داوطلبی اهرمی کارآمد برای پیشبرد اهداف سازمان های ورزشی می باشد. پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل نگاشتی بازگشت سرمایه اجتماعی مبتنی بر نقش داوطلبین در سازمان های ورزشی و با استفاده از طرح نظام مند نظریه داده بنیاد و برمبنای رویکرد نگاشت شناختی فازی انجام شده است. جامعه مورد تحقیق کلیه صاحبنظران صنعت ورزش، مدیران و مسئولین ورزشی، اساتید دانشگاهی و خبرگان در حوزه ورزش داوطلبی بودند که نمونه های پژوهش با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب و حجم نمونه مورد نیاز براساس معیار اشباع نظری تعیین شد. مصاحبه های عمیق و نیمه ساختاریافته با 13 نفر (رسیدن به اشباع نظری و کفایت) انجام و پس ازشناسایی شاخص اصلی و فرعی در بازگشت سرمایه اجتماعی بر مبنای نقش داوطلبی ورزشی برای دست یابی به اعتبار پژوهش ترکیبی از معیارهای درگیری پیوسته و طولانی مدت، مشاهده مداوم، بازبینی (کنترل) همکاران، ذهنیت پیش رونده، مشارکت شرکت کنندگان و استفاده از منابع اطلاعاتی چندگانه مورد توجه پژوهشگران قرار گرفت. به منظور بررسی پایایی پژوهش، از روش توافق دو کدگذار و کدگذاری پژوهشگر استفاده و بر اساس دانش خبرگان، روابط بین مفاهیم در قالب نقشه های شناخت فازی ترسیم شد. برای رسم نقشه های شناختی فازی و محاسبه شاخص های مربوط به آن از نرم افزارهای Excel، FCMapper و FCM EXPERT استفاده گردید. شاخص های مربوط به نقشه های شناختی بیانگر این بود که منابع انسانی، توسعه شخصی و مدیریت منابع مالی به ترتیب دارای بیشترین درجه مرکزیت می باشند؛ بدین معنی که بیشترین تاثیرگذاری را در بازگشت سرمایه اجتماعی مبتنی بر نقش داوطلبی ورزشی دارند.
