درخت حوزه‌های تخصصی

هدف از مقاله حاضر یافتن الگوهای مختلف معنای واژه سازی در واژه های پیشوندی –be در زبان آلمانی می باشد. اصولاً پیشوندهای فعلی زبان آلمانی، بویژه فعل های پیشوندی be-، از منظر واژه سازی و نحو اغلب موضوع تحقیقات زبان شناسی بوده اند. وانگهی درک معانی مشتقات این پیشوند با توجه به تنوع آن ها برای زبان آموز از اهمیت خاصی برخوردار است. این پیشوند ریشه در bī زبان آلمانی باستان دارد و یکی از زایاترین پیشوندهای زبان آلمانی معاصر به شمار می رود. داده ها و یافته های اولیه مقاله حاضر عمدتاً از بررسی منابع شاخص در زمینه واژه سازی زبان آلمانی اخذ شده و آن چه که نگارنده اقتباس نموده است، همین داده ها و یافته های اولیه است. یافته های ثانویه ماحصل تحقیق نگارنده است. پیشوند –be در بافت مقولات فعلی، اسمی و صفتی و نیز در بافت مقولات ادات و تکواژهای بی همتا توزیع می شود. همچنین مشتقات پیشوندی –be از بیشترین فراوانی نسبت به سایر مشتقات پیشوندی برخوردارند. در مشتقات فعلی –be، انواع دگرگونی معنای واژه سازی کیفی، بُعدی، واژگانی، شدتی و یا مکانی امکان پذیر است.

رده شناسی زبان شناختی، به صورت هم زمان در پیِ بررسی شباهت ها و تمایزهای زبانی است. رده شناسی واژگانی نیز بر بررسی تنوع واژگانی تأکید دارد. بر این اساس، مقاله حاضر می کوشد تا نشان دهد که هر یک از زبان های فارسی، انگلیسی، فرانسه و آلمانی، واژه های موجود در قالب ادراکی-دیداری را چگونه مقوله بندی کرده اند و چه شباهت ها و تفاوت هایی بین واژه های معادل در هر یک از این زبان ها وجود دارد. در این راستا، برای یافتن مفاهیم ادراکی-دیداری از فرهنگ های یک زبانه و برای مقایسه واژه های معادل از فرهنگ های دوزبانه و پیکره استفاده شده است. در مقاله حاضر، این نتیجه به دست آمد که معنا شناسی قالبی، رویکردی مناسب برای تبیینِ تمایزها و شباهت های بینا زبانی است، زیرا هم زمان، هم تمایزها و هم شباهت های زبانی را در نظر می گیرد. یافته های پژوهش، نشان می دهند که واژه «دیدن» و معادل های آن در زبان های فرانسه، آلمانی و انگلیسی، بی نشان ترین واژه ها هستند و از این رو گهگاه با اندکی تفاوتِ معنایی برای بیان مفاهیم دیگر نیز به کار گرفته می شوند. در هر زبان، هر چه واژه ها نشان دارتر می شوند، بر میزان تنوع واژه های معادل و واژه های مترادف افزوده می شود. به این ترتیب، برای مشخصه های نشان دارتر مانند «نگاه احمقانه» یا «نگاه مخفیانه» در مقایسه با دیدن غیرارادی، تنوع بسیار بیشتریدر پیوند با واژگان یافت می شود.

تقسیم بندیِ ساخت های مجهول به دو گونه صفتی و فعلی همواره مبحثی پردامنه و مناقشه برانگیز در تحلیل های نحویِ برخی از زبان ها بوده است. این موضوع در زبان فارسی نیز مباحثات بسیاری را پیش کشیده و دیدگاه های مختلفی را برانگیخته است. از آن میان، برخی از تحلیلگران بر این باورند که این زبان مجهول فعلی ندارد و ساخت «اسم مفعول+ شدن» محمول مرکب نامفعولی، یا به عبارتی، مجهول صفتی به شمار می رود. در مقابل، شماری دیگر نیز توالیِ یادشده را مجهول فعلی دانسته اند و «شدن» را فعل کمکی تلقی کرده اند. در پژوهش حاضر با تکیه بر آزمونِ رفتاریِ خوانشِ خودگام، ساخت «اسم مفعول+ شدن» را با ساخت «اسم مفعول+ بودن (ربطی)» که در سنت دستورنویسی جمله اسنادی خوانده می شود ازمنظر مدت زمان خوانش و درک مقایسه می کنیم. طبق انگاره های پردازش جمله و نحو کمینه گرا، اگر «اسم مفعول+ شدن» مجهول فعلی باشد، انتظار می رود که به دلیلِ پیچیدگیِ ساختاری و داشتن فرافکن اضافه مجهول، مدت زمان پردازش ذهنی آن به طور معناداری از مدت زمان درک محمولِ مرکبِ نامفعولی بیشتر باشد. بااین همه، یافته های پژوهش و نتایج حاصل از آزمون های آماری، این پیش بینی را تأیید نمی کنند و نشان می دهند که زمان پردازشِ دو ساخت یادشده کم وبیش همسان است. این سخن بدین معناست که توالی «اسم مفعول+ شدن» در فارسی نوعی مجهول صفتی یا همان محمول مرکب نامفعولی است و فعلِ دستوریِ «شدن» در این زبان همواره در جایگاه فعل سبک می نشیند.

منظور ضمنی گفتار، یکی از اجزای معنای سخن گویشور است و بی آنکه بخشی از جمله گویشور را تشکیل دهد، وجهی از مفهوم آن جمله را می رساند. این مقوله در حوزه منظورشناسی بین زبانی بررسی می شود و توجه بسیاری از متخصصان و نظریه پردازان حوزه منظورشناسی را به خود جلب کرده است. با این حال، شمار پژوهش هایی که به مطالعه ارتباط میان دانش منظور ضمنی و سطح بسندگی زبانی پرداخته اند، بسیار محدود است. بنابراین، پژوهش حاضر بر روی 102 (35 آقا و 76 خانم) دانشجوی آموزش زبان انگلیسی و ادبیات زبان انگلیسی دانشگاه گلستان اجرا شده است و هدف آن نه تنها شناسایی رابطه و تفاوت احتمالی میان سطح بسندگی زبانی (بالا یا پایین) و دانش منظور ضمنی در آن ها بلکه بررسی زیرمجموعه های تلویح فردی و تلویح قاعده مند است. علاوه بر این، امکان پیش بینی و تشخیص (زیر)مجموعه های تلویح های فردی و قاعده مند با استناد به سطح بسندگی زبانی در این تحقیق، بررسی شده است. نتایج حاصل از آزمون هم بستگی پیرسون نشان داد که رابطه معنادار مثبتی میان سطح بسندگی زبانی و تلویح های ضمنی فردی و قاعده مند وجود دارد. به علاوه، از میان سه زیرمجموعه منظورهای ضمنی قاعده مند، درک نقد بالاترین و پرسش پاپ پایین ترین سطح هم بستگی را با بسندگی زبانی داشته اند. از میان چهار زیرمجموعه تلویح فردی نیز تناسب افشای اطلاعات دارای بالاترین سطح هم بستگی مثبت معنادار و تناسب کلی دارای پایین ترین سطح هم بستگی با میزان بسندگی زبانی بوده اند. نتایج حاصل از مدل سازی معادله ساختاری نشان می دهند هر دو نوع تلویح، رابطه معنادار مثبتی با سطح بسندگی زبان دارند. بنابراین، یکی از کاربردهای آموزشیِ پژوهش حاضر این است که طراحان کتاب های درسی می توانند مصادیق فرهنگ وابسته منظورهای ضمنی قاعده مند و فردی را در متون و مباحث کتاب های درسی بگنجانند تا درک زبان آموزان از آن منظورها را ارتقا دهند. معلمان نیز می توانند به جای تمرکز صرف بر مشخصه های زبان شناختی، اهمیت درک و تعبیر منظورهای ضمنی گفتار را مورد توجه قرار دهند.

آموزش دستور یکی از فرایندهای مهم آموزش زبان است که با فراز و نشیب های بسیاری روبه رو بوده است. در روش های سنتی تأکید را روی به خاطرسپاری قواعد دستوری می گذارند؛ اما رویکردهای نوین آموزشی به ارتقای توانایی ارتباطی از طریق دستور نیز توجه می کنند. پژوهش حاضر می کوشد پس از بررسی سیر تاریخی آموزش دستور، رویکردهای نوین آموزشی بر اساس حس و تفکر را پیشنهاد دهد. نگارندگان بر اساس سطوح تفکر بالا و پایین و درگیری حواس زیاد (حواس افزوده) و حواس کم (حواس کاسته) ، چهار آموزش «نظری»، «کاربردی»، «فکرورزی» و «فکربردی» را معرفی کرده و بدین نتیجه دست یافته اند که آموختن قواعد دستوری به تنهایی کافی نیست؛ بلکه مدرس باید تلاش کند آموزش دستور را به گونه ای انجام دهد که قواعد دستوری در حافظه بلندمدت زبان آموز ثبت شود. بنابراین، دستور را می توان به شیوه فکربردی انجام داد و انواع تفکرهای انتقادی، خلاقانه و آینده نگر او را نیز پرورش داد. در این روش، با افزایش قدرت تفکر و درگیری حواسِ بیشتر، میزان توجه زبان آموز بیشتر می شود و خلاقیت و توانش ارتباطی او نیز افزایش می یابد و این امر میزان یادگیری نکات دستوری را افزایش می دهد. در این راستا، استفاده از تمرین های دستوری تکلیف محور و تمرین هایی که به تفکرهای انتقادی و خلاقانه می انجامد ، مؤثر به نظر می رسد و مدرس می تواند از طریق آن ها دستور را به شکل کاربردی و فکربردی آموزش دهد.

برای بررسی تأثیر چهارنوع استراتژی بر ساخت و درک اصطلاحات انگلیسی. 120 دانش آموز دختر از طریق نمونه برداری خوشه ای انتخاب و به پنج گروه تقسیم شدند. هر گروه تحت یکی از شرایط آموزش قرار گرفت. یک پیش آزمون برگزار شد تا از عدم آشنایی شرکت کنندگان با اصطلاحات هدف اطمینان حاصل شود. سپس، به افراد هریک از چهار گروه آزمایشی یکی از استراتژی های استنباط واژگانی آموزش داده شد و گروه کنترل به شیوه عادی مورد آموزش قرار گرفتند. بعد از 12 جلسه آموزش، یک پس آزمون ساخت و یک پس آزمون درک اصطلاحات بعمل آمد. تحلیل واریانس یکطرفه نشان داد که گروه فرم محور به گونه معنی داری بهتر از گروههای نظارت و کنترل عمل کرد. یافته ها همچنین گویای این بود که گروه نظارت از گروه معنی محور و گروه معنی محور از گروه کنترل بهتر عمل نمودند. تفاوت میان دیگر گروهها به سطح معنی داری نرسید. این یافته می توانند در راستای بهبود وضعیت آموزش زبان کاربرد های نظری و آموزشی داشته باشند.

در استان های دوزبانه کشور، میانگین دانش آموزانِ مردودی و ترکِ تحصیلیِ دوره ابتدایی به ویژه در سال های نخست بیشتر بوده است. به همین سبب، می توان ادعا کرد که دوزبانگی در عملکرد تحصیلی دانش آموزان تأثیرگذار است. یکی از مؤلفه هایی که می تواند تأثیر مستقیمی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان داشته باشد، میزان مهارت خواندن است. مهارت خواندن مشتمل بر پنج مؤلفه درک مطلب، درستی خواندن، سرعت خواندن، آگاهی واجی و میزان خزانه واژگان فارسی است. در این پژوهش، میزان مهارت خواندن دانش آموزان اول ابتدایی در منطقه های دوزبانه و یک زبانه بر پایه مولفه های موردِ اشاره و پیوند میانِ این مؤلفه ها مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی بوده و نمونه موردِ مطالعه از شهرهای تبریز و تهران گردآوری شده اند. در هر شهر به صورت جداگانه، 10 کلاس و در هر کلاس، 15 دانش آموز مشتمل بر150 دانش آموز پسر و دختر مورد توجه قرار گرفتند که به طور کلی مشتمل بر 20 کلاس و 300 نفر دانش آموز بودند. برای نمونه گیری از روش خوشه ای چند مرحله ای و در درونِ خوشه ها، از روش نمونه گیری تصادفی منظم استفاده شده است. ابزار پژوهش، برای سنجش سه مولفه درک مطلب، سرعت خواندن و صحت خواندن، آزمون سیاهه خواندن شفیعی و همکاران (2010 Shafiei et al.,) با پایایی77/0 بود. برای سنجش میزان آگاهی واج شناختی، از خرده آزمون آگاهی واجی سلیمانی و دستجردی (Soleimani & Dastjerdi, 2010) با پایایی90/0 بهره گرفته شد. برای تعیین میزان واژگان، از آزمون محقق ساخته بر اساس مطالعه نعمت زاده و همکاران (Nematzadeh et al., 2011) با پاپایی84/0 با روش آزمون- بازآزمون استفاده شد. آزمون های موردِ اشاره در نیمه دوم اردیبهشت ماه 1395 به اجرا درآمدند. یافته های تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل t مستقل نشان داد که میزان مهارت خواندن دانش آموزان یک زبانه و دوزبانه در دو مؤلفه درستی و سرعت خواندن تفاوت معناداری دارند. هر چند در سه مؤلفه درکِ مطلب و میزان آگاهیِ واجی و شمار واژگان تفاوت معنا داری بین دو گروه مشاهده نشد. همچنین برای بررسی پیوند میانِ مؤلفه های خواندن، از آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد که یافته ها نشان داد پنج مؤلفه خواندن ارتباط معنا داری با یک دیگر دارند.

فکیر لَلان شاه غزل سرایی نامدار و مشهور در زمینه ی موسیقی بنگلادشی است. درحدود ده هزار غزل از ترانه های عامیانه ی وی به طور شفاهی گردآوری شده اند که فقط هزاروصد ترانه تاکنون به دست ما رسیده است. استنباط های متفاوتی از دیدگاه های مذهبی لَلان شاه وجود دارد؛ وی اشعاری درباره ی عشق، برابری و تصوف سروده است. زمانی که او در سرزمین بنگال چشم به جهان گشود، سراسر منطقه ی شبه قاره مستعمره ی امپریالیسم دولت انگلیس بود. زبان فارسی در شبه قاره ی هند بیش از شش صد سال رواج داشت و به ویژه در دوره ی مغول به عنوان زبان رسمی استفاده می شد. از آن زمان، زبان وادبیات فارسی، فرهنگ ورسوم ایرانی با زبان وادبیات و فرهنگ و رسوم بنگالی مخلوط شد که تأثیر شگرفی بر ادبیات بنگالی گذاشت. بسیاری از شاعران بنگلادشی از عناصر و واژه های فارسی در ادبیات خود بهره جستند. آن ها همچنین کتاب هایی به زبان فارسی چاپ کردند که نسخه های خطی آن ها را می توان امروزه در این منطقه پیدا کرد. به همین ترتیب، سروده های صوفیانه و ترانه های عامیانه ی لَلان شاه در ایران نیز یافت می شوند و ایرانیان نیز از عناصر و واژه های فارسی اشعار او بهره مند شده اند. در این جستار، درباره ی تأثیر زبان فارسی و تصوف ایرانی بر سروده های این شاعر بحث خواهیم کرد.

تتساءل هذه المقاله عن وجود أساسیات یتقاسمها کل من اللسانیات المعرفیه والتحلیل النقدی للخطاب، کما تبحث إمکانیه التوفیق بینهما. یمکن للتحلیل النقدی للخطاب أن یجعل اللسانیات أکثر وعیا بخصوصیتها، مع توجیهها بشکل أکبر نحو السیاق الاجتماعی، لتقوی بذلک توجها تحلیلیا للمعنى مرتبطا بالسیاق. کما یمکن لنماذج اللسانیات المعرفیه أن تمنح للتحلیل النقدی للخطاب أدوات من أجل منح الصبغه النظریه للمفاهیم التحلیلیه من قبیل التمثیلات الاستعاریه والسیاق. علاوه على ذلک، یمکن أن یکون التولیف بین التخصصین أمرا ممکنا إذا ما تقاسما میدانا معینا. فالتوافق الممکن ینبغی أن یُجرى فی المجال الذی تتجسد فیه أوجه التضارب النظری.

در سال های اخیر، سهم خود کنترلی و خود تنظیمی در برنامه های یادگیری تلفیقی نگرانی اصلی محققان بوده است. این مطالعه سعی در ارزیابی نقش خود کنترلی و خود تنظیمی در یک دوره تلفیقی با 64 دانش آموز در ایران دارد. خود کنترلی به عنوان قابلیت و عاملیت بالقوه یادگیرندگان در دستیابی به اهداف خود و خود تنظیمی به عنوان شیوه های واقعی آن ها در دستیابی به آن می باشند که از طریق مقیاس خودکنترلی و راهبردهای با انگیزه برای یادگیری پرسشنامه به ترتیب مورد بررسی قرار گرفتند. رگرسیون چندگانه نشان داد که موفقیت در یادگیری بطور معنی داری با خود تنظیمی (r = .41) و نه خود کنترلی در ارتباط است. تکرار پست ها و کل کلمات مورد استفاده به طور مشابه برای خود کنترلی و خود تنظیم رفتار نکردند. این نشان میدهد که گروه های آموزشی می توانند به برخی از برنامه ها برای توسعه برنامه ریزی دانش آموزان، خود نظارتی و انعکاس که متغیرهای خود تنظیمی هستند متوسل شوند.

پژوهش های ساخت واژی اصطلاحات طی چند دهه اخیر با توجه به نقش عمده نتایج آن ها در مواردی همچون ترجمه اصطلاحات و متون فنی اهمیت زیادی یافته اند. برای انجام این قبیل پژوهش ها وجود یک نظام مرجع دسته بندی روش های ساخت، ضروری است. در زبان روسی پژوهشگران مختلفی به بررسی این روش ها پرداخته اند. ماحصل آن دستیابی به نظامی یکپارچه است که بیشتر اصطلاح شناسان در آن توافق کرده اند. در زبان فارسی نیز فرهنگستان زبان و ادب فارسی دسته بندی کلی از روش های اصطلاح سازی ارائه کرده است که تفاوت هایی با زبان روسی دارد. در این کار پژوهشی قصد داریم با تکیه بر نظام دسته بندی روش های اصطلاح سازی در روسی نظام مشابهی را برای زبان فارسی ارائه کنیم. از نظام دسته بندی حاصل می توان هم در پژوهش های تطبیقی زبان های روسی و فارسی و هم در مطالعات تک زبانه فارسی و تکمیل دسته بندی ارائه شده از سوی فرهنگستان بهره جست.