چارچوب مدیریت منظر راهبردی شهرهای حرم-مقام (موردپژوهی: شهر قم) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
شکل گیری موانع بصری در برابر مناظری که امکان رؤیت بارگاه ائمه معصومین(ع) را به عنوان مهم ترین نشانه شاخص شهر فراهم می آورند، نابودی «مناظر راهبردی» را دربردارد و در مشاهد مشرفه ای که محیط به بارگاهی مقدس هستند به عنوان «شهرهای حرم- مقام»، سبب فقدان هویت می گردد. این امر خود دلیلی بر ازبین رفتن حس تعلق، امنیت، غنا و زیبایی بصری، آرامش ذهنی، خاطره انگیزی و دیگر کیفیاتی است که از نمایش شکوهمند بنای بارگاه در لایه های مختلف شهر حاصل می شود. درحالی که باوجود بی توجهیِ ساخت وساز معاصر به این حریم های مقدس، کماکان از طریق اقداماتی ماهرانه می توان از ارزش آن ها به عنوان ثروت های فرهنگی-تاریخی حفاظت کرد و حتی این گنجینه های ملی و فراملی را بهبود بخشید. در پژوهش حاضر از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی، گردآوری اطلاعات کتابخانه ای-پیمایش میدانی و از تکنیک های تعریف هندسی و حفاظت از مناظر برگزیده، طرح های مدیریت بصری، آنالیز ارتفاعی پروفیل در GIS و همچنین ارزیابی بصری کیفی QVA استفاده شده است و با تدوین چارچوب مدیریت منظر راهبردی شهرهای حرم مقام، سندی ارائه شده که به واسطه آن بتوان طی فرایندی کاربردی، سازمان بصری شهر را در مقیاس های کلان، میانی و خرد انتظام بخشید؛ به نحوی که به ارتباط بصری بین عرصه های عمومی شهر و عنصر شاخص بارگاه بیانجامد. پی جویی فرایند مذکور در شهر قم که مناظر راهبردی آن در معرض تهدید قرار دارد، به تعیین مناظر، ارائه راهنمای مدیریت بصری و محاسبه ضوابط ارتفاعی برای حوزه های حساس به ابنیه بلندمرتبه منجر شده است. این پژوهش سند مذکور را متضمن حفاظت و مدیریت مناظر راهبردی شهر دانسته و به منظور مدیریت و سازماندهی بصری دیگر شهرهای حرم مقام هم چون مشهد، کربلا، نجف و ... پیشنهاد می شود سند چارچوب مدیریت بصری به عنوان برنامه ای کارآمد در دستورکار قرار گیرد.Strategic View Management Framework of Sacred Cities (Case Study: City of Qom)
Visual obstruction of views that make it possible to see the shrine of the Imams (PBUH), the city’s strategically important landmark, results in the destruction of “Strategic Views.” Moreover, it causes a lack of identity in “Sacred Cities,” and leads to a loss of sense of belonging, safety, delight, peace, memorability, and other qualities obtained from the glorious display of the shrine building in different layers of the city. However, precise measurements can protect and enhance the value of these national and transnational treasures as cultural-historical heritage. This research is descriptive-analytical. In data collection, the bibliographic method and survey were used. In analysis, techniques of geometric definition for protection of selected views, visual management plans, height analysis of profiles in GIS, and qualitative visual assessment were used. Accordingly, by compiling the strategic view management framework of sacred cities, a document was presented that can be used in a practical process to organize the sacred city’s visual discipline on a large, medium, and small scale. This creates a visual connection between the city’s public spaces and the shrine. Focusing on this process in the city of Qom, where strategic views are under threat, has led to the identification of views, the provision of visual management guidance, and the calculation of height criteria for sensitive areas to high-rise buildings. The application of this framework in Qom has led to the identification of 16 viewing places (3, 2, 8, and 3 panoramic, linear, inside-river, and townscape viewing places, respectively) as well as 18 viewing locations and 26 strategic assessment points. The present research considers this document to guarantee the protection and management of the city’s strategic view. Moreover, to arrange and organize the visual discipline of other sacred cities, such as Mashhad, Karbala, Najaf, etc., it is suggested that the visual management framework document be put on the agenda as an efficient plan.
تبلیغات
