دال مرکزی در گفتمان سربداران خراسان؛ تحلیل گفتمان نامه شیخ حسن جوری به امیر محمّدبیک (بر پایه نظریه لاک لائو و موفه) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
نهضت سربداران خراسان (737ه . ق. 783ه . ق.) مهم ترین نهضت آزادی بخش ایران در قرن هشتم است. تزلزل و ناپایداری این دولت مستعجل و فراز و فرودهای ایدئولوژیک آن سؤال های بزرگی را پیش روی محققان قرار داده است. گفتمان این نهضت، مانند همه گفتمان های سیاسی اجتماعی، دارای دو مرحله غیرِمستقر (پیش از استقرار حکومت) و مستقر (پس از استقرار حکومت) است. در این مقاله تلاش شده است نامه شیخ حسن جوری به امیر محمّد بیک، برادر ارغون شاه، به عنوان یکی از مهم ترین اسناد گفتمان غیرِمستقر سربه داران، تحلیل و به برخی از پرسش های بالا از جمله تأثیر شرایط مکانی و زمانی در این جنبش، مفاهیم سیاسی و مذهبی آن و عامل وحدت بخش به نیروهای پراکنده مردمی، ذیل یک گفتمان واحد پاسخ داده شود. برای پاسخ به این پرسش ها از شیوه تحلیل گفتمان لاک لائو و موفه بهره خواهیم برد که در آن هم، مفاهیم یک گفتمان، مانند جابه جایی دال ها، سوژه سیاسی، اسطوره و تصور اجتماعی، قابلیت دسترسی و اعتبار، غیریت و حاشیه رانی، دال های خالی و هژمونی، حول محور "دال مرکزی" شکل می گیرند. پس از بررسی ها روشن می شود که در گفتمان غیرِمستقر سربداران، دال های مرکزی، ظلم ستیزی و برابری جویی هستند. شیخ خلیفه و شیخ حسن جوری، به عنوان مهم ترین شخصیت های این گفتمان، با تکیه بر گفتمان های تشیع و تصوف، اسطوره ای مبتنی بر ظلم ستیزی شیعیانه و برابری جویی عارفانه خلق کردند و آن را به تصور اجتماعی تبدیل نمودند. بقیه مفاهیم این گفتمان نیز، حول همین دال های مرکزی، متمرکز می شوند. در خلال مقاله علاوه بر این نامه، از منابع و اسناد تاریخی دیگر نیز در جهت تحلیلی شامل، استفاده شده است.Nodal Point in Non-Established Discourse of Sarbedaran Discourse Analysis of Sheikh Hassan Jouri ̓s letter to Amir Ahmad Beiek (Based on Laclau and Mouffe's Theory)
Sarbedaran movement (873Ah-737Ah) is the most important movement of Iran in eighth century. Insecurity and transience of this transient government and its ideological ups and downs raise a big question for researchers. The discourse of this movement, like every socio-political discourse, has two non-established stages (before the establishment of government) and established stage (after the establishment of the government). We have tried in this article to analyze Sheikh Hassan Jouri ̓s letter to Amir Mohammad Beiek, Arqoun shah ̓s brothers as one of the most important documents of Sarbedaran non-established discourse and to answer some above questions such as the influence of spatial and temporal conditions in this movement , its political and religious concepts and unifying factor to the scattered popular forces following a single discourse. To answer these questions we will use Laclau and Moff analysis method in which all the concepts of a discourse such as the movement of dislocation of signifiers, political subject, social myths and conception, accessibility and credibility, otherness, empty signifier and hegemony are formed around "Nodal Point". After the reviews, it becomes clear that in non-established discourse of Sarbedaran Anti-authoritarianism and equality are the nodal points. Sheikh Khalifeh and Sheikh Hassan Jouri as the most important characters of this discourse have created Shiite anti-authoritarianism and mythical equality and converted it to social concept relying on Shiism and Sufism discourses. Other concepts of this discourse are also focused around these nodal points. During the article some other historical sources and documents in addition to this letter have used to self-inclusive analysis.
تبلیغات
