هدف پژوهش حاضر، اولویت بندی کارکردهای تحصیلات دانشگاهی براساس ترکیبی از نظریه ی تطبیق علت - پیامد و نظریه ی کنش اجتماعی پارسونز است. روش تحقیق پیمایشی و در پرسشنامه ی محقق ساخته، مقیاس برش قطبین به کار گرفته شده است. در این روش، از 471 جوان شهر گناباد خواسته شده است تا براساس محرک "فارغ التحصیل دانشگاه" به کارکردهای تحصیلات دانشگاهی نمره دهند. پاسخگویان کارکردهای تحصیلات دانشگاهی را "در حد متوسط" ارزیابی کرده اند. کارکرد اجتماعی (کسب منزلت و موقعیت های بهتر اجتماعی)، فرهنگی (کسب دانش و داشتن ذهن باز و خلاق)، سیاسی (قدرت فردی و سازمانی) و اقتصادی (فرصت شغلی مناسب، درآمد کافی و کارایی در جامعه) به ترتیب، در اولویت کارکردهای تحصیلات دانشگاهی از دید این جوانان قرار دارند. جنسیت، سن، مقطع تحصیلی (دانش آموز، دانشجو و فارغ التحصیل)، وضعیت تأهل، وضعیت اشتغال و علاقه برای ورود به دانشگاه، بر میزان کارکردهای تحصیلات دانشگاهی از منظر جوانان مؤثر است و عوامل فوق در رگرسیون رتبه ای، در مجموع، حدود 13 درصد تغییرهای متغیر وابسته را تبیین می کنند.