حسین میرزایی

مفهوم توسعه دربردارنده پیشرفت و ترقّی جامعه در تمامی ابعاد زندگی است. توسعه زمانی محقّق می شود که کلیه تلاش ها برای انسان و تعالی او صورت پذیرد. در روند توسعه بر عوامل گوناگونی تأکید می شود؛ از جمله «انگیزه موفقیّت» افراد است که این متغیّر نیز تحت تأثیر عوامل دیگری شکل می گیرد. این مقاله بر اساس نظریه مک کله لند به تعیین میزان انگیزه موفقیّت در بین دانشجویان دختر و بررسی برخی عوامل مرتبط و مؤثر بر این انگیزه می پردازد. جامعه آماریِ پژوهش، کلیه دانشجویانِ دختر دانشگاه تبریز است که 166 نفر به صورت طبقه ای، تصادفی انتخاب شدند و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار تحقیق پرسش نامه استاندارد و همچنین محقّق ساخته است.نتایج نشان داد که رابطه مثبت و معنی داری (23/0) بین شیوه تربیتی دموکراتیک والدین و انگیزه پیشرفت دانشجویان وجود دارد. همچنین رابطه بین متغیّر علاقه به رشته تحصیلی و میزان انگیزه پیشرفت مثبت و معنی دار (34/0) بوده است. از طرفی رابطه بین سطح تحصیلات دانشجو با انگیزه پیشرفت رابطه معکوس و معنی دار (42/0) بوده است. نتایج مربوط به تحلیل رگرسیون نیز بیانگر آن بوده که انگیزه پیشرفت بیشتر از همه از بُعد شیوه تربیتی دموکراتیک متأثر است. نقش تربیتی والدین یکی از عوامل مهم تاثیرگذار در افزایش خلاقیت و انگیزه موفقیت فرزندان می باشد. لذا باید سعی شود تا به نحوه تربیت آنان بویژه در محیط خانواده توجه شود و والدین را از این امر آگاه ساخت که آینده فرزندان آنها و آینده توسعه کشور بی تاثیر از شیوه تربیتی آنها نیست.

کارآفرینی به عنوان یکی از حلقه های تأثیر گذار در امر توسعه، روشی مورد توجه جهت حل معضل بیکاری در بسیاری از جوامع است. هدف این مقاله، بررسی عوامل تأثیرگذار بر پتانسیل کارآفرینی دانشجویان می باشد. جامعه آماری، کلیه دانشجویان دانشگاه تبریز (۱۵۷۲۰) در سال تحصیلی ۹۲-۱۳۹۱ هستند که ۳۲۱ نفر با روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب و داده ها جمع آوری و برای تحلیل داده ها از ضریب هم بستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شده است. براساس نتایج میانگین نمره پتانسیل کارآفرینی دانشجویان (۲۸/۷۰) متوسط رو به بالا بوده و در بین ابعاد متغیر پتانسیل کارآفرینی بعد توفیق طلبی (۳۰/۷۷) بالاترین نمره را داشته است. همچنین، مشخص شد که با مثبت ترشدن ارزیابی و نگرش دانشجویان به خوداشتغالی، کار و تحرک اجتماعی، نمره پتانسیل کارآفرینی آن ها بهبود یافته است. از طرفی، شیوه تربیتی دموکراتیک باعث تقویت کارآفرینی دانشجویان شده است. در تحلیل های رگرسیونی نیز مشخص شد پتانسیل کارآفرینی نمونه، از متغیر نگرش به خود اشتغالی (۳۴/۰) بیشتر متأثر است و بعد از آن متغیرهای شیوه تربیتی والدین (۲۶/۰)، ارزیابی از تحرک اجتماعی (۲۰/۰) و نگرش به کار (۱۳/۰) به ترتیب بیشترین نقش را در تبیین متغیر وابسته دارند.

تحقیق حاضر با هدف مطالعه ترجیحات شغلی دانشجویان و شناخت عوامل اجتماعی مرتبط با آن صورت گرفته است. روش تحقیق مورد استفاده پیمایشی و جامعه آماری مورد بررسی کلیه دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد می باشد که 400 نفر از آنها از طریق فرمول کوکران و به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شده اند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss استفاده شد. یافته ها نشان داد جامعه مورد مطاله در موضوع ترجیحات شغلی، در سه تیپ کلی قرار دارند: تیپ یک در انتخاب شغل بیشتر بر ابعاد درونی، تیپ دو بر ابعاد بیرونی و تیپ سه به طور همزمان بر ابعاد بیرونی و درونی تاکید دارند. نتایج دیگر موید آنست که متغیرهای خانواده، باورهای دینی و رسانه های جمعی ارتباط معنادار با ترجیحات شغلی در ابعاد بیرونی و درونی داشته اند اما متغیر آموزش صرفا با بعد درونی و متغیر دوستان با بعد بیرونی ترجیحات شغلی ارتباط معنادار و مثبت داشته اند.

ایران در چهار دهة گذشته میزبان بزرگ ترین جمعیت آوارگان خارجی، عمدتاً افغانستانی و عراقی، بوده و امروز پس از پاکستان دومین کشور پذیرندة مهاجران افغانستانی است. این حضور درازمدت ضرورت مطالعة جنبه های مختلف زندگی آنان را به وجود آورده است. واکاوی راه بردهای اقتصادی روزمرة مهاجران افغانستانی می تواند در سامان بخشی به وضعیت آن ها، به خصوص درزمینة اقتصادی، به سیاست گذاران کشور کمک کند؛ مثلاً نیاز مبرم ایران به توسعة پایدار روستایی می تواند زمینة مناسبی برای حضور مهاجران در بخش های کشاورزی و دام پروری کشور باشد. برای نیل به این امر باید سیاست گذاری ها درزمینة توسعه روستاها و شهرهای کوچک، ایجاد اشتغال در مقیاس گسترده، فقرزدایی روستایی، برنامه ریزی و خانه سازی روستایی انسان گرایانه تر، و توسعة آب یاری و کشاورزی انجام گیرند. هم چنین، صنعتی سازی روستایی، فرایند ارتقای ارزش اقتصادی، تغییر پیوندها، و نسبت های نابرابر روستایی/ شهری از مواردی اند که می توانند در این مسیر راه گشا باشند. داده های این پژوهش ازخلال مصاحبه های ژرفانگر انسان شناختی و مشاهده های مشارکتی در میدان پژوهش «شهرک قائم قم» به دست آمده است.

گرایش جهانی به سمت اقتصاد دانش محور در دهه های اخیر، سرمایه انسانی و نیروی کار مؤثر را به یکی از اصلی ترین متغیرهای مدل های رشد تبدیل نموده و باعث افزایش تمایل دولت ها و افراد به سرمایه گذاری درآموزش عالی شده است. به طور کلی، تلقی نمودن آموزش عالی به عنوان نوعی سرمایه گذاری و گسترش و توسعه نظام های آموزشی از یک سو و رشد فزاینده سهم آموزش از تولید ناخالص ملی و بودجه کشور از سوی دیگر، توجه اقتصاددانان و برنامه ریزان را به بررسی میزان اثربخشی فعالیت های آموزشی معطوف ساخته است. یکی از تکنیک های مؤثر در این زمینه تحلیل هزینه – فایده است که براساس آن برنامه ریزان می توانند در مورد تخصیص منابع به آموزش عالی در سطوح مختلف تصمیم گیری کنند. در این مطالعه بر اساس روش هزینه-فایده به برآورد نرخ بازده خصوصی و اجتماعی آموزش عالی در گروه علوم انسانی پرداخته شده است. برای این منظور از دو روش پیش از اجرا و پس از اجرا استفاده گردیده است. در روش پیش از اجرا با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده از درآمد انتظاری دانشجویان کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای گروه علوم انسانی دانشگاه تبریز به برآورد نرخ بازده خصوصی انتظاری مبادرت شده است. همچنین در روش پس از اجرا بر اساس اطلاعات جمع آوری شده از کارمندان دولتی با مدرک تحصیلی گروه علوم انسانی، میزان نرخ بازده خصوصی تحقق یافته محاسبه شده است. در انتها و با محاسبه نرخ بازده اجتماعی برای دوره های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا این نتیجه حاصل شده که نرخ بازده در هر سه سطح منفی است. این امر نشان دهنده عدم بازده مناسب سرمایه های انسانی در کشور است.

مناطق آزاد تجاری به منظور دستیابی به تکنولوژی های پیشرفته، درآمد ارزی، جذب سرمایه های خارجی، ایجاد اشتغال و توسعه صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی در کشورمان تأسیس شده اند. پژوهش حاضر با هدف بررسی عملکرد منطقه آزاد تجاری ارس از منظر صادرات انجام گرفته است.برای رسیدن به هدف پژوهش، عوامل موثر بر بهبود عملکرد صادرات مناطق از طریق مرور ادبیات شناسایی، و با استفاده از روش توصیفی- پیمایشی و ابزار پرسشنامه و با مراجعه به نمونه 120 نفره از جامعه آماری کارشناسان، خبرگان و فعالان منطقه آزاد تجاری ارس، داده های مورد نیاز جمع آوری و با روش تحلیل عاملی تأییدی و مدل اندازه گیری معادلات ساختاری با نرم افزار PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. همچنین، با توجه به نرمال نبودن توزیع داده ها از آزمون ناپارامتریکِ دو جمله ای برای بررسی عوامل موثر بر بهبود عملکرد صادراتی منطقه آزاد تجاری ارس در فرضیات پژوهش و نیز از آزمون فریدمن برای اولویت بندی عوامل استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها نشان می دهد که عوامل اقتصادی، عوامل زیربنایی، نظام های حقوقی و عوامل محیطی تأثیر مثبت و معنی داری بر ارتقای عملکرد صادراتی منطقه ارس دارند. نتایج آزمون فریدمن نیز نشان داد که مؤلفه های مربوط به عوامل محیطی با میانگین 86/3 مهمترین عامل مؤثر در عملکرد صادراتی منطقه بوده است؛ عوامل زیربنایی و زیرساخت ها با میانگین 13/3 ؛ عوامل اقتصادی با میانگین 95/1 و عوامل مربوط به نظام های حقوقی با میانگین 06/1 به ترتیب در رتبه های بعدی تاثیرگذاری بر عملکرد صادراتی قرار گرفتند.

امروزه شهرهای بزرگ در نتیجه مهاجرت مشکلات زیادی دارند. در مقابل، امکانات برخی گروه ها و قشرها باعث شده آنها به دنبال فضایی برای گذران اوقات فراغت خود و خانواده باشند که از مسائل و مشکلات شهری به دور بوده و با ارزش های والدین خانواده نزدیک تر باشد. این تحرک به شکل گیری موج شهرنشینی دیگری در خارج از قلمرو شهرها و ایجاد خانه های دوم در روستاهای خوش آب وهوای نزدیک شهرهای بزرگ از جمله اراک منتج شده است. در این مطالعه از نظریات مهاجرت معکوس و سبک زندگی بهره برده ایم. در این مطالعه از قالب روشی آمیخته هسه بایبر بهره برده و روش کیفی اساس کار بوده و روش کمی در کنار آن استفاده شده است. جامعه آماری، بخش مرکزی شهرستان فراهان شامل 32 روستا که با تمام شماری به روش ترکیبی ارزیابی شدند. نتایج مطالعه حاکی از آن است که خانه های دوم بیشتر در روستاهای فارس زبان گسترش یافته. مالکان ساکن قم و اراک (کمتر از50 درصد) تعطیلات آخر هفته و مناسبت ها درحالی که ساکنان تهران (بیش از 50 درصد) تنها در مناسبت ها مراجعه می کنند. لوازم موجود و چیدمان همه منازل ترکیبی از سنتی و مدرن است، تقریباً همه خانه ها در 5 تا 10 سال قبل ایجاد شده اند. حدود 10 درصد مالکان زن بوده، پایگاه اقتصادی اجتماعی اغلب آنها متوسط و بالا بوده، حدود دوسوم بیش از 50 سال سن دارند، 90 درصد دارای لیسانس و کمتر بودند. همه مالکان با ساکنان نسبت فامیلی داشتند، دوسوم اعلام کردند پوشش آنها بهتر از پوشش شهری آنها برای تمایز و نشان دادن تمکن مالی است. در برخی روستاها ایجاد خانه های دوم باعث بروز تشنج و اختلاف میان ساکنان شده و در برخی اثرات اجتماعی فرهنگی مثبتی چون ایجاد اتحاد و همدلی و جلب مشارکت آنان در اقدامات روستا داشته است. تم های استخراج شده شامل دستیابی به ارزش ها و نیازهای فرامادی بازگشت به هویت نمایش یا اثبات منزلت بالا احساس یا ابراز تمایز مصرف بر مبنای مد و ذائقه همه چیزپسند بوده است.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه هم زیستی اجتماعی و برخی از عوامل مرتبط با آن در دانش آموزان دختر دوره پیش دانشگاهی شهر تبریز در سال تحصیلی ۹۱-۱۳۹۰ می باشد. هم زیستی محصول زندگی اجتماعی است و کارآیی یک جامعه را به شدت بالا می برد. هم زیستی حالتی ذهنی و رفتاری است و شامل به رسمیت شناختن موجودیت گروه دیگر با وجود تفاوت هایشان در ابعاد، هدف ها، ارزش ها، ایدئولوژی ها و حوزه های دیگر با به رسمیت شناختن و ارزش گذاردن به دیگران، شخصیت دادن به اعضای گروه دیگر، عدم برتری انگاری گروه خود و آمادگی برای همکاری، مراوده و رقابت با دیگران است. متغیرهای مختلفی بر هم زیستی اجتماعی اثر می گذارند و در این پژوهش متغیرهای حمایت اجتماعی، سرمایه اجتماعی و روابط خانوادگی متغیرهای مستقل مورد مطالعه هستند. مطالعه از نوع پیمایشی بوده و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق، کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه، پیش دانشگاهی شهر تبریز (۵۸۶۶ نفر) می باشد که از میان آن ها یک نمونه ۳۶۰ نفری از طریق فرمول کوکران و به شیوه خوشه ای انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد میانگین هم زیستی اجتماعی (۷/۶۷) بوده که بالاتر از متوسط است. همچنین، رابطه متغیر هم زیستی اجتماعی با سرمایه اجتماعی (۳۰۵/۰)، حمایت اجتماعی (۳۵۹/۰) و رابطه خانوادگی (۱۳۴/۰) مستقیم، معنادار و مثبت بوده است؛ اما تفاوت میانگین هم زیستی اجتماعی مشاهده شده دانش آموزان براساس خاستگاه زندگی والدینشان معنادار نبوده است.

بهداشت روانی افراد، به خصوص جماعت های مهاجر در علوم اجتماعی متأخر از مباحث مجادله برانگیزی است و نقش آن در سبک زندگی افراد و حیات اجتماعی آن ها مورد توجه قرار گرفته است. شناخت توانایی ها، توان مقابله با فشارهای طبیعی زندگی، سودمندی برای اجتماع، مشارکت جمعی، ازجمله عناصر مهم این بهداشت تلقی می شوند. امر مهاجرت، به خودی خود موضوع بهداشت روانی را مطرح می سازد، زیرا چالش هایی چون یادگیری زبان جدید، تفاوت های فرهنگی، ابهام در وضعیت اقتصادی، دوری از سرزمین آباء و اجدادی و ... برای هر مهاجر فرایند فرهنگ پذیری را اضطراب آور می سازد. هرچند به نظر می رسد که همه مهاجرین جهت بهبود وضعیت خود در فرهنگ جدید، تلاش هایی جهت سازگاری بیشتر و بهتر با آن دارند. در عمل، هر مهاجر نسبت به شرایط محیطی و شخصیتی خود راهبرد ویژه ای را برای فرهنگ پذیری (انطباق، همانندی، جدایی و حاشیه گزینی) انتخاب می کند که پیامدهای هرکدام متفاوت از دیگری است. بسته به انتخاب یا تحمیل هرکدام از این راهبردها، میزان آسایش روحی- روانی او در محیط جدید متفاوت خواهد بود. بدین ترتیب، در دو راهبرد اول، مهاجر از آسایش بیشتر و اضطراب کمتر نسبت به دو راهبرد آخر برخوردار خواهد بود. البته توجه به سایر ویژگی های خود، مانند شخصی، اقتصادی، اجتماعی و به خصوص وضعیت سرمایه اجتماعی، در این آسایش روانی نقش مهمی ایفا خواهند کرد. در این مقاله با استفاده از روش های انسان شناختی (مصاحبه های ژرفانگر و مشاهده های حین مشارکت) و با بهره گیری از چارچوب مفهومی راهبردهای فرهنگ پذیری و سرمایه اجتماعی به جنبه های اساسی مسأله بهداشت و آسایش روانی مهاجرین افغانستانی ساکن در شهرک قائم قم پرداخته شده است.

پژوهش حاضر به بررسی ساختار توزیع قدرت در خانواده های شهر تبریز می پردازد. روش تحقیق پیمایشی و جامعه آماری پژوهش کلیه زنان متأهل شهر تبریز است که با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر انتخاب و روش نمونه گیری طبقه ای مورد مطالعه قرار گرفته اند. ابزار تحقیق پرسش نامه و از نرم افزار spss برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج نشان داده است که بین متغیرهای میزان تحصیلات زنان، میزان تحصیلات مردان، درآمد زنان و درآمد مردان با ساختار قدرت در خانواده در سطح خطای کوچکتر از 01/0 رابطه معناداری وجود دارد. همچنین، متغیرهای تعداد سال های زندگی مشترک، تعداد افراد خانواده و فاصه سنی زوجین به صورت معکوس، رابطه معناداری با جایگاه زنان در ساختار قدرت خانواده دارند. نتایج رگرسیون نیز نشان داده است که از بین متغیرهای مستقل، سه متغیر تحصیلات مردان، وضعیت اشتغال زنان و میزان درآمد مردان مهم ترین تبیین کننده های دموکراتیک تر شدن ساختار قدرت خانواده هستند..

اندازه گیری فقر در هر جامعه، می تواند روند تحولات فقر در آن جامعه را قابل فهم ساخته و تصویری از این تحولات را در طول زمان ارائه دهد. در نتیجه، دولت قادر به هدف گذاری و اتخاذ تصمیمات مناسب و انجام اقدامات لازم خواهد بود. در این راستا مطالعه آماری فقر و تجزیه وتحلیل آن در سطح استان می تواند راهنمایی برای برنامه ریزان برای کاهش فقر باشد. در این مقاله، خط فقر مناطق شهری استان آذربایجان شرقی با بهره گیری از روش سیستم مخارج خطی پویا با فرض شکل گیری عادات و با استفاده از روش رگرسیون های به ظاهر نامرتبط تکراری طی دوره 1380 تا 1390 برآورد شده و برای این برآورد، از مؤلفه های هشت گروه کالایی شامل: خوراک، پوشاک، مسکن، ملزومات، بهداشت و درمان، حمل ونقل و ارتباطات، تفریح و تحصیل و گروه سایر، به همراه شاخص قیمت آنها که توسط مرکز آمار ایران انتشار یافته، استفاده شده است. نتایج به دست آمده از برآوردها که با استفاده از نرم افزارهای STATA و Eviews حاصل شده اند، نشان می دهند که در طول دوره مورد بررسی، فقر در مناطق شهری استان آذربایجان شرقی، با نرخ رشد متوسط 23 درصد روندی کاملاً صعودی دارد. درصد خانوارهای شهری زیر خط فقر استان به طور متوسط 50 درصد است و شاخص های شکاف فقر و شدت فقر به ترتیب با مقدار متوسط 42 درصد و 23 درصد در انتهای دوره کاهش یافته اند. بنابراین با توجه به نتایج به دست آمده برای شاخص های فقر، می توان گفت اگرچه سیاست های فقرزدایی طی دوره ده ساله مورد مطالعه تحقیق، تا حدودی باعث بهبود وضعیت رفاهی در بین افراد فقیر شده است؛ اما با این حال، طی این دوره تعداد افرادی که به زیر خط فقر رفته اند، افزایش قابل توجهی یافته است. یکی از دلایل عمده این افزایش، می تواند روند افزایشی حرکت قیمت ها باشد که راه حل مقابله با آن مهار تورم توسط دولت است.

یکپارچه سازی اراضی، یکی از مهم ترین سیاست های بنیادی در بخش کشاورزی است که بدون توجه به آن، مکانیزه کردن کشاورزی و افزایش کارایی در تولید برای حل این معضل ها دور از انتظار خواهد بود. از آنجاکه طرح های یکپارچه سازی اراضی، یکی از راه های رسیدن به توسعة کشاورزی و پایدار است و نقش مهمی در جهت رسیدن به این مهم ایفا می کند، هدف پژوهش حاضر، یافتن علل و عوامل مؤثری است که بر مشارکت کردن یا امتناع کشاورزان از مشارکت در این طرح ها تأثیر می گذارند تا درنهایت بتوان با کشف این موانع و دلیل یابی مخالفت کشاورزان، راهکارهایی ارائه کرد که تأثیر منفی موانع را کاهش دهد و عوامل مشوق در طرح ها را تقویت سازد. جامعة آماری پژوهش را روستاهای شهرستان بوکان و جمعیت نمونه را سه روستای عبدالله تپسی، ملالر و قلعة رسول سیت تشکیل می دهند. برای کشف و تبیین نیز روش پژوهش کیفی و ابزار مصاحبة گروه محور به کار گرفته شده است. براساس یافته های حاصل از پژوهش، مهم ترین علت مخالفت ها عبارت اند از: بی اهمیت بودن نحوة اجرا، تعلق خاطر شدید به زمین، نبود فرصت های شغلی در منطقه، بالابودن سطح بی اعتمادی، آگاهی نداشتن مردم به دلیل نبود اطلاع رسانی، نحوة اجرا و... . همچنین مهم ترین علت موافقت با طرح ها، آگاهی کشاورزان از مزیت هایی چون کاهش هزینه ها و افزایش درآمد، مدیریت بهتر آب و خاک، افزایش ارزش زمین ها، کنترل بهتر، نظارت همه جانبه بر زمین ها و... هستند.

پژوهش حاضر در پی بررسی نقش روستاییان در شکل گیری بازار مرزی شهر بانه و جایگاه آنان در شبکة روابط بازار مرزی است. شناخت زمینه ها و بسترهای شکوفایی دادوستد مرزی به منظور شناخت موقعیت روستانشینی در این شهر از اهداف این مطالعه است. برای بررسی این موضوع از روش کیفی و تکنیک های مصاحبه، مشاهده و بررسی اسناد استفاده شد. موضوع در دو بخش بررسی نحوة تعامل و ارتباطات کنشگران روستایی با آن سوی مرز و جایگاه آنان در بازار بانه؛ و ترسیم تغییرات ایجادشده در مناطق روستایی درنتیجة حضور روستاییان در بازار بررسی شد. براساس نتایج به دست آمده، شکل گیری و رونق فعالیت های بازار، فرایندی تاریخمند است و ریشه در کنش ها و پیوندهای اجتماعی، فرهنگی و خویشاوندی ساکنان دو سوی مرز دارد. روستاییان به عنوان خط مقدم ارتباطات بین مرزی در شکل گیری این بازار اهمیت بسیاری دارند و توانسته اند در بخش های مختلف بازار نظیر واردات کالا، مغازه داری، ضمانتچی گری، کول بری و باربری جایگاهی پیدا کنند هرچند که بسیاری از آنان بخش های فرودست بازار را اشغال کرده اند. چنین وضعیتی موجب شده است که بازار بانه نوعی ترکیب شهری- روستایی بیابد. به دلیل این حضور چشمگیر در فعالیت های بازار، تغییراتی در شیوة معیشت روستاییان و میزان روستانشینی به ویژه از دهة 1380 به بعد ایجاد شده است. در سال 1390 صرفاً 16 درصد از شاغلان در بخش کشاورزی اشتغال داشتند و حجم بالایی از مهاجرت روستاییان به شهر در این دوره صورت گرفته است.

ازدیاد جمعیت و پیشرفت تکنولوژی و تغییر الگوی مصرف، تولید زباله ی حاصل از فعالیتهای بشر را افزایش داده است. تولید این مواد اثرات نامطلوبی بر محیط زیست دارد. مسلماً تفکیک زباله ها می تواند از ضررهای زیست محیطی و بهداشتی آن بکاهد، به همین دلیل پژوهش حاضر ضمن سنجش میزان مشارکت خانوارهای شهر ارومیه در تفکیک و جمع آوری زباله های خانگی، به تأثیر سرمایه فرهنگی و اجتماعی بر آن پرداخته است. روش این پژوهش، پیمایشی و اطلاعات آن از طریق پرسشنامه محقق ساخته گرداوری شده است. جامعه ی آماری، شامل خانوارهای ساکن شهر ارومیه است که از بین آنها، 612 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، اطلاعات لازم توسط نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان می دهد بین سرمایه ی اجتماعی در مجموع و ابعاد آن (احساس تعلق اجتماعی، انسجام اجتماعی، اعتماد نهادی) با میزان مشارکت در تفکیک و جمع آوری زباله های خانگی در سطح اطمینان 99 % (r=0/401) و سرمایه ی فرهنگی در مجموع و ابعاد آن (بعد ذهنی و عینی) با میزان مشارکت در تفکیک و جمع آوری زباله های خانگی در سطح اطمینان 99% (r=0/334) رابطه معنادار وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان می دهد در مجموع، ابعاد احساس تعلق اجتماعی و اعتماد نهادی و انسجام اجتماعی سرمایه ی اجتماعی و ابعاد ذهنی و عینی سرمایه ی فرهنگی توان پیش بینی میزان مشارکت در تفکیک و جمع آوری زباله های خانگی را داشتند. این متغیرها 9/23 درصد از واریانس متغیر میزان مشارکت در تفکیک و جمع آوری زباله های خانگی را تبیین نمودند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی ارتباط نظام های ارزشی با هویت ملی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهر میاندوآب در سال تحصیلی91-1390 است. روش تحقیق پیمایشی و جامعه آماری کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه (2423 نفر) شهر میاندوآب و حجم نمونه 300 نفر بوده است. روش نمونه گیری سهمیه ای بوده و از پرسشنامه استاندارد و همچنین محقق ساخته برای جمع آوری داده ها استفاده شد. اعتبار ابزار اندازه گیری از نوع صوری و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ به ترتیب 89/0 و80/0 بر آورد شده است. نظام های ارزشی براساس تقسیم بندی شش گانه آلپورت بررسی شده اند. نتایج پژوهش نشان می دهد به جز ارزش های اقتصادی، بین دیگر ابعاد نظام ارزشی (به ترتیب ارزش های دینی، علمی، هنری، اجتماعی و سیاسی) رابطه معنادار، مستقیم و مثبت با هویت ملی دانش آموزان وجود دارد. همچنین، نتایج حاصل از رگرسیون چندمتغیره نشان داد که 20 درصد از تغییرات متغیر وابسته هویت ملی توسط متغیر ارزش های دینی تبیین می شود

«دینداری» یکی از بنیادی ترین عناصر فرهنگی و اجتماعی جامعه کردستان، در گذار تاریخی خود با «نوسازی» که فرایندی ناتمام و «بیرونی» است؛ همواره با این پرسش مواجه بوده است که فرایند نوسازی چه تأثیری بر میزان دینداری کنشگران خواهد داشت؟ این پژوهش ارتباط میان نوسازی و تغییر نگرش ها و رفتارهای دینی جوانان شهر و روستاهای سنندج را بررسی می کند. پژوهش به روش پیمایشی در سطح شهر و شش روستای سنندج انجام شده است. برای آزمون فرضیه ها، 583 نفر از جوانان (29-18 ساله) شهر و روستا به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و پرسشنامه های مربوط به سنجش میزان دینداری، میزان نوگرایی، کیفیت زندگی و نیز با بهره گیری از اندیشه های برگر درباره حاملان ثانوی نوسازی، پرسش های مربوط به متغیرهای شهرنشینی، تحصیلات و میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی توسط آنان کامل شد. براساس نتایج بررسی داده ها، نوسازی با دینداری ارتباط معنادار و معکوس دارد؛ بدین ترتیب جوانانی که بیشتر از نوسازی متأثر بوده اند تعلق و پایبندی دینی کمتری دارند. از میان متغیرهای بررسی شده در تحلیل مسیر، «گرایش علمی» و «گرایش استقلال طلبانه» در نقش شاخص های نوگرایی و «شهرنشینی» بیشترین قدرت پیش بینی میزان دینداری را داشتند. نتایج بین روستاهای بررسی شده نیز نشان داد که تفاوت میانگین میزان تعلق و پایبندی دینی به لحاظ آماری معنا دار است.

به باور بسیاری از اندیشمندان حوزة زبان شناسی و انسان شناسی ""زبان"" پایة هویت به شمار می آید، چه دو مفهوم هویت و زبان در پیوندی ناگسستنی با یکدیگر قرار دارند. حتی برخی از آنان معتقدند نخستین نشانة هویت، یعنی نام های فردی، از جنس زبان است. ما در این پژوهش با استفاده از داده های میدانی، امر زبانی و رابطة آن را با متغیرهای دیگری مانند سن، جنس، قومیت و ملیت در بین مهاجران افغان بررسی و سعی کرده ایم ارتباط آن را با مقولة هویت نشان دهیم. بعد از گذشت ربع قرن از حضور وسیع افغان ها در ایران، هم اکنون نسل دوم و سوم مهاجران درحال تجربة موقعیتی تازه هستند تا بتوانند به هویت جدیدی دست یابند. این فرایند، که ناگزیر از درون نوعی نا به سامانی هویتی عبور می کند، به تدریج خود را در جامعة مهاجران نمایان می سازد. هویت جدید بدون شک ازخلال زبان صورت می پذیرد. به نظر ما، شکل گیری این هویت می تواند در زمینه سازی حضور رسمی اقلیت جدید ""ایرانی-افغان"" در ایران به طور مؤثری عمل کند. بنابراین، هویداست که زبان فارسی افغان، نه فقط ازسوی مهاجران در ایران، بلکه در خود کشور افغانستان نیز درمعرض آسیب ها و تهدیدهای کم و بیش جدی قرار گرفته است.

زنان نیمی از جمعیت هر جامعه ای را تشکیل می دهند و در عین حال دارای مسایل و نیازهای خاص خود هستند. رفع نیازها و مشکلات آنها و ارائه راهکارهای مناسب برای بهبود وضعیت زندگی آنها، از عمده ترین مسائل کشورهاست. در این پژوهش به کیفیت زندگی زنان متاهل و برخی متغیرهای موثر بر آن پرداخته شده است. تحقیق مورد نظر از نوع پیمایشی و جامعه آماری مورد بررسی کلیه زنان متاهل شهر تبریز بوده اند که 384 نفر از آنها با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شده است. در مجموع نتایج کلی نشان داد که میانگین شاخص کل کیفیت زندگی زنان مورد مطالعه در یک طیف (100- 0) 56 درصد می باشد. همچنین نتایج حاصله نشان داد که زنان شاغل نسبت به زنان خانه دار کیفیت زندگی بهتری دارند و هرچه میزان تحصیلات زن و درآمد و تحصیلات شوهر در خانواده افزایش یابد، سطح کیفیت زندگی زنان نیز افزایش می یابد. بین میزان درآمد زن، تعداد افراد خانواده، تعداد سال های زندگی مشترک و نوع شغل شوهر با کیفیت زندگی زنان رابطه معنی داری دیده نشد.

امروزه هویت ملی و هویت قومی و نوع ارتباط و تعامل آن دو از مهمترین مسایل مورد توجه در کشورهای با تنوع قومی- فرهنگی است.در بررسی موضوع عوامل گوناگونی مورد توجه اند .گروهی معتقدند فرایند جهانی شدن باعث برجسته شدن وفاداری های قومی، هویت های فرو ملی و در نتیجه تضعیف هویت و انسجام ملی گردیده است.در مقابل برخی بر این باورند که افراد دارای هویت های ترکیبی هستند بدون آنکه تعارضی بین عناصر هویتی آنان باشد.این پژوهش با هدف« بررسی رابطه بین هویت ملی و هویت قومی دانشجویان آذری، بلوچ و عرب دانشگاه های دولتی کشور در سال 1387 و ارتباط«احساس محرومیت نسبی»، «جامعه پذیری قومی» و «تسلط به زبان مادری»با هویت های دوگانه(ملی و قومی)» انجام شده و نمونه پژوهش 639 نفر بوده است. نتایج نشان داد بین دو متغیر هویت ملی و هویت قومی رابطه مثبت، هم افزا و متوسطی وجود دارد، بین متغیراحساس محرومیت و هویت ملی رابطه منفی نسبتا بالا و با متغیر هویت قومی رابطه مثبت و در حد ضعیفی بوده است.در خصوص دو متغیر جامعه پذیری قومی و تسلط به زبان مادری نیز رابطه با هویت ملی معنی دار نشده اما با هویت قومی رابطه معنادار و مثبت بوده است.تحلیل های رگرسیون چند متغیره نشان داد متغیر احساس محرومیت مهم ترین و تعیین کننده ترین عامل تاثیرگذار مستقیم و منفی بر هویت ملی است و متغیر جامعه پذیری قومی تعیین کننده ترین عامل تاثیرگذار مستقیم و مثبت بر هویت قومی است.

در این پژوهش به مطالعه برخی از مهم ترین متغیرهای مؤثر بر هویت ملی و قومی پرداخته شده است. پژوهش حاضر با روش پیمایشی و در بین دانشجویان آذری ترک زبان دانشگاه تبریز در سال تحصیلی 91-1390 انجام شده و نمونه پژوهش 268 نفر است. در این پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته و مقیاس های استاندارد، جهت سنجش متغیرهای تحقیق استفاده شد و اطلاعات به دست آمده از طریق نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج کلی نشان داد: رابطه بین هویت ملی با عزت نفس و احساس محرومیت معنادار و منفی است و با متغیر زبان مادری رابطه معنادار نبوده است، در عین حال دانشجویان طبقه پایین از هویت ملی پایین تری نسبت به سایر دانشجویان برخوردار بوده اند. در خصوص هویت قومی نیز روابط معنادار و مثبت بوده، اما هویت قومی دانشجویان طبقات مختلف با هم متفاوت نبوده است.