مطالعات زن و خانواده

مطالعات زن و خانواده

مطالعات زن و خانواده دوره هشتم پاییز 1399 شماره 3 (پیاپی 18) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بررسی فقهی - حقوقی سن ازدواج در حقوق ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سن نکاح نکاح صغیر قابلیت صحی برای نکاح بلوغ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 973 تعداد دانلود : 755
اقتضای آزادی های فردی در جامعه آن است که نتوان محدودیت های متعددی را به افراد به ویژه در امور شخصی تحمیل نمود.درعین حال اهمیت خاص عقد نکاح باعث شده است که برای پیشگیری از آسیب های جسمی و روحی به کودکان، تحدید سن نکاح مورد توجه جوامع مختلف قرار گیرد. بررسی مقوله سن نکاح از دیدگاه فقهی نشان می دهد که سن مشخصی برای نکاح تصریح نگردیده است لیکن شرایط خاصی بری انعقاد عقد نکاح قبل از سن بلوغ نظیر رعایت مصلحت طفل، ممنوعیت روابط زناشویی پیش از بلوغ و اعمال حق فسخ نسبت به عقد، معین شده است. توجه به این شرایط می تواند چارچوب قانون گذاری در این حوزه را روشن نماید به گونه ای که با وضعیت فعلی جامعه، کمتر ازدواجی زیر سن بلوغ به مصلحت صغیر به نظر می رسد. در مقررات فعلی حقوق ایران، ازدواج پیش از سن 13 سال برای دختران و 15 سال برای پسران نیازمند رعایت شرایط اذن ولی، رعایت مصلحت و اجازه دادگاه دانسته شده است لیکن ازدواج در هیچ سنی ممنوع اعلام نشده است. ریشه این عدم ممنوعیت را باید در نظرات فقها مبنی بر جواز نکاح صغیر توسط ولی جستجو نمود. درعین حال هم چنان در مقررات نظام حقوقی ایران تعارضاتی مابین سن بلوغ قانونی، سن قابلیت صحی برای ازدواج و سن رشد دیده می شود که نیازمند نگرش جامع قانون گذار در جهت رفع این ابهامات و پرهیز از اصلاح جزئی نگرانه قوانین است
۲.

روایت زنان از موانع آرامش در زندگی زناشویی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زندگی زناشویی آرامش زنان تأمین امنیت مدار نیازهای اعضای خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 951 تعداد دانلود : 654
از اهداف مهم ازدواج و تشکیل خانواده، رسیدن به آرامش است؛ اما بررسی وضعیت موجود خانواده ها بر اساس پرونده های مراجعین به مراکز مشاوره و دادگاه های خانواده و نیز افزایش آمار طلاق نشان می دهد زندگی زناشویی برای بسیاری از افراد آرامش آفرین نیست. بنابراین با توجه به این که اختلال در آرامش در زندگی زناشویی از چالش هایی است که خانواده ایرانی امروزه با آن روبروست و از سویی آرامش زنان به دلیل نقش تربیتی آنان در خانواده اهمیتی خاص دارد، مسئله پژوهش حاضر شناسایی موانع آرامش زنان در زندگی زناشویی بوده است. در این راستا با استفاده از روش کیفی، با مصاحبه عمیق با 60 نفر از زنان متأهل ساکن شهر تهران و تحلیل محتوای مصاحبه ها، عوامل اختلال در آرامش زنان در زندگی زناشویی را در پنج مقوله اصلی استخراج نموده است. شرایط زمینه ای «گزینش اختلال گر»، «نگرش اختلال گر»، «عملکرد اختلال گر» و «ساختار اختلال گر» زمینه ساز تحقق شرایط علّی اختلال در احساس آرامش یعنی «شکاف بین هست ها و خواست ها» بوده است. درون مایه استخراج شده از مقولات نیز، «اختلال در تأمین امنیت مدار نیازهای اعضای خانواده» بوده است که عامل اختلال در احساس آرامش زنان در زندگی زناشویی است.
۳.

پیش بینی روابط فرا زناشوئی براساس ویژگی های شخصیتی، رضایت جنسی و سبک های دلبستگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ویژگی های شخصیتی رضایت جنسی سبک های دلبستگی روابط فرا زناشوئی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 155 تعداد دانلود : 382
هدف از پژوهش حاضر، پیش بینی روابط فرازناشوئی براساس ویژگی های شخصیتی، رضایت جنسی و سبک های دلبستگی بود. روش تحقیق برمبنای مفروضه های تحقیقات غیرآزمایشی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل زنان و مردان خیانت دیده شهر تهران در سالهای 1396 و 1395 بود. به روش نمونه گیری در دسترس 200 انتخاب شدند. گروه نمونه، پرسشنامه های خیانت زناشویی مرامی و خادمی (1392)، رضایت جنسی هادسون، هریسون و کروسکاپ(1981)، پرسشنامه شخصیت 5 عامل بزرگ و سبک های دلبستگی بزرگسال کولینز و رید (1990) را تکمیل کردند. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد، بین ویژگی های شخصیتی، رضایت جنسی و سبک های دلبستگی و متغیر روابط فرازناشویی زوجین همبستگی معنادار وجود دارد که از بین متغیرهای مذکور متغیرهای روان رنجورخویی(P
۴.

بررسی زمینه ها و علل تمایل مادران ایرانی برای آموزش زبان انگلیسی به فرزندان در سنین پیش از دبستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش زبان انگلیسی به فرزندان در سنین پیش از دبستان انگیزه های مادران مدیریت مادران نظریه زمینه ای تحلیل محتوای کیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 785 تعداد دانلود : 451
در سال های اخیر، آموزش زبان انگلیسی به کودکان پیش از سن دبستان مورد اقبال وسیع خانواده های ایرانی قرار گرفته است. به این منظور، علاوه بر تاسیس مراکز خاص آموزش زبان انگلیسی به کودکان، قسمتی از برنامه ثابت اغلب مهدهای کودک و مراکز پیش دبستانی به این امر اختصاص یافته و برنامه های خاصی جهت آموزش زبان انگلیسی از دوره جنینی و شیرخوارگی به شکل وسیع، در دسترس قرار گرفته است. از آنجا که مخاطب اغلب این برنامه های آموزشی، مادران هستند بررسی علل، انگیزه ها و زمینه های تمایل وسیع مادران ایرانی به آموزش زودهنگام زبان انگلیسی ضروری می نماید. بدین منظور، پژوهش کیفی حاضر با روش نمونه گیری هدفمند و با استفاده از مصاحبه های شبه ساختارمند با 37 نفر از مادران کودکان پیش از سن دبستان، که فراگیران زبان انگلیسی هستند، به ریشه یابی این موضوع پرداخته است. نتایج حاصل از تحلیل کیفی محتوای داده ها و مقوله بندی اطلاعات حاصله، نشان داد که طیف وسیعی از عوامل عوامل فردی، ملی و بین المللی در ایجاد این رویکرد در مادران تاثیرگزار هستند و این امر در خانواده ها عمدتا توسط مادران در دو سطح تدبیر اقتصادی و ایجاد بینش ذهنی مدیریت می شود. این پژوهش، ضمن معرفی عوامل شناسایی شده و پیامدهای این پدیده، قابل بهره برداری برای خانواده ها، متخصصین امور زنان و سیاستگزاران آموزش زبان انگلیسی کشور می باشد.
۵.

رفتار مصرفی باورمند: کاوشی زمینه مند در الگوهای رفتار مصرفی زنان در مزون های شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رفتار مصرفی باورمند جامعه پذیری زنان شهر یزد مزون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 930 تعداد دانلود : 209
تلاش این جستار تاملی بر سویه های معناساز در رفتار مصرفی کسانی است که به مزون لباس مراجعه می کنند. امروزه مقوله مصرف فراتر از مقوله رفع نیاز بوده و رفتارهای مصرفی با الگوها و نمادهای خاص خود، بیانکننده تمایلات و تفکرات افراد است. پژوهش حاضر به مطالعه رفتارهای مصرفی زنان در مزونهای شهر یزد میپردازد. روش تحقیق کیفی بوده و با استفاده از روش تحلیل تماتیک با نمونهگیری هدفمند تعداد 30 نفر از زنان شهر یزد انجام شده است و فرآیند نمونهگیری تا اشباع دادهها ادامه یافته است. تحلیل اطلاعات با استفاده از تکنیک تحلیل مضمون انجام شدکه شامل 55 مفهوم و 26 مضمون فرعی و 3 مضمون اصلی بدست آمد. نتایج نشان داد که بخشی از رفتارهای مصرفی زنان در مزون برساختی از ارزشهای سنتی و فرهنگی آنها بوده و در قالب مفهوم رفتار مصرفی باورمند تبیین شده است. ابعاد رفتار مصرفی باورمند شامل رفتار مصرفی مقتصدانه، مصرف قناعتمندانه و خود اثباتی را شامل می شود کنش ها و رفتارهای اقتصادی مردم هر جامعه با بسترهای تاریخی و فرهنگی آنها مرتبط بوده و از خرده فرهنگ ها، هنجارها، ارزش ها و در مجموع، از نوع سبک زندگی آنها تأثیر می پذیردبه نظر می رسد که یکی از مهمترین ویژگی در رفتار مصرفی جامعه مورد مطالعه اقتباس و تبعیت از نظام باورهای اخلاقی و اعتقادی مردم یزد بوده است.
۶.

مقایسه ادراک از محیط کلاس، سرزندگی تحصیلی و قلدری در کودکان با خانواده تک والد و عادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خانواده تک والد خانواده دو والد ادراک از محیط کلاس سرزندگی تحصیلی قلدری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 236 تعداد دانلود : 575
پدیده تک والدی در تمام دنیا به عنوان یک بحران بزرگ اجتماعی مطرح است. هدف این پژوهش، مقایسه ادراک از محیط کلاس، سرزندگی تحصیلی و قلدری کودکان خانواده های تک والد با دو والد در جامعه آماری دانش آموزان پایه چهارم، پنجم و ششم ابتدایی شهر یزد در سال تحصیلی 96-1395 است. با روش پژوهش علّی- مقایسه ای ( پس رویدادی)، ۶۹ دانش آموز تک والد (گروه تک والد) با نمونه گیری در دسترس انتخاب و با ۶۹ دانش آموز دو والد (گروه گواه) از نظر متغیرهای جنسیت، پایه ی تحصیلی، وضعیت جسمانی و عملکرد تحصیلی همتا شدند. سپس هر دو گروه پرسشنامه های ادراک از محیط کلاس(جنتری، گابل و ریزا)، سرزندگی تحصیلی (حسین چاری و دهقانی زاده) و مقیاس قلدری (ایلی نویز) را تکمیل کردند. تحلیل داده ها با آزمون های t وابسته و t مستقل، ویل کاکسون و u من ویتنی انجام شد. یافته ها نشان داد بین میزان ادراک از محیط کلاس و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان تک والد و عادی تفاوت معنی داری وجود ندارد، اما میزان زورگویی و قربانی شدن دانش آموزان تک والد به طور معنی داری بیش از دانش آموزان عادی است. همچنین تفاوت ادراک از محیط کلاس و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان تک والد دختر و پسر معنی داری نیست، اما میزان قلدری (زورگویی و قربانی شدن) در بین پسران تک والد به طور معنی داری بیشتر از دختران تک والد است. لذا ارایه خدمات مشاوره ای به کودکان تک والد، برگزاری کارگاه های آموزشی جهت آشنا شدن معلمان، کادر مدرسه و خانواده ها به خصوص در بحث قلدری موثر است.
۷.

پیش بینی علایم اختلال شخصیت مرزی بر اساس رابطه والد فرزند و حمایت اجتماعی ادراک شده: نقش میانجی شفقت خود، بخشودگی و عزت نفس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارتباط والد-فرزند حمایت اجتماعی ادراک شده شفقت خود بخشودگی اختلال شخصیت مرزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 597 تعداد دانلود : 919
پژوهش حاضر باهدف مدل یابی اختلال شخصیت مرزی بر اساس ارتباط با والدین و حمایت اجتماعی ادراک شده با توجه به نقش واسطه ای شفقت خود، بخشودگی و عزت نفس زنان انجام شد. روش پژوهش از نوع مدل سازی معادلات ساختاری است. جامعه آماری شامل زنان 20 تا 50 ساله شهر اصفهان و حجم نمونه شامل 270 نفر از زنان بودند که با روش تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های رابطه ی والد-فرزند (فاین، مورلد و شویل، 1983)، حمایت اجتماعی ادراک شده چندبعدی (زیمت و همکاران،1988)، شفقت خود (نف، 2003)، انگیزه های بین شخصی (مک کالو و همکاران، 1998)، عزت نفس (روزنبرگ، 1989) و پرسشنامه شخصیت مرزی (جکسون و کلاریج، 1991) بود. جهت تحلیل داده ها از نرم افزارهای اس پی اس اس نسخه ی 23 و ایموس نسخه 23 استفاده شد. یافته ها بیانگر رابطه منفی و معنی دار حمایت اجتماعی، عزت نفس، شفقت به خود و بخشودگی با علائم شخصیت مرزی بود. در بررسی اثرات غیرمستقیم در مدل نهایی، رابطه با پدر از طریق شفقت خود، رابطه با مادر از طریق بخشودگی و حمایت اجتماعی ادراک شده از طریق عزت نفس با اختلال شخصیت مرزی رابطه داشت. یافته های پژوهش علاوه بر تلویحات کاربردی و نظری می تواند به عنوان الگویی مفید در سیر پیش بینی و آسیب شناسی اختلال شخصیت مرزی در کنار سایر الگوهای موجود به کار گرفته شود.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۰