مطالعه و تحلیل شهرسازی غزنه در دوره غزنویان براساس منابع تاریخی و مطالعات باستان شناسی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
غزنه کهن با پیشینه فرهنگی غنی، منطقه ای است باستانی که در شرق ایران فرهنگی قرار دارد. این منطقه از قرن سوم تا ششم ه . ق. تحولات بزرگ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را به خود دیده و در گذر زمان عرصه تاخت وتاز سلسله های قدرتمند بوده است. در منابع تاریخی، همواره از غزنه به عنوان یکی از گذرگاه های اصلی در حد واسط خراسان و هند یاد شده است. هدف از این پژوهش، بررسی مهم ترین آثار غزنه در عهد غزنویان با تکیه بر شواهد باستان شناسی و منابع تاریخی است. مهم ترین ویژگی های شهرسازی غزنه و سهم این شهر از فتوحات غزنویان در شکوفایی و رونق آن، اصلی ترین پرسش های این پژوهش است که باید به آن پاسخ داده شود. پژوهش پیش رو، به روش تاریخی توصیفی تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که از جمله دلایلی که موجب شد این شهر در دوره فرمانروایی حاکمان غزنوی متحول شود، ثروت هند بوده که جایگاه ویژه ای در شکوفایی اقتصادی، فرهنگی و شهرسازی غزنه داشته است. موقعیت غزنه بر سر راه تجاری هند، با بازارها و کاروانسراها، آن را به عنوان یک بارانداز تجاری مطرح کرده بود. این شهر در سده های نخستین اسلامی با توجه به شکل گیری حکومت مستقل ترک نژاد غزنوی، شاهد تحولات هنری و شهرسازی ویژه ای بوده است؛ احداث میدان اجتماعات، کاخ ها، مناره ها، باغ های حکومتی و خصوصی و مساجد باشکوه از جمله این موارد است. بنابر نتایج تحقیق، غزنه کهن در شمال شرقی، جنوب شرقی و غربی شهر امروزی غزنه گسترده بوده است.Investigation and analysis of Ghazni urbanism in the Ghaznavid period based on historical sources and archaeological studies
Ancient Ghazni, with a rich cultural background, is an ancient region located in the east of cultural Iran. This region has witnessed significant political, social, and cultural changes from the third to the sixth century AH and has been the arena of powerful dynasties over time. According to historical sources, Ghazni has always been mentioned as one of the main crossings between Khorasan and India. This article aims to study the most important works of Ghazni in the Ghaznavid era based on Archaeological evidence and historical sources. The essential features of Ghazni urbanism and The city's share of Ghaznavid's conquests in its prosperity are the central questions of this research that must be answered. The present study has been done in a historical-descriptive-analytical method and based on library sources. The results show that one of the reasons that caused the city to change during the rule of Ghaznavid rulers was the wealth of India, which had a special place in the economic, cultural, and urbanism prosperity of Ghazni. Ghazni's location on India's trade route and markets and inns made it a commercial area. In the first centuries of Islam, due to the formation of the independent government of the Ghaznavid Turks, this city has witnessed special artistic and urbanism; These include the construction of squares, palaces, minarets, government, and private gardens, and Magnificent mosques. According to the research results, ancient Ghazna was widespread in the northeast, southeast, and west of the modern city of Ghazni.
تبلیغات
