محمد عباس زاده

محمد عباس زاده

مدرک تحصیلی: دانشیار و عضو هیأت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز
پست الکترونیکی: mabbaszadeh2014@gmail.com

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۱۵۸ مورد.
۴۱.

نوسازی و تحول ارزش های خانوادگی سنتی در شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نوسازی جامعه شناسی ایران ارزش های خانوادگی سنتی جامعه شناسی توسعه ارزش های خانوادگی مدرن جامعه شناسی سازمان ها و نهاد های اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۶ تعداد دانلود : ۴۴۱
طی دهه های اخیر نهاد خانواده تحت تاثیر عوامل داخلی و بیرونی تغییر و تحولات متعددی را تجربه نموده است. از مهمترین عومل بیرونی، نوسازی یا مدرنیزاسیون است که در کشور ما منجر به دگرگونی های زیادی در ارزش های خانوادگی سنتی شده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر مطالعه نقش نوسازی در تحولات ارزش های خانوادگی سنتی در بین نسل های مختلف است. جامعه آماری پژوهش زنان و مردان متاهل بالای 18 سال شهر تبریز است که 600 نفر از آنها با بهره گیری از نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای مورد مطالعه قرار گرفته اند. پاسخگویان بر اساس حوادث و تجربه های تاریخی مشترکی که تجربه کرده اند به چهار نسل تقسیم شده اند. یافته های پژوهش بیانگر آن است که مولفه های نوسازی (تحصیلات، فردگرایی، عقلانیت ابزاری، بازاندیشی، مساوات طلبی جنسیتی، عرفی شدن، مصرف گرایی) تاثیر معناداری بر تحول ارزش های خانوادگی از سنتی به مدرن در نسل های چهارگانه داشته است. البته تاثیر مولفه های نوسازی بر ارزش های خانوادگی سنتی در نسل های مختلف یکسان نیست و این تاثیر از نسل اول به نسل چهارم روند افزایشی داشته است. به طوری که مولفه های نوسازی در نسل اول 28 صدم، در نسل دوم 31 صدم، در نسل سوم 34 صدم، و در نسل چهارم 44 صدم از تغییرات ارزش های خانوادگی سنتی مشارکت کنندگان را توانسته اند تبیین کنند.
۴۲.

چگونگی برساخت گفتمان فمینیستی در ایران (1370-1389)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فمینسیم تحلیل گفتمان دال شناور فضای تخاصم هژمونی ساختارشکنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۲۶۹
هدف این پژوهش مطالعه گفتمان فمینیستی در ایران معاصر است. بر این اساس، با انتخاب دو مجله "زنان" و "مدرسه فمینیستی" و تحلیل آن ها در کنار هم، جریان غالب فمینیسم را در بازه زمانی 70 تا 89 موردبررسی قرار داده ایم و با به کارگیری روش تحلیل گفتمان لاکلو و موف، تلاش شد، علاوه بر تحرک گفتمان فمینیستی، مرزبندی و غیریت سازی میان آن با گفتمان هژمونیک حاکم، محل های نزاع میان این دو گفتمان ، دال های شناور و چگونگی برجسته سازی و حاشیه رانی این گفتمان مورد شناسایی قرار گیرد. نتایج نشان می دهد که شاکله اصلی گفتمان فمینیسم شامل پنج نقطه گسست است که در هر یک از این نقاط گسست ما شاهد مفصل بندی جدیدی حول دال های مرکزی؛ مشارکت اقتصادی زنان، نواندیشی دینی، حقوق بشر، دینداری سکولار و اتئلاف بین جنبشی هستیم. در اغلب دوران تخاصم اصلی گفتمان فمینیسم با گفتمان عمومیت یافته بر سر قوانین نابرابر جنسیتی است. این مسأله در پی فهم جدید و متفاوت گفتمان فمینیسم از زنانگی نسبت به گفتمان هژمونیک شکل گرفت. تخاصم دو گفتمان فوق، در آخرین دوره تا جایی پیش رفت که منجر به حرکت گفتمان فمینیسم از یک گفتمان دموکراتیک به سمت یک گفتمان پوپولار شد.
۴۳.

واکاوی پدیدارشناسانه تجربه لاغری در بین زنان شهرستان نقده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: لاغری پدیدارشناسی ون مانن تجربه زیسته شهرستان نقده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۷ تعداد دانلود : ۲۵۱
با وجود تفاوت فرهنگ ها در نگاه به زیبایی در گذشته، جامعه مدرن، ایدئال زیبایی واحدی را درباره فرم بدنی ارائه کرده است که آن، لاغری است. در دهه های اخیر، پدیده لاغری، به عنوان ایدئال زیبایی برگرفته از فرهنگ غربی، معانی و تعریف بدن در بین زنان جوامع در حال گذار را نیز دستخوش تغییر کرده است. در این پژوهش، برای مطالعه لاغری به عنوان حالتی از بودن، از رویکرد کیفی با تأکید بر روش پدیدارشناسی استفاده شد. داده های میدانی با استفاده از تکنیک مصاحبه و مشاهده و معیار اشباع در بین زنان 19 تا 50ساله شهر نقده گردآوری شد. از تحلیل و کدگذاری مصاحبه ها، 8 مضمون اصلی استخراج شد که عبارت است از: سلطه عادت واره مردانه، تمایزیافتگی، برنامه بدنی، برساخت اخلاقی بدن، طرد بدن نابهنجار، ساخت هویت بصری، تظاهر و مصرف و جذابیت وسیله مشارکت در قدرت. مضمون سلطه عادت واره مردانه در روشن کردن چرایی و چگونگی غلبه این نوع ادراک از زنان به عنوان حلقه اتصال در پیوند سایر مضامین با هم عمل می کند.
۴۴.

واکاوی تعیین گرهای فرهنگی سلامت با رویکرد کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سلامت تعیین گرهای فرهنگی سواد سلامت اصلاح الگوی مصرف سبک زندگی ورزشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۴ تعداد دانلود : ۳۵۱
مقدمه: در دنیای معاصر، بررسی سلامت در سیر مطالعاتی خود از بعد زیستی به بعد اجتماعی و فرهنگی رسیده است. بسیاری از اندیشمندان بر این باورند که برداشت و تعریف سلامتی انعکاسی از پیشینه فرهنگی و اجتماعی افراد می باشد. هدف پژوهش حاضر واکاوی تعیین گرهای فرهنگی سلامت می باشد. روش: در تحقیق حاضر از روش کیفی و رویکرد تحلیل ساختاری استفاده شده است. شیوه گردآوری داده ها، مصاحبه بوده که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و معیار اشباع نظری، با 40 نفر از مطلعین کلیدی استان آذربایجان شرقی صورت گرفته است. اطلاعات حاصل از مصاحبه ها به وسیله نرم افزار micmac تحلیل شده است. یافته ها: کدگذاری یافته های مصاحبه نشان داد که مقولاتی چون فرهنگ تغذیه ای سلامت، سواد سلامت، اصلاح الگوی مصرف، سبک زندگی ورزشی، تصورات قالبی پزشکی، فشار پنهان رسانه ای، تقدم ارزش های مادیگرانه بر غیرمادیگرانه، تضادهای فرهنگی، تمایزطلبی و پرداخت به بیماری ها برحسب درجه شمولیت از تعیین گرهای فرهنگی مهم سلامت می باشد . نتیجه گیری: نتایج تحلیل ساختاری نشان می دهد که مطلعین کلیدی از بین مضامین اصلی، بیشترین و کمترین اولویت را به ترتیب به سواد سلامت و پرداخت به بیماری ها براساس درجه شمولیت داده اند
۴۵.

بررسی رابطه خود پنداره، عزت نفس و عوامل دموگرافیک با بعد کنترل وزن مدیریت بدن در پرتو دیدگاه های مبتنی بر آموزش الگوهای فرهنگ مصرف (مورد مطالعه: دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت بدن خودپنداره عزت نفس رضایت از بدن کنترل وزن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۴ تعداد دانلود : ۴۰۳
امروزه در نتیجه آموزش الگو های فرهنگ مصرف همزمان با ارزش یافتن بدن و استانداردهای مربوط به آن، خودپنداره افراد بیش از پیش با بدن گره خورده و پرستیژ اجتماعی، هویت و کیستی افراد از روی ویژگی های ظاهری آنها تعریف می شود. لذا بنابه اهمیت بررسی رابطه مذکور، این تحقیق در مورد رابطه ابعادی از خودپنداره با بعد کنترل وزن مدیریت بدن در بین دانشجویان دختر دانشگاه آزاد تبریز مشغول به تحصیل در سال 98 97 با شیوه پیمایش صورت گرفته است. بررسی حاضر از نوع کمی، مقطعی و با ابزار پرسشنامه انجام یافته، نمونه گیری به روش طبقه ای صورت گرفته و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر تعیین شده است. نتایج تحقیق نشانگر آن است که تعداد زیادی از افراد جمعیت نمونه (3/63 درصد) تمایل زیادی به کنترل وزن خود جهت جلوگیری از اضافه وزن نشان می دهند. رابطه همبستگی معکوس معنی داری بین رضایت از بدن و BMI دیده می شود. به این معنی که همراه با افزایش شاخص توده بدنی، رضایت از بدن کاهش می یابد. همچنین عزت نفس دانشجویان با فرض چاق شدن پایین می آید و رابطه همبستگی معکوس معنی داری بین عزت نفس متأثر از چاقی مفروض و میزان فعالیت های معطوف به کنترل وزن دیده می شود و دانشجویان ضرورت بالایی برای رسیدگی های زیباشناختی به بدن زن (با میانگین 8/74 درصد) قائلند.
۴۶.

سلامت جنسی به مثابه مسئله ای اجتماعی: بازسازی معنایی سلامت جنسی در میان زنان متأهل شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازسازی معنایی تبریز زنان متأهل سلامت جنسی مسئله اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۱۵
سلامت جنسی حالتی از بهزیستی جسمی، روان شناختی و فرهنگی اجتماعی مرتبط با تجارب جنسی است که از مؤلفه های اصلی توسعه انسانی و پایدار قلمداد می شود. این بخش از سلامت شاید بر خلاف سایر ابعاد سلامتی بیشتر مستلزم اتخاذ و حفظ رویکردی مثبت و محترمانه به موضوعات و مسائل جنسی و همچنین تجربه جنسی مطمئن و به دور از تهدید، تبعیض و خشونت است. هدف پژوهش حاضر کاوش در ابعاد ذهنی و معنایی مشترک مفهوم «سلامت جنسی» در میان زنان متأهل شهر تبریز است. برای دستیابی به این هدف، از روش کیفی و رویکرد تحلیل تماتیک مصاحبه های عمیق با 26 زن متأهل 20 تا 45 ساله، با رعایت اصل تنوع، استفاده شده است. داده ها با استفاده از کدگذاری چندمرحله ای به شیوه عمدتاً استقرایی برای استخراج معانی ذهنی مشترک در ارتباط با مفهوم سلامت جنسی تحلیل شدند. نتایج نشان داد که معنای ذهنی سلامت جنسی در میان زنان مطالعه شده را می توان در چهار مقوله معنایی محوری شامل: ارتباط اطلاعاتی جنسی، ارتباط عاطفی جنسی، سلامت و تعادل فیزیولوژیک جنسی دو طرفه و نهایتاً تعادل هنجارین جنسی جای داد که همگی ذیل مقوله انتخابی واحدی با عنوان «سلامت جنسی به مثابه مسئله ای اجتماعی» می تواند فهمیده شود.
۴۷.

مدل سازی عوامل موثر بر توانمندسازی زنان متاهل استان آذربایجان شرقی با استفاده از نرم افزار Amos Graphics(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توانمندسازی زنان سرمایه اقتصادی سرمایه فرهنگی سرمایه روان شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۳ تعداد دانلود : ۲۹۶
در عصر حاضر، زنان به عنوان نیمی از جامعه نقش راهبردی در توسعه ی پایدار دارند. سرمایه گذاری در تواناسازی این قشر، سرمایه گذاری در رشد و توسعه ی پایدار می باشد. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی عوامل موثر بر توانمندسازی زنان متاهل استان آذربایجان شرقی می باشد. روش پژوهش پیمایشی و ابزار گرداوری داده ها پرسش نامه بوده است. جامعه آماری پژوهش بر اساس آخرین سرشماری(1395) کلیه زنان متاهل استان آذربایجان شرقی به تعداد 1203062 نفر بودندکه بر اساس فرمول کوکران 1134 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. همچنین در در تحقیق حاضر از روش شیوه ی نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده شده است. در مجموع، یافته های پژوهش نشان داد که 1. میزان توانمندی روانی زنان متاهل استان آذربایجان شرقی بالاتر از مقدار متوسط(15/75 درصد) می باشد 2. بر اساس نتایج تحلیل مسیر اثر مستقیم، غیر مستقیم و کل سازه های سرمایه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و روان شناختی بر توانمندسازی زنان معنی دار بوده و این سازه ها توانستند 66 درصد واریانس توانمندسازی را تبیین نمایند؛ با مقایسه ی ضرایب بتاها می توان گفت که توانمندسازی زنان بیش از هر چیزی متاثر از سازه ی سرمایه ی روان شناختی (68/0) می باشد.
۴۸.

شناسایی و روان سنجی راهبردهای آموزش تربیت جنسی نوجوانان 12 تا 16 ساله ایرانی بر اساس دیدگاه معلمان و والدین: پژوهش آمیخته(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: راهبردهای تربیت جنسی معلمان والدین نوجوانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۱ تعداد دانلود : ۱۱۰۹
هدف پژوهش حاضر شناسایی و روان سنجی راهبردهای آموزش تربیت جنسی نوجوانان بر اساس دیدگاه معلمان و والدین بود که با رویکرد آمیخته اکتشافی انجام شده است. در بخش کیفی از روش تحلیل مضمون و در بخش کمی از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی استفاده شد. مشارکت کنندگان بخش کیفی، شامل متخصصان تربیت جنسی، معلمان و والدین دارای تخصص علمی یا تجربه عملی بودند که با روش نمونه گیری هدفمند از نوع نظری، 20 نفر به عنوان مشارکت کننده انتخاب شدند. نتیجه تحلیل داده ها در بخش کیفی منجر به شناسایی 19 مضمون پایه در زمینه راهبردهای آموزش تربیت جنسی شد که در قالب 5 مضمون «غلبه بر موانع فرهنگی»، «ملاحظات فرهنگی – اجتماعی»، «ظرفیت سازی در نظام آموزشی و والدین»، «راهکارهای آموزش» و «اصول آموزش» سازماندهی شدند. در یافته های حاصل از داده های بخش کمی، نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مضمون های 19 گانه که نهایتا در 5 مضمون سازماندهی شدند دارای بار عاملی کافی جهت تدوین ابزار راهبردهای آموزش تربیت جنسی نوجوانان هستند. در بخش کمی، دبیران دوره اول و دوم متوسطه شهرستان های خوی و چایپاره جامعه آماری را تشکیل دادند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعداد 345 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه تدوین شده در مرحله کیفی پژوهش استفاده شد. در این بخش، برای سنجش روایی پرسشنامه از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی و برای محاسبه پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج نشان داد که این پرسشنامه به لحاظ کمی از روایی و پایایی لازم برخوردار است. در نتیجه مقیاس نهایی با 5 عامل و 19 نشانگر مورد تأیید قرار گرفت و در نهایت ابزاری جهت سنجش راهبردهای آموزش تربیت جنسی نوجوانان معرفی شد. نتایج حاصل از این مطالعه می تواند در طراحی برنامه های آموزشی با هدف تقویت آموزش تربیت جنسی نوجوانان مورد استفاده قرار گیرد.
۴۹.

تحولات نهاد خانواده در فرایند نوسازی و تأثیر آن بر سیاست گذاری ایران در حوزه خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه نوسازی خانواده سیاستگذاری خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۴ تعداد دانلود : ۵۸۸
جامعه شناسان حوزه خانواده بر این باورند که نوسازی مهم ترین عامل تغییر و تحولات خانواده در کشورهای در حال توسعه است. در ایران نیز پس از ورود نوسازی به کشور، نهاد خانواده طی چند دهه اخیر تغییرات متعددی را تجربه کرده است. پس از انقلاب ایران، سیاست ها و برنامه هایی در راستای حمایت از خانواده در مقابل چالش های پدیدار شده از نوسازی صورت گرفته است. به همین دلیل، هدف این پژوهش مطالعه تغییر و تحولات خانواده در بستر نوسازی و تأثیر آن بر سیاست گذاری ایران در حوزه خانواده است. روش پژوهش، کیفی است و از رهیافت نظریه داده بنیاد به منزله روش عملیاتی پژوهش استفاده شده است. نمونه آماری پژوهش، شهروندان شهر تبریز و انجمن خبرگان در این شهر هستند. راهبرد نمونه گیری، نظری و شیوه نمونه گیری، هدف مند است. یافته ها بیانگر آنند که نوسازی باعث تغییر در الگوهای خانواده، قواعد ازدواج و الگوهای همسرگزینی، عملکردهای خانوادگی، نگرش ها و الگوهای فرزندآوری، متوازن شدن قدرت در خانواده، تغییر در الگوهای اوقات فراغت و تغییر در نگرش ها و الگوهای طلاق شده است. همچنین سیاست های اتخاذشده از سوی دولت ها پس از انقلاب نتوانسته اند آسیب ها و چالش های خانواده را رفع کنند. این سیاست ها با مشکلاتی همچون فراگیر نبودن سیاست ها یا عدم رویکرد کل نگر به خانواده، داشتن رویکرد آسیب محور به خانواده، متعدد بودن نهادهای متولی خانواده، صریح نبودن سیاست های خانواده، مشخص نبودن طریقه دستیابی به سیاست ها، نادیده گرفتن تنوع خانواده ، عدم وجود بینش جامعه شناختی در سیاست ها و تقلیل فضای معنایی و مفهومی خانواده به تأمین نیازهای اساسی، مواجه هستند.
۵۰.

بررسی درک و تصور کشاورزان از بحران دریاچه ارومیه با رویکرد نظریه زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بحران آب حوضه دریاچه ارومیه کشاورزان نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۰ تعداد دانلود : ۶۱۶
زندگی کشاورزی و کشاورزان به آب وابسته است و چنانچه در آن بحرانی ایجاد شود، دامنه آن ساختارهای کلان اجتماعی را با چالش های متعددی روبه رو می کند؛ با این حال، کشاورزی به طور همزمان قربانی و متهم اصلی در ایجاد بحران آب در جهان شناخته می شود. پژوهش حاضر به دنبال بررسی درک کشاورزان از چگونگی شکل گیری و تداوم و رویارویی آنها با یکی از مهم ترین فجایع زیست محیطی کشور یعنی خشک شدن دریاچه ارومیه است. به این منظور و با به کارگیری رویکرد نظریه زمینه ای، با 28 نفر از کشاورزان حوضه این دریاچه مصاحبه عمیق صورت گرفت و درنهایت، 13 مقوله اصلی از مجموع 438 خرده مقوله اولیه استخراج شد. نتایج نشان می دهند با وجود تمایل ذهنی کشاورزان و به کارگیری راهبردهای محلی برای مداخله و حل بحران، ساختار و بوروکراسیِ حاکم، توانایی سامان دادن به پیچیدگی های مدیریت منابع آب در شرایط جدید را ندارد. آنچه در سراسر مقولات استخراج شده نمایان است، «فروپاشی پیکره بندی نظم پیشین» به منزله مقوله هسته است که در تعامل با دلایل، زمینه ها و راهبردها، توضیح دهنده وضعیت موجود است.
۵۱.

نقد و بررسی کتاب زمان، مصرف و زندگی روزمره(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۴۲ تعداد دانلود : ۲۰۵
در میان موضوعات رایج علوم اجتماعی در ایران، موضوع زمان علی رغم اهمیت آن مورد غفلت قرار گرفته و فقر ادبیات نظری جامعه شناختی پیرامون زمان با توجه به کتب و مقالات چاپ شده کاملاً مشهود است. در این شرایط، برگردان این کتاب به فارسی، صرف نظر از نقصهای ترجمه ای آن، کاری قابل تقدیر و ارزنده است. تاکید مقالات این کتاب بر روی ارتباط متقابل بین مفاهیم زمان، مصرف، زندگی روزمره، عوامل روانشناختی و اجتماعی و فرهنگی و جایگاه سرمایه داری است که با گرایش به نظریه کردار و دخیل کردن همزمان سطوح خرد و کلان، اغلب مقالات آن نگارش یافته. این کتاب با زیر سئوال بردن درک جهانشمول از زمان و با سود جستن از مردم نگاری تطبیقی و تحلیل تاریخی، برخورد شکاکانه ای با مفاهیم و باورهای رایج دارد. مانند این عقیده که دوره سنتی، دوره ای متعادل و مدرنیته، دوره ای آشفته است. تجربه زمان به واسطه نیروهای بیرونی شکل نمی یابند، بلکه زمان مندی ها دائماً بازتولید شده و از طریق توالی و زمان بندی کردار روزمره وضع و دگرگون می شوند. بسیاری و احتمالا بیشتر فرایندها و کردارهای درگیر در ساخت زمان، درگیر استفاده از چیزها و مصرف هستند. فرهنگ مصرف تجاری نقش فعالی در خلق رژیم های ارزش زمان مند بازی می کند.
۵۲.

مطالعه روزمره شدن نظارت در میان دانشجویان دانشگاه تبریز: یک نظریه زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظریه زمینه ای تعدیل شده پساسراسربین روزمره شدن نظارت اقتصاد سیاسی نظارت سرمایه داری سیال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳ تعداد دانلود : ۲۱۹
عصر امروز، عصر چرخش ها و یا به عبارتی، عصر گذارهاست. یکی از این گذارها، گذار از نظارت مدرن به نظارت پست مدرن است؛ موردی که فرامکانی و فرازمانی بودن از ویژگی های اصلی آن به شمار می رود و در ادبیات پست مدرن با نام پساسراسربین شناخته می شود. پساسراسربین به روزمره شدن نظارت دلالت دارد. در مطالعه حاضر برای دستیابی به معانی ذهنی مشارکت کنندگان درباره روزمره شدن نظارت و شناسایی عوامل زمینه ساز آن، از رویکرد کیفی و روش  نظریه زمینه ای تعدیل یافته استفاده شده است. نمونه مورد مطالعه، 16 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز؛ راهبرد نمونه گیری، نظری و شیوه نمونه گیری، هدفمند با لحاظ کردن قاعده بیشترین تنوع بوده است. براساس رویکرد تعدیل یافته، داده های مصاحبه در دو مرحله کدگذاری (کدگذاری باز و کدگذاری انتخابی) تحلیل و درنهایت، خط داستانی پژوهش پس از برآورد اعتمادپذیری یافته ها با کاربرد تکنیک ریگور ارائه شد. یافته ها نشان داد براساس معنای ذهنی مشارکت کنندگان، محتوای نظارت روزمره، هم در شکل عمودی و هم در شکل افقی آن تا حد زیادی در ارتباط با الگوی مصرف (خوردن، پوشیدن، تماشاکردن، تفریح کردن...و به طور کلی چگونگی هزینه کردن) رخ می دهد که با اینترنت و فضای مجازی، حالتی فرامکانی، فرازمانی و درونی پیدا کرده است؛ موضوعی که در قالب مقوله مرکزی سرمایه داری سیال، زوایای جدیدی از نظارت سیال را به نمایش می گذارد و بینش های عمیقی را همسو با تقویت بدنه دانشی در حوزه نظارت، فرا روی جویندگان این حوزه قرار دهد.
۵۳.

مطالعه خرافه گرایی در میان دانشجویان با رویکرد کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پدیدارشناسی تخدیر ذهنیت خرافه گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۲ تعداد دانلود : ۷۸۹
پژوهش حاضر درصدد است تا به روش شناسی کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی به فهم عمیق تجربه زیسته خرافه گرایی در میان دانشجویان دختر مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز بپردازد. جامعه مورد مطالعه این پژوهش دانشجویان دختر مقطع ارشد دانشگاه تبریز است که حداقل دو بار در یک سال اخیر ۱۳۹۴-۱۳۹۵ به فال بین مراجعه کرده اند. مصاحبه ها به روش مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته انجام شده است و تا جایی که از نظر پژوهشگر به اشباع نظری برسد، ادامه یافته است. اعتبار پژوهش با درنظرگرفتن مکان و زمان پژوهش و حداقل دخالت ارزشی از سوی مصاحبه گر صورت گرفته است. بعد از گردآوری داده ها و مطالعه متن مصاحبه ها، داده ها بعد از بازبینی های مکرر کدگذاری و مقوله بندی شدند. نتایج یافته های پژوهش حاضر حاکی از آن است که پدیده خرافه گرایی به پیامدهای ذهنی منفی از جمله تقدیرگرایی، وابستگی فکری و تأثیرگذاری منفی بر ذهن آزمون شوندگان منجر می شود. همچنین از جمله متغیرهای تأثیرگذار بر خرافه گرایی در پژوهش حاضر می توان به احساس ناتوانی، پیشینه خانوادگی (تجربه آموخته شده)، نظام مردسالاری حاکم بر فضای جامعه و بی هنجاری اشاره کرد. در پایان پژوهش برآیند متغیرهای تأثیرگذار در گرایش به خرافه گرایی ماتریس شرطی «تخدیر ذهنیت» حاصل شده است.
۵۴.

فراتحلیل مطالعات انجام شده درباره عوامل مؤثر بر ترس از جرم در بین شهروندان ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ترس از جرم بی سازمانی اجتماعی تجربه قربانی شدن کنترل اجتماعی فراتحلیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۳ تعداد دانلود : ۳۶۳
ترس از جرم با توجه به آثار و پیامدهای مخربی که بر روی زندگی شهروندان دارد، یکی از مهم ترین موضوعات مطالعه ای جامعه شناسی، مطالعات شهری و جرم شناسی است. هدف پژوهش حاضر مطالعه عوامل مؤثر بر ترس از جرم در بین شهروندان ایرانی با استفاده از روش فراتحلیل است. بدین منظور در این نوشتار پژوهش هایی که درباره ترس از جرم در ایران انجام شده اند؛ مطالعه و پس از حذف پژوهش های اسنادی و مروری، 19 پژوهش به عنوان نمونه آماری انتخاب شده است. برای تحلیل اطلاعات جمع آوری شده از پژوهش های مذکور پس از کدگذاری، از برنامه فراتحلیل جامع (CMA2) برای انجام محاسبات آماری فراتحلیل استفاده شده است . یافته های پژوهش بیانگر آن است که بی سازمانی اجتماعی، تجربه قربانی شدن، حضور پلیس، اعتماد اجتماعی، کنترل اجتماعی، و تعلقات و پیوندهای محله ای مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر ترس از جرم در پژوهش ها هستند. توجه بسیار کم رشته های مطالعات شهری، جغرافیا، حقوق و روان شناسی به موضوع ترس از جرم، غلبه روش پیمایشی، عدم فرضیه و عدم گزارش اعتبار پژوهش ، و کلی و غیر قابل اجرا بودن راهکارهای ارائه شده در پژوهش های انجام شده درباره ترس از جرم، از مهم ترین نقاط ضعف این پژوهش ها هستند.
۵۵.

بازسازی معنایی سازه خشونت علیه زنان به عنوان عامل بازدارنده توسعه و بسترهای موجده آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خشونت شخصیت پرخاشگرانه تحدید اقتصادی ترومای اجتماعی بازنمایی رسانه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۹ تعداد دانلود : ۳۲۸
بر اساس نظریات مطرح شده به لحاظ روانشناختی و جامعه شناختی، یکی از مجاری اصلی برای یادگیری خشونت، خانواده است که اگر در این مجرا خللی حاصل آید؛ یکی از تبعات آن ایجاد گسست در فرایندهای توسعه ای خواهد بود؛ چرا که با توجه به حوزه مطالعاتی در این پژوهش، خشونت به عنوان یکی از عوامل بازدارنده توسعه مدنظر می باشد. عدم دسترسی به آموزش همگانی برای بسیاری از زنان و دختران در جوامع، برخوردهای جنسیتی در اشتغال، ازدواج زودهنگام و مواردی از این دست همگی زمینه های بروز خشونت علیه زنان را فراهم می کنند. بنابراین، خشونت به عنوان یکی از پدیده های شایع در جهان امروزی و عامل بازدارنده در فرایند توسعه ابعاد مفهومی گسترده ای به خود گرفته است. روش تحقیق مورد استفاده کیفی بوده و از روش زمینه ای به عنوان روش اجرای عملیات پژوهش استفاده شده است. داده های کیفی از طریق مصاحبه عمیق با زنان متأهل شهر تبریز گرداوری شده اند. انجام مصاحبه ها تا حصول اشباع نظری، ادامه یافته و در این میان سعی شده است حداکثر گونه رعایت گردد. یافته ها در شش مقوله شخصیت پرخاشگرانه، تحدید اقتصادی، الزام های حقوقی، ترومای اجتماعی، بازنمایی رسانه ای و انزوای عاطفی دسته بندی شدند. هسته مرکزی این تحقیق مفهوم "تزلزل در پایگاه زنانگی" است. این مفهوم نشان می دهد پایگاه زنانه دچار تزلزل شده و جایگاه سابق خود را از دست داده است.
۵۶.

مدل پارادایمی مصرف محصولات سفالی در سبک زندگی مردم شهر تبریز

کلید واژه ها: مصرف و عدم مصرف محصولات سفالی سبک زندگی محصولات سفالی تئوری نظریه داده بنیاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۴۰۲
یکی از شیوه های رایج برای تعیین هویت و بازنمایی خویشتن، به ویژه در دوران معاصر، مصرف فرهنگی است. افراد در مصرف فرهنگی، انواع کالاها و نمادهای ارزشمند را، نه به خاطر ارزش استفاده و ارزش مادی شان بلکه به دلیل ارزش فرهنگی و ارزش نمادین آن ها مصرف می کنند و در این نوع از مصرف تلاش دارند که تصویر مطلوبی از خویش در ذهن دیگران ایجاد کنند. در این میان، استفاده از محصول سفالی به عنوان یک کالای فرهنگی، نه به معنای استفاده ی صرف(آنچه در دوران پیشامعاصر مدنظر بود) بلکه در بردارنده معناهای متفاوتی است. پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل پارادایمی در ارتباط با مصرف و عدم مصرف محصولات سفالی در شهر تبریز و در پی پاسخ به سوالات تحقیق، یعنی؛ چگونه مصرف محصولات سفالی در شهر تبریز سبب ایجاد سبک های متنوع زندگی می شود؟ و چه پیامدی در پی خواهد داشت؟، از روش کیفی و مبتنی بر نظریه داده بنیاد استفاده می کند. برای گردآوری داده ها از ابزار مصاحبه از 60 نفر تولیدکنندگان، توزیع کنندگان، مصرف کنندگان، درحوزه سفال و سرامیک در شهر تبریز، و به روش نمونه گیری نظری صورت پذیرفت. محتوای مصاحبه ها براساس مدل توسعه یافته فرآیند اجرای داده بنیاد کدگذاری و در مجموع 249مفهوم به عنوان کد اولیه شناسایی شد که پس از حذف تکرارها و مفهوم سازی در مرحله ی کدگذاری باز، تعداد 87 مفهوم استخراج شد. با غربالگری مفاهیم اولیه به 40 مقوله فرعی و 15 مقوله اصلی دست یافتیم که در قالب پنج بعد و منطبق بر مدل پارادایمی داده بنیاد مشخص شد. ضمن اینکه برای تضمین کیفیت کدگذاری از روش خودبازبینی محقق و کنترل های اعضا استفاده گردید. در نهایت نتایج تحقیق نشان می دهد، افراد محصولات سفالی را با هدف کسب تشخص، هویت، سرمایه اجتماعی و فرهنگی، ایجاد زندگی سالم، حس نوستالژیک و یادآوری آفرینش انسان مورد استفاده قرار می دهند و از این طریق زندگی خود را در ارتباط با استفاده از محصولات فرهنگی و سفالی سبک مند می کنند.
۵۷.

توسعه جنسیتی در دوره پهلوی اول با تأکید بر فرصت های تحصیلی زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه جنسیتی برابری جنسیتی تحصیل زنان دوره پهلوی اول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۰
پژوهش حاضر در پاسخ به این سوال است که توسعه جنسیتی زنان در بعد آموزش و پرورش در دوره پهلوی اول تا چه حد تحقق یافت؟ گردآوری اطلاعات به شیوه اسنادی- کتابخانه ای و شیوه تالیف مقاله، تحلیلی-تبیینی است. چارچوب نظری مفهوم کلیدی توسعه جنسیتی است که عبارت از بهره مندی برابر و بدون جهت گیری جنسیتی زنان و مردان ازحقوق، فرصت ها، خدمات، منابع و پاداش هاست. برابری جنسیتی اساس توسعه جنسیتی است چرا که با توانمندسازی زنان در سه بعد آموزش و پرورش، بهداشت و استانداردهای زندگی سروکار دارد. توسعه جنسیتی افزایش مشارکت و توانمندی زنان است که خود هدف و نتیجه توسعه محسوب می شود. یافته ها نشان می دهد در دوره مورد بحث نگرش جنسیتی حاکم برنظام آموزشی که از حمایت نگرشی جامعه نیز برخوردار بود موجب تحکیم مدل نان آوری مردانه و فرودستی زنان می شد. نظام آموزشی با نهادی کردن نقش های جنسیتی و ترویج آنها از طریق تفکیک جنسیتی دروس سدّ راه افزایش توانمندی زنان بود. این امرموجب کاهش فرصت های شغلی زنان به مشاغل با موقعیت و دستمزد پایین همچون پرستاری، مامایی و آموزگاری برای زنان شد که انعکاس نقش های جنسیتی سنتی زنان بود و کلیشه های جنسیتی مرسوم در زمینه تقسیم جنسیتی کار را کمتر به چالش می کشید و این با جامعه کشاورزی ایران تناسب داشت. به این ترتیب جامعه نیز از مشارکت فعالانه اقتصادی آنها درمسیر توسعه محروم ماند.
۵۸.

مطالعه ارتباط تمایزطلبی و دانش تغذیه ای با الگوی مصرف غذای غیرخانگی(مورد مطالعه: شهروندان 15 ساله و بالاتر شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۴ تعداد دانلود : ۳۱۴
تحقیق حاضر با هدف بررسی ارتباط بین متغیرهای تمایزطلبی و دانش تغذیه ای با الگوی مصرف (میزان و نگرش به سلامت) غذاهای غیرخانگی نگاشته شده است.روش تحقیق از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری شامل تمامی شهروندان بالای 15 سال شهر تبریز است که 409 نفر از آن ها به شیوه نمونه گیری طبقه ای براساس مناطق ده گانه شهر تبریز برای مطالعه انتخاب شده اند.بر اساس یافته های تحقیق، تمایزطلبی (به شکل مثبت)، دانش تغذیه ای (به شکل منفی)، پایگاه اقتصادی- اجتماعی (به شکل مثبت) و جنس (به نفع مردان) رابطه معناداری با میزان مصرف غذاهای غیرخانگی داشته و تنها پایگاه اقتصادی- اجتماعی رابطه منفی، معنادار و ضعیفی با نگرش به سلامت غذاهای غیرخانگی نشان داده است.نتایج حاصل از برازش مدل مسیر حاکی از آن است که هر چهار متغیر مستقل تحقیق (شامل؛ تمایزطلبی، دانش تغذیه ای، پایگاه اقتصادی اجتماعی و جنس) تأثیرات کل معناداری بر میزان مصرف غذاهای غیرخانگی داشته و در مجموع 22 درصد از تغییرات آن را تبیین کرده اند. در ارتباط با نگرش به سلامت غذاهای غیرخانگی، فقط پایگاه اقتصادی- اجتماعی دارای تأثیر معنادار در تحلیل های چندمتغیره بوده که توانسته بخش کوچک و در عین حال معناداری از واریانس نگرش به سلامت غذاهای غیرخانگی را تبیین نماید.
۵۹.

برساخت گفتمانی سیاست زبان در روند نوسازی ایران مورد مطالعه نشریه کاوه (1294-1301)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیاست زبان نشریه ی کاوه تحلیل گفتمان چندفرهنگ گرایی توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۵ تعداد دانلود : ۶۸۵
ایران کشوری چندقومی و چندزبانه است، اما با آغاز روند نوسازی در ایران، برساخته سیاست زبان در حکومت پهلوی اول ، از حکم زبان فارسی به عنوان زبان مشترک به حکم زبان فارسی به عنوان زبان واحد حرکت کرده و سیاست تک زبانی را شرط وحدت ملی در ایران قرار می دهد. با اتخاذ این سیاست زبانی تنها به زبان فارسی امکان رشد و بالندگی داده شد و دیگر زبانهای ایران از حوزه های رسمی کنار نهاده شدند. فرض تحقیق بر آن است که سیاست زبانی ماهیتی گفتمانی داشته و برساخته است. از آنجا که نشریه ی کاوه از نشریات گفتمان ساز پیش از برآمدن نظم جدید بوده است، پژوهش با فرض گفتمانی بودن ماهیت سیاست زبانی و برساخته ی اجتماعی بودن آن، با اتخاذ نظریه ی گفتمان لاکلائو و موف و به کارگیری امکانات تحلیل متن تحلیل گفتمان انتقادی به تحلیل گفتمان تمام شماره های روزنامه پرداخته است. پژوهش وحدت زبانی را دال اصلی شبکه ی معانی هویت ایرانی در گفتمان روزنامه دانسته و به تبیین نحوه ی هژمونیک شدن گفتمان می پردازد.
۶۰.

بازنمایی عشایر به عنوان یاغی در دوره پهلوی اول (بررسی اشعار زندان آغاعنایت جوانرویی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیاست عشایری پهلوی اول روایت فرودست امنیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۰ تعداد دانلود : ۳۶۵
سازوکارهای سلطه، محصول و مول ّ د دانش و روایت های تاریخی اند. فرودستان به عنوان ابژه های کنترل و اعمال ِ قدرت، اگرچه بازنمایی می شوند اما خود صدا و تاریخی ندارند. تاریخِ فرودستان را نمی توان از طریق اسناد و آرشیوهای دولتی بازسازی کرد، چراکه این اسناد خود به شیوه ای گزینش شده اند که روایتی را فراهم کنند. بازنمایی های صورت گرفته امکان تفکر به شقوق و روایت های دیگر را مسدود می کنند. از این رو برای بازسازی روایتی ورای بازنمایی ها باید به جستجوی ردپاها و آثار پراکنده از فرودستان گشت. در دوره پهلوی اول، عشایر ایران با سیاست های سرکوب و اسکان روبه رو شدند. اما این رنج و آزار تحمیل شده بر بیش از یک چهارم جمعیت ایران در تاریخ های ملی گرا بازتاب نیافته و تحت عنوان برقراری امنیت خلاصه و مسکوت گذاشته می شود. نخبگان ملی گرایِ شهری و ایدئولوژی دولتی با بازنمایی عشایر به عنوان یاغی، سرکوب خشن آنان را مشروعیت بخشیده اند. این پژوهش اشعار یکی از زندانیان این دوره، آغاعنایت جوانرویی، را همچون پاره ای پراکنده از تاریخ فرودستان بررسی می کند. پژوهش با تحلیل بازنمایی های صورت گرفته از عشایر ایران و روایت مسلطِ برآمده از آن، با رویکردی تفسیری به بازسازی روایتی ورای بازنمایی ها دست می زند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان