سوسن باستانی

سوسن باستانی

مدرک تحصیلی: استاد گروه علوم اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۶۵ مورد.
۴۱.

موانع و چالش های سیاستگذاری بر مبنای عدالت جنسیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 29-57

کلید واژه ها: سیاستگذاری جنسیت عدالت جنسیتی مانع ها و چالش ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۵۰۶
طرح مفهوم عدالت جنسیتی همواره مناقشاتی به همراه داشته است. در حال حاضر با ورود این مفهوم به برنامه ششم توسعه، می بایست سیاستگذاری ها در تحقق آن به طور جدی پیگیری و دنبال شود. هدف پژوهش حاضر، مطالعه مانع ها و چالش های سیاستگذاری بر مبنای عدالت جنسیتی از نگاه صاحب نظران است. به این منظور برای گردآوری اطلاعات (با توجه به اصول نمونه گیری هدفمند و تدریجی) با 9 نفر از صاحب نظران و پژوهشگران حوزه زنان و سیاستگذاری، مصاحبه (نیمه ساختاریافته) شده و با استفاده از نظام کدگذاری نظریه زمینه ای ، داده ها در پاسخ به پرسش های اصلی پژوهش دسته بندی شده است. براساس یافته های پژوهش حاضر کلیدی ترین چالش های سیاستگذاری بر مبنای عدالت جنسیتی شامل عدم وفاق درباره تعریف عدالت جنسیتی، سیاست زدگی، ضعف در برنامه نویسی و ضعف داده و آمار است و از مهم ترین لوازم سیاستگذاری بر مبنای عدالت جنسیتی، مصداق یابی و ارائه تعریف برای عدالت جنسیتی می باشد. با توجه به لزوم عاملیت نیمی از جامعه یعنی زنان در توسعه پایدار، تعیین شاخص های عدالت جنسیتی و تبیین معیارهایی که برای تحقق عدالت جنسیتی باید در سیاستگذاری های عمومی مد نظر قرار گیرد ضروری است.
۴۲.

روایت زنان از موانع آرامش در زندگی زناشویی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زن و خانواده دوره هشتم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۸) 29 - 74

کلید واژه ها: زندگی زناشویی آرامش زنان تأمین امنیت مدار نیازهای اعضای خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۳۹۹
از اهداف مهم ازدواج و تشکیل خانواده، رسیدن به آرامش است؛ اما بررسی وضعیت موجود خانواده ها بر اساس پرونده های مراجعین به مراکز مشاوره و دادگاه های خانواده و نیز افزایش آمار طلاق نشان می دهد زندگی زناشویی برای بسیاری از افراد آرامش آفرین نیست. بنابراین با توجه به این که اختلال در آرامش در زندگی زناشویی از چالش هایی است که خانواده ایرانی امروزه با آن روبروست و از سویی آرامش زنان به دلیل نقش تربیتی آنان در خانواده اهمیتی خاص دارد، مسئله پژوهش حاضر شناسایی موانع آرامش زنان در زندگی زناشویی بوده است. در این راستا با استفاده از روش کیفی، با مصاحبه عمیق با 60 نفر از زنان متأهل ساکن شهر تهران و تحلیل محتوای مصاحبه ها، عوامل اختلال در آرامش زنان در زندگی زناشویی را در پنج مقوله اصلی استخراج نموده است. شرایط زمینه ای «گزینش اختلال گر»، «نگرش اختلال گر»، «عملکرد اختلال گر» و «ساختار اختلال گر» زمینه ساز تحقق شرایط علّی اختلال در احساس آرامش یعنی «شکاف بین هست ها و خواست ها» بوده است. درون مایه استخراج شده از مقولات نیز، «اختلال در تأمین امنیت مدار نیازهای اعضای خانواده» بوده است که عامل اختلال در احساس آرامش زنان در زندگی زناشویی است.
۴۳.

پیامدهای اختلال در احساس آرامش زنان در زندگی زناشویی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال هشتم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۹ 47 - 72

کلید واژه ها: اختلال احساس آرامش زندگی زناشویی زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۸ تعداد دانلود : ۳۳۴
پژوهش حاضر با هدف بررسی پیامدهای اختلال در احساس آرامش زنان در زندگی زناشویی انجام شد. این پژوهش به روش کیفی از نوع  تحلیل محتوا انجام شد و اطلاعات آن با استفاده از مصاحبه عمیق با 60 نفر از زنان متأهل ساکن شهر تهران که با نمونه گیری هدفمند و با در نظر گرفتن ملاک به اشباع رسیدن مقولات حاصل از تحلیل مصاحبه ها انتخاب شدند، جمع آوری شد. داده ها با روش تحلیل محتوای کیفی به شیوه گرانهایم و لوندمان تحلیل گردید که پنج مقوله اصلی شامل مواجهه زن با بحران و تزلزل، جایگزین یابی برای آرامش مفقود، مواجهه همسر با بحران و تزلزل، مواجهه فرزندان با بحران و تزلزل و تعاملات برون خانوادگی نامطلوب و یک درون مایه شامل بحران و تزلزل خانواده، استخراج شد. با توجه به نتایج پژوهش می توان گفت که اختلال در آرامش زنان در زندگی زناشویی پیامدهای مختلفی برای اعضای خانواده داشته است که بیانگر مواجهه خانواده با اختلال جدی در ثبات و تعادل است. همه پیامدها به طورمجدد عامل اختلال در آرامش واقع شده و چرخه معیوب اختلال در احساس آرامش در زندگی زناشویی را بازتولید می کنند.
۴۴.

بازنمایی دین در رمان های مصطفی مستوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال نهم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۳۳ 81 - 104

کلید واژه ها: تکنولوژی ارتباطی تلفن همراه روابط اجتماعی کارکردهای تلفن همراه پیامک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳ تعداد دانلود : ۵۷۳
این مقاله می کوشد شیوه واکنش و دریافت افراد دین دار را در رمان های مصطفی مستور توضیح دهد. برای پاسخ به این پرسش، سه رمان اصلی مستور با نام های «روی ماه خداوند را ببوس»، «استخوان خوک و دست های جذامی» و «من گنجشک نیستم» با روش «نظریه مبنایی» واکاوی شده است. یافته های به دست آمده از رمان ها نشان می دهند که افراد در مواجهه با تجربیاتی چون «مرگ» و «رنج بشری» خود را در برابر پرسش هایی از معنای زندگی می یابند و دلیلی برای تحمل رنج زندگی نمی یابند. هم چنین شخصیت های رمان در مراحلی از زندگی، با دغدغه های وجودی مواجهند که پاسخی برای آن پیدا نمی کنند. چنین «بحرانی از معنا»، شخصیت های رمان را به جست و جوهایی در عرصه «علم»، «ایمان فردی» و «عشق» وا می دارد. «علم» پاسخ قانع کننده ای به این پرسش نمی دهد و از این رو، بر اهمیت «ایمان فردی» و «عشق» تأکید می شود. در این مقاله نشان داده می شود که چگونه شخصیت های رمان با «تجربه بحران»، و «ناتوانی از تأویل»، به «ایمان» و «عشق» به عنوان منبعی برای معنا آفرینی منتهی می شود.
۴۵.

بررسی خلقیات ایرانیان در واقعه ی رژی (بررسی سه مصداق جمع گرایی، استبدادستیزی و قانون گریزی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۶ 217 - 249

کلید واژه ها: خلقیات ایرانیان جمع گرایی استبدادستیزی قانون گریزی قرارداد رژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۳ تعداد دانلود : ۲۵۷
خلقیات ایرانیان از جمله موضوعاتی است که طی دهه های اخیر به آن پرداخته شده است؛ اما در همه ی پژوهش های انجام شده، با رویکرد صفر و یکی مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله تلاش نمودیم ، نشان دهیم که خلقیات ایرانیان امری فازی است و نمی توان با رویکرد صفر و یکی به آن پرداخت. ازاین رو، در این پژوهش با استفاده از روش فازی به خلقیات ایرانیان در واقعه ی رژی پرداختیم. نتایج پژوهش نشان داد که مردم در واقعه ی رژی نمرات عضویتی را در ویژگی هایی چون جمع گرایی، استبدادستیزی و قانون گریزی به خود اختصاص دادند. در مصداق جمع گرایی، مشارکت مردم در اعتراض به قرارداد رژی (92/0) نمره ی عضویت فازی، در استبدادستیزی، شاخص مبارزه تا دستیابی به هدف (81/0) نمره ی عضویت فازی و در قانون گریزی، تهدید جانی مسلمانان و بیگانگان (06/0) نمره ی عضویت فازی را به خود اختصاص داد. بر اساس نتایج به دست آمده می توان گفت که رویکرد فازی به خلقیات ایرانیان می تواند نتایج مناسب تری نسبت به رویکرد دوارزشی صفر و یکی به دست دهد.
۴۶.

تبارشناسی زن در جهاد (مطالعه چگونگی حضور زنان در جهاد با اتکا به متون جهادی بنیادگرایان اهل سنت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال دوازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 195 - 209

کلید واژه ها: جهاد زنان تبارشناسی متون جهادی بنیادگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹ تعداد دانلود : ۳۴۲
مقدمه و هدف: جهاد جز مفاهیم چالش برانگیزی است؛ که خوانش های مختلف از آن باعث شده است امروز جنبش های بنیادگرای اسلامی تندرو آن را دستاویزی برای اعمال خود قرار دهند. در متون کلاسیک اسلامی تعاریف معینی از جهاد ارائه شده است که شیعه و سنی چندان در آن با یکدیگر اختلاف نظر ندارند. در این تعاریف که با اتکا به کتاب و سنت ارائه شده است؛ نقش زنان همواره در جهاد حاشیه ای بوده است و جهاد زنان چیزی جز ارائه خدمات به همسر و فرزندان و رفتن به حج نیست.مواد و روش ها: در این مقاله با استفاده از روش شناسی کیفی و با بهره از روش تطبیقی تاریخی و  با ابزار  تبارشناسی و با اتکا به داده های تاریخی مستخرج از متون عربی اهل سنت که درباره جهاد نوشته شده است.یافته ها: نقطه گسستی که جهاد را برای زنان هم امکان پذیر می کند اثر محمد خیر هیکل است. دوران معاصر خود زنان هم در مورد چرایی حضور در جهاد اظهار نظرهایی کردند (نقطه مقاومت). اما با وجود چرخش های مفهومی صورت گرفته از جهاد همچنان نظریه پردازان جهادی خواستار در حاشیه قرار دادن زنان اند و آنها را صرفاً برای اهداف خاصی به جهاد دعوت می کنند.بحث و نتیجه گیری: با وجود تلاش های تعداد محدودی از این نظریه پردازان برای امکان پذیر کردن حضور زنان در جهاد (مانند عزام، التکروری، العولقی) اما همچنان در گفتمان قالب زنان عنصر کنار گذاشته شده از جهادند. و حتی در گروه های بنیادگرا این ترجیح وجود دارد که نقش حمایتگری زنان همچنان حفظ شود.
۴۷.

The Image of Woman in Creation Account of the Holy Scriptures: A Comparative Study between the Qur’an and the Bible(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: The International Journal of Humanities, Volume ۱۷, Issue ۱ (۲۰۱۰) 67-82
تعداد بازدید : ۳۵۸ تعداد دانلود : ۲۵۲
A critical analysis of reader-text, especially the sacred texts as the important topic of hermeneutic, is one of the focal points of attention among scholars of humanities. This paper, through a comparative study between the Bible and the Qur’an, concentrates on the image of woman in the account of creation. The paper first shows that there are deep differences between these two sacred texts concerning the image of woman. Then it argues that throughout the Judaea-Christian history and the Islamic traditions multi and contradictory interpretations and understandings of the account have been produced by religious authorities, scholars and critics. The main purpose of the paper is to show that despite the differences between the two texts, there is a common paradigm between Judeo-Christian and Islamic traditions regarding the image of woman. This paradigm is that the authoritative discourses of both traditions have used the creation story, as a theoretical tool to downgrade women. Certainly, many factors are influential in producing this paradigm including disposition of the authors, extratextuality (the context of reading) and intertextuality (relationship of texts). In this paper, the notion of intertextuality will be emphasized, as an important factor in bringing about this paradigm.
۴۸.

اعتماد بیماران به طبّ مکمّل و جایگزین: روایت پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال پانزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 36 - 65

کلید واژه ها: اعتماد طب مکمل و جایگزین گیدنز مخاطره سلامت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۲۰۸
اعتماد بیماران به پزشکان و نظام درمان یکی از موضوعات اساسی در پژوهش های جامعه شناسی پزشکی در دو دهه اخیر است. با گسترش پرشتاب تقاضا برای دریافت خدمات طب مکمل و جایگزین در سطح جهانی، مطالعات پژوهشی فراوانی پیرامون این مسئله صورت گرفته که زمینه ها و علل اعتماد به این طب ها را مورد بررسی قرار داده است. در ایران نیز روند مشابهی در اقبال به اقسام طب های مکمل و جایگزین تجربه می شود که در خور پژوهش های جامعه شناسانه است. پژوهش حاضر با بهره گیری از روش روایت پژوهی و انجام بیست و نه مصاحبه روایی با بیمارانی که تجربه درمان با طب های جایگزین را داشته اند، به این سؤال پاسخ می دهد که در روایت تجربه بیماری، اعتماد به نظام درمانی جایگزین چگونه شکل می گیرد و چه سنخ هایی از آن قابل شناسایی است. بدین منظور با بهره گیری از آرای گیدنز، چالش اعتماد به طب مدرن به مثابه نظام کارشناسی و بازسازی اعتماد به نظام درمانی جایگزین مورد بررسی قرار گرفته، و در نهایت، با تحلیل تماتیک یافته های پژوهش، پنج سنخِ «اعتماد تدریجی»، «اعتماد نهادی»، «اعتماد مبتنی بر درمانگر»، «اعتماد معرفت شناختی»، و «اعتماد مبتنی بر تجربه زیسته دیگران» از یکدیگر متمایز شده است. همچنین برساخت طب جایگزین به مثابه «طب بی آسیب» و «طب آسان» به عنوان زمینه های مؤید اعتماد به طب مکمل و جایگزین مورد توجه قرار گرفته است.    
۴۹.

جدال با بی قدرتی در تجربه بیماری: روایت پژوهی مصرف کنندگان طب مکمل و جایگزین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۰) 999 - 1028

کلید واژه ها: بی قدرتی طب مکمل و جایگزین بازاندیشی مخاطرات سلامت روایت پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۶ تعداد دانلود : ۲۴۹
اقبال مصرف کنندگان خدمات سلامت به انواع طب های مکمل و جایگزین موجب تغییراتی شگرف در تجربه بیماری و پیوست های اجتماعی اقتصادی آن شده است. رفتارهای بازاندیشانه ای که با بهنجارترشدن طب بدیل، مشاهده می شود؛ در ایران کمتر موضوع پژوهش های اجتماعی قرار گرفته است. پژوهش حاضر با به کارگیری روش روایت پژوهی، روند این رفتارها را در بازگویی تجربه بیماران، مطالعه می کند. بدین منظور، بیست ونه مصاحبه روایی با بیمارانی که تجربه مفصلی در این زمینه داشته اند انجام و پس از بازنویسی به صورت روایت های خطی منسجم، با روش تحلیل تماتیک کدگذاری شدند. بنا به یافته ها، «احساس بی قدرتی» یکی از مضامین پرطنین در تجربه بیماری است که در سه مقوله «بی قدرتی نهادی»، «بی قدرتی در روایت بیماری» و «بی قدرتی در فرآیند تجویز» بازنمایی می شود. بخشی از این احساس، بازنمودی ناگزیر از بی قدرتی پزشکان به واسطه تزلزل جایگاه علم است. نتایج نشان می دهد که اعمال اقتدار ناهمگن نهادهای بالادستی حوزه سلامت، بدون در نظرگرفتن فهم بیماران از فرآیند درمان، زمینه ساز ناکامی سیاستگذاری های سلامت در قبال طب های غیررایج شده است. مدیریت این میدان به نفع سلامت حداکثری، تنها از مسیر به رسمیت شناختن نیاز بیماران به داشتن رابطه ای متوازن با کادر درمان و اهتمام به توجیه بیمار نسبت به عوارض داروهای تجویز شده میسر است.
۵۰.

مرخصی زایمان و ارتباط آن با تصمیمات باروری در زنان شاغل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال شانزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۲ 205 - 239

کلید واژه ها: مادران شاغل قصد فرزندآوری مرخصی زایمان باروری پایین سیاست های جمعیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۱۳۶
این مطالعه با هدف شناخت تجربه مادران شاغل از مرخصی زایمان و ارتباط آن با تصمیمات باروری انجام شد. رویکرد این پژوهش کیفی است. افراد مورد مطالعه شامل 25 زن شاغل با تجربه مرخصی زایمان ساکن شهر تهران است که از طریق نمونه گیری هدفمند و با حداکثر تنوع به لحاظ سن، تعداد فرزندان، سمت، قرارداد و بخش شغلی انتخاب و براساس سطح اشباع نظری تعیین شدند. شیوه ی گردآوری داده ها مصاحبه عمیق و روش تحلیل یافته ها، تحلیل مضمون به روش براون است. مقوله هسته «ارتباط نسبتاً متناقض مرخصی زایمان با باروری» است که برخواسته از دو مضمون اصلی «فرزندآوری به هنگام» و «ظرفیت افزایش محدود و مشروط باروری» است. براساس یافته ها اجرای مرخصی زایمان و افزایش مدت آن توانسته فرصتی برای فرزندآوری در زمان مناسب و جلوگیری از تاخیر طولانی فراهم کند، لیکن به دلیل زنجیره علی فرزندآوری و موانع نهادی متعدد، برای تحقق ایده آل ها و بالابردن تعداد فرزندان قصد شده کافی نیست. مرخصی زایمان به تنهایی و به صورت مجزا نمی تواند باعث افزایش تعداد فرزندان شود و لازم است ضمن تامین شرایط اقتصادی- اجتماعی مناسب برای فرزندآوری، مجموعه ای از برنامه ها و سیاست های حمایتی، بویژه در جهت دسترسی گسترده به خدمات عمومی مراقبت از کودک و انعطاف پذیری بازار کار اتخاذ گردد. 
۵۱.

نقش اصالت اقامتگاه های بوم گردی در توسعه اقتصاد فرهنگ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۰) 243 - 257

کلید واژه ها: اصالت اقتصاد فرهنگ توسعه گردشگری اقامتگاه بوم گردی تحلیل محتوای کیفی قیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۱۹۹
صنعت گردشگری یکی از بسترهای مناسب برای کم کردن فاصله بین فرهنگ و اقتصاد است؛ چراکه گردشگری، در کنار مزایای اقتصادی، فعالیتی با نفوذ فرهنگی اجتماعی شناخته می شود. یکی از الگوهای نسبتاً جدید گردشگری که شدیداً به این نفوذ وابسته است بوم گردی است و اقامتگاه های بوم گردی پاسخی به نیازهای این بخش است. با بررسی جامعه شناختی اصالت در بستر اقامتگاه های بوم گردی، به منزله معرف اقتصاد فرهنگ، می توان به این پرسش پاسخ داد که چگونه می توان از اصالت در توسعه اقتصاد فرهنگ بهره جست. بر این اساس، پیش از هرچیز، درک ذی نفعان حوزه گردشگری از اصالت با روش تحلیل محتوای کیفی قیاسی مطالعه شد. بر مبنای این روش، ابتدا داده ها با مصاحبه نیمه ساختاریافته از مالکان 16 اقامتگاه بوم گردی و 17 گردشگر ساکن در آن ها جمع آوری شد. سپس، داده ها بر مبنای نظریه گیلمور و پاین مقوله بندی شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که ارائه اصالت به مخاطب باید فازبندی شود و به صورت مستمر ادامه داشته باشد. براساس مضامین استخراج شده، هر اقامتگاه بوم گردی باید اصالت مدنظر خود را در پنج فاز به مهمانش عرضه کند: اصالت پیش از ساخت، اصالت حین صحنه سازی المان های ذهنی، اصالت حین صحنه سازی المان های عینی، اصالت حین برقراری ارتباط، اصالت پس از رفتن مهمان. تلاش مالکان برای عرضه اصالت در اقامتگاه های بوم گردی باعث توسعه اقتصاد فرهنگ در جامعه خواهد شد.
۵۲.

تفسیر و بازنمایی ابعاد مختلف مرخصی زایمان در بین مادران شاغل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۲۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ 34 - 1

کلید واژه ها: مرخصی زایمان مادران شاغل سیاست های مراقیت از کودک سیاست های جمعیتی باروری پایین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۱۷۵
هدف از این مطالعه، تفسیر و بازنمایی ابعاد مختلف مرخصی زایمان در بین مادران شاغل است. رویکرد پژوهش کیفی است. نمونه شامل 25 زن شاغل با تجربه مرخصی زایمان ساکن شهر تهران است که از طریق نمونه گیری هدفمند و با حداکثر تنوع براساس سطح اشباع نظری تعیین شدند. شیوه گردآوری داده ها مصاحبه عمیق به صورت انفرادی و حضوری و تلفنی و روش تحلیل یافته ها، تحلیل مضمون به روش براون است که به سه شیوه کدگذاری باز، محوری و انتخابی استخراج شدند. از فرایند تحلیل داده ها مقوله هسته «دوگانگی در تجربه مرخصی زایمان» حاصل شد که برخاسته از دو مضمون «تجربه دووجهی زنان از فرصت مرخصی زایمان» و «تناقضات در سیاست و برنامه های اجرایی» است. براساس یافته ها «مهارت های مدیریت بدن»، «ارتقای سلامت زیستی کودک»، «ایفای باکیفیت نقش مادری» و «کمک به تعادل کار-خانواده» گویای درک زنان از مرخصی زایمان به مثابه فرصتی برای تقویت نهاد خانواده است، اما تردید در تصمیم گیری که ناشی از «ترس از جدایی از فرزند» و «تردید در بازگشت به کار» است و ناامنی و تنزل موقعیت شغلی نیز بخش مهمی از تجربه مادران به شمار می رود. درک مادران شاغل از نحوه اجرای برنامه نیز بیانگر متناقض بودن آن است که از سه زیرمضمون «نابسندگی قانون گذاری»، «تن ندادن بخش خصوصی» و «گشودگی بخش دولتی» احصا شده است. نتیجه اینکه سیاست مرخصی زایمان با توجه به نیازها و شرایط مادران، کودکان و کارفرمایان نیازمند بررسی، نظارت و بازطراحی است.
۵۳.

مجازی شدن کلاس درس و فرهنگ دانشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال بیست و چهارم پاییز ۱۴۰۲شماره ۶۳ 105 - 132

کلید واژه ها: مجازی شدن ارتباطات فرهنگ سازمانی سبک زندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۱ تعداد دانلود : ۲۰۱
مصرف رسانه های نوین یکی از مهم ترین عرصه های فرهنگی در زندگی روزمره است. گسترش و رواج ارتباطات آنی و پیوسته به سرعت عرصه های مختلف زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار داده است. امروزه حضور دائم فناوری های مجازی در محیط های دانشگاهی به سختی قابل انکار است. در این میان، دانشگاه نیز ماهیت و معنای پیشین خود را از دست داده است و همین امر به ویژه سبب تغییر در کارکرد و نسبت دانشگاه شده است. هدف این مقاله، بررسی رابطه بین مجازی شدن کلاس درس و فرهنگ دانشگاهی در دوران کروناست. پارادایم پژوهش کمی و روش تحقیق، پیمایش بوده است. جامعه آماری تحقیق، دانشگاه های دولتی شهر تهران در سه دسته دانشگاه حضوری، نیمه حضوری و غیرحضوری است. حجم نمونه تحقیق برابر با 385 نفر می باشد. در این پژوهش ابتدا از نمونه گیری تصادفی خوشه ای و سپس از نمونه گیری احتمالی متناسب با حجم استفاده شده است. مدل پژوهش با استفاده از نرم افزار لیزرل آزمون شد. نتایج بیانگر آن است که فرایند مجازی شدن از طریق تأثیر بر متغیر ارتباطات به عنوان متغیر میانی بر فرهنگ دانشگاهی و ابعاد آن همچون سبک زندگی، فرهنگ سازمانی و ... تأثیر معناداری دارد. باید گفت، ارتباطات واسطه ای است که بین مجازی شدن و ابعاد مختلف فرهنگ دانشگاهی میانجی گری می کند. آنچه از یافته ها برداشت می شود این است که این فرایند، دگرگونی بنیادینی را در تعاملات و ارتباطات انسانی ایجاد کرده است و این دگرگونی در تعاملات به سایر ابعاد زندگی و فرهنگ دانشگاهی نیز سرایت کرده است.
۵۴.

بررسی جامعه شناختی مفهوم بدنمندی زنان در مطبوعات دوره پهلوی دوم: مطالعه موردیِ نشریه «بیداری ما»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال پانزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۶۰) 61 - 88
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۱۴۳
با آغاز نوسازی در ایران در دوره رضاشاه و به دنبال پیاده سازی سیاست های کنترلی و انضباط بخش، بدن به کانون سیاست ایران وارد شد. در این دوره، بدن زنانه که پیش از این در حاشیه قرار داشت، به یک باره به مرکز سیاست وارد شد. اگرچه محمدرضاشاه اقتدار سیاسی پدرش را نداشت، اما سیاست های او در مواجهه با مدرن سازی از طریق بدن زنانه، استمرار سیاست های پیشین بود. در اوایل پهلوی دوم، با ورود متفقین به کشور و حمایت آنها از نقد رژیم سیاسی و افول اقتدار سیاسی حکومت، فضای سیاسی آزادانه تری در اختیار مطبوعات قرار گرفت. در این دوره، نشریات زنانه قبلی تقویت و نشریات جدیدی اضافه شدند و به آیینه ای برای بازنمایی وضعیت سیاسی و اجتماعی زنان آن دوره تبدیل شدند. یکی از موضوعات مورد مناقشه در این نشریات، مفهوم بدنمندی زنانه است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل محتوای کمّی کیفی، به مطالعهٔ مفهوم بدنمندی زنان در ماهنامه «بیداری ما» در بین سال های 1337-1323 ﻫ.ش پرداخته شده است. سه مقوله اصلی (سه شکل از بدنمندی) از تحلیل محتوای کیفی نشریه استخراج شد: بدنمندی سنتی، بدنمندی عروسکی و بدنمندی مبارز. یافته ها نشان می دهد نشریه «بیداری ما» از طریق نقد دو شکل بدنمندی سنتی و عروسکی، به تصویر ایدئال خود از شکل بدنمندی (مبارز) تعیّن بخشیده است. اگرچه بدنمندی مطلوب نشریه، سایر اشکال بدنمندی را به سبب تحمیل قواعد سخت بر بدن زنانه نقد می کرد اما این بدنمندی نیز قواعد سختی را بر بدن زنانه تحمیل می کرد.
۵۵.

تجربه مجازی شدن و فرهنگ دانشگاهی؛ مطالعه کیفی دانشگاه های تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال پانزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۵۹) 31 - 66
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۱۵۹
دگرگونی های شگرف عرصه اطلاعات و ارتباطات در عصر حاضر، سبب دگرگونی های بنیادینی در بخش های گوناگون زندگی بشر شده اند. نکته مهم این است که ظهور فناوری های مجازی، تنها یک دگرگونی متعارف فنی نیست، بلکه دارای سرشت فرهنگی است. دانشگاه نیز ازجمله نهادهایی است که به گونه ای خاص از این دگرگونی ها تأثیر پذیرفته است. چنین شرایطی، ارتباط بین دانشجویان و استادان، شیوه دسترسی به اطلاعات، و خلق و اشتراک محتوا را دگرگون کرده است. هدف مقاله حاضر، بررسی تجربه مجازی شدن و فرهنگ دانشگاهی است. شیوه انجام پژوهش، کیفی و روش به کار رفته برای انجام آن، روش پدیدارشناسی بوده است. دراین راستا، مصاحبه های نیمه ساختمندی انجام شده است. مشارکت کنندگان به گونه ای هدفمند از میان دانشجویان، دانش آموختگان، اعضای هیئت علمی و مدیران دانشگاه برگزیده شده اند. داده ها با استفاده از روش تحلیل مضمون، تجزیه و تحلیل شده اند که برآیند آن، 10 خوشه معنایی بوده است. نتایج پژوهش، دوگانگی در پاسخ ها را نشان می دهد؛ دسته ای از مصاحبه شوندگان بر کارکردهای مجازی شدن در فرهنگ دانشگاهی در ابعاد ارتباطی، آموزشی، و سبک زندگی تأکید داشته و بر این نظر بوده اند که این فضا، درهایی را به روی دانشگاه ها گشوده است؛ اما دسته دیگر، به پیامدهای منفی مجازی شدن در فرهنگ دانشگاهی و ابعاد گوناگون آن اشاره کرده اند. یافته های پژوهش، گویای این است که با مجازی شدن، تغییرات مهمی در ابعاد گوناگون فرهنگ دانشگاهی رخ داده است که باید در سطوح خرد و کلان به آن ها توجه شود.
۵۶.

تبارشناسی: روش _ اندیشه ای انتقادی و مواجهه ای دیگرگون با گذشته، حال، آینده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال هجدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۶۷ 63 - 86
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۳۹
در متن حاضر کوشیده ایم به بررسی رویکرد تبارشناسانه فوکو و کلیت پروژه انتقادی اش درمقام نوعی روش اندیشه انتقادی بپردازیم. ویژگی سرشت نمای این روش اندیشه انتقادی آن است که درمقام نوعی استراتژی، به «موضع گیری» دگرگونه سوژه پژوهنده در برابر جهان و پروبلماتیزه شدن اکنون می انجامد. بااین همه، این اکنون اکنونی گسسته از گذشته و آینده نیست که بشود آن را در یک انزوای روش شناسانه به بحث نشست. به عکس، به یک تعبیر می توان یکی از شاخصه های انتقادی روش تبارشناسی را نگاه همزمانش به گذشته و حال و آینده، آن هم تحت لوای مفهوم «قدرت»، دانست. لذا در متن حاضر، برای تشریح و توضیح همین مدعا سعی نموده ایم مواجهه فوکو با زمان گذشته، از خلال مقاله «نیچه، تبارشناسی، تاریخ»، مواجهه اش با زمان حال، از خلال مقاله «نقد چیست؟»، و مواجهه اش با زمان آینده، از خلال مقاله «روشنفکرها و قدرت»، را واکاویم و تأملی نیز داشته باشیم بر مفهوم قدرت که هر سه این مواجهات را در یک کلیت واحد و معنادار گرد هم می آورد و کلید فهم آن در گروی درک این نکته است که قدرت فوکویی از حیث هستی شناسانه نه به صورت مایملک گروه یا نهادی خاص، بلکه به صورت مناسبات نیرو قابل توجه و پیگیری است.
۵۷.

برساخت جنسیت در فضای کسب و کار (واکاوی تجارب دانش آموختگان شاغل در شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۲۰ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 207 - 183

کلید واژه ها: جنسیت اشتغال دانش آموختگان فضای کسب وکار ساخت جنسیتی اشتغال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۴۳
هدف اصلی این پژوهش بررسی و طرح نظرات زنان و مردان دانش آموخته شاغل و چگونگی برساخت جنسیت در فضای کسب وکار است. این پژوهش ضمن اجتناب از نگاه تک بعدی و جزیره ای در تحلیل موضوع اشتغال و جنسیت، از روش نظریه داده محور استفاده نموده است. داده های کیفی با کمک ابزار مصاحبه نیمه ساخت یافته و با روش نمونه گیری هدفمند از 22 نفر از زنان و مردان دانش آموخته شاغل در شهر تهران و با نرم افزار MAXQDA و روش نظریه داده محور تفسیر شده است. مدل پارادایمی حاصل از تفسیر نظرات جامعه هدف این پژوهش نشانگر آن است که در تعامل با مجموعه ای از شرایط همچون شرایط علّی (مناسبات جنسیتی حاکم بر فضای کار، باورهای جنسیتی و قواعد ساخت دهنده)، شرایط زمینه ای (چالش های فضای کار، ماهیت فضای کار و حمایت شبکه های ارتباطی)، شرایط مداخله گر (آشنایی با جایگاه حرفه ای، کیفیت شغلی و پارادوکس دانشگاه و بازار کار)، و پدیده هسته (ساخت جنسیتی اشتغال) معنا می یابد. زنان شاغل وقتی در شرایط دسترسی نابرابر به فرصت ها و منابع قرار می گیرند، با استراتژی کنشگری فعال خود می توانند نحوه دسترسی به منابع را تغییر دهند؛ اما این به معنای آزادی مطلق نیست و ساختار حاکم بر فضای کار با قواعد و منابعی مانند مناسبات جنسیتی، باورهای جنسیتی، قواعد ساخت دهنده، فقدان حمایت شبکه های ارتباطی، فضای کار آمرانه، چالش های محیط کار و تناقض بین خروجی دانشگاه و  نیازهای بازار کار، کنش آنها را تغییر داده و با محدود کردن زنان، الزام آور بودن خود را نشان می دهد. مردان همچون زنان به وجود نوعی سلطه مردانه در کار، وجود قوانین تبعیض آمیز، چالش های فضای کار، و پارادوکس دانشگاه و بازار کار در به حاشیه راندن زنان اذعان داشتند. بر مبنای این نتایج و نگاه چندمتغیره به برساخت جنسیت در فضای کار، دست یافتن زنان به امکان مشارکت بیشتر و سوق یافتن فضای کار به سمت بی سالاری جنسیتی، در تعامل با بازاندیشی در سیاست گذاری های اشتغال، اصلاح نگرش مدیران، و برقراری توازن قدرت در خانواده امکان پذیر خواهد شد.
۵۸.

طراحی و اعتباریابی پرسشنامه ی سنجش مشکلات سمن های حوزه مسائل اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره نهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲۰ 81 - 105
تعداد بازدید : ۱۶۰ تعداد دانلود : ۱۴۴
هرچند آمارها نشان از رشد تعداد سمن ها در کشور دارد اما این توسعه کمی، همراه با توسعه کیفی نبوده و در واقعیت، همخوانی بین تعداد سمن ها با عملکردشان وجود ندارد و با مشکلات فراوانی در مسیر تحقق اهدافشان دست وپنجه نرم می کنند. اهداف: هدف پژوهش حاضر در مرحله اول شناسایی مهم ترین مشکلات سمن های حوزه مسائل اجتماعی در شهر تبریز و در مرحله بعد طراحی و اعتباریابی پرسشنامه، جهت رتبه بندی این مشکلات است. روش مطالعه: در پژوهش حاضر برای شناسایی مهم ترین مشکلات سمن ها، از روش مشارکت عملی (کارگاه مسأله یابی) استفاده شده که این امر از طریق مشارکت 49 نفر از مدیران سمن های حوزه مسائل اجتماعی شهر تبریز در سال 1400 حاصل گردید. مجموعه مشکلات ذکرشده توسط مدیران از طریق نرم افزار مکس کیودا  مورد تحلیل قرار گرفت که یافته ها در قالب 254 گزاره، 18 مقوله فرعی و 4 مقوله اصلی کدگذاری گردید سپس بر اساس گزاره های نوشته شده توسط خود شرکت کنندگان، سنجه ها تدوین گردید، درواقع مقولات فرعی، مبنای طراحی سنجه های پرسشنامه قرار گرفت. در مرحله بعد برای بررسی پایایی و روایی پرسشنامه، از نرم افزار اسمارت پی آل اس  استفاده گردید. یافته ها: بنابر نتایج برازش مدل، پرسشنامه طراحی شده واجد پایایی و روایی بوده و می توان نتایج حاصل از کاربرد آن را معتبر دانست. برای رتبه بندی مشکلات، پرسشنامه برای تمامی مدیران سمن های حوزه آسیب های اجتماعی شهر تبریز ارسال گردید. نتیجه گیری: نتایج رتبه بندی مشکلات سازمان های مردم نهاد ازنظر مدیران (133 مدیر) نشان داد که مؤلفه های 1- نداشتن مکان ثابت و اجاره بهای مکان 2- عدم وجود فرهنگ کار گروهی در جامعه و اعضا 3- قوانین دست وپا گیر و عدم وحدت رویه دستگاه های دولتی 4- کمبود اعتبار و منابع مالی و پرداخت نشدن هزینه ها 5- عدم آگاهی و آشنایی با فلسفه وجودی و ماهیت سمن ها در جامعه، به ترتیب مهم ترین مشکلات سمن های مذکور به شمار می رود.
۵۹.

مواجهه زنان با اختلال در احساس آرامش در زندگی زناشویی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۱۵ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 265 - 289

کلید واژه ها: اختلال احساس آرامش زنان زندگی زناشویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۰ تعداد دانلود : ۱۰۱
هدف پژوهش حاضر مطالعه نحوه مواجهه با اختلال در احساس آرامش در زندگی زناشویی بین زنان متأهل ساکن شهر تهران بوده است. این پژوهش با استفاده از روش نظریه زمینه ای و به کارگیری تکنیک مصاحبه عمیق انجام شده است. زنان در مواجهه با اختلال در احساس آرامش، که حاصل شکاف بین هست ها و خواست ها بوده، به مجموعه ای از راهبردها با دو رویکرد کلی «تغییر هست ها» شامل اصلاح رابطه همسری، مدیریت مشکلات تعاملی با خانواده ها، بهبودبخشی وضعیت فرزندان، پرداختن به خویشتن و رفع موانع ساختاری، با هدف تغییر وضعیت موجود به مطلوب و «تغییر خواست ها» شامل تقلیل خواسته ها، گذشت صبورانه و انتخاب رابطه تهی، با هدف پذیرش وضعیت موجود، روی آورده اند که انتخاب راهبردها و اثربخشی آن ها متأثر از مجموعه ای از شرایط با عنوان «عوامل تصمیم ساز» شامل رویکرد همسر، باورهای اعتقادی، غلبه عاطفه و جبر بیرونی بوده است.
۶۰.

بررسی نقش سازمان های مردم نهاد در حل مسائل اجتماعی (فراتحلیل تحقیقات انجام یافته در سال های 1398-1370)(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۲۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۸۸ ۲۱۵-۱۹۵

کلید واژه ها: سازمان های مردم نهاد مسائل اجتماعی فرا تحلیل اندازه اثر CMA2

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۱۲۹
مقدمه: افزایش شمار و تاثیرات سازمان های مردم نهاد در عصر حاضر چشمگیر است بطوریکه می توان این سازمان ها را جزو بهترین راه حل ها و عوامل کلیدی در کاهش و حل مسائل اجتماعی دانست. هدف از انجام پژوهش حاضر، فراتحلیل تحقیقات انجام یافته در زمینه نقش سازمان های مردم نهاد در حل مسائل اجتماعی است. روش: جامعه آماری پژوهش، کلیه تحقیقات انجام یافته در این حوزه، طی سال های ۱۳98 - ۱۳70 می باشد که از طریق جستجو در بانک های اطلاعاتی، 104 پژوهش استخراج گردید و اطلاعاتی کلی درباره شان ارائه شد و سپس برای محاسبه آماره اندازه اثر، از میان تحقیقات مذکور، تنها آن دسته از پژوهش هایی انتخاب گردیدند که به صورت کمی و با روش پیمایش انجام گرفته بودند که تعدادشان به صورت تمام شماری شامل23 مقاله (علمی-پژوهشی) و پایان نامه بوده است. یافته ها: نتایج نشان داد 8/29 درصد تحقیقات انجام یافته، به روش کمی و 2/70 درصد به روش کیفی بوده است. بنابراین با غلبه روش کیفی در تحقیقات این حوزه مواجه هستیم. برطبق یافته ها، متغیرهای محیط زیست، توانمندسازی زنان، کودکان خیابانی، پیشگیری از جرائم، توسعه شهری و روستایی، امنیت و اعتیاد جزو موضوعات پرتکرار در پژوهش های این حوزه بوده اند. نتایج "اندازه اثر" حاکی از آن است که بیشترین میزان اندازه اثر، مربوط به متغیرهای پیشگیری از جرم با ضریب 74 درصد، سپس متغیرهای اعتیاد، توانمندسازی زنان و کودکان و حفظ محیط زیست به ترتیب با ضرایب 45 و 42 و 41 درصد می باشد. بحث: براساس نتایج حاصل از بررسی حاضر، می توان اذعان داشت در بخش عمده ای از تحقیقات موردبررسی، با اشکالات روش شناختی مهمی همانند؛ عدم تعریف دقیق مفاهیم و نحوه سنجش آن ها، عدم انتخاب جامعه آماری مناسب و عدم ارتباط مناسب بین مبانی نظری و فرضیات تحقیق، عدم استفاده از سنجه های استاندارد و عدم پاسخگویی دقیق به فرضیات و اهداف مواجه هستیم.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان