عملیات

صنایع الکترونیک با توجه به ویژگی های منحصر به فردش، تنها صنعتی است که دارای رشد 15درصد در جهان است. این صنعت از نظر تحول و نوآوری بیش ترین درصد پیشرفت را به خود اختصاص داده، به طوری که پدید آمدن محصولات جدید الکترونیکی، تحولات عظیمی را در زندگی بشر ایجاد کرده است [1]. تنوع محصولات الکترونیک مصرفی، استفاده از تکنیک های پیچیده بازاریابی، استفاده از فناوری های تولید و محصول و سایر پیشرفت های فناورانه باعث گردیده که این محصولات با گروه عظیمی از مشتریان، بتوانند بازارهای بسیاری را کسب کنند [2]. از آن جا که شرکت های تولید کننده محصولات الکترونیک مصرفی در کشور با چالش های متعددی مواجه هستند، در این مقاله سعی می شود مشکلات و وضعیت فعلی صنایع الکترونیک مصرفی کشور مورد شناسایی قرارگیرد. براساس یافته های این پژوهش، وضعیت این صنعت در کشور رو به رکود و مواجه با چالش های اساسی، ازجمله ضعف فناوری تولید، فشار رقبای خارجی و ... است و پیشنهادهایی جهت رفع مشکلات این صنایع ارائه گردیده که مهم ترین آن ایجاد انجمن صنایع الکترونیک مصرفی کشور متشکل از چند انجمن موجود به صورت یک نهاد غیردولتی فعال است که به جهت دهی و اطلاع رسانی بازار و فناوری صنایع کمک کند.

هدف این مطالعه، بررسی نگرش کشاورزان سیب زمینیکار نسبت به عملیات کشاورزی پایدار بوده است. این تحقیق به روش پیمایشی انجام گرفت. جمعیت مورد مطالعه آن بهره برداران 24 هزار هکتار از اراضی سیب زمینیکاری دشت اردبیل واقع در شهرستان های اردبیل، نمین و نیر بوده اند. اندازه نمونه شامل 140 نفر بود که با استفاده از فرمول کوکران تعیین گردید. نمونه گیری به روش طبقه ای انجام گرفت. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه بود که روایی آن به کمک متخصصین ترویج و آموزش و کارشناسان کشاورزی به دست آمد. پایایی ابزار تحقیق با یک مطالعه راهنما (آلفا 87/0) بدست آمد. نتایج نشان داد که پاسخگویان نسبت به اصول کلی پایداری و عملیاتی، نظیر ضرورت حفاظت از آب و خاک، اثرات منفی نهاده های شیمیایی کشاورزی، رعایت تناوب زراعی، اثرات زیست محیطی عملیات بیرویه کشاورزی و ضرورت حفظ محیط زیست به مثابه اولویت اصلی، نگرش مثبتی داشتند. ولی نسبت به ضرورت کاهش کاربرد فناوریهای مدرن کشاورزی، کاهش مصرف کودها، سموم و عملیات خاکورزی نگرش منفی داشتند و در مورد سایر عملیات کشاورزی مورد بررسی نگرش متوسطی داشتند. تحلیل همبستگی نشان داد که نگرش پایداری با متغیرهای منابع کسب اطلاعات، مشارکت ترویجی و تحصیلات رابطه مثبت و با متغیرهای سن و تجربه در کشاورزی رابطه منفی معنیداری داشت ولی با متغیرهای مصرف نهاده های شیمیایی کشاورزی و شرایط مزرعه رابطه معنیداری نداشت که بیانگر تناقض نگرش و عمل آنان است.

تدوین، اجرا وکنترل راهبرد سه بخش به هم وابسته الگوی جامع مدیریت راهبرداست که ترکیب آنها موجب اثربخشی خواهد شد. اما مطالعات مختلف نشان می دهند که بسیاری از برنامه های تدوین شدهبه مرحله اجرایی نرسیده اند و یا آنکه فقدان الگو و دید جامع به اجرایی شدن برنامه راهبرد باعث راکد ماندن آنها شده است. از این رو نیاز به بسترسازی و مقدمه سازی برای انتقال راهبردها از مرحله تدوین به مرحله عملیات در برنامه های راهبرداحساس می شودکه مساله اصلی این تحقیقاست. در واقع این تحقیق به دنبال شناسایی الگویی است که واسطه بین تدوین استراتژی سازمان و کسب و کار و عملیات باشد. به عبارت دیگر شرایط اجرایی شدن برنامه های راهبرد را درسازمان ها تعیینکنند. اجرایی شدن به معنای بسترسازی و مقدمه سازی برای انتقال از مرحله تدوین به مرحله عملیات است. در این تحقیق برای از روش نظریه داده بنیاد و برای طراحی الگو از چارچوب مدل پارادایم نظریه داده بنیاد اشتراس و کوربین استفاده شده است. در جایی که مبانی نظری کافی وجود نداشته باشداستفاده از این روش توصیه شده است و از آنجا که اجرایی شدن برنامه های راهبرد فاقد مبانی نظری کافی می باشد لذا روش نظریه داده بنیاد برای این تحقیق انتخاب شد. مشارکت کنندگان در این تحقیق از سه سازمانی که دارای برنامه راهبرد مدون بوده و آن را اجرایی کرده بودند انتخاب شده اند. مشارکت کنندگان 23 نفر از مدیران، معاونان و مشاوران تدوین کننده هستند که با آنها مصاحبه شده است و براساس آن نظریه و الگوی اجرایی کردن برنامه های راهبرد تدوین و طراحی شده است. الگوی طراحی شده نیز در نهایت به تایید مشارکت کنندگان و ناظرین (تعدادی از اساتید دانشگاه) رسیده است. نظریه اجرایی شدن برنامه های راهبرد چرایی و علت اجرایی شدن برنامه های راهبرد را نشان می دهد. اجرایی شدن برنامه های راهبرد تابعی از تدوین مشارکتی، تعهد اجرایی مدیران، فضای سازمانی و عوامل درونی است. تدوین مشارکتی (مشارکت نیروی انسانی در تدوین، ایجاد انگیزه برای مشارکت، تشکیل کمیته های راهبری، تدوین کننده ماهر) شرط علی برای ایجاد تعهد اجرایی مدیران است. تعهد اجرایی (اعتقاد مدیران به برنامه، تعهد برای اجرای برنامه،تدوین مناسب، اهداف روشن، برنامه امکان پذیر) مقوله محوری و مهم ترین عامل در اجرایی کردن برنامه های راهبرد است. فضای سازمانی (فرهنگ سازمانی، فرهنگ بومی یکسان،انتخاب دقیق کارکنان، ثبات مدیریت) به عنوان بسترحاکم به همراه عوامل درونی (استمرارآموزش های تخصصی و ایجاد آمادگی در کارکنان برای پذیرش استراتژی ها،ارتباطات،آموزش قبل از اجرا) به عنوان شرایط مداخله گر به همراه تعهد اجرایی با تأثیر همزمان، شرایط را برای اعمال مدیریت تغییر (تغییرات ساختاری و فرایندی) مهیا می کنند. پیامد مدیریت تغییر، اجرایی شدن برنامه های راهبرداست. نتیجه اجرایی کردن برنامه های راهبرد، تعریف پروژه های عملیاتی، ترسیم نقشه های راهبرد و یا اولویت بندی پروژه ها می باشد. سازمان ها با اجرای گام به گام این الگو می توانند برنامه های راهبرد را به مرحله عملیات منتقل نمایند و فاصله بین تدوین و عملیات را تکمیل کنند.

دین مبین اسلام، دینی کامل، شامل و فراگیر است که در تمام زمینه های زندگی بشری راهکار عملی و ابزار و برنامه های عینی ارائه نموده و یکی از عرصه های مورد توجه و عنایت قرآن کریم، مسئله فرماندهی و هدایت نیروها در عرصه های دفاعی-نظامی بوده است. امام خمینی به عنوان زعیم و رهبری اسلامی پس از فترت نسبتاً طولانی دوران پر فروغ حکومت صدر اسلام و خلفای اسلامی، بار دیگر در مشرق زمین طلوع کرد و بیرق بر زمین مانده حکومت شیعی- اسلامی را در جهان برافراشت. این حرکت انقلابی از آن رو دارای اهمیت است که این مرجع عالیقدر، با رهبری و هدایت نیروهای نظامی کشور در مسئولیت «فرماندهی کل قوا» عملاً توانایی و اقتدار یک رهبر دینی را در امور خطیر حکومتی و نظامی اثبات، و پاسخ عینی و مثبت این سؤال را که «آیا دین می تواند متولی امور سیاسی- نظامی مردم نیز باشد؟»، در عمل به بشریت ارائه نمود. در این پژوهش، وجوه «راهبردی، تاکتیکی و عملیاتی» فرماندهی آن رهبر فقید و فرهیخته در جنگ تحمیلی هشت ساله رژیم بعثی عراق علیه کشورمان به عنوان الگویی کامل برای همة رهبران و فرماندهان نظامی در حکومت اسلامی ترسیم گردیده است.

نقش مهم و حیاتی توپخانه در پیروزی جنگ های مختلف بر هیچ کس پوشیده نیست به طوری که فرماندهان یگان های عمل کننده توانایی خود را برای انجام مأموریت با توجه به عامل اصلی توان رزمی و قدرت آتش موردسنجش قرار می دهند. این قدرت آتش در میدان نبرد به وسیله توپخانه صحرایی به دست می آید. هدف این پژوهش تبیین چگونگی عملکرد توپخانه صحرایی نزاجا در هشت سال دفاع مقدس می باشد. نوع پژوهش کاربردی و روش اجرای آن تاریخی با رویکرد تحلیلی- توصیفی نگاشته شده و تلاش دارد عملکرد توپخانه صحرایی نزاجا در هشت سال دفاع مقدس مشروح بیان نماید. جامعه آماری پژوهش شامل تعداد 14 نفر از کارکنان رسته توپخانه صحرایی نزاجا که از افراد شاخص و برجسته حال حاضر بوده و در عملیات های مختلف هشت سال دفاع مقدس حضورداشته می باشد. جمع آوری داده ها از طریق مصاحبه با صاحب نظران و مطالعه منابع موجود صورت پذیرفته است. نتایج پژوهش نشان داد که در بیشتر عملیات ها نقش توپخانه ارتش یک نقش تعیین کننده و سرنوشت ساز بود و یگان های توپخانه صحرایی نزاجا مأموریت خود را در هشت سال دفاع مقدس در پشتیبانی از یگان های مانوری به خوبی به انجام رسانیده اند و در تمام عملیات هایی که ارتش یا سپاه پاسداران جداگانه و یا به صورت مشترک انجام داده اند حضور فعال و تعیین کننده ای و اثرگذار داشته اند.

فرماندهی، کنترل، ارتباطات، رایانه ها، اطلاعات، تبادل اطلاعات، مراقبت و شناسایی(C4I2SR)  مفهوم جدیدی است که با بهره گیری از مزایای فناوری اطلاعات (IT)  توسط ارتش کشورهای مختلف دنیا مورد استفاده قرار گرفته است. با استفاده از این مفهوم، ارتش ها به دنبال بهره گیری از تبدیل ماحصل اطلاعاتی از طریق فناوری اطلاعات به مزیت رقابتی به وسیله فناوری برتر هستند تا به کمک شبکه مستحکمی از نیروهای  گسترش یافته بتوانند بهره لازم را ببرند. این مفهوم بر این اساس بنا شده است که قدرت و توان یک نیروی نظامی متناسب است با گستردگی شبکه اطلاعاتی مابین جنگ افزارها، حسگرها و عناصر فرماندهی و کنترل. در عصر اطلاعات، قدرت بطور روزافزونی ناشی از به اشتراک گذاری اطلاعات، دسترسی به اطلاعات و سرعت عمل در این زمینه است که همگی توسط نیروهای شبکه فراهم می گردد. C4I2SR روش فکری نوینی را در ارتباط با چگونگی انجام ماموریت و چگونگی سازماندهی و ارتباطات مابین تمامی سطوح استراتژی ، عملیاتی و تاکتیک جنگ در اختیار می گذارد. این مقاله نیز که با شیوه تحلیلی– توصیفی نقش C4I2SR  جنگهای نوین بخصوص سناریو پاکستان و هند مورد بررسی قرار می دهد

پدیده جنگ در کلیه منابع، اشاره به منازعه مسلحانه دارد و با پیشرفت تکنولوژی شیوه های جنگ نیز تغییر کرده است. تفاوتی که دفاع مقدس با سایر جنگ ها داشت در انتخاب شیوه ها و تاکتیک منحصربه فرد است. مؤثرترین تاکتیک در صحنه نبرد نیز استفاده از تک شبانه است. این پژوهش با عنوان «نقش عملیات شبانه در پیروزی عملیات های هشت سال دفاع مقدس و کارکرد آن در جنگ با آمریکا» مورد توجه محقق قرار گرفته است. سؤال اصلی عبارت است از «تک های شبانه چه تأثیری در پیروزی عملیات های هشت سال دفاع مقدس داشته است؟». این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و روش تحقیق توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است. در بخش گردآوری اطلاعات درباره هشت سال دفاع مقدس و تک شبانه، با استفاده از روش کتابخانه ای و مراجعه به اسناد و مدارک موجود در حد مقدور تلاش شده است اطلاعات مورد نیاز گردآوری و تحلیل محتوا شود. نتایج حاصل نشان داده که تک شبانه توانسته با محدود کردن توانایی های رزمی، توپخانه ای و زرهی دشمن و نفر و تجهیزات انسانی کارامد، خود را جایگزین تک روزانه کند، در واقع تک شبانه می تواند در شرایط نامتقارن جایگزین تک روزانه شود.

هدف از این مطالعه شناسایی میزان شفافیت یعنی چگونگی سهولت دسترسی به اطلاعات عمومی در زمینه ی الزامات زیست-محیطیِ قراردادهای بالادستی نفت وگاز در حقوق ایران و آمریکا است . علاوه بر مطالعه کتابخانه ای و اسنادی ، با تأکید بر روش دلفی ، از پرسشنامه حاوی 24 پرسش که زمینه های شفافیت قوانین را در چرخه ی حیات پروژه ی هیدروکربنی شامل تأییدیه یا مجوزها، عملیات و خاتمه بررسی می کند ، استفاده شده است. پرسشنامه توسط شرکت "وورلی پارسونز " و با همکاری API تهیه شده و مورد تأیید حوزه های حقوقی ده کشور در پژوهشی مشابه قرارگرفته است . جامعه آماری شامل 12 خبره ی حوزه برگزیده شده اند . هنگام تأییدیه اجرای پروژه هیدروکربنی در دو کشور، ارزیابی زیست محیطی الزامی است اما این مجوز در ایران با بکارگیری کمتر از ده نفر، 75000 دلار هزینه دارد ولی در آمریکا با پنجاه تا صد نفر دو میلیون دلار صرف آن می شود. در ایران بر خلاف آمریکا، قانون آزادی گردش اطلاعات زیست-محیطی وجود ندارد. در مرحله عملیات پروژه، الزامات زیست محیطی آمریکا به مراتب از شفافیت بیشتری برخوردارند. در مرحله خاتمه پروژه در ایران، برنامه پایان پروژه در دسترس همگان نیست حال آنکه در آمریکا همه به آن دسترسی دارند. در مجموع ایران 9 امتیاز و آمریکا 26 امتیاز شفافیت دارند و بنا براین در چرخه حیات پروژه ی هیدروکربنی آمریکا به مراتب شفاف تر از ایران عمل می کند.

پدیده جنگ در کلیه منابع، اشاره به منازعه مسلحانه دارد و با پیشرفت تکنولوژی شیوه های جنگ نیز تغییر کرده است. تفاوتی که دفاع مقدس با سایر جنگ ها داشت در انتخاب شیوه ها و تاکتیک منحصربه فرد است. مؤثرترین تاکتیک در صحنه نبرد نیز استفاده از تک شبانه است. این پژوهش با عنوان «نقش عملیات شبانه در پیروزی عملیات های هشت سال دفاع مقدس و کارکرد آن در جنگ با آمریکا» مورد توجه محقق قرار گرفته است. سؤال اصلی عبارت است از «تک های شبانه چه تأثیری در پیروزی عملیات های هشت سال دفاع مقدس داشته است؟». این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و روش تحقیق توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است. در بخش گردآوری اطلاعات درباره هشت سال دفاع مقدس و تک شبانه، با استفاده از روش کتابخانه ای و مراجعه به اسناد و مدارک موجود در حد مقدور تلاش شده است اطلاعات مورد نیاز گردآوری و تحلیل محتوا شود. نتایج حاصل نشان داده که تک شبانه توانسته با محدود کردن توانایی های رزمی، توپخانه ای و زرهی دشمن و نفر و تجهیزات انسانی کارامد، خود را جایگزین تک روزانه کند، در واقع تک شبانه می تواند در شرایط نامتقارن جایگزین تک روزانه شود.

در بند 1 ماده 1 قانون بانکداری بدون ربا (بهره) استقرار نظام پولی و اعتباری بر مبنای حق و عدل ( با ضوابط اسلامی) به منظور تنظیم گردش صحیح پول و اعتبار در جهت سلامت و رشد اقتصاد کشور از اهداف اصلی قانون  شمرده شده است، اما به رغم گذشت 40 سال از اجرای قانون نه تنها این اهداف محقق نشده، بلکه فاصله رسیدن به آن مضاعف شده است؛ هرچند قانون بانکداری تغییری نکرده، ولی آیین نامه ها و بخش نامه های مربوط به عملیات بانکی به طور مداوم در حال تغییر و به روزرسانی است، لیکن با این حال هنوز بانکداری به عنوان مشکل اول اقتصادی کشور مطرح است و نتوانسته به اهداف خود دست یابد. بنابراین، در این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی، مطابق  موازین اسلامی عملیات بانکی بانکداری بدون ربا بررسی و مشخص شد که بر خلاف موازین اسلامی، غلبه رویکردهایی مانند حفظ ساختار نظام عملیات بانکی رباخواری، نگرش ابزاری به قرارداد، بی عدالتی، اجحاف در حق مشتری و جریمه انگاری بر عملیات بانکی بدون ربا، آن را از محتوی تهی کرده است.

حملات میکروبی و زیستی، خطرناک ترین تهدیدات علیه امنیت و سلامت یک کشور است. به دلیل پنهان ماندن تهاجم و دشواری تشخیص وقوع تهدیدات زیستی علیه جمعیت غیرنظامی بسیار هراس آور است و قطعاً در برنامه پدافند غیرعامل باید اقدامات اساسی برای مقابله با تهدیدات بیولوژیکی، صورت گیرد. هدف اصلی مقاله تبیین اقدام های اساسی آجا در دفاع بیولوژیکی است این تحقیق به روش توصیفی و زمینه ای- موردی با رویکرد کمی انجام شده و از نوع توسعه ای- کاربردی است. ابزار گردآوری پرسشنامه و روش جمع آوری اطلاعات، میدانی و کتابخانه ای است، داده ها در محیط نرم افزار SPSS وارد و با استفاده از روش های آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شده است. جامعه آماری بر اساس نظر خبرگان 200 نفر می باشد. بر اساس یافته های تحقیق، آجا باید 4 اقدام کلان و 8  اقدام بخشی دفاع بیولوژیک آینده را انجام دهد. با توجه به اقدامات کلان و بخشی یاد شده، تعداد 43 اقدام اجرایی به ترتیب اولویت برای دفاع بیولوژیک به دست آمده است. اولویت اقدامات کلان و چهارگانه آجا عبارتند از: عملیاتی- آماد و پشتیبانی- آموزشی و ساختاری. بر اساس اقدامات کلان و چهارگانه، تعداد 8 اقدام بخشی به ترتیب اولویت بدست آمده است: نظامی- مردم یاری- بهداشت و درمان-  اقدامات ستادی- آموزش عمومی- اقدامات صفی- آموزش تخصصی و تجهیزات عمومی. با توجه به نتایج تحقیق، تعداد 16 پیشنهاد کاربردی بیان شده است.

پیشرفت شتابان فناوری های هوش مصنوعی ظرفیت های فناورانه دولت را بسط داده اند، و کاربست این فناوری ها در عرصه های مختلفِ کارویژه هایِ دولت به نحو شگرفی شتاب گرفته است. بی تردید فرایند کشورداری (حکمرانی، مدیریت و عملیات) مبتنی بر فناوری های هوش مصنوعی ضرورت اجتناب ناپذیر عصر فعلی است و مهم ترین سازِکار راهبری و اداره کشور و جامعه در آینده نه چندان دور خواهد بود. هوش مصنوعی و فناوری های مرتبط با آن می تواند کیفیت، سرعت و بهنگامی حکمرانی، مدیریت و عملیات اجرایی را به شدت تحت تاثیر قرار دهد و دستاوردهای عظیمی را نصیب کشور کند. در این نوشتار می خواهیم برخی از این دستاوردها را مورد بررسی قرار دهم.

جنگ جهانی دوم محلی برای تبلور و حضور پژوهش عملیاتی بود ، فرماندهی نظامی در انگلستان از گروهی از دانشمندان دعوتی به عمل آورد تا در مسائل سوق الجیشی و تدابیر جنگی مربوط به دفاع زمینی و هوایی کشور مطالعه نمایند. هدف آنها تعیین مؤثرترین روش استفاده از منابع محدود نظامی بود.

سخن سردبیر: کیفیت نظام کشورداری هر حکومتی ضامن موفقیت هر کشوری است. تعامل سازنده ساحت حکمرانی، مدیریت و عملیات در شبکه اداره کشور از قبل خط مشی ها، راهبردها و رویه رمز این موفقیت است. ایران اسلامی مانند سایر کشورها در مسیر این موفقیت با چالش های بزرگی روبه رو است. فهم این چالش ها و راهکارهای تقویت قابلیت کشورداری در کشور می تواند برای جامعه علمی و عملی کشور مفید باشد. هدف این نوشتار تحقق این مهم است.

ضامن موفقیت اثربخش فرآیند کشورداری، میزان «بلوغ حکمرانی ملی» است زیرا خط مشی ها، تنظیم گرها و استانداردهای اقامه شده حکمرانی، محمل اصلی کیفیت اِعمال اداره امور عمومی بر کشور، شکل، محتوا و چگونگی انجام عملیات رتق و فتق امور جامعه محسوب می شود. براین اساس فهم «بلوغ حکمرانی ملی» برای خط مشی گذاران، سیاستمداران، مدیران، کارکنان و جامعه به طور کلی امری اساسی است. نویسنده با الهام از مفهوم بلوغ حکمرانی سازمانی، مفهوم «بلوغ حکمرانی ملی» را تئوریزه کرده است. این نوشته بر چیستی و ابعاد «بلوغ حکمرانی ملی»، زمینه سازان آن و دستآوردهای ظهور و بروز آن در فرآیند کشورداری متمرکز است. در پایان راهبردهایی برای سنجش و ارتقاء «بلوغ حکمرانی ملی» ارائه خواهد شد. پردازش مفهوم این پدیده در تولید دانش در حوزه کشورداری و همین طور ارتقاء کیفیت عمل کشورداری منشاء اثر خواهد بود.