مریم دانای طوس

مریم دانای طوس

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۵ مورد.
۱.

فراوانی شاخص های انسجام خرد در سطوح مختلف بازنمایی متن در چارچوب الگوی ساخت-تلفیق کینچ: شواهدی از کتاب های فارسی دوره های ابتدایی، متوسطۀ اول و دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال ۲۲ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۸۶ 107 - 124

کلید واژه ها: خوان ش پذیری الگوی ساخت تلفیق کینچ دوره های مختلف تحصیلی کتاب های فارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۱۰۱
خواندنْ مهارت زبانی مهمی است؛ زیرا بخش عظیمی از یادگیری از این طریق است. برای بهبود مهارت خواندن باید نوع و سطح متنی که آموزش داده می شود با دانش آموزان متناسب باشد. به همین دلیل، محققان از دیرباز به تعیین سطح دشواری متن (خوانش پذیری متن) توجه داشته اند. یکی از شاخص های خوانش پذیری متن، انسجام در سطح خُرد است. هدف پژوهش حاضر، بررسی معناداریِ فراوانی انواع شاخص های انسجام خرد در سطوح مختلف بازنمایی متن (روساختی و متن پایه و الگوی موقعیتی) کتاب های فارسی دوره های ابتدایی (پایه ششم) و متوسطه اول (پایه نهم) و متوسطه دوم (پایه دوازدهم) در چارچوب الگوی ساخت تلفیق کینچ (1998-1988) است. این مطالعه پژوهشی ترکیبی است. در بخش کیفی، انواع شاخص های انسجام خرد در سطوح گوناگون بازنمایی متن این کتاب ها مشخص شدند. سپس، در بخش کمی، فراوانی این شاخص ها در متن این کتاب ها تعیین شده و معناداری فراوانی آن ها با مجذور کا محاسبه شد. نتایجْ حاکی از تفاوتِ معنادار میان فراوانی شاخص های انسجام خرد در سطوح مختلف بازنمایی متن کتاب های فارسی در هر سه دوره تحصیلی است. با طولانی ترشدن متن کتاب ها از پایه ششم به پایه های نهم و دوازدهم، فراوانی بیشتر شاخص ها افزایش یافت؛ اما این افزایش قاعده مند نبود. ظاهراً رویکرد آموزشی این کتاب ها، رویکردی مهارتی است؛ به این معنا که بر آموزش و تقویت مهارت های زبانی (خواندن) تأکید دارد؛ ولی با توجه به نتایج این مطالعه شاید بتوان گفت در عمل و به ویژه در تدوین متن کتاب های فارسی به این مهارت چندان توجه نشده است.
۲.

مقایسه گفتمان سالمندان مبتلا به آلزایمر و سالمندان طبیعی فارسی زبان از منظر زبانی و کاربردشناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال پانزدهم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴۸ 253 - 287

کلید واژه ها: گفتمان سالمند آلزایمر سطح زبانی کاربردشناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۷۴
پژوهش حاضر به دنبال مقایسه گفتمان سالمندان فارسی زبان طبیعی و مبتلا به آلزایمر فارسی زبان (در مراحل آغازین و میانی ابتلا) در سطح های زبانی و کاربردشناختی بوده است. این مقاله، پژوهشی ترکیبی بود. بخش کیفیِ مطالعه، شاملِ بررسی پرونده پزشکی بیماران، فارسی سازی آزمون های بازگویی داستان کوتاه، ضرب المثل، داستان سازی تصویر و دزدی کلوچه بود. بخش کمّی پژوهش نیز شامل اجرای آزمون های یادشده به روش شبه آزمایشی بود. به این منظور، توانایی 31 سالمند فارسی زبان مبتلا به بیماری آلزایمر در مرحله های آغازین و میانی بیماری با 31 سالمند فارسی زبان طبیعی از جنبه سطح های زبانی و کاربردشناختی مقایسه شدند. همگی این افراد تک زبانه بوده و به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شده بودند. ابزارِ این پژوهش، شکل فارسی سازی شده آزمون های دزدی کلوچه، داستان سازی تصویر و ضرب المثل و نیز آزمون های بازگویی داستان کوتاه و گزینش اجباری بودند. داده ها با آمار توصیفی خلاصه شدند. همچنین، پس از تأیید طبیعی بودن توزیع داده ها توسط آزمون شاپیروویلک، با آزمون تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر تحلیل شدند. یافته ها نشان داد بین عملکرد سالمندان بیمار مبتلا به آلزایمر و سالمندان طبیعی در سطح زبانی (شامل خطاهای دستوری، ساختاری و معنایی) و کاربردشناختی (استنباط و توانایی تشخیص تکلیف) تفاوت معناداری وجود دارد، و سالمندان مبتلا به آلزایمر عملکرد ضعیف تری داشتند. همچنین یافته های این پژوهش نشان داد که مهارت های بیانی در مراحل آغازین و میانی بیماری کمتر از مهارت های ادراکی دچار اختلال می گردد. درباره پیامدهای این یافته ها بحث می شود.
۳.

نفی بند و غیرِبند در زبان گیلکی از منظر رده شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان فارسی و گویش های ایرانی سال هفتم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (شماره ۱۳) 101 - 123

کلید واژه ها: نفی نفی معیار نفی بند نفی غیربند تقارن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۱۴۲
در زبان گیلکی، مطالعه جامعی پیرامون «نفی» نشده است. در این پژوهش، سعی بر آن است براساس پرسشنامه میستامو (2016) نفی در گیلکی گونه لاهیجانی توصیف گردد. بدین منظور، نفی در انواع بند و همچنین نفی غیرِبند مطالعه و ساخت های صوریِ مبیّن هر نقش به لحاظ تقارن در ساختار و صیغگان توصیف شده است. داده ها، علاوه بر بومی بودن نویسندگان، از گفتار روزمره گویشوران بومیِ شهرستان لاهیجان گردآوری شده است. مطالعات بینازبانی حاکی است در بسیاری از زبان ها، شیوه (ها)ی نفی معیار با برخی بندهای دیگر متفاوت است. درحالی که، در گیلکیِ لاهیجانی، نفی معیار برای منفی سازیِ انواع بندها به کار می رود. مطابق یافته های پژوهش، بندهای حاویِ انواع فعل ساده، پیشوندی و مرکب در زمان ها و وجوه مختلف، از حیث تقارن، رفتار متفاوتی نشان می دهند. به علاوه، گاهی وجه تمایز یک جمله مثبت و متناظرِ منفیِ آن، صرفا ناشی از افزوده شدنِ عنصر نفی نیست و تغییرات دیگری نیز در جمله حاصل می شود، ازجمله جایگزینی وند منفی با تکواژی دیگر یا تغییرات واجی. در این صورت، ساختار نفی، نامتقارن محسوب می گردد. در نفی غیرِبند، پاسخ منفی، ضمایر مبهم منفی و اشتقاق منفی بررسی می شود.
۴.

راهبرد استنباط در درک متن نوشتاری: شواهدی از دانشجویان فارسی زبان قوی و ضعیف در درک متن نوشتاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال چهاردهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۲ 97 - 123

کلید واژه ها: درک متن نوشتاری استنباط دانش پیشین دانشجویان کارشناسی ارشد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۶ تعداد دانلود : ۱۱۶
محصول نهایی پردازشِ زبان به هنگامِ خواندن، درک متن نوشتاری است که نیازمند تعامل هم زمان راهبردهای شناختی و فراشناختی است. استنباط، یکی از راهبردهای شناختی است که می توان آن را در قالب توانایی بهره گیری از دو یا چند بخش از اطلاعات متن برای درک اطلاعاتی که به صورت ضمنی بیان شده تعریف کرد. هدف این پژوهش، بررسی تفاوت میان دانشجویان کارشناسی ارشد فارسی زبان با درک متن نوشتاری ضعیف و قوی از جنبه کاربرد راهبرد استنباط بود. این مطالعه، پژوهشی شبه آزمایشی بود. نمونه آماری شامل 100 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان بود که به روش نمونه گیریِ در دسترس انتخاب شدند. نخست، همه آزمودنی ها در آزمون تعیین سطح درک متن نوشتاری که روایی و پایایی آن در پژوهش های قبلی تأیید شده بود، شرکت کردند تا دو گروه ضعیف و قوی در این زمینه مشخص شوند. در مرحله پسین، آزمون استنباط محقق ساخته در میان آن ها توزیع شد. پس از اجرای این آزمون، داده ها با بهره گیری از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره و آزمون تی مستقل بررسی شدند. یافته ها، نشان داد میان دانشجویان کارشناسی ارشد فارسی زبان با درک متن نوشتاری ضعیف و قوی از جنبه راهبرد استنباط تفاوت معناداری وجود دارد. به گونه ای که دانشجویان قوی از راهبردهای استنباطی بیشتری بهره می گرفتند. یافته های این پژوهش از جنبه نظری، به عنوان یکی از نخستین پژوهش ها در زمینه کاربرد راهبرد استنباط در درک متن نوشتاری بزرگسالان باسواد فارسی زبان می تواند شکاف اطلاعاتی موجود در پیشینه پژوهش های مربوط در ایران را تا اندازه ای پُر کند.  
۵.

نقد و تحلیل کتاب طراحی برنامه آموزشی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال ۲۱ فروردین ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۸۹) 61-85
تعداد بازدید : ۳۰۳ تعداد دانلود : ۱۹۰
کتاب «طراحی برنامه آموزشی زبان» فرایند طراحی برنامه درسی را با جزئیات توصیف می کند و فرصت هایی برای تمرین و کاربست فراهم می آورد. این کتاب که نوشته پُل نِیشن و جان مکالیستر است، در سال 2010 منتشر شده، توسط میردهقان، مجیدی، حاجی باقری و فرهی به زبان فارسی برگردان شده و در سال 2016 منتشر شده است. در این مقاله، برگردانِ فارسیِ کتاب، بررسی و نقد شده و بعضی از امتیازات و کاستی های آن برشمرده شده است. بر اساس یافته های این مطالعه، این کتاب نکات مثبتی نظیر معرفی بحث برنامه درسی و فرایند طراحیِ آن در بافت آموزش زبان دوّم/خارجی در جامعه زبان شناسیِ عمومی ایران دارد. امّا بی توجهی به بعضی از اصول نگارش و ویرایش، عدم رعایت پاره ای از نکات دستوری، معادل گذاری نادرست بعضی از الفاظ تخصصی و عدم کاربرد معادل بعضی از واژه ها به صورت یکدست در متن کتاب باعث می شود خواننده های آن در مواردی نتوانند به کُنه مطلب پی برده و بهره لازم را از آن ببرند. امّا، از آنجا که مبحث برنامه درسی و به ویژه برنامه درسی زبان دوّم/خارجی در میان زبان شناسان عمومی ایران تا حدودی مغفول مانده است، برگردان فارسیِ این کتاب برای پر کردن چنین خلائی ضروری بوده و از این رو، تلاش مترجمان آن شایسته سپاسگزاری است.
۶.

بررسی وضعیت حیات زبانی مازندرانی در مناطق شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان فارسی و گویش های ایرانی سال ششم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (شماره ۱۱) 173 - 195

کلید واژه ها: حیات زبانی مازندرانی تغییر زبانی جامعه شناسی زبان یونسکو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۸ تعداد دانلود : ۱۳۲
در سال 2003 یونسکو دستورالعملی را برای برآورد حیات زبان ها و میزان در معرض خطر بودن آنها ارائه داد. مزیت برآورد این است که با شناخت حوزه های کاربرد زبان و وضعیت موجود زبان در هر یک از عوامل نه گانه معرفی شده یونسکو می توان راهکارهایی برای گسترش کاربرد، ثبت و مستندسازی و در نتیجه پیشگیری از انقراض زبان اندیشید. هرچند مهم ترین عامل در زنده ماندن هر زبانی انتقال زبان از والدین به فرزندان و به عبارتی دیگر، انتقال بین نسلی است، اما عوامل دیگری نیز بر حیات زبانی تأثیرگذار هستند و برای برآورد وضعیت حیات زبانی باید همه این عوامل را درکنار هم سنجید. هدف این پژوهش بررسی وضعیت حیات زبانی مازندرانی و برآورد نقاط ضعف و قوت آن با به کارگیری شیوه های یونسکو است. مازندرانی از زبان های ایرانی کرانه جنوبی دریای کاسپین است و حدود 3 میلیون گویشور دارد. این زبان نیز همانند دیگر زبان ها و گویش های محلی و منطقه ای ایران به دلایلی که تا حدودی در مقاله به آنها پرداخته شده در حال از دست دادن گویشوران خود است.
۷.

طراحی و اجرای مقدماتی آزمون تعیین سطح درک خوانداری بزرگسالان: شواهدی از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال یازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۳

کلید واژه ها: درک خوانداری ساخت آزمون بزرگسالان دانشجویان کارشناسی ارشد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۴۱۷
درک خوانداری، حاصل فرآیند تعاملِ خواننده با زبان نوشتار و در نهایت دریافتِ معنای متن است. پژوهش ها نشان می دهند که بین خوانندگانِ بزرگسالِ ماهر و ضعیف، از جنبه کاربردِ راهبردهای زیربناییِ درکِ خوانداری از جمله راهبردهای شناختی و فراشناختی تفاوت های بسیاری وجود دارد. باید توجه داشت، ابزاری مناسب برای سنجش سطح درک خوانداری بزرگسالان در داخل کشور و معیارهای مناسب درانتخاب متن های موردِ نیازِ چنین ابزاری وجود ندارد. بر این مبنا، هدف پژوهش حاضر، ساختِ ابزارِ سنجش سطح درک خوانداریِ بزرگسالان فارسی زبان بود. این مطالعه، پژوهشی ترکیبی بود که با هدف پاسخگویی به سه پرسش اصلی در زمینه معیارهای انتخاب متن برای آزمون های درک خوانداری، کاربست معیارهای منتخب در ساخت آزمون مناسب برای سنجش درک خوانداری بزرگسالان و بررسی روایی و پایایی آزمون ساخته شده انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد متن های منتخب باید متناسب با الگوهای آزمون های بین المللی و اصول زبان شناسی متن باشد. برای بررسی روایی، ابزار ساخته شده در اختیار استادهای متخصص قرار گرفت و پس از انجام اصلاحات، روایی محتوایی آن تأیید شد. برای بررسی پایایی و تحلیل گویه ها، این ابزار در دو مرحله روی نمونه ای 60 نفره از دانشجویان کارشناسی ارشد اجرا شد. یافته های به دست آمده، نشان دهنده سطح مطلوب پایایی آزمون (82/0) و (84/0) بود. پس از هنجاریابی، می توان از این ابزار در سنجش سطح درک خوانداری بزرگسالان و در برنامه ریزی های آموزشی برای انتخاب محتوای آموزشی بهره گرفت.
۸.

نقد و تحلیل کتاب زبان شناسی و خواندن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال نوزدهم بهمن ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۷۵) 99-118
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۲۷۹
بازشناسی دیداری واژه ها از مهم ترین خرده مهارت های خواندن است که افراد در سال های آغازین مدرسه کسب می کنند، اما مهارت در درک متن نوشتاری، که پایه و اساس یادگیری و هدف نهایی خواندن است، در سال های بعد و هم گام با افزایش دانش و تجربیات آن ها شکل می گیرد و رشد می کند. شیما نبی فر تلاش کرده است در کتاب زبان شناسی و خواندن این مهارت زبانی و خرده مهارت های آن را برای پژوهش گرانِ رشته زبان شناسی تبیین کند. نگارنده در این مقاله کتاب یادشده را بررسی و نقد کرده و بعضی از امتیازات و کاستی های آن را برشمرده است. براساس یافته های این مطالعه، این کتاب نکات مثبتی نظیر پرداختن به مهارت خواندن و پیش نیازهای شناختی آن با تمرکز بر رشته زبان شناسی را دارد، اما بی توجهی به بعضی از اصول نگارش و ویرایش، برداشت غلط نویسنده از بعضی از اصطلاحات و مباحث، و بی دقتی در کاربرد بعضی از الفاظ تخصصی از نکات منفی این کتاب است که مانع می شود خواننده های کتاب در بسیاری از مباحث بتوانند به کُنه مطلب پی ببرند و از مطالب آن کامل بهره مند شوند.
۹.

رابطه حافظه فعال خواندن با درک متن نوشتاریِ دانش آموزان دوره دوم متوسطه با نگاهی زبان روا نشناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال هجدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۷۰ 81 - 100

کلید واژه ها: درک متن نوشتاری حافظه فعّال خواندن پردازش اندوزش روا نشناسی زبان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۵ تعداد دانلود : ۳۳۴
این مطالعه پژوهشی ترکیبی است جامعه آماری آن پژوهش، دان شآموزان دختر پایه یازدهم نواحی 1 و 2 شهرستان رشت در سال تحصیلی 98 - 1397 بودند و از آن میان، 120 نفر ب هعنوان نمونه آماری برای اجرای مقدماتی و نهایی و به شیوه نمون هگیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل آزمون درک متن نوشتاری )محق قساخته( و نسخه بوم یسازی شده آزمون حافظه فعال خواندنِ دانمان و کارپنتر ) 1980 ، برگرفته از قوامی لاهیج، 1397 ( بود. پس از اجرای نهایی آزمون درک متن نوشتاری و نیز اجرای نسخه بوم یسازی شده آزمون حافظه فعال دانمان و کارپنتر، داد هها با دو آزمون ه مبستگی پیرسون و رگرسیون تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان دادند که نمر ههای درک متن نوشتاری با نمره کلی آزمون حافظه فعال خواندن ) 67 / α =0 ( و نیز با نمر ههای مؤلفه اندوزش این آزمون، ه مبستگی مثبت و معنادار دارند ) 59 / α =0 ( و برعکس با نمر ههای مؤلفه پردازش این آزمون رابطه معناداری ندارند ) 17 / α =0 (. م یتوان وجود رابطه مثبت و معنادار میان درک متن نوشتاری با مؤلفه اندوزشِ حافظه فعال خواندن را ب هپیروی از سووانسن و برنینگر ) 1995 ( چنین تبیین کرد که عملکرد افراد در درک متن نوشتاری و حافظه فعّال کلامی توسط نظامی با گنجایش کلی هدایت م یشود. بر همین اساس، حافظه فعال روی درک متن نوشتاری اثرگذار است، زیرا مقیاسی برای گنجایش ذخیر هسازی در انواع تکلی فهای کلامی فراهم م یآورد. یعنی با توجه به نقش مهارت درک متن نوشتاری در فهمِ مطالبِ آموزشی و با توجه به رابطه بین درک متن و حافظه فعال، م یتوان با تقویت حافظه فعال به عملکرد بهتری در درک متن رسید. پیامدهای یافت هها مورد بحث قرار گرفت هاند.
۱۰.

تداخل نحوی دوزبانه های تالشی-فارسی و فارسی-تالشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان فارسی و گویش های ایرانی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (شماره ۸) 63-98

کلید واژه ها: زبان تالشی دوزبانگی برخورد زبانی تداخل زبانی تداخل نحوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۶ تعداد دانلود : ۳۷۸
بررسی برخورد زبانی و کشف انواع تداخل در میان دوزبانه ها به ما کمک می کند تا مشکلات و موانع آموزشی را شناسایی کنیم و به راه حل های علمی برای ایجاد و اجرای آموزش درست و به دور از تبعیض در میان گروه های قومی متفاوت با یک زبان رسمی دست یابیم. هدف این پژوهش، بررسی تداخل های نحوی فارسی و تالشی در میان دوزبانه های تالشی- فارسی، و فارسی- تالشی براساس تجزیه و تحلیل مقابله ای است. به علاوه، انواع تداخل ها، عوامل مؤثر بر رخداد آنها، و نیز نقش جنسیت در بروز این پدیده تبیین می شود. جامعه آماری این پژوهش بیست دوزبانه فارسی- تالشی، و بیست دوزبانه تالشی- فارسیِ هشت تا بیست ساله از دو جنسیت است که به روش نمونه گیری در دسترس از روستای تالشی زبان عنبران در استان اردبیل و مهاجران دوزبانه تالشی روستای عنبران در غرب استان تهران، شهرک آزادشهر و شهر قدس انتخاب شده اند. ابزار این پژوهش، پرسشنامه ای حاوی پنجاه جمله فارسی و به همین شمار معادل تالشی آنها بوده است. داده های این پژوهش پس از گردآوری، آوانویسی و گلاس نویسی شده اند. نتایج پژوهش نشان داد که جنسیت در ایجاد تداخل نحوی تأثیر معناداری ندارد. دوزبانه های دو گروه بیشتر تداخل ها را از زبان نخست به زبان دوم انجام داده اند و میزان تداخل در میان دوزبانه های فارسی-تالشی بیشتر از تالشی- فارسی است.
۱۱.

سطوح مختلف آگاهی واج شناختی و رابطه آن ها با درک متن نوشتاری نوجوانان: شواهدی از دانش آموزان پایه دهم متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال هفدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۶۸ 95 - 122

کلید واژه ها: آگاهی واج شناختی درک متن نوشتاری نوجوانان دورة دوم متوسطه پایة دهم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۳۱۵
باوجود اهمیت آگاهی واج شناختی در خواندن در مراحل ابتدایی سوادآموزی، مطالعات نشان داده اند که بعضی از دانش آموزان بعد از دوره ابتدایی و حتی بعضی از بزرگسالان باسواد، از مهارت های واج شناختی ضعیفی برخوردارند که بر درک متن نوشتاری آن ها اثرگذار است. این مطالعه، پژوهشی ترکیبی بود که با هدف مقایسه عملکرد نوجوانان در انجام خرده آزمون های آگاهی هجایی، درون هجایی و واجی و رابطه این سطوح با درک متن نوشتاری آن ها انجام شد. بخش کیفی شامل بررسی نظریه ها و مطالعه پژوهش های انجام شده در زمینه آگاهی واج شناختی و ارتباط آن با خواندن، طراحی آزمون های آگاهی واج شناختی و درک متن نوشتاری و بررسی روایی محتوایی آن ها؛ و بخش کمّی شامل اجرای مقدماتی آزمون های محقق ساخته روی نمونه ای ۳۰ نفره از دانش آموزان پایه دهم و محاسبه پایایی آزمون ها (آزمون آگاهی واج شناختی (۷۶ /۰) و آزمون درک متن نوشتاری (۸۰ /۰)) بود. سپس آزمون ها روی نمونه ۵۰ نفره از دانش آموزان پایه دهم شهرستان لاهیجان اجرا شد که نتایج آن ها با استفاده از آزمون های غیرپارامتری فریدمن و ویلکاکسون و آزمون همبستگی اسپیرمن تحلیل شد. نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری بین عملکرد دانش آموزان در سطوح مختلف آگاهی واج شناختی وجود دارد به طوری که بهترین عملکرد مربوط به سطح هجایی و ضعیف ترین عملکرد مربوط به سطح درون هجایی است. همچنین نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد بین آگاهی واج شناختی با درک متن نوشتاری همبستگی نسبتاً بالایی وجود دارد (۷۷ /۰). نتایج این پژوهش می تواند یاریگر برنامه ریزان آموزشی جهت طراحی محتوای مناسب آموزشی برای تقویت مهارت های آگاهی واج شناختی دانش آموزان پس از سپری کردن دوره ابتدایی در جهت تقویت درک متن نوشتاری باشد.
۱۲.

بومی سازی و اجرای مقدماتی آزمون نظارت بر درک متن نوشتاری بیکر و اندرسون (1982): شواهدی از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۹

کلید واژه ها: راهبرد فراشناختی نظارت بر درک متن نوشتاری بومی سازی آزمون نظارت بر درک بیکر و اندرسون (1982)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۳۰۸
نظارت بر درک، یکی از راهبردهای فراشناختی درک متن نوشتاری است که برای بررسی وضعیت فهمِ اطلاعات متن به کار می رود، امّا هنوز ابزاری برای سنجش آن در داخل کشور وجود ندارد. هدف این پژوهش پاسخگویی به سه سؤال درباره ویژگی های ابزارهای سنجش نظارت بر درک، کاربست آنها در انتخاب ابزار مناسب سنجش نظارت بر درک و بررسیِ روایی و پایایی ابزار انجام شد. نتایج مطالعه نشان داد که ابزار سنجش نظارت بر درک بیکر و اندرسون (1982) ابزاری جامع در این زمینه است و بومی سازی آن به صورت نرم افزاری انجام شد. بعد از تأیید روایی محتوایی، جهت اطمینان از پایایی، این ابزار روی نمونه ای 30 نفره از دانشجویان کارشناسی ارشد اجرا شد. محاسبه آلفای کرونباخ نشان داد پایایی ابزار در تکالیف پاسخ به سؤالات (72/0)، تشخیص اشتباه (7/0) و درجه بندی اطمینان از پاسخ ها (68/0) در حدّ مناسبی است. این ابزار در گام بعدی باید روی نمونه گسترده تری اجرا شود تا مراحل روایی سازه و هنجاریابی آن انجام شود و بتوان از آن به عنوان ابزار سنجش نظارت بر درک بزرگسالان در سطوح مختلف استفاده کرد.
۱۳.

تحلیل گفتمان جایگاه زن در ضرب المثل های ترکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ و ادبیات عامه سال ششم فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۷ شماره ۱۹ 71-95

کلید واژه ها: ضرب المثل جنسیت بازنمایی زن ترکی تحلیل گفتمان انتقادی الگوی فرکلاف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۱ تعداد دانلود : ۴۳۳۵
این مقاله در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی و بر اساس الگوی فرکلاف به تحلیل و تفسیر جایگاه زن در ضرب المثل های ترکی پرداخته است. هدف از تحقیق کیفی حاضر دستیابی به چگونگی بازنمایی زن در ضرب المثل های ترکی است. جامعه آماری این مطالعه ١٦٦ ضرب المثل ترکی با موضوعیت زن است که به شیوه هدفمند از کتاب های ترکی حکمت لی مثل لر (سرودلیر، ١٣٩٣) و برگزیده اصطلاحات و ضرب المثل های ترکی قشقایی (استوار، ١٣٩٢) جمع آوری شد. یافته ها نشان می دهد که تقریباً تعداد بازنمایی های مثبت و منفی از زن در ضرب المثل های ترکی به یک میزان است؛ اما در بیشتر موارد تصویری که از زن ارایه می شود، تصویری خنثی و عاری از هرگونه ارزش گذاری است. تبعیض و نابرابری جنسیتی در ضرب المثل های ترکی به ندرت دیده می شود. قدرت نه تنها بین زن و مرد؛ بلکه بین زنان نیز براساس نقشی که در خانواده ایفا می کنند، تقسیم شده است.
۱۴.

ساخت غیرشخصی در گیلکی شهرستان لنگرود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره هفتم ویژه نامه پاییز ۱۳۹۵ شماره ۶ (پیاپی ۳۴)

کلید واژه ها: گویش گیلکی ساخت غیرشخصی قالبی نشانه را فاعل کوئرکی عنصر غیرفعلی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری نحو
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی کاربردی گویش شناسی
تعداد بازدید : ۷۰۲ تعداد دانلود : ۴۴۷
در پژوهش حاضر به بررسی ساخت های غیر شخصی در گویش گیلکی شهرستان لنگرود در چارچوب نظریه کمینه گرا می پردازیم. هدف از این پژوهش، تعیین ماهیت عنصر غیر فعلی و نحوه اطلاق حالت به گروه اسمی ابتدای این جملات و تبیین جایگاه زیر ساختی و روساختی این سازه است. بررسی داده های گیلکی نشان می دهد که ساخت های غیر شخصی قالبی دارای گزاره مرکب اند و فعل آن ها از نوع نامفعولی است. عنصر غیر فعلی به عنوان هسته گزاره، نقش معنایی تجربه گر به گروه اسمی ابتدای جمله اعطا می کند. این گروه اسمی در حقیقت متمم حرف اضافه پسایند «را» است و با آن تشکیل یک گروه حرف اضافه ای می دهد و در زیر ساخت نحوی در جایگاه شاخص گروه اسنادی (محمول غیر فعلی) ادغام می شود. به اعتبار آزمون های فاعلی، این گروه حرف اضافه ای در روساخت نحوی به جایگاه شاخص گروه زمان حرکت نمی کند و به همین خاطر گیلکی فاقد فاعل کوئرکی است. از این رو گروه حرف اضافه ای را مبتدای رو ساختی درنظر می گیریم.
۱۵.

درک نحوی، حافظه فعال و درک متن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال دوازدهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۴۵ 61 - 84

کلید واژه ها: درک نحوی درک متن حافظه فعال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۳۶۸
 فرایند خواندن مشتمل بر بازشناسی دیداری واژه، شناسایی و استخراج معنا در سطح عبارت یا جمله و انسجام بین گزاره های متن است، لذا مشکلات خوانندگان غیرماهر در سه سطح درک واژه، تحلیل نحوی جملات متن، و ایجاد انسجام میان گزاره های متن طبقه بندی می شود. درک نحوی یکی از عوامل مهم در شناسایی معنا در سطح جمله است. تحقیقات نشان می دهد که خوانندگان غیرماهر، توانایی تشخیص ساختارهای نحوی متن را ندارند و به جای پردازش متن به صورت واحدهای معنادار بیشتر تمایل به خواندن واژه به واژه دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه درک نحوی جملات در زبان فارسی با درک متن است، ضمن اینکه به نقش حافظه فعال در این رابطه پرداخته  شد. 157 دانش آموز پایه چهارم دبستان با روش نمونه گیری چندمرحله ای از مدارس دخترانه و پسرانه سه منطقه در تهران  انتخاب شدند. به منظور سنجش درک متن از آزمون های پرلز، برای سنجش حافظه فعال از آزمون شاخص پردازش اطلاعات (IPI) و برای سنجش درک نحوی از آزمون محقق ساخته استفاده شد. یافته های پژوهش حاضر نشان داد درک نحوی به طرز معناداری درک متن را پیش بینی می کند.
۱۶.

نقش تعداد هجاهای کلمه در پیش نیازهای یادگیری خواندن: شواهدی از آگاهی واج شناختی کودکان پیش دبستانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین تربیتی دوره نهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱

کلید واژه ها: آگاهی واج شناختی کودکان فارسی زبان پیش دبستانی پیش نیاز های یادگیری خواندن تعداد هجا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲۰ تعداد دانلود : ۹۹۹
هدف از این بررسی مطالعه تأثیر تعداد هجاهای کلمات بر آگاهی واج شناختی کودکان بود. نمونه پژوهش80 نفر از کودکان (40 دختر و 40 پسر با میانگین سنّی 5/5 سال) فارسی زبان پیش دبستانی ساکن شهرستان رامیان از توابع استان گلستان بودند که از نظر بهره هوشی، تمیز شنیداری، زبان و رفتاری کنترل شده بودند. ابزار این پژوهش مجموعه آزمون های آگاهی واج شناختی محقق ساخته (امیِری مقدم، 1390) بود. داده ها با استفاده از آزمون تی مکرر و آزمون واریانس مختلط تحلیل شد. تحلیل داده ها نشان داد که متغیرهای تعداد هجا و جنسیّت تنها در خرده آزمون های آگاهی هجایی تأثیر معناداری داشتند (001/0>P)، به این معنا که تعداد هجاهای کلمات تنها بر آگاهی هجایی کودکان (و نه آگاهی درون هجایی و واجی آن ها) تأثیر داشت و عملکرد دختران در این سطح به مراتب بهتر از پسران بود. از طرفی، تنها در خرده آزمون های آگاهی هجایی بین متغیرهای تعداد هجا و جنسیّت تعامل معناداری وجود داشت(05/0>P). به عبارت دیگر، در این خرده آزمون ها عملکرد دختران درباره هر دو گروه کلمات دو هجایی و سه هجایی به مراتب بهتر از پسران بود. یافته های حاضر حاکی از این هستند که احتمالاً کودکان پیش دبستانی قبل از آموزش رسمی آگاهی واج شناختی را در حد واحدهای درون هجایی و واجی در حد مطلوبی کسب نمی کنند و شکل گیری آن ها مستلزم آموزش جدی است.
۱۷.

شاخص های آموزش گوش دادن در دوره ابتدایی؛ شواهدی از برنامه درسی زبان ملّی چند کشور پیشرو در زبان آموزی و ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال یازدهم بهار ۱۳۹۱ شماره ۴۱ 89 - 112

کلید واژه ها: مهارت های زبانی گوش دادن برنامه درسی زبان فارسی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۹ تعداد دانلود : ۲۸۳
معمولاً «گوش دادن» را با «شنیدن» یکی می دانند، درحالی که «گوش دادن» با «شنیدن» فرق دارد. گوش دادن یک مهارت و شامل شنیدن و درک مطلبی است که به صورت شفاهی بیان می شود و نیازمند آموزش است، اما شنیدن مهارت نیست بلکه یک موهبت زیست شناختی است که نیازی به آموزش رسمی ندارد، و خود به خود حاصل می شود. هدف تحقیق حاضر تدوین شاخص های آموزش مهارت گوش دادن در برنامه درسی زبان ملّی برای دوره ابتدایی و سپس تبیین نقاط قوت و ضعف راهنمای برنامه درسی زبان فارسی برای دوره ابتدایی ایران (ویراست 1388) به لحاظ شاخص های مورد نظر بود. برای نیل به این هدف، محتوای برنامه های درسی زبان ملّی آمریکا (ایالت نیوجرسی، 2004)، انگلستان (2007)، سنگاپور (2006) و نیز راهنمای برنامه درسی زبان فارسی برای دوره ابتدایی(ویراست 1388) به شیوه کیفی تحلیل شدند. پژوهش نشان داد که در چارچوب برنامه درسی زبان فارسی مهارت گوش دادن امری دانسته شده فرض شده است چرا که تعریف مشخصی برای آن مطرح نشده و خرده مهارت های آن نیز معرفی نشده اند. این موضوع باعث شده است که هدف های آموزش آن نیز به صورت کلّی و مبهم ارائه شوند. از طرفی، در چارچوب این برنامه درسی، آموزش مهارت گوش دادن به صورتی متناسب با بافت موقعیت، انتقادی و با کمک فنّاوری اطلاعات و ارتباطات برنامه ریزی نشده است.
۱۹.

سخن گفتن، مهارتی مغفول در برنامه درسی زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال دهم بهار ۱۳۹۰ شماره ۳۷ 121 - 150

کلید واژه ها: مهارت های زبانی سخن گفتن برنامه درسی زبان فارسی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۸ تعداد دانلود : ۴۷۱
صحبت کردن به صورت «کاربرد زبان شفاهی برای تعامل مستقیم و بلافصل با دیگران» تعریف می شود و صورت آکادمیک آن سخن گفتن است. سخن گفتن شامل گفتار غیر رسمی و گفتار رسمیِ از قبل آماده شده است. گفتار غیررسمی آن نیاز چندانی به آموزش مستقیم ندارد، امّا گفتار رسمی مستلزم آموزش جدی است. هدف تحقیق حاضر تدوین شاخص های آموزش مهارت سخن گفتن در برنامه درسی زبان ملّی برای دوره ابتدایی و نیز تبیین نقاط قوت و ضعف راهنمای برنامه درسی زبان فارسی برای دوره ابتدایی ایران (ویراست 1388) به لحاظ شاخص های مورد نظر بود. برای نیل به این هدف، محتوای برنامه درسی زبان ملّی آمریکا ( ایالت نیوجرسی، 2004)، انگلستان (2007)، سنگاپور (2006) و نیز راهنمای برنامه درسی زبان فارسی (ویراست 1388) برای دوره ابتدایی به شیوه کیفی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. حاصل کار نشان داد که در چارچوب برنامه درسی زبان فارسی مهارت سخن گفتن امری دانسته شده فرض می شود چرا که تعریف مشخصی برای آن مطرح نمی شود و خرده مهارت های آن نیز معرفی نمی شوند. این موضوع باعث شده است که هدف های آموزش آن نیز به صورت کلی و مبهم ارائه شوند. از طرفی، در چارچوب این برنامه درسی، آموزش مهارت سخن گفتن به صورتی متناسب با بافت موقعیت، انتقادی و با کمک فناوری اطلاعات و ارتباطات برنامه ریزی نشده است
۲۰.

مطالعه اهداف و مؤلفه های آموزش مهارت های زبانی(خواندن، نوشتن،گوش دادن وسخن گفتن) در برنامه درسی زبان فارسی دوره متوسطه ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال نهم پاییز ۱۳۸۹ شماره ۳۵ 23 - 65

کلید واژه ها: مهارت های زبانی برنامه درسی زبان ملی اهداف و مؤلفه های آموزشی دوره متوسطه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۲ تعداد دانلود : ۴۹۱
هدف پژوهش حاضر، آماده سازی بستری برای تدوین اهداف و مؤلفه های آموزش مهارت های زبانی در برنامه درسی زبان ملّی دوره متوسطه به شکلی منسجم و هماهنگ با دوره های ابتدایی و راهنمایی است. روش پژوهش تحلیل کیفی محتواست. داده ها عبارت اند از برنامه درسی زبان فارسی دوره متوسطه ایران (نسخه سال 1386)، برنامه درسی مهارت های زبانی آمریکا (ایالت نیوجرسی، 2004) و برنامه درسی زبان ملّی استرالیا (ایالت استرالیای غربی، 1998) که با روش کتابخانه ای و فیش برداری از اسناد و مدارک داخلی و خارجی جمع آوری شده است. در این پژوهش، اهداف و مؤلفه های آموزش مهارت های زبانی برنامهدرسی زبان ملّی کشورهای یاد شده، در چارچوب رویکردهای مستقل از بافت و ایدئولوژیک، به دقت تحلیل و بررسی و مشخص شد که اهداف و مؤلفه های آموزش مهارت های زبانی برنامه درسی زبان ملّی آمریکا و استرالیا  با تأثیر از ویژگی های رویکرد ایدئولوژیک تدوین شده اند، در حالی که اهداف و مؤلفه های آموزش مهارت های زبانی برنامه درسی زبان ملّی ایران(آگاهانه یا ناآگاهانه) بیشتر واجد ویژگی های رویکرد مستقل از بافت است و تعداد ویژگی های مرتبط با رویکرد ایدئولوژیک آن کم است. در این مقاله پس از بحث درباره ویژگی های برنامه درسی زبان ملّی کشورهای یاد شده، که متأثر از رویکرد ایدئولوژیک به سواد است، به نقاط قوت و ضعف اهداف و مؤلفه های آموزش مهارت های زبانی برنامه درسی زبان ملّی ایران پرداخته می شود .  

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان