در نظام جهانی نقش ساختاری سازمان های بین المللی و به ویژه سازمان ملل متحد در زمینه هنجارسازی بین المللی و تأثیرگذاری بر سیاست های خارجی نقش بی بدیلی محسوب می شود. به طوری که، دولت ها با وجود دیدگاه ها و اشکال متفاوت حاکمیت، تلاش دارند رفتار خود را منطبق با هنجارها و قوانین و مقررات سازمان ملل متحد نشان دهند. نظریه نوواقع گرایی که در این مقاله نقش رویکرد نظری پژوهش را ایفا می کند این موضوع را توضیح می دهد که چگونه ساختارها بدون توجه به مختصاتی که به قدرت و موقعیت مربوط می شود، بر رفتار و نتایج تأثیر می گذارند. سازمان ملل متحد با آنکه در عرصه نظام بین المللی دارای موجودیت مستقلی فرض می شود، لیکن کشورهای قدرتمند جهانی همواره با استفاده از نفوذ و قدرت خود، این سازمان را درجهت اهداف و منافع خود، مورد بهره برداری قرار داده اند. این نوشتار روند سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را در قبال شورای امنیت، آژانس بین المللی انرژی اتمی و نهادهای حقوق بشر سازمان ملل متحد مورد بررسی قرار داده است. روندی که بیانگر فراز و فرود در روابط آن با این سازمان بوده است. ارتقای جایگاه جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد با برخی موانع و مشکلات مواجه است که ازجمله آنها می توان به مخالفت قدرت های بزرگ، رقابت کشورهای در حال توسعه، نگاه متضاد و متعارض نخبگان اجرایی و عدم برنامه ریزی لازم در کشور اشاره کرد.
