ارزیابی کیفی روند توسعه بر بافت پیرامونی مکان مقدس با تأکید بر خیابان امام رضا (ع) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
از دیرباز مکان های آیینی نقش اصلی در توسعه و ریخت شهر ایفا می کرده اند اما امروزه رشد سریع شهرها به ویژه شهرهای بزرگ منجر به تغییر و تحولات گسترده کالبدی، فعالیتی و عملکردی شده است. این تحولات باعث شده عرصه های عمومی شهری که روزگاری مقر شیرین ترین خاطرات مردم و عظیم ترین رویدادها و مهم ترین مکان برای رویارویی شهروندان بوده است، به گذرگاه هایی ناآشنا، بی روح و سخت بدل شوند؛ به گونه ای که قدرت کشف و درگیری انسان با فضا را از میان برده اند .محور آیینی امام رضا (ع) به عنوان آستانه ورود به مکان مقدس، یک محور فعال شهری در بافت سنتی شهر است که از دوره پهلوی تاکنون کیفیت دسترسی به این مرکزیت را تعریف کرده و از مهم ترین ارزش های مکان مندی فضا برخورداراست. اما امروزه به دلیل تحولات کالبدی و شکاف هایی که با گذشته تاریخی خیابان به وجود آمده، هویت مکانی محور را خدشه دار کرده است. هدف از این مقاله، ابتدا تبیین عوامل مؤثر بر عدم تداوم هویتی مکان وسپس بررسی مؤلفه ها و ویژگی هایی است که به منظور ایجاد مکان مندی در محور امام رضا (ع)، نیازمند بازتعریف دوباره در فضا هستند. روش پژوهش تحلیلی-توصیفی و بر مبنای اسناد، منابع کتابخانه ای و مشاهدات میدانی است. یافته های پژوهش نشان می دهد تداوم کالبدی در محور امام رضا (ع) ضمن حفظ جنبه های هویتی و جلوگیری از گسست تاریخی محور با گذشته خود، قادر به حل مشکلات ارتباطی- عملکردی به بهترین نحو است. به طوری که استمرار مکان مندی در محور، ملزوم به وجود این ویژگی ها بوده و فقدان هرکدام موجب تضعیف مکان مندی ودر نتیجه منظر آیینی محور می شود.A Qualitative Assessment of the Peripheral Texture Development of a Holy Site (Case study: Imam Reza Street)
Since old times, religious places have played a key role in the development and configuration of cities. However, the rapid development of cities, especially big cities, has led to widespread structural, operational, and functional developments. These developments have turned the public urban arenas, once the scene of the most pleasurable public memories and large-scale events and the most important places for citizens’ gatherings, into unfamiliar, spiritless, and harsh environments, which have eliminated the human power of discovery and involvement with space. Imam Reza’s religious axis [street], which acts as the entrance into the holy site, is considered an active urban axis located in the traditional texture of the city. This axis, characterized by spatial placeness values, has defined the quality of accessibility to this central site since the Pahlavi era. In the meantime, structural developments, together with the rifts in the historical past of the street, have disrupted the spatial identity of the axis. This article aims to explain the factors affecting the discontinuity of the place identity and investigate the components that need to be redefined in space to create placeness in the Imam Reza axis. The research used a descriptive-analytical method based on documents, library sources, and field observations. The findings revealed that structural continuity in the Imam Reza axis preserves identity characteristics, prevents the historical disruption of the axis with its past, and can also resolve communication-functional problems. That said, the continuity of the axis’s placeness requires these characteristics, and the loss of each undermines placeness and the religious landscape of the axis as a whole.
تبلیغات
