امروزه مناطق آزاد، به خصوص در کشورهای درحال توسعه، به عنوان ابزاری برای ورود به بازارهای جهانی مورداستفاده قرار می گیرند. این مناطق با داشتن بسترهای قوی حمایتی (منابع، قوانین، سیاست ها، ارتباطات و غیره) عملکرد شرکت های مستقر در خود را تحت تأثیر قرار می دهند؛ بنابراین در پژوهش حاضر با نگاهی استراتژیک به این بستر اقتصادی از دو منظر بیرونی (بررسی تأثیر عوامل نهادی) و درونی (بررسی قابلیت های پویای بهره برداری و اکتشاف) به بررسی پایداری در عملکرد شرکت های مستقر در منطقه آزاد انزلی پرداخته شد. به این منظور نظرهای 151 شرکت فعال مستقر در منطقه آزاد تجاری- صنعتی انزلی (هر شرکت یک مدیر ارشد) با استفاده از ابزار پرسشنامه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل صورت گرفته با استفاده از روش معادلات ساختاری و نرم افزار Smart PLS حاکی از آن بود که نخست، عوامل نهادی بر عملکرد پایدار و دوسوتوانی (به عنوان قابلیتی ترکیبی از بهره برداری و اکتشاف) شرکت های مستقر در منطقه آزاد تجاری- صنعتی انزلی اثر دارد. دوم، دوسوتوانی ضمن تأثیر مستقیم، به طور غیرمستقیم نیز بر عملکرد پایدار این شرکت ها تأثیر دارد.
