رهیافتی نو در مدیریت آموزشی

هدف پژوهش حاضر، تعیین رابطه ی بین اعتماد سازمانی با عدالت سازمانی ادراک شده دبیران آموزش و پرورش بوده است. روش پژوهش همبستگی بوده و جامعه آماری این پژوهش را کلیه دبیران دوره ی متوسطه آموزش و پرورش شهر اصفهان در سال تحصیلی 89-1388 تشکیل دادند. شیوه ی نمونه گیری، خوشه ای چندمرحله ای بود که در نهایت 363 نفر به طور تصادفی برای پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش دو پرسشنامه ی عدالت سازمانی(etal,1998 Moorman) و اعتماد سازمانی,2003) Ruder) است که روایی آنها به لحاظ محتوا تأمین شده و ضریب اعتبار آنها به روش آلفای کرونباخ به ترتیب معادل 95/0 و 89/0 به دست آمده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری استفاده شده است. به طور کلی یافته های پژوهش نشان می دهد که اعتماد به سازمان، به تنهائی 5% واریانس عدالت تعاملی را تبیین می کند. با ورود اعتماد به مدیر، میزان واریانس تبیین شده به 13% و با ورود اعتماد به همکاران به 18/0% افزایش می یابد. روابط بین اعتماد به سازمان، اعتماد به مدیر و اعتماد به همکاران با عدالت 05/0 P< معنی دار بوده است. به طور کلی نتایج پژوهش نشان می دهد که شاخص GFIبرابر با 95/0 و شاخص AGFI برابر با 8/0 بود که حاکی از برازندگی مطلوب مدل تجربی پژوهش می باشد

سرعت تغییرات محیط در ابعاد درونی و بیرونی، منجر به اتخاذ راهبردهای نوینی از جمله یادگیری، کیفیت و خلق دانش توسط سازمان ها شده است. به طوری که بین وجود چنین ویژگی هایی و قابلیت ادامه حیات و رقابت پذیری آنها رابطه ی مثبت و معناداری وجود دارد. مفاهیم یادگیری سازمانی و سازمان یادگیرنده سابقه ای بیش از سه دهه دارند و با وجود الگوها و مدل های مختلف، همچنان نیاز به الگویی که بتواند ارتباط این دو مفهوم را به صورت شفاف تبیین کند، محسوس است. در مقاله ی حاضر که از جمله مقالات مفهومی می باشد، سعی شده با استفاده از روش پژوهش تحلیلی، این نقیصه با ارائه ی الگویی یکپارچه که برگرفته از نظریات تعدادی از صاحب نظران برجسته در حوزه مربوطه می باشد، برطرف گردد. الگوی مذکور شامل سه بخش می باشد؛ در بخش اول توانمندسازهای یادگیری به عنوان زیربنای ایجاد سازمان یادگیرنده با رویکردی منبع محور مطرح شده است که شامل دو سطح سازمانی(ساختار) و غیرسازمانی(افراد) می باشد و برگرفته از نظریه واتکینز و مارسیک است. در بخش فرآیند، نظریه ی یادگیری سازمانی هابر به عنوان پیونددهنده ی توانمندسازها و عملکرد تشریح شده است و بخش عملکرد به ترسیم ویژگی های سازمان یادگیرنده تحت عنوان مفهوم ""هرم سازمان یادگیرنده"" با توجه به نظریات افرادی همچون سنگه و نانوکا اختصاص یافته است. باتوجه به رویکرد نظام گرای حاکم بر طراحی مدل و لحاظ نمودن توانمندسازها، فرآیند و عملکرد به عنوان ابعاد اصلی آن، به نظر می رسد به عنوان اولین مطالعه ی صورت گرفته در این زمینه، بتواند در درک بیشتر مفاهیم مذکور راهگشا باشد. این مقاله با ارائه ی پیشنهادهایی کاربردی و پژوهشی خاتمه می یابد

پژوهش حاضر با هدف سنجش تجارب زیست شده متخصصان علوم تربیتی از برنامه درسی تربیت شهروند فعال برای دوره ی تحصیلی راهنمایی در کشور ایران انجام گرفته است. این پژوهش یک پژوهش کیفی از نوع تجربه زیست شده یا همان پدیدار شناختی بوده است. شرکت کنندگان در این پژوهش شامل متخصصان علوم تربیتی کشور بوده که مطالعاتی در حوزه ی تربیت شهروندی داشته اند. روش نمونه گیری با استفاده از تکنیک گلوله برفی انجام گرفته که در مصاحبه ای با 6 نفر متخصص آغاز شده و تا زمان اشباع اطلاعات ادامه پیدا کرد. جمع آوری اطلاعات، به وسیله ی مصاحبه ی نیمه ساختار یافته توسط دستگاه ضبط صدا انجام شده و داده ها با رویکرد توصیفی- تفسیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. از مهم ترین یافته های این پژوهش، تدوین چهارچوب برنامه ی درسی شهروندی فعال با استفاده از مدل کلایزی می باشد که حداقل 4 عنصر اهداف، محتوا، روش تدریس و شیوه های ارزشیابی برنامه درسی تربیت شهروندی فعال برای دوره تحصیلی راهنمایی را پوشش می دهد. در عنصر اهداف، رئوس هدف های تربیت شهروندی فعال در سه حیطه ی شناختی، عاطفی و روان حرکتی مطرح شده است. همچنین در عنصر محتوا نیز تاکید صاحب نظران بر لحاظ کردن موضوعات و مصادیقی بوده که به کسب دانش، نگرش و توانش در حوزه ی شهروندی فعال منجر شود و در عنصر روش های تدریس نیز بر روش های فعال و مشارکتی تاکید شده است. در رابطه با عنصر ارزشیابی نیز بر تلفیقی از شیوه-های ارزشیابی کیفی و کمی، بر خود ارزشیابی و ارزشیابی مستمر به عنوان شیوه های ارزشیابی مطلوب برای تربیت شهروندی فعال تاکید شده است

بررسی نتایح تحقیقات مربوط به ممیزی سیستم های آموزشی براساس استاندارد بین المللی ایزو 10015، بیانگر آن است که یکی از عوامل اصلی ناکارآمدی برنامه های آموزش ضمن خدمت کارکنان، عدم به کارگیری روش ها و تکنیک های نیازسنجی آموزشی دقیق و عینی می باشد. در این مقاله تلاش شده تا ضمن شناخت نیازهای آموزشی شغل کارشناس مالی موسسه مالی و اعتباری مهر، تکنیک نیازسنجی آموزشی شغل محور به طور کاربردی به عنوان ابزاری جهت گذر از شبه نیازسنجی به نیازسنجی آموزشی واقعی تشریح گردد. این تحقیق از نظر هدف ازانواع تحقیقات کاربردی محسوب می شود. برای بررسی نظرات متخصصان از روش تحقیق زمینه یابی استفاده شده است. جامعه ی آماری مورد بررسی در این تحقیق، کلیه مدیران و کارشناسان ارشد مالی موسسه مالی و اعتباری مهر در سراسر کشور به تعداد 61 نفر بوده است. با استفاده از فرمول کوکران، تعداد نمونه ی لازم 21 نفر می شود که برای جلوگیری از افت نمونه، تعداد 30 نمونه انتخاب شد. نمونه گیری با روش خوشه ای چندمرحله ای انجام شد. به این ترتیب که در ابتدا از میان استان هایی که خوشه ها را تشکیل می دادند، چند استان انتخاب شده و تعداد نمونه لازم برحسب سهم آن استان به صورت تصادفی از میان شعب مختلف انتخاب شده است. برای جمع آوری داده های مورد نیاز پژوهش از دو پرسشنامه ی محقق ساخته استفاده شد که پرسشنامه ی اول حاوی تعداد 30 گویه براساس شرح وظایف و پرسشنامه ی دوم مربوط به نیازهای استاندارد آموزشی مبتنی بر اولویت های مورد تایید مدیران و کارشناسان ارشد موسسه مالی و اعتباری مهر، حاوی 27 عنوان نیاز آموزشی بود. نتایج تحقیق نشان داد که از مجموع عناوین نیازهای آموزشی، کمترین نیاز مربوط به آشنایی با اصول سرپرستی با 29.5% فاصله از استانداردهای آموزشی و بیشترین نیاز مربوط به آشنایی با مباحث بانکداری الکترونیکی با 60% فاصله از استاندارد آموزشی می باشد. از رهیافت این بررسی و به جهت افزایش میزان موفقیت به کارگیری این روش در سایر سازمان ها، پیشنهاد می شود که قبل از انجام نیازسنجی آموزشی شغل محور، با توجه به اهمیت شرح وظایف در شناسایی استانداردهای آموزشی، دیدگاه خبرگان شغلی و نیز نتایج شبکه شغلی در حوزه ی مورد مطالعه، مورد بررسی قرارگیرد.

در این تحقیق با روش توصیفی از نوع زمینه یابی به بررسی عوامل مؤثر در ایجاد کارآفرینی در استان لرستان پرداخته شده است. از بین کارآفرینان استان که تعداد آنها برابر آمارنامه سازمان های ذی ربط در بخش خدمات 386 نفر، بخش صنعت 1206 نفر و بخش کشاورزی 1825 نفر و جمعاً 3417 نفر می باشند، تعداد 245 نفر با استفاده از جدول کرجسی و مورگان(خدمات 31 نفر، صنعت 86 نفر و کشاورزی 128نفر) تعیین و با روش تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب و به وسیله ی دو پرسشنامه ی محقق ساخته، یکی برای آزمون کارآفرینی و دیگری شناخت عوامل، مورد بررسی قرار گرفتند. در تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون خی دو، محاسبه ی میانگین رتبه ها و آزمون فریدمن استفاده گردید. نتایج نشان داد که عوامل عمده ی روان شناختی مؤثر در کارآفرینی، عزم و اراده و نیاز به کسب موفقیت و عوامل عمده ی جامعه شناختی، کسب جایگاه اجتماعی و جو خانوداگی هستند. عامل عمده در سیاست های دولت، سیاست های تشویقی - ترغیبی است و بخش خدمات از نظر کارآفرینی در رتبه اول استان قرار دارد. هم چنین تحلیل زمینه ی تربیتی عوامل، با عنایت به پیشینه ی تحقیق نشان داد که وجود عوامل اثرگذار، حاصل تربیت درست خانوادگی و آموزش رسمی است و جهت اعتلای این عوامل، توجه به آموزش های رسمی به عنوان بازوی پیش برنده ی کارآفرینی کاملاً ضروری است

تحقیق حاضر، به منظور مقایسه ی دبیرستان های دولتی و غیرانتفاعی ناحیه 3 شیراز به لحاظ برخورداری از ویژگی های سازمان یادگیرنده در سال تحصیلی 2011-2010 انجام شده است. روش تحقیق توصیفی– پیمایشی می باشد. جامعه ی آماری شامل کلیه دبیران و مدیران مدارس متوسطه دولتی و غیرانتفاعی ناحیه 3 شیراز می باشد. بدین منظور با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای 273 نفر از جامعه ی موردنظر انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده، پرسشنامه ی سازمان یادگیرنده می باشد که دربرگیرنده ی اصول پنج گانه پیتر سنج(آرمان مشترک، مدل های ذهنی، تسلط فردی ، یادگیری تیمی، تفکر سیستمی) است. جهت برآورد روایی از روایی صوری و محتوایی استفاده گردید. پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ مورد محاسبه قرار گرفت و مقدار آلفای کرونباخ 88/0 می باشد. از آمار توصیفی(فراوانی و درصد فراوانی) برای بیان توصیف داده ها وآمار استنباطی (آزمون t مستقل) برای بررسی تفاوت بین دبیرستان های دولتی و غیرانتفاعی استفاده گردید. از تجزیه و تحلیل دیدگاه دبیران و مدیران نتایج زیر به دست آمد: بین دبیرستان های دولتی و غیرانتفاعی ناحیه 3 شیراز از نظر ویژگی تفکر سیستمی تفاوت معنادار وجود دارد و در سایر مؤلفه ها(تسلط و قابلیت شخصی، الگوهای ذهنی، آرمان مشترک و یادگیری تیمی) تفاوت معناداری وجود ندارد. ویژگی آرمان مشترک در دبیرستان های دولتی بیشتر از دبیرستان های غیرانتفاعی است.

پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر داستان های فلسفی ایرانی، غیرایرانی و داستان های عادی بر رشد تفکر فلسفی کودکان پایه اول ابتدایی شهر شیراز اجرا شده است. در این پژوهش از روش تحقیق نیمه-آزمایشی استفاده شده است، با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای 54 دانش آموز پسر و 41 دانش آموز دختر از ناحیه یک آموزش وپرورش شیراز انتخاب و در گروه های داستان های فلسفی ایرانی، غیرایرانی و داستان های عادی، با توجه به جنسیت تقسیم شدند(6گروه). ابتدا پیش آزمون تفکر فلسفی فیلیپ کم روی گروه ها اجرا شد، سپس گروه ها به مدت 10 هفته تحت آموزش های لازم قرار گرفتند و در انتها پس آزمون بر روی آنها اجرا شد. نتایج حاصل از این تحقیق با استفاده از روش نمره-ی افزوده، آزمونt، تحلیل واریانس و آزمون تعاقبی شفه نشان داد که فرضیه ی اول پژوهش مبنی بر تاثیر داستان های فلسفی ایرانی بر رشد تفکر فلسفی دانش آموزان اول ابتدایی تایید شد (07/2 = t ، 04/0 P)، فرضیه ی دوم پژوهش مبنی بر تاثیر داستان های فلسفه غیرایرانی بر رشد تفکر فلسفی دانش آموزان پایه اول تایید نشد. نتایج فرضیه ی سوم نشان داد که دانش آموزانی که با کتاب های فلسفی ایرانی آموزش دیده اند، نسبت به دانش آموزانی که کتاب های فلسفی غیرایرانی یا عادی را مورد استفاده قرار داده، از میانگین بالاتری در تفکر فلسفی برخوردارند. فرضیه چهارم پژوهش، میانگین بالاتر تفکر فلسفی پسران را در مقایسه با دختران در داستان های فلسفی ایرانی نشان داد و بالاخره در فرضیه ی آخر، تفاوت معنی داری بین پسران و دختران که داستان های غیرایرانی را استفاده کرده بودند، دیده نشد.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی میزان اجرای ویژگی های سازمان بوروکراسی و تمایلات دیوان سالارانه ی مدیران مدارس شهر تهران بوده است. روش تحقیق حاضر از لحاظ هدف، تحقیق کاربردی و از لحاظ نحوه ی گردآوری داده ها، تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی مقطعی می باشد. جامعه ی آماری مورد مطالعه در این پژوهش شامل کلیه ی مدیران مدارس مقطع راهنمایی و دبیرستان پسرانه ی شهر تهران بوده که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، تعداد 154 نفر به عنوان گروه نمونه انتخاب و داده های مورد نیاز به وسیله ی پرسشنامه ی محقق ساخته جمع آوری گردید. روایی ابزار مورد استفاده، با استفاده از روایی محتوا و نظر متخصصین و پایابی ابزار نیز با روش ضریب آلفای کرونباخ به دست آمده است. نتایج تحلیل داده های جمع آوری شده، حاکی از آن است که ویژگی های سازمان بوروکراسی در حد متوسط اجرا می شود و میزان تمایلات دیوان-سالارانه ی مدیران در حد زیاد می باشد و بین ویژگی های شخصی مدیران(سن، سابقه ی کاری، سابقه ی مدیریت و ... ) با تمایلات دیوان سالارانه رابطه ی معنی داری وجود ندارد. از نتایج این تحقیق می توان در اصلاح و بهبود ساختار سازمانی نظام آموزشی استفاده کرد.

هدف تحقیق حاضر، تعیین رابطه بین سلامت سازمانی با استقرار مدیریت مدرسه محوری مدارس متوسطه شهر شیراز بوده است. نوع تحقیق کاربردی و از حیث روش توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری تحقیق مدیران متوسطه، شامل مدیران مدارس(دخترانه-پسرانه) و (دولتی-غیرانتفاعی) نواحی چهارگانه ی شهر شیراز که تعداد 310 نفر در سال تحصیلی 90-89 بوده اند، درنظر گرفته شده است. تعداد 175نفر نمونه با استفاده از جدول مورگان با روش تصادفی طبقه ای انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری اطلاعات، دو پرسشنامه شامل پرسشنامه ی سلامت سازمانی با 44 سوال و پرسشنامه ی مدیریت مدرسه محوری با 42 سوال است. پایایی پرسشنامه ی سلامت سازمانی از طریق آزمون آلفای کرونباخ در سطح 84/0 و پرسشنامه ی مدیریت مدرسه محوری در سطح 85/0 محاسبه شده است. اطلاعات حاصل با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی نظیر آزمون همبستگی پیرسون، آزمون پارامتری t (دو نمونه ای) و برای آزمون نرمال بودن داده ها از نمودار احتمال نرمال و آزمون نرمال بودن اندرسن- دارلینگ تجزیه و تحلیل شد، نتایج به دست آمده نشان داد: 1) بین تمامی ابعاد سلامت سازمانی(یگانگی نهادی، مراعات، ساخت دهی، حمایت منابع و نفوذ مدیر، روحیه و تاکید علمی) با استقرار مدیریت مدرسه محوری رابطه وجود دارد. 2) بین میزان سلامت سازمانی با استقرار مدیریت مدرسه محوری در مدارس متوسطه ی دولتی و غیرانتفاعی شهر شیراز، تفاوت معناداری وجود دارد 3) بین میزان سلامت سازمانی با استقرار مدیریت مدرسه محوری در مدارس متوسطه ی دخترانه و پسرانه شهر شیراز تفاوت معناداری وجود ندارد. 4) بین سلامت سازمانی(سطح نهادی، اداری و فنی) مدارس متوسطه شهر شیراز با استقرار مدیریت مدرسه محوری رابطه وجود دارد که این رابطه در سطح نهادی کم و در دو سطح اداری و فنی قوی می باشد. 5) بیشترین ارتباط با متغیر استقرار مدیریت مدرسه محوری را گویه ی ساخت دهی از سطح اداری سلامت سازمانی و کمترین ارتباط را میزان یگانگی نهادی از سطح نهادی سلامت سازمانی دارد.

این پژوهش با هدف تحلیل محتوای کتاب تاریخ معاصر ایران از بعد تفکر انتقادی انجام شده است. برای انتخاب مؤلفه های تفکر انتقادی از روش توصیفی و برای تجزیه و تحلیل محتوای کتاب از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه ی آماری در این پژوهش، محتوای کتاب درسی تاریخ معاصر ایران شامل 2818 جمله بوده که به دلیل محدود بودن جامعه ی آماری، نمونه ی آماری نیز همان جامعه ی آماری می باشد. ابزار جمع آوری اطلاعات، سیاهه ی تحلیل محتوای کتاب درسیِ تاریخ معاصر ایران بوده که بر اساس مبانی نظری تهیه و روایی آن توسط متخصصان علوم تربیتی تایید شده است. واحد تحلیل نیز جملات مندرج در متن کتاب درسی تاریخ معاصر ایران بوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که درمجموع، در محتوای کتاب درسی تاریخ معاصر ایران 63/34% جمله ها با تفکر انتقادی ارتباط داشته که از این میزان 14/22% به بعد شناختی، 88/6% به بعد عاطفی و 61/5% به بعد عملکردی اختصاص دارد. نتایج یافته ها حاکی از آن است که درصد توزیع مؤلفه های تفکر انتقادی در محتوای کتاب درسی تناسب نداشته است، همچنین میزان توجه به بعد شناختی، حدود سه برابرِ میزان توجه به بعد عاطفی و بعد عملکردی بوده که این وضعیت متناسب با آموزش تفکر انتقادی نمی باشد.