تبیین مؤلفه های سرزندگی و دلبستگی در طراحی فضاهای مسکونی سنتی (بافت سنتی تبریز) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مسکن و ساختمان یکی از مهمترین بخش های اقتصادی کشور بوده و طیف گسترده ای از سایر صنایع را برای فعالیت های خویش به همراه دارد. اصلاح الگوی ساخت و ساز، بهره برداری و بازیافت مصالح از دغدغه های مهم کشورها برای توسعه پایدار می باشد. در گذشته تاریخی ایران نیز الگوهای بهینه مسکن (از جمله مصرف انرژی و سازگاری با محیط) وجود داشته که پشتوانه های فرهنگی و اجتماعی خوبی محسوب می شوند. طراحی و تصمیمات فضاهای مسکونی سنتی از عوامل مختلفی هم چون سنت، فرهنگ و اقلیم تأثیر می پذیرد. به این ترتیب، مهمترین هدف تحقیق تبیین مؤلفه های سرزندگی و دلبستگی در طراحی فضاهای مسکونی سنتی می باشد. روش تحقیق مطالعه حاضر توصیفی – تحلیلی بوده که با استفاده از جدول مورگان، 200 نفر از کارشناسان، نخبگان به طور تصادفی انتخاب شدند. روش گردآوری با استفاده از پرسشنامه و روش تجزیه تحلیل از آزمون های آماری، خاکستری، همبستگی و تحلیل مسیر بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها در محیط نرم افزار AMOS و SPSS انجام یافته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که مؤلفه های فرهنگی و محیطی بیشترین رابطه و کمترین رابطه را مؤلفه های کالبدی و عملکردی با رابطه منفی و معکوس دارا می باشند. همچنین مؤلفه های محیطی، عملکردی و بصری دارای بیشترین میزان تأثیرگذاری مستقیم بر فضاهای مسکونی هستند و مؤلفه های اجتماعی، ادراکی از وضعیت مساعدی در فضاهای سنتی بافت مرکز تبریز برخوردار نیستند.