ارزیابی و مدیریت خشکسالی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

پدیده خشکسالی باعث کاهش سریع جریان های سطحی، افت مخازن زیرزمینی، فرسایش آبی و بادی و خاکی، تغییرکیفیت منابع آب وخاک و افزایش بهره برداری از آب های زیرزمینی و نشست زمین می شود، از این رو برای کاهش اثرات این پدیده و مدیریت خطر آن ارزیابی خشکسالی ودوره های آن ضروری می باشد. در این تحقیق داده های بارندگی ایستگاه سینوپتیک شهرستان سراوان در سالهای 1365 تا 1395 مورد استفاده قرار گرفته است و وقوع خشکسالی با استفاده از نمایه هایی همانند شاخص بارش استاندارد، شاخص درصد نرمال، شاخص دهک ها، شاخص CZI چینی، شاخص MCZI چینی اصلاح شده و شاخص عدد Z تعیین شد. در تحقیق حاضر همبستگی خطی بالایی بین سه شاخص SPI، ZSI و CZI به صورت دو به دو مشاهده شده، ولی همبستگی بین شاخص MCZI با سه شاخص ذکر شده در مقیاس های زمانی 24 ماهه و 48 ماهه پایین است. همبستگی بالا و انطباق منحنی های مربوط به سه شاخص SPI، ZSI و CZI حاکی از آن است که این سه شاخص نتیجه مشابهی دارند، ولی MCZIاین گونه نیست. لذا، در مطالعات حتما باید شاخص MCZI را به طور مجزا در نظر گرفت. با روندیابی خشکسالی با شاخص های مختلف، وقوع این پدیده در سال های 1396 تا 1400 به نظر محتمل میباشد، لذا راهکارهای مختلف مدیریت این بحران همانند الگوی کشت سازگار با اقلیم و منابع آب سراوان و ﮐﺸﺖﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮﺧﺸﮑﺴﺎﻟﯽ و بازسازی قنات های سراوان و سایر راهکارهاارائه شده است.