شناسایی و امکان سنجی پهنه های مساعد برای ایجاد مراکز اقامتی گردشگری با استفاده از مدل (AHP) و (GIS) (مطالعه موردی: دهستان گلمکان شهرستان چناران) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

    بر اساس آمار و گزارش های سازمان جهانی گردشگری، امروزه جریان گردشگری به یکی از پررونق ترین و گسترده ترین فعالیت های اقتصادی جهان تبدیل شده به طوری که در بیش از 150 کشور، یکی از پنج منبع اصلی درآمد و ارزآوری محسوب می شود. در همین راستا فعالیت های مربوط به میهمان داری و پذیرایی گردشگران یکی از بخشهای اصلی اقتصاد گردشگری را تشکیل می دهد که ظرفیت بالایی برای ایجاد اشتغال و درآمد بویژه در نواحی روستایی دارا می باشد. باتوجه به این مهم و همچنین اثرات مثبت فعالیت های گردشگری دراقتصاد محل و زندگی افراد کم برخوردار، شناخت ظرفیت های گردشگری نواحی و مناطق به منظور ساماندهی فعالیت ها و مکان های گردشگر پذیر در جهت افزایش رضایت گردشگران و نشت اقتصادی بیشتر برای جامعه میزبان و همچنین حفاظت زیست بوم ها اهمیت فراوان یافته است. در این رهگذر این پژوهش شناسایی پهنه های مساعد و مجاز دهستان گلمکان شهرستان چناران به عنوان یک تفرجگاه پیرامون شهری را به منظور استقرار اقامت گاه های دائم و موقت گردشگری هدف قرار داده است. روش انجام پژوهش توصیفی – تحلیلی با اهدف کاربردی است که از طریق مطالعات اسنادی و میدانی محقق شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل سلسله مراتبی (AHP) و همچنین نرم افزار GIS استفاده شده است. در روش سلسله مراتبی AHP ابتدا عوامل مؤثر پهنه بندی به کمک متخصصین مربوطه شناسایی و سپس بوسیله روش سلسله مراتبی، وزن دهی شده و در انتها معیارهای (لایه ها) بدست آمده با توجه به وزن هر معیار بوسیله توابع overley در نرم افزار GIS تلفیق شده و امتیاز هر پهنه با توجه به کل عوامل مؤثر و وزن آنها بدست آمده است. نتایج پژوهش نشان می دهد معیارهای طرح شده عمدتاً بر بنیان جاذبه های طبیعی ناحیه استوار است براین اساس پهنه های موجود در دهستان گلمکان جهت استقرار مراکز اقامتی و کمپ های گردشگری به سه دسته ممنوع، مشروط و مجاز تقسیم می شود. از یافته های دیگر پژوهش وجود تنها 17 درصد پهنه های مجاز با پتانسیل بالا برای استقرار مراکز اقامتی است که باید برای سرمایگذاری و احداث تأسیسات مورد توجه قرار گیرد.