مهارت های شهروندی

اهداف: با توجه به تاثیر اساسی آموزش و پرورش در جامعه پذیر کردن دانش آموزان، آماده سازی نسل جدید برای ایفای نقش شهروندی در جامعه محلی، ملی و جهانی نیز امری است که از این نهاد آموزشی انتظار می رود. هدف این پژوهش، بررسی میزان تاثیرگذاری محتوای کتاب های درسی علوم اجتماعی در راستای اهداف تعیین شده و میزان ارایه مهارت های تربیت شهروندی در کتاب ها بود. روش ها: این مطالعه تحلیل محتوی در کلیه کتاب های درسی علوم اجتماعی دوره متوسطه در سال تحصیلی 89-1388 انجام شد. براساس عملیات برش، محتوای کتاب های علوم اجتماعی دوره متوسطه طبقه بندی و به 4 بخش متن، تصویر، پرسش و فعالیت تقسیم شدند. برای پردازش داده ها از روش آنتروپی شانون استفاده شد. پس از بهنجارسازی داده ها، بار اطلاعاتی هر مقوله محاسبه و در نهایت، با استفاده از بار اطلاعاتی مقوله ها، ضریب اهمیت هر یک از مقوله ها محاسبه شد. یافته ها: از مجموع 3194 واحد محاسبه شده در محتوای کتاب های درسی علوم اجتماعی دوره متوسطه، تنها 99 واحد به مهارت ویژه شهروندی اختصاص داشت. بیشترین میزان توجه با 31 واحد متعلق به شاخص ""خودآگاهی"" بود. به شاخص ""استفاده درست از امکانات شهری"" هیچ اشاره ای نشده بود. نتیجه گیری: با وجود آنکه برنامه های درسی رسمی و به ویژه علوم اجتماعی در تحقق تربیت شهروندی نقش اساسی ایفا می کنند، بیشتر شاخص های مربوط به مهارت شهروندی از توجه بسیار کمی در محتوای برنامه درسی علوم اجتماعی برخوردار است.

پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر روش اجتماع پژوهی برنامه آموزش فلسفه به کودکان بر پرورش مهارت های شهروندی آنان بر روی 60 دانش آموز پسر پایه سوم ابتدایی یکی از مدارس کرمان انجام شد. دو گروه شاهد و آزمایش به طور تصادفی مشخص گردیدند. برنامه آموزش فلسفه به کودکان به مدت 11 جلسه، به صورت اجتماع پژوهی بر گروه آزمایش اعمال گردید. ابزار جمع آوری داده ها مشتمل بر مشاهده و واقعه نگاری (روش کیفی) و پرسش نامه محقق ساخته (روش کمی) بود. برای بررسی فرضیه پژوهش از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه شاهد استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از روش های آمار توصیفی مانند جدول، نمودار محاسبه شاخص های مرکزی و پراکندگی و آمار استنباطی شامل آزمون t مستقل استفاده شد. با اطلاعات جمع آوری شده در هنگام اجرای برنامه آموزش فلسفه به کودکان، به توصیف های تحلیلی و طبقه بندی تغییرات رفتاری دانش آموزان پرداخته شد. بر اساس نتایج، اجرای روش اجتماع پژوهی برنامه آموزش فلسفه به کودکان، می تواند بر پرورش مهارت های شهروندی دانش آموزان سوم دبستان تأثیر مثبت داشته باشد.

این پژوهش با هدف بررسی میزان برخورداری دانش آموزان دختر پایه سوم متوسطه نظری ناحیه 4 شهر شیراز از مهارت های شهروندی انجام گرفته است. دراین پژوهش ازروش توصیفی از نوع مقطعی استفاده شده است . جامعه ی آماری پژوهش دانش آموزان دختر پایه سوم متوسطه نظری بوده اند ،روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای(با توجه به رشته های تحصیلی) بوده است با استفاده از جدول کرجسی و مورگان نمونه ای برابر با 360 نفر از دانش آموزان انتخاب گردید. ابزار جمع آوری داده ها ،آزمون سنجش مهارت های شهروندی بود که پس از مطالعه مبانی نظری تهیه و تدوین شد و روایی محتوایی آن به وسیله متخصصان علوم تربیتی دانشگاه تعیین گردید. برای تحلیل داده ها از آزمون t تک نمونه ای و تحلیل واریانس استفاده شده است. نتایج بیانگر آن بود که دانش آموزان دختر پایه سوم متوسطه نظری از مهارت های شهروندی در سطحی بالاتر از متوسط برخوردار بوده اند و بین مهارت های شهروندی دانش آموزان دختر پایه سوم رشته های تجربی، علوم انسانی و ریاضی تفاوت معنادار وجود دارد.

در باب فلسفه اغلب ما تصور می کنیم که جز عملی بودن همه چیز هست. فلسفه تعلیم و تربیت مسرت بار کردن زندگی است. مراد از مسرت خوشی های معنوی و پایدار است. کار معلمی نیز معماری فکر و ذهن انسانی است که ساختارهای ذهن و ساختارهای عملی انسان را می سازد. معلم و استاد با آگاهی از روش های صحیح تفکر و پژوهش و کاربرد آنها در زندگی عملی سبب خوشبختی علمی و معنوی مردم می گردند. شادابی و مسرت چنین تلاش هایی˛ بی حد وحصر بوده و همچنین سرچشمه جاودانی در عوالم گوناگون روح و جسم و احساس و خاطره ی معلم و متعلم جریان می یابد. بدین جهت فلسفه تعلیم وتربیت مسرت بار کردن زندگی است. مسرتی که صاحبان آن سختی هر تلاشی را به سبب آن فرح دل انگیز تحمل می کنند. آموزش و پرورش در جوامع امروزی به عنوان کلیدی ترین نهاد آموزشی در جهت توسعه همه جانبه به شمار می رود. چرا که در پرتو آموزش است که انسان ها متحول می شوند. بر پایه نظام آموزشی و تربیتی یک جامعه است که نظم و انضباط اجتماعی حالت نهادی به خود می گیرد و عامه مردم به طرف فرهنگ ترقی و توسعه حرکت می کنند.

در باب فلسفه اغلب ما تصور می کنیم که جز عملی بودن همه چیز هست. فلسفه تعلیم و تربیت مسرت بار کردن زندگی است. مراد از مسرت خوشی های معنوی و پایدار است. کار معلمی نیز معماری فکر و ذهن انسانی است که ساختارهای ذهن و ساختارهای عملی انسان را می سازد. معلم و استاد با آگاهی از روش های صحیح تفکر و پژوهش و کاربرد آن ها در زندگی عملی سبب خوشبختی علمی و معنوی مردم می گردند. شادابی و مسرت چنین تلاش هایی بی حد وحصر بوده و همچنین سرچشمه جاودانی در عوالم گوناگون روح و جسم و احساس و خاطره ی معلم و متعلم جریان می یابد. بدین جهت فلسفه تعلیم وتربیت مسرت بار کردن زندگی است. مسرتی که صاحبان آن سختی هر تلاشی را به سبب آن فرح دل انگیز تحمل می کنند. آموزش و پرورش در جوامع امروزی به عنوان کلیدی ترین نهاد آموزشی در جهت توسعه همه جانبه به شمار می رود. چرا که در پرتو آموزش است که انسان ها متحول می شوند. بر پایه نظام آموزشی و تربیتی یک جامعه است که نظم و انضباط اجتماعی حالت نهادی به خود می گیرد و عامه مردم به طرف فرهنگ ترقی و توسعه حرکت می کنند.

هدف پژوهش حاضر مقایسه دموکراسی آموزشی، فرسودگی تحصیلی و مهارت های شهروندی در بین مدارس دولتی و غیر دولتی ناحیه 1 شهر شیراز بوده است. روش تحقیق علی- مقایسه ای بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی مدارس دولتی و مدارس غیر دولتی  مقطع متوسطه شهر شیراز که تعداد آنها برابر با 70 مدرسه(60 مدرسه دولتی و 10 مدرسه غیر دولتی) می باشد. به منظور تعیین نمونه که از بین  جامعه آماری که شامل دانش آموزان مدارس دولتی و غیر دولتی به روش نمونه گیری خوشه ای 6 مدرسه انتخاب شدند و در مرحله بعد به صورت تصادفی ساده از هر مدرسه 2 کلاس از پایه سوم متوسطه انتخاب شد که جمعا 12 کلاس نمونه آماری را تشکیل دادند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش شامل سه پرسشنامه دموکراسی آموزشی قلتاس و همکاران، فرسودگی تحصیلی برسو و همکاران، مهارت های شهروندی محمد جانی بوده است. جهت تجزیه و تحلیل از از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده  که در سطح آمار توصیفی ( محاسبه فراوانی، درصد، میانگین، انحراف استاندارد) و در سطح آمار استنباطی از روش مستقل استفاده گردید که نتایج نشان داد بین دموکراسی آموزشی در مدارس دولتی  و مدارس غیر دولتی تفاوت وجود دارد، بین فرسودگی تحصیلی در مدارس دولتی و مدارس غیر دولتی تفاوت وجود ندارد. بین مهارت شهروندی در مدارس دولتی  و مدارس غیر دولتی تفاوت وجود دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان برخورداری دانش آموزان ابتدایی از مهارت های اجتماعی و اخلاقی اخلاق شهروندی: مقایسه دیدگاه معلمان زن و دانش آموزان انجام گرفت. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و نحوه گردآوری داده ها از روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی است جامعه هدف دانش آموزان دوره ابتدایی منطقه دو شهر تهران است با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، تعداد نمونه 90 نفر معلم زن و دانش آموزان 350نفر محاسبه شد که از طریق روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است که روایی محتوایی آن توسط اساتید و صاحبنظران حوزه تعلیم و تربیت تایید شد، و برای به دست آوردن پایایی از ضریب آلفای کرانباخ استفاده شد که 841/0 محاسبه گردید. یافته ها نشان می دهد میزان برخورداری دانش آموزان از مؤلفه های مشارکت فعال، همدلی، مسئولیت پذیری بالاتر از حد متوسط و مؤلفه های روابط بین فردی، قدرت تصمیم گیری و تفکر انتقادی پایین تر از حد متوسط است. بین دیدگاه دانش آموزان و معلمان در خصوص میزان برخورداری دانش آموزان از مؤلفه های شهروندی اختلاف معنی داری وجود دارد.