است. بین وقوع جرائم سرقت با شاخص پیکره بندی فضایی یک ارتباط مثبت برقرار است، به طوریکه با افزایش سطح هم پیوندی معابر وقوع جرائم سرقت کاهش یافته و جداافتادگی فضاها و عدم ادغام و یکپارچگی فضایی درون بافت محلی موجب افزایش سرقت ها در محلات شمالی و شرقی مشهد شده است. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش سطح اختلاط کاربری ها در محلات، وقوع جرائم سرقت کاهش می یابد اما در محلات پیرامون حرم مطهر رضوی با وجود اختلاط کاربری ها جرائم سرقت بالا است که دلیل اصلی آن تراکم و شلوغی جمعیت است که شرایط مساعدی را برای گریز سارقان فراهم نموده است. در نهایت یافته ها نشان داد که وقوع سرقت ها در الگوی فرم پراکنده به سبب وجود منازل مسکونی ویلایی، کاربری های تک عملکردی و وجود فضاهای باز و بی دفاع شهری نسبت به الگوی فرم فشرده بیشتر است.
۱۰۰۵.

شناسایی و تحلیل عوامل بازدارنده توسعه روستایی در شهرستان خلخال(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عوامل بازدارنده توسعه روستایی شهرستان خلخال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶ تعداد دانلود : ۳۶
توسعه روستایی بخشی از برنامه های توسعه در هر کشوری محسوب می شود که در جهت دگرگون سازی ساختار جامعه روستایی به کار می رود و می تواند عاملی مهم در بهبود شرایط زندگی افراد، بالاخص قشر کم درآمد روستا و خودکفایی آنها محسوب گردد. با توجه به اهمیت موضوع این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل عوامل بازدارنده توسعه روستایی به دنبال ارائه راهکارهای مناسب در زمینه دستیابی به توسعه روستایی می باشد. جامعه آماری پژوهش کلیه سکونتگاه های روستایی شهرستان خلخال(150 روستا) واقع در سه بخش خورش رستم، شاهرود و مرکزی می باشد که تمام شماری شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و با کمک ابزار پرسشنامه اطلاعات در پنج بعد محیطی-اکولوژیک، اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی، کالبدی-فضایی و مدیتی-نهادی جمع آوری و به کمک شیوه SWOT تحلیل شده است. نتایج نشان داد، 34 عامل بازدارنده توسعه روستایی در روستاهای شهرستان خلخال شناسایی شد، که این عوامل بر اساس درجه اهمیت سطح بندی شده و نتایج نشان داد، 6 عامل در سطح یک، 5 عامل در سطح دو، 7 عامل در سطح سه و 16 عامل در سطح چهار اهمیت قرار دارند، در ادامه نیز به کمک ماتریس کمی برنامه ریزی استراتژیک مشخص شد، عواملی از جمله: شناسایی دقیق منابع گردشگری، جلوگیری از مهاجر فرستی ، کاهش بیکاری و بویژه بیکاری فصلی در سطح شهرستان از مهمترین عواملی هستند که تمرکز بر آنها و تلاش برای محو و یا کمرنگ کردن آنها امکان حصول به توسعه روستایی در محدوده مورد مطالعه را تسریع می بخشد.
۱۰۰۶.

سنجش و ارزیابی کشت برنج و صیفی جات و تاثیر آن بر بحران نشست زمین آبخوان نور آباد ممسنی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نوع کشت فرونشست زمین آبخوان نورآباد فارس SVM GEE

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲ تعداد دانلود : ۲۸
فرونشست یک مخاطره محیطی که سبب ریزش و پایین رفتن سطح زمین می شود و در بازه زمانی طولانی نشست زمین را به همراه دارد؛ توسعه آن در کشورهای جهان سوم از جمله ایران به دلیل استفاده بی حد و حصر از منابع آب زیرزمینی در زمینه فعالیت های کشاورزی رو به افزایش است دشت نورآباد یکی از دشت های مهم استان فارس از لحاظ توسعه ی کشاورزی به شمار می آید که در چند سال اخیر با پدیده ی فرونشست زمین در اثر برداشت ی رویه از منابع آب زیرزمینی روبرو بوده است. الگو کشت نقش موثری در میزان فرونشست زمین دارد در این پژوهش به بررسی نوع کشت در میزان فرونشست حوضه آبریز نورآباد از روش های تداخل سنجی راداری، ماشین بردار پشتیبان و رگرسیون فضایی استفاده گردید. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که بیشترین میزان فرونشست زمین در مناطقی که به کشت گونه های برنج اختصاص یافته به حداکثر میزان حدود 10سانتیمتر در سال رسیده است. نتایج حاصل از الگو کشت و ارتباط آن با فرونشست زمین نشان ازوجود همبستگی مثبت ضریبR2 برابر90/0 و کمترین میزان خطا حدود 0.001 را به خود اختصاص داده است.
۱۰۰۷.

آینده پژوهی نظام تأمین مسکن درکلان شهر های ایران (موردمطالعه کلان شهر اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آینده پژوهی مسکن تأمین مسکن کلان شهر اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷ تعداد دانلود : ۱۶۰
مسکن در زمره اساسی ترین و حساس ترین بخش ها در برنامه ریزی توسعه اقتصادی و اجتماعی است. شکل گیری مسکن تابع عوامل و شرایط فرهنگی، اقلیمی، اقتصادی – معیشتی و تکنیک ساخت جامعه استفاده کننده است. تأمین مسکن مناسب بسته به شرایط بازار مسکن، وضعیت اقتصاد کلان، تحولات جمعیتی، میزان نیاز به مسکن، روند های اجتماعی و سیاسی، رویکرد حاکم بر دولت ها و ظرفیت درونی آنها متفاوت است. شهر اهواز متروپل استان خوزستان طی دهه گذشته به سه دلیل عمده (مرکزیت استانی، تبدیل شدن به یک قطب عمده صنعتی در راستای اتخاذ سیاست ایجاد قطب رشد، برهم خوردن نظم شبکه شهری درنتیجه جنگ هشت ساله) دستخوش تغییرات جمعیتی و فضایی گسترده ای شده است؛ بنابراین این رشد سریع جمعیت باعث بروز معضلاتی همچون پایین بودن کیفیت مسکن در سطح شهر، فقدان مالکیت گروهی از شهروندان، مساحت کم واحد های مسکونی، تداخل نامناسب فعالیت و سکونت در محلات مسکونی مجاور پهنه های کارکردی شهر و ... شده است. هدف در این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر در وضعیت آینده برنامه ریزی مسکن کلان شهر اهواز است. روش پژوهش، براساس هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت، توصیفی-تحلیلی است. در این راستا، با استفاده از روش تحلیل اثرات متقابل در نرم افزار میک مک عوامل کلیدی مؤثر بر نظام تأمین مسکن شهر اهواز شناسایی و درنهایت به انتخاب عوامل کلیدی مؤثر نظام تأمین مسکن شهر اهواز با استفاده از روش سناریونویسی در نرم افزار سناریو ویزارد اقدام شد. جامعه آماری این پژوهش، متخصصان و کارشناسان حوزه شهری هستند. روش نمونه گیری، گلوله برفی است و داده ها با بهره گیری از پرسش نامه پژوهشگر ساخته در سال جاری گردآوری شده است. یافته های پژوهش نشان دهنده آن است که هفت عامل مهاجرت، حاشیه نشینی، تضعیف ارزش پول ملی، پایین بودن توان پرداخت وام، افزایش قیمت زمین، تسهیلات اعتباری ناچیز و نبودِ سیستم یکپارچه و هماهنگ مدیریت در بخش مسکن بیشترین اثرگذاری و کلیدی ترین نقش را در نظام تأمین مسکن شهر اهواز دارند.
۱۰۰۸.

بررسی و ارزیابی نقش فضاهای شهری در ایجاد حس نشاط و شادی آفرینی شهروندان (مطالعه موردی: میدان گنجعلی خان شهر کرمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فضاهای شهری شادی آفرینی میدان گنجعلی خان شهر کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۷۰
هدف پژوهش حاضر بررسی و ارزیابی نقش میدان گنجعلی خان شهر کرمان در ایجاد حس نشاط شهروندان می باشد. شیوه گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای و پیمایش میدانی صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش، شهروندانی می باشد که جهت گذراندن اوقات فراغت به میدان گنجعلی خان مراجعه کرده اند. در این راستا محقق در طول یک هفته مجموعاً 140 پرسش نامه را تکمیل کرد. همچنین متخصصین، که با استفاده از تکنیک دلفی 25 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون های مقایسه میانگین وضعیت موجود و ایده آل و رگرسیون گام به گام و همچنین جهت ضریب اهمیت معیارها از تکنیک SWARA، استفاده شده است. مقایسه وضعیت موجود و ایده آل در شاخص های حس نشاط و شادی-آفرینی میدان گنجعلی خان نشان می دهد که میدان گنجعلی خان شهر کرمان به لحاظ شادی آفرینی در وضعیت مطلوب قرار ندارند. به عبارتی میزان میانگین تمامی شاخص ها از حد مبنا (3) پایین تر است. نتایج مدل رگرسیون گام به گام نشان می دهد شاخص عاطفی با ضریب بتا 0/517 بیشترین تأثیر و شاخص امنیتی با ضریب بتا 0/287 کمترین تأثیر را شادی آفرینی میدان گنجعلی خان شهر کرمان داشته است. نتایج مدل SWARA حاکی از آن است از بین شاخص های مؤثر بر شادی آفرینی میدان گنجعلی خان شهر کرمان، شاخص امنیتی با وزن نهائی 0/339 در رتبه اول، شاخص اجتماعی با وزن 0/271 در رتبه دوم، شاخص فضایی کالبدی با وزن 0/217 در رتبه سوم و نهایتاً شاخص عاطفی با وزن نهایی 0/174 در رتبه چهارم قرار گرفت.
۱۰۰۹.

ارزیابی روند توسعۀ فیزیکی نواحی سکونتگاهی با استفاده از تصاویر ماهواره ای، مطالعۀ موردی: شهر هندیجان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه فیزیکی نواحی سکونتگاهی LCM

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۵۸
روند افزایشی جمعیت سبب شده تا در طی سال های اخیر، شهرها با توسعه فیزیکی قابل توجهی مواجه باشند. در بسیاری از شهرها، توسعه فیزیکی بدون برنامه با تشدید تخریب زیست محیطی و وقوع مخاطرات محیطی همراه بوده است. یکی از مناطقی که در طی سال های اخیر با توسعه فیزیکی زیادی مواجه شده است، شهر هندیجان در استان خوزستان است. براین اساس، در این پژوهش به ارزیابی روند توسعه نواحی سکونتگاهی این شهر پرداخته شده است. در این پژوهش از تصاویر ماهواره لندست، مدل رقومی ارتفاعی 30 متر و لایه های اطلاعاتی مختلف به عنوان مهم ترین داده های تحقیق استفاده شده است. ابزارهای مورد استفاده در تحقیق شامل ArcGIS (به منظور تهیه نقشه های مورد نظر)، ENVI (به منظور پردازش تصاویر ماهواره ای و تهیه نقشه های کاربری اراضی) و IDRISI (به منظور اجرای مدل LCM) بوده است. همچنین مهم ترین مدل مورد استفاده در تحقیق، مدلLCM  بوده است که به منظور ارزیابی روند مکانی تغییرات کاربری اراضی از آن استفاده شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داده است وسعت نواحی سکونتگاهی شهر هندیجان در طی دوره زمانی 30 ساله حدود 6/1 کیلومترمربع افزایش داشته است. نتایج ارزیابی تغییرات کاربری های اراضی در منطقه نشان داده است که در طی دوره زمانی 30 ساله، 15/1 کیلومترمربع از اراضی بایر، 4/0 کیلومترمربع از اراضی کشاورزی و 05/0 کیلومترمربع از باغات به، به سکونتگاه تبدیل شده است. همچنین نتایج ارزیابی روند مکانی تغییرات نشان داده است که بیشترین میزان توسعه نواحی سکونتگاهی مربوط به مناطق شمالی محدوده شهری هندیجان بوده است.
۱۰۱۰.

تدوین کیفی الگوها و شاخص های بازآفرینی اقتصادمبنا با رویکرد رقابت پذیری شهر (شهر سنندج)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اقتصاد شهری الگوی و شاخص های توسعه بازآفرینی اقتصادی رقابت پذیری شهری شهر سنندج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۴۲
مقدمه رقابت پذیری موضوعی مهم و محوری است که از آن به عنوان وسیله ای برای دستیابی به رشد اقتصادی مطلوب و توسعه پایدار یاد می شود. رقابت پذیری یک شهر به مجموعه ای از عوامل بستگی دارد که شامل نوع حاکمیت، ارتباطات جهانی، زیرساخت های اجتماعی و اقتصادی، کیفیت سرمایه انسانی و محیط طبیعی، محیط تجاری و قابلیت مؤسسه های محلی است. طی چند دهه اخیر شهر، سنندج به عنوان مرکز استان کردستان با رشد روزافزون جمعیت و مهاجرت که منجر به ساخت وساز و تغییرات زیاد در ساختار فضایی به ویژه رشد و گسترش کالبدی - فیزیکی شهر در مکان های نامساعد طبیعی شده است. موقعیت بافت قدیم و بازار تاریخی در مرکز ثقل جغرافیایی شهر و بارگذاری پتانسیل های گردشگری- تفریحی به خصوص آبیدر، توجه به پتانسیل رودخانه قشلاق و لبه های طبیعی می تواند با تأکید بر تعیین عوامل و تعیین الگوها و شاخص ها که لزوم توجه به مسائل شهری و به خصوص رقابت پذیری اقتصاد شهری آن را ضروری ساخته است. این پژوهش ضمن مرور مفاهیم، رویکردها و نظریه های رقابت پذیری شهری و بازآفرینی شهری به ارائه الگوها، مضامین و شاخص های رقابت پذیری شهری پایدار با تأکید بر رویه اقتصادمبنا در برنامه های مدیریتی بازآفرینی پایدار خواهد پرداخت. مواد و روش ماهیت روش شناسی پژوهش حاضر بر اساس نتیجه از نوع توسعه ای و بر اساس ماهیت، هدف و روش، از جنس ترکیبی به صورت توصیفی - تحلیلی است. با توجه به مسئله پژوهش حاضر که ضمن بررسی استنادی، شاخص و معیارها، مفاهیم و الگوهای مستخرج از بخش مبانی نظری از طریق تحلیل محتوا و تکنیک تحلیل کیفی (تحلیل مضمون) و بررسی وضع موجود محدوده مورد مطالعه با روش رگرسیون چندگانه در محور اصلی پژوهش با استفاده از تحلیل داده های محتوای و کدگذاری، نرم افزار کتاب شناختی (VOSviewer) و نرم افزاری (SPSS20) در عنوان، چکیده، کلیدواژه، متن و نتایج مقالات که به زبان انگلیسی در ژورنال های معتبر شامل مقاله (article) یا مقاله مروری (review) چاپ شده در نشریات (ScienceDirect) و (Scopus) در مجموع 623 سند حاوی یکی از کلیدواژه های رقابت پذیری شهری، بازآفرینی اقتصادی در این پایگاه های علمی مورد بررسی و مطالعه اولیه قرار گرفته است. همچنین، جامعه آماری 76 نفر از طریق نمونه گیری تصادفی در دسترس شامل سازمان ها و نهادهای دخیل در امر بازآفرینی شهری و تأثیرگذار بر اقتصاد شهری و همچنین، نهادهای مردمی و خصوصی شهر سنندج در ارتباط با مناطق انتخابی به عنوان نمونه های مورد مطالعه شامل پارک تفریحی و گردشگری کوه آبیدر به عنوان نشانه کلان و شاخص شهری، بازار سنتی به عنوان هویت تاریخی، رودخانه قشلاق و لبه های طبیعی تعیین شده است. یافته ها مرحله اول: بخش کیفی؛ این نتایج بیانگر آن است که (ScienceDirect) 311 سند و (Scopus) با 312 سند در مجموع 623 سند علمی معتبر حاوی یکی از کلیدواژه های رقابت پذیری شهری، بازآفرینی اقتصادی در این پایگاه های علمی مورد بررسی و مطالعه اولیه قرار گرفته است. در نهایت، با بررسی مقالات؛ تعداد 15 مقاله علمی معتبر که بیشترین ارتباط موضوعی و محتوایی را با عنوان پژوهش و مقاله حاضر داشتند، تجزیه و تحلیل نهایی شدند. بیشترین تعداد مقالات و اسناد علمی منتشر شده در این بازه مربوط به سال 2021 و مرتبط به مقالاتی از نوع پژوهشی با 61.1 است. نشریات Sustainability Switzerland بیشترین استناد علمی بر اساس سال انتشار در زمینه بازآفرینی و رقابت پذیری شهری است. بیشترین تعداد مقالات در این زمینه موضوعی به لحاظ قلمروی جغرافیایی به آمریکا با 202 مقاله و پس از آن به انگلستان با 96 و ایالت متحده آمریکا با 90 مقاله اختصاص دارد. بر اساس تحلیل و بررسی محتوایی و کیفی جدول 1 کدگذاری انجام شده نتایج نشان دهنده 55 معیار/شاخص، 12 مضامین (محتوایی و رویه ای) و 5 مؤلفه اصلی «اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی، سیاسی و مدیریتی، کالبدی» است. نتایج تحلیل ثانویه و مستخرج از کدگذاری اولیه در جدول 2 بررسی شده است. مرحله دوم: بخش کمی؛ برای تهیه پرسشنامه به منظور بررسی شناسایی الگوها، شاخص ها/معیارها و مفاهیم مؤثر بر رقابت پذیری اقتصادی شهر سنندج و جامعه آماری منتخب از طریق روش دلفی و ابزار پرسشنامه، جامعه آماری 76 نفر از طریق نمونه گیری تصادفی در دسترس از کارمندان و شاغلان در سازمان ها و و نهادهای دخیل در امر بازآفرینی شهری و تأثیرگذار بر اقتصاد شهری و همچنین، نهادهای مردمی و خصوصی شهر سنندج در ارتباط با مناطق انتخابی به عنوان نمونه های مورد مطالعه شامل پارک تفریحی و گردشگری کوه آبیدر به عنوان نشانه کلان و شاخص شهری، بازار سنتی به عنوان هویت تاریخی، رودخانه قشلاق و لبه های طبیعی هستند. با توجه به روش ترکیبی پژوهش و مشخص کردن مضامین از طریق تحلیل محتوای کیفی، تعداد 12 مورد از مضامین استنباطی از مرحله اول تجزیه وتحلیل برای ادامه در روش کمی مورد بهره برداری و تحلیل نهایی خواهد بود. نتایج جدول 6 و میانه نظری (عدد 3) نیز نشان می دهد اختلاف معناداری وجود دارد (05/0p<). براساس مدل در سطح اول، مضامین متغیر رقابت پذیری شهری اقتصادی شهر مورد بررسی قرار گرفته اند. در مجموع میانگین؛ در مضامین «سرمایه گذاری شهری»، «رقابت پذیری رویدادمحور شهری»، «توسعه رقابتی کاربری های زمین»، «رقابت پذیری گردشگری شهری»، «مسکن و رقابت اقتصادی»، «رقابت در ایجاد دسترسی در شهرها» بالاتر از میانه نظری ارزیابی شده که در جدول 7 به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته و نشان دهنده این مطلب است. نتیجه گیری نتایج حاصل از تحلیل های انجام شده در منابع و نتایج پرسشنامه نشان می دهد مهم ترین مقولات تأثیرگذار بر رقابت پذیری بازآفرینی اقتصادی شهری در قالب پنج مؤلفه (اجتماعی، مدیریتی سیاسی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی) و با بررسی و جمع بندی مبانی نظری و روش پژوهشی ترکیبی شامل تحلیل محتوای کیفی و کمی، 5 کلیدواژه موضوعی به عنوان مفهوم «ایجاد رقابت شهری از طریق برنامه های رویدادمحور، سرمایه گذاری در جذابیت های رقابت پذیر شهر، سرمایه گذاری در صنایع دوستدار محیط زیست، رشد خلاقیت و نوآوری رقابتی در کارآفرینی، رقابت پذیری در سطح مکان و مسکن» 55 کلیدواژه به عنوان شاخص های پژوهش «جذابیت مناطق تاریخی شهری، خلاقیت شهری، جذابیت و رقابت پذیری، ساختار اجتماعی شهر، پویایی شهری، کاهش جنبه های فرهنگی، پراکندگی شهری، نوآوری شهری، تولید دانش، سرمایه فرهنگی، جذابیت اقتصادی شهری، رقابت اقتصادی جهانی، توسعه رقابت اقتصادی، رقابت بین شهرهای کوچک و متوسط، مکانیسم های اقتصادی و مالی، بهبود رقابت شهری، ایجاد اشتغال، جذب سرمایه، قیمت مسکن، ارتقای سلامت عمومی، زیست محیطی، اکوسیستم شهری، سیاست های گسترش شهری، موقعیت مکانی، رویدادهای شهری، حاشیه نشین اقتصادی، رقابتی شدن شهرها، سیاست پولی دولت، مقاصد رقابت پذیر گردشگری، فناوری اطلاعات کسب وکار، نابرابری های منطقه ای و شهری، پیاده راه، توسعه مجدد نواحی تاریخی، دسترسی، بازآفرینی توسعه مجدد زمین، توسعه خودبه خود، تراکم شهری، فاصله رفت و آمد شهری، سرمایه گذاری های زیرساختی، آثار تاریخی، بازار مسکن، نوسازی مسکن، گسترش شهری» و 5 کلیدواژه موضوعی به عنوان الگوهای پژوهش «رقابت در نوآوری شهری، رقابت پذیری گردشگری شهری، سرمایه گذاری شهری، پراکندگی شهری و رقابت شهری، عوامل رقابت پذیری در کارآفرینی، مسکن و رقابت اقتصادی، رقابت پذیری رویدادمحور شهری، رقابت در ایجاد دسترسی در شهرها، توسعه رقابتی کاربری های زمین، رقابت پذیری توسعه سبز، سرمایه گذاری های زیست پذیری بر اساس مزیت رقابتی، تجمع و مکان یابی و تجمع استقرار فعالیت ها» از مطالعات مستخرج شده است و اطلاعات و روند مفهومی به صورت تفصیلی در نمودار چارچوب نظری و مفهومی (شکل 6) ارائه شده است.
۱۰۱۱.

بررسی اثرات تغییر الگوی کشت از برنج به کیوی در توسعه مناطق روستایی، مطالعه موردی استان گیلان (دیدگاه خانوارهای روستایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الگوی کشت اثرات اقتصادی اجتماعی و زیست محیطی توسعه روستایی استان گیلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۱۲۱
تولید محصولات کشاورزی مقرون به صرفه همواره از دغدغه های مهم کشاورزان است. به طوری که الگوی کشت به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار در رشد و توسعه بخش کشاورزی است که می تواند به بهبود بخش اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در روستاها کمک کند، الگوی کشت بیان گر سطح زیر کشت محصولات مختلف در یک زمان معین است. انتخاب هر الگوی کشت، به دلیل چند بعدی بودن کشاورزی می تواند پیامدهای مهمی در زندگی کشاورز و جامعه ی روستایی داشته باشد(پورطاهری و همکاران،1393،1). برای پی بردن به میزان تأثیر گذاری تغییرالگوی کشت که سئوال تحقیق است ، مطالعات کتابخانه ای و میدانی در رابطه با روستاهای شهرستانهای آستارا، تالش و رودسر استان گیلان صورت گرفت. به این منظور 390 خانوار در روستاهای این سه شهرستان که دست به تغییر الگوی کشت از برنج به کیوی زدند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. یافته های تحقیق باسوالهای ضریب آلفای کرون باخ برای تمامی ابعاد و شاخص ها، میزان به دست آمده بیشتر از 70/0 بوده است، نشان داد که تفاوت معناداری در سطح آلفا 0/01 بخش های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در دوره ی قبل و بعد از تغییر الگوی کشت وجود دارد. در شاخصهای اجتماعی به جز مؤلفه مشارکت در مؤلفه های ماندگاری و آگاهی کشاورز پیرامون فعالیت کشاورزی، میانگین ها نشان از رشد شاخص دارند و در شاخصهای اقتصادی کیفیت اشتغال،رفاه و امنیت اقتصادی این رشد محسوس تر نیز هست. براین اساس می توان گفت الگوی کشت مرکبات در توسعه ی روستاهای مورد مطالعه نقش مؤثری را ایفا نموده است
۱۰۱۲.

اولویت های ناحیه ای استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی در دهستان های شهرستان شهرکرد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: صنایع تبدیلی و تکمیلی استقرار صنایع مناطق روستایی شهرکرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰ تعداد دانلود : ۴۷
صنایع تبدیلی و تکمیلی یکی از صنایع مهم در ارتباط با تولیدات و محصولات کشاورزی می باشد که موجب حفظ و نگه داری محصولات کشاورزی و مواد غذایی برای مدت طولانی و هم چنین اشتغال زایی و افزایش ارزش افزوده بخصوص برای مناطق روستایی که تولیدکننده اصلی محصولات کشاورزی هستند می شود. پژوهش حاضر باهدف شناسایی دهستان های اولویت دار جهت استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی و ارائه مدل یکپارچه آنتروپی شانون فازی و روش ARAS فازی برای شناسایی دهستان های اولویت دار جهت استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی موردمطالعه روستاهای بخش مرکزی شهرستان شهرکرد انجام شد. این تحقیق ازنظر هدف از نوع کاربردی بود و جامعه آماری موردپژوهش شامل کلیه کارشناسان و صاحب نظران در حوزه تخصصی اعم از پژوهشگران، خبرگان و کارشناسان مرتبط در استان چهارمحال و بختیاری بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و تکنیک گلوله برفی به تعداد 26 نفر شناسایی شدند. نتایج تحقیق نشان داد، با استناد به معیارها و ملاک های مکان یابی مستخرج از چارچوب مفهومی تحقیق، از نظر مطلوبیت در استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی، دهستان های مرکزی، فرخشهر، طاقانک با وزن های 92/99%، 66/97% و 65/78% به عنوان بهترین مناطق شناسایی شدند. همچنین دهستان مرغملک با 98/64% پایین ترین وزن را از این منظر به خود اختصاص داده است.
۱۰۱۳.

بررسی اثرات منطقه آزاد تجاری و صنعتی بندرانزلی در بهبود شاخص های توسعه نواحی روستایی، مطالعه موردی: روستاهای دهستان لیچارکی حسن رود(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مناطق آزاد تجاری و صنعتی توسعه توسعه اقتصادی و اجتماعی توسعه کالبدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶ تعداد دانلود : ۲۹
منطقه تجاری آزاد، قلمرو معینی است که غالباً در داخل یا در مجاورت یک بندر واقع گردیده و در آن تجارت آزاد با سایر مناطق جهان مجاز شناخته شده است و می توان در آن کالاها را بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی خارج یا وارد نمود. به این ترتیب مناطق آزاد، راهی برای ورود به بازارهای تجارت جهانی محسوب می شوند. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی و میدانی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر خانوارهای روستایی پنج روستا در دهستان لیچارکی حسن رود می باشند که بالغ بر 2500 خانوار بوده و جمعیت آن برابر با 7596 می باشد. تعداد نمونه موردنیاز با استفاده فرمول کوکران معادل 312 نفر تعیین گردید و پایایی ابزار تحقیق نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای مؤلفه های موردبررسی تحقیق برابر با 83/0 به دست آمده است. داده های مستخرج از پرسش نامه با بهره گیری از نرم افزار spss و با استفاده از آزمون های مختلف مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل همبستگی کای اسکوئر برای بررسی رابطه شاخص های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی با تأسیس منطقه آزاد، رابطه معنادار تا سطح اطمینان 99 درصد را نشان می دهند. نتایج فریدمن نیز نشان دهنده تفاوت معنادار شاخص های بررسی شده می باشند. همچنین آزمون ویلکاکسون و مک نمار برای مقایسه شاخص های بررسی شده در قبل و بعد از تأسیس منطقه آزاد نیز نشان دهنده اختلاف معنادار و 99 درصدی می باشند. بر این اساس می توان نتیجه گرفت پس از شکل گیری منطقه آزاد بیشتر شاخص های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی- فیزیکی روستاهای ناحیه موردمطالعه ارتقا یافتند و به تبع آن کیفیت زندگی روستاییان بهبودیافته است.
۱۰۱۴.

بررسی و ارزیابی مطلوبیت فضاهای شهری در راستای رضایت مندی روانی جامعه سالمندان، مطالعه موردی: خیابان ملت شهرکرد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فضاهای عمومی شهری سالمندان خیابان دوستدار سالمند رضایت مندی شهر شهرکرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰ تعداد دانلود : ۲۹
با افزایش جهانی جمعیت سالمندان در چند دهه اخیر، ایجاد فضاهای مطلوب شهری برای خدمات رسانی به آنها چالشی مشترک برای برنامه ریزان و سیاست گذاران تمام جوامع ایحاد کرده است. در کشور ما هم با توجه به افزایش نرخ سالمندی و هشدارهای صاحب نظران در ارتباط با وقوع بحران سالمندی در آینده نزدیک، ضرورت ایجاد فضاهای عمومی مناسب برای این گروه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در همین راستا، پژوهش حاضر میزان مطلوبیت فضاهای عمومی شهری در ارتباط با نیازهای جامعه سالمندان در خیابان ملت شهر شهرکرد را با بهره گیری از رویکرد خیابان های دوستدار سالمند مورد مطالعه قرار داده و سپس به بررسی نقش آن در ایجاد حس رضایتمندی پرداخته است. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی به صورت توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش سالمندانی را شامل می شود که به هنگام پرسشگری و حضور پژوهشگر در پیاده روها و خیابان ملت در طول چند روز (بهار 1402)، در این محدوده حضور داشتند که300 نفر  از آنها به روش نمونه گیری اتفاقی انتخاب شدند. داده های مورد نیاز از طریق مطالعه کتابخانه ای و تکمیل پرسشنامه گردآوری شد. تحلیل داده ها با استفاده از روش های آماری همچون آزمون T تک نمونه ای، ضریب همبستگی و آزمون رگرسیون خطی چندگانه انجام گرفته است. یافته های بدست آمده نشان داد که مقادیر میانگین بیشتر شاخص های مورد بررسی، کمتر از میزان متوسط است. همچنین بین مولفه های خیابان های دوستدار سالمند و حس رضایتمندی رابطه مثبت وجود دارد. به علاوه، مؤلفه ایمنی و قابلیت دسترسی بیشترین تأثیر را در رضایتمندی روانی جامعه سالمندان دارند. به طور کلی نتایج نشان می دهد که خیابان ملت شهرکرد در ایجاد حس رضایتمدی جامعه سالمندان موفق عمل نکرده و نتوانسته فضایی دلپذیر و امن را برای این گروه فراهم کند
۱۰۱۵.

سنجش سطح توسعه یافتگی دهستان های استان لرستان با استفاده از روش ویکور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استان لرستان تصمیم گیری چندمعیاره توسعه یافتگی روش ویکور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲ تعداد دانلود : ۳۰
توسعه صرفاً پدیده ای اقتصادی نیست و بسیاری از جوامع به منظور تقویت پایه های توسعه و رفع و تعدیل عدم تعادل ها و انبوه مسائل و مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود، نیازمند برنامه ریزی و شناسایی امکانات و منابع بالفعل و بالقوه شان هستند. پژوهش حاضر به منظور تعیین درجه توسعه یافتگی دهستان های استان لرستان و رتبه بندی آن ها بر اساس میزان توسعه یافتگی با استفاده از روش آنالیز ویکور و تاپسیس انجام شده است. در این پژوهش با استفاده از آخرین آمار و اطلاعات مربوط به سال 1395 و بر اساس ادبیات موجود، صد و ده متغیر در قالب هشت شاخص (آموزشی، جمعیتی، زیربنایی، اقتصادی، بهداشت و درمان، خدماتی، فرهنگی، رفاهی و عملکردی کشاورزی) مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که توزیع امکانات و خدمات بین دهستان های این استان به صورت ناهمگن صورت گرفته است؛ به طوری که دهستان شیروان، رتبه اول را دارا بوده و عنوان منطقه توسعه یافته را کسب کرده است. دهستان های بازوند و گودرزی نیز رتبه های دوم و سوم را دارند که جزء مناطق در حال توسعه محسوب می شوند و دیگر دهستان ها جزء مناطق نسبتاً محروم و محروم هستند. همچنین دهستان های گل گل، کرگاه غربی، رومیانی، ژان، شیروان، ازنا، چالانچولان و چم سنگر به ترتیب در شاخص های آموزشی، جمعیتی، زیربنایی، اقتصادی، بهداشت و درمان، خدماتی، فرهنگی، رفاهی، عملکردی کشاورزی رتبه های اول را دارا بودند. استناد به یافته های این پژوهش می تواند به منظور بهبود مدیریت و سیاست گذاری توسعه دهستان های مورد مطالعه در راستای دستیابی به توسعه پایدار توسط سیاست گذاران، برنامه ریزان و مدیران ذی ربط مورد بهره برداری قرار گیرد.
۱۰۱۶.

شناخت الگوی پذیرش فناوری های نوین شهری از دیدگاه متخصصان و مسئولان (مورد مطالعه: فناوری های جمع سپاری داوطلبانه مکان محور (vgis))(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فناوریهای نوین فناوریهای جمعسپاری سیستم اطلاعات جغرافیایی داوطلبانه مکانمحور (VGIS) مشارکت شهروندان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶ تعداد دانلود : ۳۱
برنامه ریزی شهری نوین نیازمند مشارکت عمومی بیشتر شهروندان برای دستیابی به تصمیم گیری علمی و دموکراتیک است؛ بنابراین امروزه تمایل بیشتری به استفاده از فناوری های نوین مشارکتی با استراتژی های مبتنی بر جمعیت یا جامعه محور (فناوری های مشارکتی جمع سپاری داوطلبانه مکان محور (VGIS) در مدیریت شهرها) ایجاد شده است؛ زیرا سیستم فناوری های مشارکتی جمع سپاری علاوه بر مکان محور بودن، داوطلبانه است. به همین دلیل، می توان به طور همزمان، داده های انسانی را در زمینه های مختلف جمع آوری کرد. هدف از پژوهش حاضر شناخت مهم ترین عوامل مؤثر در الگوی پذیرش فناوری های جدید جمع سپاری داوطلبانه مکان محورِ (سیستم اطلاعات جغرافیایی داوطلبانه) یک سیستم جمع سپاری در مدیریت شهری از دیدگاه پژوهشگران و مسئولان است. پژوهش حاضر بر اساس هدف در شمار پژوهش های کاربردی و روش انجام دادن آن با توجه به موضوع و ماهیت پژوهش توصیفی-تحلیلی است. در این پژوهش برای تحلیل نتایج از مدل تحلیل عاملی اکتشافی و عاملی تأییدی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر دو گروه از پژوهشگران با سوابق پژوهشی و مسئولان مرتبط با امور هوشمندسازی شهر اصفهان است. در این پژوهش برای طراحی و اجرای موفق سیستم اطلاعات جغرافیایی داوطلبانه از دیدگاه پژوهشگران و مسئولان استفاده شده است که مهم ترین و مؤثرترین عامل در این سیستم از دیدگاه پژوهشگران و مسئولان به ترتیب شهروندان، شرایط محیطی و زمینه ایی و چگونگی طراحی فناوری است؛ درحالی که مهم ترین عامل از دیدگاه مسئولان به ترتیب نهادی و سازمانی (سیاست گذاری)، طراحی تبادلی، تعاملی، فنی و زیر ساختی است. از نوآوری های پژوهش حاضر شناخت عوامل مؤثر بر پذیرش مشارکتی جمع سپاری داوطلبانه مکان محور (VGIS) به عنوان یکی از آخرین فناوری های نوین شهری از دیدگاه دو گروه پژوهشگران و کارشناسان است.
۱۰۱۷.

بررسی شاخص محرومیت نسبی (IRSD) شهرهای استان لرستان

کلید واژه ها: محرومیت نسبی شاخص IRSD متغیرهای اجتماعی – اقتصادی استان لرستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲ تعداد دانلود : ۴۰
شاخص محرومیت نسبی در ابعاد اجتماعی و اقتصادی برای تعیین جهت گیریهای توسعه متناسب با شرایط موجود و ظرفیت ها نقش کلیدی دارند، بدیهی است برنامه ریزی علمی– منطقی که به ضرورت بهره گیری از دانش و استدلال در توسعه فضای جغرافیایی تاکید دارد، بدون آگاهی دقیق از وضعیت موجود شاخص ها ، ناموفق و صرفا تلف کردن زمان و هدر دادن منابع است. از طرف دیگر مراکز جمع آوری، تحلیل و نمایه شاخص ها که اغلب سازمانهای دولتی هستند نیز می بایست با لحاظ مقتضیات و ضرورتها نسبت به شاخص سازی اقتضایی به کمک متخصصین برنامه ریزی متناسب با وضعیت موجود اقدام تا بتوان در نهایت به برنامه ریزی متناسب با مزیت ها دست پیدا کرد. هر چند فقر نسبی در ابعاد فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، علمی و حتی آموزشی و تربیتی قابل بررسی است اما براساس هدف های مدنظر این مقاله، شاخص IRSD در دو حوزه اقتصادی- اجتماعی در محدوده جغرافیایی استان لرستان و براساس آمارهای رسمی در شهرهای این استان مورد بررسی قرارگرفته است. براساس مطالعات انجام شده با موضوع سطح بندی توسعه استان لرستان بویژه در ابعاد اجتماعی- اقتصادی و نتایج حاصل از متغیرهای شاخص IRSD، استان لرستان نسبت به میانگین شاخص های کشور از سطح توسعه یافتگی پایینی برخوردار است. در10 شهر این استان از 11 شهر، درصد شاخص ها پایین تر از میانگین کشوری است به تعبیر ساده تر از قابلیت لازم برای زندگی برخوردار نیستند. در این میان شهرهای دوره چگنی، رومشگان، پلدختر و سلسله نسبت به سایر شهرهای استان محرومیت نسبی بیشتری دارند. مالکیت مسکن و وسیله نقلیه بعنوان دو دارایی ضروری دراین استان از پایین ترین نسبت در میان 9 متغیر مورد مطالعه هستند.
۱۰۱۸.

تحلیل راهبردی تاب آوری پیراشهری در برابر مخاطرات محیطی (مورد مطالعه: نواحی پیراشهری سنندج)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل راهبردی مخاطرات محیطی تاب-آوری نواحی پیراشهری سنندج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲ تعداد دانلود : ۳۰
شهر سنندج در فرآیند رشد و توسعه کالبدی از دهه 1340 تاکنون 16 روستا را در خود ادغام نموده است، تعداد زیادی از این روستاها بر روی مناطق سیل خیز، بعضاً گسل ها یا در مناطق مستعد زمین لغزش واقع شده اند. هدف پژوهش حاضر تحلیل تاب آوری نواحی پیراشهری سنندج در برابر مخاطرات محیطی است. روش پژوهش کمی–تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش، شامل 400 نفر از ساکنین روستاهای پیراشهری سنندج است. برای وزن دهی به شاخص های پژوهش از نظرات 30 نفر از کارشناسان بهره گرفته شد، جهت رتبه بندی سکونتگاه های ناحیه پیراشهری سنندج به لحاظ تاب آوری از مدل Fuzzy Topsis و برای شناسایی و ارزیابی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها از روش تحلیل SWOT، استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد براساس جواب ایده آل تاپسیس فازی به ترتیب روستا ی سرنجیانه علیا با (10/0)، روستای آرندان با (13/0)، روستای گریزه با (14/0)، روستای خشکه دول با (16/0) و روستای سراب قامیش با (17/0) دارای نزدیک ترین فاصله با جواب ایده آل مثبت و دورترین فاصله با جواب ایده آل منفی می باشند. همچنین حوزه منفصل شهری نایسر با (31/0)، روستای قلیان با (31/0)، روستای آساوله با (30/0)، باباریز با (30/0) و حوزه منفصل شهری ننله با (29/0) دارای دورترین فاصله با جواب ایده آل مثبت و نزدیک ترین جواب با گزینه ایده آل منفی هستند. به عبارتی روستاهای سرنجیانه علیا، آرندان، گریزه، خشکه دول و سراب قامیش دارای بیشترین میزان تاب آوری در ناحیه پیراشهری سنندج هستند ناحیه منفصل شهری نایسر، روستاهای قلیان، آساوله و باباریز و حوزه منفصل شهری ننله دارای کم ترین میزان تاب آوری در ناحیه پیراشهری سنندج هستند.
۱۰۱۹.

ارزیابی سریع ژئومورفیک برای بررسی پایداری کرانه رودخانه قلعه رودخان فومن، گیلان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پایداری کانال رودخانه فرسایش کنارهای فومن قلعه رودخان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۵۰
پیشینه و هدف: فرسایش کناره ای رودخانه یکی از فرآیندهای ژئومورفیک است که بواسطه عوامل طبیعی و انسانی ایجاد می شود. این پدیده به عنوان یکی از انواع فرسایش آبی می تواند اثرات ژئومورفیک متعددی در رودخانه ایجاد نماید. افزایش فرسایش رودخانه همچنین باعث بی ثباتی رود و در نتیجه تغییر نوع جریان، تغییرات الگوی رودخانه و تغییر مسیر رودخانه می شود. تاکنون روش های متعددی از ارزیابی سریع ژئومورفیک برای بررسی فرسایش کرانه رود به کار گرفته شده است که یکی از رایج ترین و پرکاربرد در این ارزیابی ها، شاخص ناپایداری کانال ( CSI) است. هدف مطالعه ما شناخت قابلیت کاربرد شاخص پایداری کانال برای شناخت کرانه های حساس به فرسایش و ناپایدار در رودخانه قلعه رودخان فومن در گیلان بوده است.مواد و روش ها: رودخانه قلعه رودخان در غرب استان گیلان و در شهرستان فومن واقع شده است. این رودخانه از ارتفاعات شمال شرق آبادی سوته سرچشمه می گیرد و بعد از طی 40 کیلومتر از منطقه قلعه رودخان به دریای خزر می ریزد. مساحت حوضه 76/347 کیلومترمربع است. با هدف مطالعه فرسایش کناره ای و پایداری کناره رودخانه قلعه رودخان بخشی از مسیر رودخانه به طول تقریبی 5 کیلومتر در نزدیکی شهر فومن انتخاب گردید. در این محدوه 8 بازه مطالعاتی بر اساس شرایط رودخانه (تفاوت الگو و مورفومتری) و حساسیت آن به فرسایش کناره ای مشخص شد. سپس نقشه برداری از مقاطع، مورفومتری کانال، دانه سنجی رسوبات کرانه، وضعیت تراکم و چسبندگی رسوبات و بررسی ویژگی های پوشش گیاهی کرانه و دشت سیلابی برای هر بازه انجام گرفت. در هشت بازه با استفاده از شاخص پایداری کانال رود، وضعیت فرسایش کناره ای مورد بررسی قرار گرفت. در این مدل متغیرهای اندازه رسوبات بستر، حفاظت بستر یا کرانه، درجه فروسایی، درجه محدودیت کانال، فرسایش کرانه رود، درصد حرکات توده ای، پوشش گیاهی درختی در ریپارین، وجود اشکال رسوبی و مرحله تکاملی کانال امتیاز دهی شدند.یافته ها و بحث: بر اساس یافته های شاخص پایداری کانال (CSI) در کرانه چپ و راست رودخانه قلعه رودخان نشان داد که مقادیر شاخص ها  بین 5/18 تا 5/25 متغیر بوده است. بر اساس این مقادیر بازه های یک، دو، سه و چهار از نظر پایداری کانال در وضعیت بسیار ناپایدار (ناپایداری بسیارزیاد) و بازه های پنج، شش، هفت و هشت در وضعیت ناپایداری متوسط قرار دارند. بر پایه روش امتیاز نسبی جنس رسوبات بستر، حفاظت کرانه  و پوشش گیاهی ریپارین  مهم ترین عوامل موثر بر پایداری کانال بوده اند. بر اساس نمودار پاکس ویسکر پلات وضعیت سه متغیر درجه فروسایی کانال، شواهد موجود مبنی بر فرسایش کرانه، درصد ناپایداری و وجود اشکال رسوبی در بازه های مختلف متفاوت بوده و در نتیجه این عوامل باعث تفاوت حساسیت کرانه رودخانه قلعه رودخان فومن نسبت به ناپایداری شده است.نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان می دهد که سه متغیر جنس رسوبات بستر، حفاظت کرانه  و پوشش گیاهی ریپارین که در تمامی بازه ها یکسان بوده و از عوامل مهم تاثیرگذار در ثبات و پایداری کانال رودخانه به حساب می آیند. بر اساس یافته های فوق درصد حرکات توده ای کرانه، وجود اشکال رسوبی درون کانال، فروسایی بستر و مدل تکاملی رود از عوامل متغیر در هر بازه به شمار می روند که باعث تفاوت و تغییر وضعیت شدت فرسایش کناره ای و کانال رودخانه می شوند.
۱۰۲۰.

تحلیل فضایی الگوی تجمع و پراکنش فعالیت در شبکه شهری استان خوزستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شبکه شهری برنامه ریزی فضایی الگوی فعالیت استان خوزستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۶۰
شناخت کارکرد و الگوی فعالیت شبکه شهری در پهنه های منطقه ای در راستای شناسایی صحیح پتانسیل ها و دارایی ها به هدایت مؤثر برنامه ریزی فضایی برای رسیدن به رقابت پذیری خلاقانه و همچنین تعادل فضایی در سطح منطقه ای می انجامد. پژوهش حاضر با رویکردی کاربردی و توسعه ای و با روش توصیفی-تحلیلی تلاش کرده است تا به تحلیل فضایی الگوی تجمع و پراکنش فعالیت در شبکه شهری استان خوزستان بپردازد. در این راستا، آمار فعالیت و اشتغال 78 نقطه شهری استان بر اساس داده های مرکز آمار ایران و طرح آمایش منطقه ای استان خوزستان مورد استناد قرار گرفته است. نتایج به دست آمده از تحلیل خودهمبستگی فضایی و تابع z-score  و همچنین تابع k رپیلی نشان داد که فعالیت های مرتبط با بخش کشاورزی دارای الگوی پراکنش خوشه ای در شبکه شهری استان می باشند. در مقابل اما، فعالیت های بخش صنعت و خدمات در استان از یک الگوی پراکنده پیروی می کنند. تحلیل فضایی خودهمبستگی فضایی فعالیت ها در شبکه شهری استان نشان داد که به علت نزدیکی شهرها به هم و آمار نزدیک اشتغال در هریک از بخش های کشاورزی، صنعتی و خدماتی برای  انها، بخش های شمالی استان و بخش جنوبی استان(به طور مشخص بندر امام و بندر ماهشهر) بیشترین پهنه های مربوط به لکه های داغ خود همبستگی فضایی را از منظر فعالیتی از خود نشان می دهند. این در حالی است که کارکرد خدماتی در شبکه شهری استان علارغم داشتن شاغلان قابل توجه بیشترین لکه سرد و پراکندگی را به خصوص در پهنه های مرکزی استان به خود اختصاص داده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان