محمد پورکیانی

انقلاب اسلامی ایران به عنوان سرآغاز ورود دین در اداره جامعه در دوران معاصر، نیاز شدیدی به نظریه پردازی در مورد چگونگی استفاده از منابع مختلف دینی و بشری در علوم اجتماعی دارد. حکمت متعالیه ملاصدرا با جمع و مبرهن کردن منابع مختلف معرفت راه را برای استفاده از عقل و عرف هموار کرده است ولی دقت ها و تقریرهای گوناگون اندیشمندان صدرایی موجب تفاوت در میزان استفاده از عقل و عرف می شود. این تحقیق نشان می دهد که نظر علامه طباطبایی در اعتباری دانستن گزاره های حقوقی و نظر استاد مصباح یزدی در حقیقی دانستن آن ها، تأثیر روشنی در میزان استفاده از منابع مختلف حقوقی خواهد داشت، به نحوی که اعتبارات مورد تأیید علامه، موجب رونق عرف و موضع استاد مصباح موجب کم رنگ شدن عرف و قوت برداشت های ثابت و عقلانی در حقوق خواهد شد. با اثبات امکان و مطلوبیت استفاده از عقل و عرف، مکتب حقوقی ما از مکاتب طبیعی و واقع گرایی فاصله گرفته و به مکتب اجتهادی نزدیک می شود.

هدف از این پژوهش بررسی تأثیر عامل زیرساخت و مدیریت بر توسعة مشارکت ورزشی دانشجویان دانشگاه های دولتی کشور بود. روش تحقیق از نوع توصیفی پیمایشی است و جامعه آماری شامل تمام متخصصان حوزة ورزش دانشگاه ها (مدیران، مربیان، استادان تربیت بدنی و...) بودند. نمونة آماری بر اساس کفایت آماری لازم برای مدل سازی (150<n) به صورت هدفمند انتخاب و در مورد آنها نظرخواهی شد (328=n). ابزار پژوهش، پرسش نامة محقق ساخته ای مشتمل بر 63 گویه بود که بر اساس مطالعة کتابخانه ای و مصاحبة اکتشافیِ نیمه هدایت شده تنظیم گردید و سه عامل زیرساخت توسعه (چهار بُعد)، مدیریت (چهار بُعد) و مشارکت (سه بُعد) را در بر می گرفت. پس از تأیید روایی محتوایی ابزار توسط متخصصان، ضریب پایایی (96/0=ɑ) نیز از طریق تحلیل عاملی (روایی سازه) تأیید شد و داده ها با آزمون فریدمن و معادلات ساختاری در سطح 05/0P≤ تحلیل شدند. نتایج نشان داد که برای توسعة مشارکت ورزشی دانشجویان، اهمیت عامل مدیریت توسعه (49/0±01/4) بیشتر از عامل زیرساخت توسعه (51/0±90/3) است. تحلیل عاملی تأییدی نیز نشان داد که سازة پژوهش، برازش مطلوبی دارد. ضمناً بر اساس مدل معادلات ساختاری، عامل مدیریت توسعه با ضریب 23/3 بر مشارکت ورزشی و با ضریب 99/0 بر توسعة زیرساخت ها و زیرساخت توسعه نیز با ضریب 69/2 بر مشارکت ورزشی تأثیر مستقیم و معنی داری داشتند. به نظر می رسد مدیریت ورزش دانشگاهی، مقدم بر بسترسازی سخت افزاری و نرم افزاری، با مداخلة مدیریتی مناسب می تواند سبب مشارکت ورزشی دانشجویان شود.

اصولیون شیعه برخلاف اخباریون و فقهای اهل تسنن رویکرد معتدلی در استفادهی توامان عقل، نقل و عرف برگزیدهاند و با تکیه بر آن به مدیریت فقهی اعتقاد دارند، هرچند در مورد میزان و دلیل اعتبار آن اختلافاتی وجود دارد؛ مثلا در موضوع سیرهی عقلا برخی آن را دارای حجیت ذاتی دانسته و پایبندی به آن را واجب میدانند و برخی دیگر آن را فرع بر تایید شارع میدانند. فقهای اصولی کنونی قدمهای بلندی در رشد فقه مدیریتی جامعه برداشتهاند. امام خمینی(ره) با طرح مباحث «تحول موضوعات» و «احکام حکومتی» و شهید صدر(ره) علیه نیز با طرح موضوع «منطقه الفراغ» و «تفکیک معاملات و عبادات»، امکان استفاده از عقل و عرف را در مواردی تجویز میکنند. با اثبات امکان و مطلوبیت استفاده از عقل و عرف در فقه و به تبع در تحلیلهای حقوقی، قدرت تطابق و مدیریت فقه و حقوق شیعه برای جوامع و زمانهای مختلف بیشتر اثبات میگردد.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی رابطه بین جو سازمانی دانشکدهها و گروههای تربیت بدنی و روحیه کارآفرینی در دانشجویان پسر تربیت بدنی دانشگاههای ایران بوده است. روش پژوهش با توجه به ماهیت تحقیق، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق مدیران، استادان و دانشجویان پسر دانشکدهها و گروههای تربیت بدنی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال تحصیلی 86-1385 بودهاند که تعداد 47 نفر از اعضای هیات علمی دانشکدهها و گروههای تربیت بدنی و 150 دانشجوی پسر مقطع کارشناسی تربیت بدنی از طریق نمونهگیری طبقه ای و به صورت تصادفی انتخاب شدند. به منظور گردآوری دادهها، دو پرسشنامه جو سازمانی هالپین و کرافت و روحیه کارآفرینی استفاده شد. ضریب پایایی پرسشنامهها به ترتیب 84/0 و 87/0 برآورد شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون آماری t تک نمونه ای و رگرسیون چندمتغیری مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داده که جو سازمانی دانشکدهها و گروههای تربیت بدنی بیشتر به جو باز سازمانی گرایش داشته است. شاخصهای روحیه کارآفرینی (خلاقیت، عزت نفس، انگیزه پیشرفت، منبع کنترل درونی، آینده نگری و خطرپذیری) در دانشجویان بالاتر از حد متوسط بوده است (05/0p<). همچنین، میان جو سازمانی و روحیه کارآفرینی دانشجویان رابطه مثبت و معنیداری وجود داشته است (05/0p< ، 533/0r=). در ارتباط با شاخصهای جو سازمانی، سه مولفه صمیمیت، عدم جوشش و بازدارندگی پیش بینی کنندههای معنی دار روحیه کارآفرینی بودهاند (05/0 p<، 07/30F=). اما میان شاخصهای روحیه (805/0t=، 429/0p=)، کناره گیری (274/1-t=، 215/0p=)، نفوذ (989/1-t=، 058/0p=)، تاکید برتولید (299/1-t=، 206/0p=) و مراعات (519/0-t=، 609/0p=) با روحیه کارآفرینی رابطه معنیداری مشاهده نشده است. در مجموع نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد که دانشکدهها و گروههای تربیت بدنی به جو سازمانی باز، گرایش بیشتری داشتهاند و به نظر میرسد که جو سازمانی باز در رشد و پرورش روحیه کارآفرینی در دانشجویان موثر بوده است.