بررسی وضعیت بیابانزایی منطقه روداب سبزوار با استفاده از مدل MICD (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

     از مهمترین چالش های بشر در قرن حاضر در ابعاد گوناگون بیابان زایی بوده که از آن تحت عنوان تخریب اراضی نه تنها در مناطق خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب بلکه در مناطق مختلف به ویژه کشورهای در حال توسعه یاد می شود. مناسب ترین روش برای بررسی عوامل مؤثر در تخریب اراضی و شدت بیابان زایی از نظر متخصصان استفاده از مدل های ارزیابی بیابان می باشد. روش های متعددی برای شناسایی مناطق حساس و تهیه نقشه خطر بیابان زایی وجود دارد که از میان آن ها روش MICD انتخاب و بر اساس آن نقشه وضعیت فعلی بیابان زایی برای منطقه روداب سبزوار با وسعت 14/64900 هکتار تهیه شد. در این تحقیق ابتدا بر اساس تلفیق اطلاعات مربوط به نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، تصاویر ماهواره ای و بازدیدهای صحرایی، منطقه مورد مطالعه به 10 رخساره تفکیک گردید که هر رخساره ژئومورفولوژی به عنوان واحد اصلی ارزیابی بیابانزایی مد نظر گرفته شد؛ سپس در هر کدام از واحدهای همگن بیابانی، ارزش شاخص های تعریف شده تکمیل شد و در نهایت با جمع ارزش های مربوط به هر شاخص و بر پایه جداول مبنا، شدت بیابان زایی تعیین و نقشه مربوط به وضعیت کنونی در هر یک از کاربری ها ترسیم شد. نتایج نشان داد که منطقه مورد بررسی از نظر وضعیت کنونی بیابانزایی، در دو کلاس متوسط و زیاد قرار گرفت. از کل منطقه مورد مطالعه؛ کلاس زیاد (IV) با مساحت 93/109003 هکتار (77/65 درصد)، بیشترین سطح منطقه و کلاس کم (II) با مساحت 24/10225 هکتار (17/6 درصد) کمترین سطح منطقه را پوشاند.