مطالب مرتبط با کلیدواژه

سوریه


۶۱.

قاعده منع توسل به زور و حملات آمریکا و متحدانش به سوریه در خلال سال های 2014 تا 2018(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات حقوق عمومی دوره ۵۰ بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ 311 - 332

کلیدواژه‌ها: توسعه تدریجی قواعد مرتبط با استفاده از زور دفاع مشروع سوریه قاعده منع توسل به زور داعش قطعنامه 2249 شورای امنیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۵۳۵
حملات متعدد ائتلاف آمریکایی به سوریه طی سال های 2014 تا 2018 که با بهانه جویی های مختلف اعم از مبارزه با داعش یا نوعی از مداخله بشردوستانه به منظور مقابله با کاربرد ادعایی تسلیحات شیمیایی صورت گرفته، تمامیت بند 4 ماده 2 منشور ملل متحد را خدشه دار ساخته است. نظریات حقوقی مختلف و البته غیرقابل قبولی از جمله «تئوری عدم تمایل و عدم توانایی»، «تئوری بسط مفهوم دفاع مشروع دسته جمعی عراق علیه داعش در خاک سوریه»، نظریه «ابهام خلاقانه و سازنده قطعنامه 2249» و «تئوری رضایت ضمنی» در توجیه حملات ائتلاف به رهبری آمریکا علیه مواضع داعش در خاک سوریه طرح شده است. در خصوص حمله به آنچه تأسیسات سلاح های شیمیایی دولت سوریه نامیده شده، به استدلال هایی همچون «اقدامات تلافی جویانه به منظور مقابله با کاربرد تسلیحات شیمیایی»، «مداخله بشردوستانه در بستر اجرای کنوانسیون سلاح های شیمیایی» و «تمایز میان مشروعیت و قانونی بودن مداخله نظامی» به صورت صریح یا ضمنی استناد شده است. این نوشتار به منظور پاسخگویی به این پرسش که «چرا حملات آمریکا و متحدانش به سوریه در خلال سال های 2014 تا 2018 غیرقانونی تلقی می شود؟»، با روشی توصیفی - تحلیلی به بررسی نظریات و استدلال های حقوقی مطرح شده در مورد این حملات می پردازد و این فرضیه را آزمون می کند که «حملات آمریکا و متحدانش به سوریه در قالب هیچ یک از استثنائات وارد بر بند 4 ماده 2 منشور یعنی مواد 42 و 51 قرار نگرفته و از طرفی دیگر عنصر رافع وصف متخلفانه یعنی رضایت دولت سوریه نیز احراز نشده است؛ بدین ترتیب، حملات مزبور غیرقانونی تلقی می شوند».
۶۲.

جنایات جنگی علیه میراث فرهنگی در مخاصمه مسلحانه سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی دوره ۲ پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ و ۵ 333 - 355

کلیدواژه‌ها: جنایات جنگی داعش سوریه مخاصمه مسلحانه میراث فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۹ تعداد دانلود : ۴۴۸
تحولات موسوم به بهار عربی، سوریه را دستخوش ناآرامی های سیاسی و سپس مخاصمه مسلحانه همه جانبه کرد. تخریب بناها و اماکن تاریخی، استفاده از محوطه های باستانی برای اهداف نظامی و قاچاق آثار تاریخی و اشیای عتیقه، از جمله جنایات جنگی علیه میراث فرهنگی سوریه است که به صورت گسترده و هدفمند و در قالب برنامه مشخص از سوی گروه های تکفیری، به ویژه گروه مشهور به دولت اسلامی عراق و شام (داعش)، در حال انجام است. عضویت نداشتن دولت سوریه در بسیاری از معاهدات بین المللی ناظر بر میراث فرهنگی، بی ارادگی و ناتوانی جامعه بین المللی در انجام اقدامات حقوقی لازم و همچنین پایبند نبودن گروه های مسلح غیردولتی به اصول و قواعد حقوق بین الملل بشردوستانه، میراث فرهنگی سوریه را در وضعیت دهشتناکی قرار داده است. مقاله حاضر در راستای ارائه راهکار حقوقی مقابله با این جرایم نتیجه گیری کرده است جامعه بین المللی، به ویژه سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) همزمان با اتخاذ سازوکارهای پیشگیرانه وضعی متناسب با حیثیت فرهنگی و تاریخی بناها، اماکن و آثار باستانی، با ارجاع وضعیت سوریه به دیوان کیفری بین المللی از رهگذر تصمیم شورای امنیت، الزام یا اقناع دولت سوریه به صدور اعلامیه پذیرش یا تقاضای کشورهایی که اتباع آن عضو گروه های مسلح غیردولتی فعال در سرزمین سوریه هستند، می توانند نسبت به تعقیب کیفری و محاکمه مرتکبان جنایات مذکور اقدام کنند.
۶۳.

تأثیر جهانی شدن بر خاص گرایی های قومی در خاورمیانه (مطالعه موردی: ترکیه، عراق و سوریه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۶ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ 979 - 994

کلیدواژه‌ها: ترکیه جهانی شدن خاص گرایی قومی خاورمیانه سوریه عراق هژمونی فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۵ تعداد دانلود : ۳۴۱
جهانی شدن به مثابه دگرگونی در سازمان فضایی و روابط فرهنگی و اقتصادی، و با فرایندهای دراز دامن سیاسی و اقتصادی با نوعی از جاکندگی مترتب بر خود، آثار شایان توجهی در مناطق جهان به ویژه خاورمیانه به جای گذاشته است. هدف از این پژوهش پاسخ به این پرسش اصلی استکه جهانی شدن چگونه موجب تقویت و تعمیق خاص گرایی های قومی در منطقه آشوب زده خاورمیانه شده است؟ براساس یافته های این پژوهش، پاسخ این پرسش در سه بخش: 1. تضعیف حاکمیت های ملی؛ 2. تشدید تنش های سیاسی و قومی؛ و 3. هژمونی فرهنگی –خاص گرایی فرهنگی دسته بندی شده است. این مقاله از چارچوب نظری «خاص گرایی قومی» بهره برده و به روش توصیفی تحلیلی با سویه انتقادی به نگارش درآمده و روش گردآوری مطالب استفاده از منابع کتابخانه ای، مقالات و سایت های اینترنتی است.
۶۴.

دیاسپورای کُرد و نقش منافع ژئوپلیتیک در تحول راهبرد ترکیه نسبت به کردهای عراق و سوریه (1395-1382)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۷ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 411 - 430

کلیدواژه‌ها: ترکیه راهبرد سوریه عراق کرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۹ تعداد دانلود : ۴۹۵
مسئله پراکندگی اقوام کُرد، مرکز ثقل سیاست خارجی خاورمیانه ای ترکیه از دهه 1920 به بعد بوده و دولت ترکیه با برخورد چندگانه با مسئله کردهای ترکیه، عراق و سوریه، راهبردهای متعددی را تجربه کرده است. تا پیش از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه، سیاست دولت ترکیه در قبال کردهای داخل مرزهایش، مبتنی بر انکار و امحا بود و نسبت به کردهای عراق و سوریه، نگرشی امنیتی داشت. از این زمان، شاهد چرخشی در راهبرد و شیوه نگرش مقامات ترکیه به سمت پذیرش واقعیت کردهای داخلی از جمله حرکت به سوی اعطای آزادی، حقوق اجتماعی و سیاسی هستیم. در مورد کردهای آن سوی مرزها، رفتار ترکیه دوگانه است. در خصوص کردستان عراق، دولت ترکیه در پی ایجاد روابط راهبردی با حکومت اقلیم کردستان بوده و در مقابل کردهای سوریه سیاستی امنیتی اتخاذ کرده است. شرایط سیاسی- اقتصادی داخلی و ملاحظات راهبردیِ این کشور در راستای ایجاد هژمونی منطقه ای، مقامات ترکیه را به طور چاره ناپذیری در مسیر تحول راهبرد نسبت به مسئله کرد قرار داده است. با توجه به این مهم، پژوهش حاضر در پی آن است تا برای پرسش ذیل، پاسخ مناسبی بیابد: در دوران حکومت حزب عدالت و توسعه، راهبرد ترکیه نسبت به کردهای شمال عراق و سوریه چه تحولی یافته است؟ برای پاسخ به پرسش یادشده، این پژوهش، فرضیه حاضر را به سنجش می گذارد: در دوران حکومت حزب عدالت و توسعه، به دلیل مجموعه ای از ملاحظات امنیتی و اقتصادی داخلی، دولت ترکیه راهبرد همکاری استراتژیک با اقلیم کردستان عراق را با هدف به حاشیه راندن جنبش کردهای سوریه و جذب کردهای ترکیه اتخاذ کرد.
۶۵.

شورای امنیت و مدیریت بحران های منطقه ای (مطالعه موردی: بحران های سوریه و اوکراین)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۸ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ 733 - 751

کلیدواژه‌ها: اوک‍رای‍ن سوریه شورای امنیت قطعنامه مدیریت بحران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۱ تعداد دانلود : ۴۰۷
بحران ها به عنوان متغیرهای دائمی سیاست بین الملل هنگامی که به وقوع می پیوندند از سوی بازیگران مؤثر نظام بین الملل برای مدیریت و کنترل آن ها اقداماتی صورت می گیرد. شورای امنیت به عنوان مسئول اصلی حفظ صلح و امنیت بین الملل یکی از این بازیگران است. با توجه به اقدامات این نهاد در بحران های متعدد این پرسش مطرح است که ایفای نقش آن در بحران ها متأثر از چه عواملی است؟ در پاسخ، این فرضیه مطرح می شود که ایفای نقش شورای امنیت در مدیریت بحران ها متأثر از ماهیت بحران، گستردگی بحران و سیاست قدرت های بزرگ است. یافته های پژوهش هم نشان می دهد که عواملی همچون گستردگی بحران، تنوع مسائل در آن و حضور بازیگر مداخله گر مؤثر در موضع گیری ها و اقدامات این نهاد، تأثیرگذار است.
۶۶.

راهبرد ایالات متحده آمریکا در قبال دموکراسی خواهی در سوریه و بحرین؛ سردرگمی محصور یا موازنه راهبردی (2016-2011)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۸ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 835 - 852

کلیدواژه‌ها: ایالات متحده آمریکا بحرین دموکراسی خواهی سوریه موازنه راهبردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۳ تعداد دانلود : ۴۴۹
اغلب پژوهش هایی که درباره راهبرد آمریکا در قبال دموکراسی خواهی در غرب آسیا صورت گرفته اند، به نوعی سردرگمی راهبردی اشاره دارند. آنها معتقدند آمریکا از طرفی در پی دموکراسی سازی و حمایت از حقوق بشر بوده و از دیگر سو بیم داشته که منافع راهبردی خود در منطقه را از دست بدهد؛ از این رو چنین ملاحظاتی موجب بروز کنش های ناسازوار از سوی این کشور شده است. اما در این مقاله، این پرسش مطرح می شود که مبنای راهبرد سیاست خارجی ایالات متحده در دو سوریه و بحرین در قبال روند دموکراسی خواهی چه بوده است؟ در پاسخ با واکاوی حوادث دو کشور سوریه و بحرین پس از سال 2011، این فرضیه طرح شده که مبنای کنش ایالات متحده مشخص و مبتنی بر موازنه راهبردی است. یافته های مؤید فرضیه نشان می دهند: حفظ موازنه با هدف جلوگیری از بر هم خوردن تعادل نیروهای منطقه ای راهبرد سیاست خارجی آمریکا بوده است. دموکراسی خواهی و حمایت از حقوق بشر در راستای راهبرد موازنه به کار گرفته می شود و در صورت تضاد بین این دو مقوله، موضوع دوم نادیده انگاشته می شود. در این نوشتار ضمن بهره گیری از رویکرد توصیفی - تحلیلی، در گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است.
۶۷.

رقابت آمریکا و روسیه و تأثیر آن بر کردستان سوریه با تأکید بر رویکرد رئالیسم تهاجمی

نویسنده:
منبع: پژوهش ملل دی ۱۳۹۸ شماره ۴۹
تعداد بازدید : ۴۳۰ تعداد دانلود : ۳۷۷
منطقه خودگردان کُردستان سوریه (روژآوا) آن بخش از فضای آنارشی نظام بین الملل است که هرکدام از دو ابر قدرت آمریکا و روسیه سعی دارند با به دست گرفتن الگوهای متنوع موازنه قوا، هژمونی خود را در سوریه حفظ کنند. باتوجه به آنکه مسئله اصلی نو واقع گرایی، دولت محوری، آنارشی بین المللی و قدرت و امنیت است، برپایه آن آمریکا و روسیه تلاش می کنند تا در موقعیت استثنایی سوریه، با برقراری بیشترین سطح روابط با این منطقه در تامین مولفه های امنیت ملی خود ساختار نفوذ و فرادستی خود را گسترش و تکمیل نمایند، چراکه کُردستان سوریه نقطه ثقل دو جریان سنی و شیعه در سوریه است و بعنوان خط سوم جریان نظامی - سیاسی این کشور، قادر خواهد بود در ایجاد توازن قدرت در فردای سوریه ایفای نقش کند و در این میان، باتوجه به رقابت های منطقه ای و فرامنطقه ای دو ابر قدرت، کُردها نیز می توانند، منافع راهبردی خود را از این بالانس قدرت، در سوریه آینده تامین نمایند.
۶۸.

تحولات سوریه و نقش راهبردی ایران؛ توازن منطقه ای و چشم انداز سیاست خارجی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال نهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۳۶) 15 - 38

کلیدواژه‌ها: ایران سوریه سیاست خارجی توازن منطقه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۶ تعداد دانلود : ۳۴۰
هدف مقاله پیش رو تحلیل نقش راهبردی ایران در تحولات سوریه به منظور ارائه ی مدلی برای توازن منطقه ای و نیز ارائه راهکارهایی برای سیاست خارجی کشورمان است. اهمیت استراتژیک روابط دوجانبه ایران و سوریه پای اغلب کشورهای عمده عرب، اروپای غربی و امریکا و اسرائیل را به تحولات این کشور باز کرده است و بنابراین در جنگ داخلی سوریه روابط ایران و سوریه دیگر برخلاف گذشته محدود به سطح دو جانبه و ابعاد امنیتی و ضد اسرائیلی نیست، بلکه می توان گفت که این دو کشور، یک محور را تشکیل داده اند، محوری که امریکا، اسرائیل، اروپای غربی و اکثر جهان عرب را متوجه خود ساخته است. با توجه به این مقدمه سؤال اصلی مقاله این است که نقش راهبردی ایران در تحولات سوریه چگونه است و دارای چه اهداف و چشم اندازی در سیاست خارجی است؟ علاوه بر این سؤال اصلی سؤالات فرعی دیگری نیز مطرح می شوند از جمله اینکه سوریه چه جایگاهی در منطقه خاورمیانه دارد؟ بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای حاضر در تحولات سوریه کدام اند؟ نتایج این مقاله نشان می دهد که ایران در تحولات سوریه نقشی راهبردی دارد که این راهبرد در راستای توازن منطقه ای بوده و چشم انداز سیاست خارجی ایران را در منطقه تعیین می کند؛ بنابراین در این مقاله تلاش می شود با روش کیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و نیز مقالات علمی و پژوهشی نقش راهبردی ایران در تحولات سوریه به منظور ارائه ی مدلی برای توازن منطقه ای و نیز ارائه راهکارهایی برای سیاست خارجی کشورمان تحلیل و تبیین گردد.
۶۹.

پیامدهای امنیتی تحولات ژئوپولیتیکی کشور سوریه برقدرت منطقه ای جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 63 - 83

کلیدواژه‌ها: سوریه ایران پیامدهای ژئوپولیتیکی تحولات ژئوپولیتیکی امنیت منطقه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۲ تعداد دانلود : ۴۷۹
تحول در فضای ژئوپولیتیک محیط امنیتی آسیای جنوب غربی پس از حادثه 11 سپتامبر 2001، قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای را به در پیش گرفتن رویکردهای متفاوت، نسبت به بحران های حادث شده در این منطقه، وادار نموده است. تحولات سوریه از زمان آغاز تاکنون، یکی از مهمترین رویدادهایی است که علاوه بر مسائل منطقه ای، امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را تحت تأثیر قرار داده است. به طوری که وضعیت سوریه برای جمهوری اسلامی ایران به عنوان بازی با حاصل جمع جبری صفر درآمده و هرگونه تحول ژئوپولیتیکی در ساختار سیاسی این کشور، قدرت منطقه ای ایران را بشدت تحت تاثیر قرارداده است. لذا از آنجا که کشور سوریه سالهای متمادی، نقش دروازه ورود ایران به جهان عرب، محورمقاومت و اتصال استراتژیک ایران به مدیترانه و خاور نزدیک را داشته است. این امرموجب شده تا تضعیف سوریه و سرنگونی بشار اسد، علاوه بر تضعیف محور مقاومت، کاهش نفوذ و قدرت منطقه ای ایران را در پی داشته باشد. پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی بوده و می کوشد تأثیرات متغیر مستقل یعنی تحولات ژئوپولیتیکی سوریه را بر امنیت منطقه ای ایران به منزله متغیر وابسته به بحث و بررسی گذارد. هدف اصلی نوشتار تجزیه و تحلیل قدرت منطقه ای ایران در پرتو تحولات سوریه می باشد. نتایج پژوهش نشانگر آن است که هر یک از سناریوهای پسا بحران مرتبط با تحولات ژئوپولتیکی کشور سوریه، تاثیرات اساسی بر امنیت ملی و قدرت منطقه ای جمهوری اسلامی ایران در بر خواهد داشت.
۷۰.

بررسی تطبیقی صلاحیت ها در قوانین کیفری ایران و سوریه

نویسنده:
منبع: پژوهش ملل اسفند ۱۳۹۸ شماره ۵۰
تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۵۱۸
در حقوق جزای بین الملل اصل بر صلاحیت سرزمینی است و لازمه اعمال صلاحیت کیفری احراز رابطه با محل وقوع جرم و یا با مرتکب شونده جرم در دادگاه صالح است. البته حقوق داخلی به تدریج در مواردی شکل هایی از صلاحیت فراسرزمینی را پذیرفته است. در مقایسه قانون ایران با قانون سوریه درخصوص صلاحیت فراسرزمینی که علاوه بر صلاحیت سرزمینی قابل تبیین است، قانونگذار سوری همانند قانونگذار ایرانی صلاحیت واقعی، صلاحیت شخصی فعال، صلاحیت جهانی خود را در قانون دیده است؛ منتها تنها تفاوت این قانون با قانون ایران این است که به مانند کشورهای عربی دیگر چون مصر، لبنان به صلاحیت شخصی منفعل نپرداخته و به نوعی در حمایت از مجنی علیه که تابع کشور خود و قربانی در کشور دیگر می شود، برنخواسته است که این به نوعی نقصان قانون این کشور در حوزه جزای بین الملل می باشد. همچنین در این مقاله نگارنده مقایسه ای دقیق از ضعف ها و کاستی ها و بعضاً امتیازات قانون سوریه در صلاحیت پذیرفته در مقایسه با قانون ایران است بطور مفصل بدان پرداخته است، که به دلیل صلاحیت موضوع جای تحقیقات مفصل تری برای دیگر پژوهشگران می طلبد.
۷۱.

بحران سوریه؛ عرصه تقابل منطقه ای ایران با محور سه گانه آمریکا، اسرائیل و عربستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۳۴) 25-48

کلیدواژه‌ها: ایران محور مقاومت سوریه حزب الله ژئوپلیتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۸ تعداد دانلود : ۴۷۴
با آغاز اعتراضات سیاسی در سوریه، بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای هر کدام منطبق با علایق خود، جهت گیری مختلفی را در رابطه با این کشور که از اهمیت راهبردی خاصی هم در منطقه خاورمیانه برخوردار است؛ اتخاذ نمودند. تلاش دولت هایی نظیر آمریکا، عربستان برای ساقط کردن حکومت بشار اسد از جلوه های بارز مداخله بازیگران بیرونی در این بحران بود که در برابر شاهد رویکرد حفظ وضع موجود دولت هایی چون ایران، عراق و روسیه در بحران سوریه هستیم. تضاد منافع این قدرتها باعث طولانی شدن بحران شده و آثار آن با وجود گذشت نزدیک به یک دهه از زمان شروع اعتراضات هنوز هم دیده می شود. پرسش اصلی مقاله اهداف منطقه ای جمهوری اسلامی ایران در سوریه با عطف به رویکرد عربستان، آمریکا و رژیم صهیونیستی است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که محور سه گانه آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیتسی بر سر تضعیف موقعیت جمهوری اسلامی ایران در سوریه هم پوشانی کامل منافع دارند. با عطف به این امر، جمهوری اسلامی ایران از حضور در سوریه و اتحاد راهبردی با دولت مرکزی این کشور به دنبال رفع تهدیدات منطقه ای و امنیتی اش از سوی اسرائیل، عربستان و آمریکا است.
۷۲.

پیامدهای حضور داعش برای کردهای عراق و سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۳۴) 49-70

کلیدواژه‌ها: کردستان سوریه عراق خاورمیانه داعش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۹ تعداد دانلود : ۳۵۵
مقاله حاضر به بررسی وضعیت کُردهای عراق و سوریه در فضای داعش و پساداعش پرداخته است. پرسش اساسی که دراین مقاله مورد بررسی قرار خواهد گرفت، وضعیت کُردهای عراق و سوریه در فضای پساداعشی و پیامدهایی است که در اثر اوج گیری و افول آن برای آنها به وجود آمده است. در واقع، کُردهای سوریه در فرصت بی نظیری که ظهور داعش ایجاد نمود، اداره مناطق کُردنشین را در دست گرفتند، اما در نتیجه مداخله ترکیه نتوانستند خودمختاری کامل خود را حفظ کنند. تحرکات داعش در عراق نیز این فرصت را برای حکومت اقلیم کردستان فراهم کرد که به خواست خود مبنی بر کنترل کرکوک و مناطق مورد مناقشه با دولت عراق، جامعه عمل بپوشاند و با اجرای همه پرسی، علناً طرح «استقلال کردستان عراق» پیاده کنند. اما این اقدام با عقب نشینی نیروهای پیشمرگه از کرکوک و رها کردن همه پرسی بی نتیجه ماند و حتی به تهدید مبدل گشت. بر این اساس، فرضیه مقاله حاضر آن ست که اگرچه ظهور داعش در ابتدا به منفعت کردهای دو کشور بود ولی در ادامه به تضعیف موقعیت آنها منتهی شد. این مقاله به صورت توصیفی تحلیلی و در چارچوب واقع گرایی نوکلاسیک به بررسی موضوع پرداخته است.
۷۳.

رویکرد چین در بحران سوریه و جایگاه احتمالی آن در سوریه پسابحران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال هشتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۱ (پیاپی ۶۱) 167 - 200

کلیدواژه‌ها: چین سوریه بحران موازنه نرم سیاست خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۳۴۱
چین از اوایل دهه 1980 برای مصون ماندن از پیامد بحران های بین المللی به سیاست خارجی کم هیاهو روی آورده است. بر این مبنا بیجینگ در عین هم سویی با روسیه و ایران در بحران سوریه، مایل به پرهیز از تنش با طرف های مقابل نیز بوده است. لذا رفتار چین در سوریه به نوعی در مقابل آمریکا و متحدانش قرار دارد؛ اما این به معنای ورود چین به رقابت های ژئوپلیتیکی نیست. اگرچه بیجینگ به طور مستقیم درگیر بحران سوریه نشده است اما درصدد کسب جایگاه اقتصادی مناسب در دوران پسابحران است. دستیابی به هدف مذکور نیازمند یک الگوی رفتاری ویژه است. از این رو جای پرسش است که رویکرد چین در بحران سوریه چگونه بوده است؟ و نقش این کشور در سوریه پسابحران چگونه خواهد بود؟ در چارچوب نظریه موازنه نرم و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی این فرضیه بررسی شده است که «چین به طور غیرمستقیم به موزانه قوا در سوریه کمک کرده است. اما بیجینگ بیش از این که نگران سرنوشت سیاسی و ژئوپلیتیکی سوریه باشد درصدد تقویت جایگاه اقتصادی خود در سوریه پسابحران است.» شواهد حاصل از این پژوهش نشان از تقویت جایگاه احتمالی چین در سوریه پسابحران دارد. 
۷۴.

بررسی نقش و جایگاه جمهوری اسلامی ایران در بحران سوریه

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاسی سال سوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۸ 29 - 49

کلیدواژه‌ها: سوریه ایران سیاست خارجی محور مقاومت محور محافظه کار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲۵ تعداد دانلود : ۵۷۷
موج انقلاب ها در کشورهای عربی تأثیر قابل توجهی بر موقعیت و منافع راهبردی منطقه ای ایران خواهد داشت. مهمترین آن ها رسیدن این امواج به متحد منطقه ای خود یعنی سوریه و در رأس آن رئیس جمهور آن بشار اسد می باشد. از همان آغاز ناآرامی، حمایت ایران از نظام سوریه آشکار بود. سوریه برای سال ها نقش دروازه ورود ایران به جهان عرب و اتصال استراتژیک ایران به منطقه مدیترانه و خاور نزدیک را برعهده داشته است. از این رو تضعیف سوریه و سرنگونی اسد باعث تضعیف محور مقاومت و کاهش نفوذ منطقه ای ایران و مهار آن می شود. دولت ایران از آغاز بحران سوریه، تحولات این کشور را متفاوت از بهار عربی اعلام و آن را ناشی از فتنه گری های صهیونیست ها و حامیان آنها، برای خدشه وارد کردن بر خط مقاومت در خاورمیانه می داند. تهران بارها از برخی اصلاحات صورت گرفته توسط دولت بشار اسد مانند برگزاری همه پرسی (رفراندوم) قانون اساسی، تشکیل مجلس جدید و آزادی برخی از افراد بازداشت شده در جریان بحران این کشور استقبال کرد و خواستار آن شد تا این اصلاحات از سوی دمشق ادامه یافته و مخالفین حکومت اسد نیز به مذاکرات با دولت وی روی آورند. در این نوشتار ضمن بررسی تحولات سوریه به جایگاه و اهمیت نقش ایران در بحران سوریه همچنین دلایل حمایت ایران از دولت سوریه و چالش ها و فرصت های  ناشی از آن مورد بررسی قرار می گیرد.
۷۵.

رویارویی ایدئولوژیکی ایران و عربستان سعودی در سوریه

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی سال دوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۷ 29-53

کلیدواژه‌ها: ایران سوریه توازن ایدئولوژیکی خاورمیانه رئالیسم نئوکلاسیک عربستان سعودی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲ تعداد دانلود : ۳۱۷
پیروزی انقلاب اسلامی، منجر به شکل گیری جنبش های متنوع و بیداری اسلامی در منطقه شده است. این بیداری با حمله امریکا به عراق و سقوط دولت صدام، روند رو به گسترشی را یافته و پیامدهای متعددی را نیز برای دولت ایران به همراه داشته است؛ به گونه ای که با آغاز بحران بین المللی سوریه، و ظهور نشانه های از پیروزی احتمالی اسد و محور مقاومت به رهبری جمهوری اسلامی، رهبران ائتلاف سنی به رهبری عربستان سعودی، احساس ترس و هراس بیشتری از تسری شیعه گری در منطقه و رشد قدرت و نفوذ ایران در منطقه کردند، به همین جهت بر حمایت های معنوی و به ویژه مادی خود از افراط گرایان سلفی در جنگ سوریه افزودند. سوال اصلی این است که علت این رقابت ایدئولوژیکی عربستان با ایران در بحران سوریه چیست؟ پاسخ موقتی این است که هراس عربستان از پیروزی ائتلاف شیعی و افزایش قدرت و نفوذ جمهوری اسلامی و در پی آن بر هم خوردن توازن قدرت منطقه، منجر به رقابت این دولت با ایران، در جنگ سوریه شده است. یافته های پژوهش با کاربست نظریه رئالیسم نئوکلاسیک نشان می دهد که سعودی ها با افزایش برداشت تهدید خود از پیروزی احتمالی ایران در جنگ، و با هدف مهار افزایش نفوذ آن و قدرت گیری ایدئولوژی شیعه در منطقه رفتار تهاجمی خود مبنی بر حذف دولت اسد را پیش گرفته اند. شیوه گردآوری اطلاعات و داده ها در این پژوهش مبتنی بر شیوه کتابخانه ای، و روش پژوهش نیز مبتنی بر روش تحقیقی توصیفی تحلیلی است.
۷۶.

مطالعه ی تطبیقی ادراک و الگوی فدراسیون روسیه در مدیریت بحران های سوریه و اوکراین بر اساس مدل مکعب بحران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۵۹) 83 - 118

کلیدواژه‌ها: فدراسیون روسیه اوک‍رای‍ن سوریه مکعب بحران مدیریت بحران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۲ تعداد دانلود : ۳۹۵
  بحران های سوریه و اوکراین منافع و امنیت فدراسیون روسیه را در خاورمیانه و شرق اروپا  در معرض خطر قرار داده است، به همین دلیل این کشور گریزی از مدیریت تحولات ندارد. از زمره مدل های نظری که سعی بر آن است تا ادراک و الگوی مدیریتی فدراسیون روسیه بر اساس آن تحلیل شود، مکعب بحران است. نوشتار حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که با توجه به مدل مکعب بحران، ادراک فدراسیون روسیه نسبت به بحران های سوریه و اوکراین چگونه بوده و با استفاده از چه سازوکارهایی اقدام به مدیریت تحولات کرده است؟ سه مؤلفه ی محوری مدل مکعب بحران، عنصر تهدید، زمان و مقدار آگاهی است. از سوی دیگر کنشگران هنگام رویارویی با وضعیت های بحرانی غالباً سه الگوی مدیریتِ نرم افزای، سخت افزاری و هوشمند را گزینش می کنند. فرضیه پژوهش این است که با توجه به اینکه در بحران اوکراین از جانبی سطح تهدید شدید بوده، زمان پاسخ گویی کم و میزان غافلگیری در سطح بالایی قرار دارد، لذا ارزش های اساسی روسیه در نقطه A مکعب مورد تهدید جدی می باشد، از همین روی الگوی مدیریتِ هوشمند با تأکید بر رویکرد تهاجمی و نظامی در دستور کار قرار گرفته است.از سوی دیگر بواسطه اینکه تحولات سوریه ذیل بحران های کند یا بطئی تعریف می شود و در نقطه C مکعب قرار دارد، میزان تهدید خفیف بوده، زمان زیادی جهت پاسخگویی در اختیار قرار است و البته میزانی از غافلگیری نیز وجود دارد، لذا امنیت سرزمینی و ارزش های حیاتی فدراسیون روسیه به صورت مستقیم تحت خطر نیست، بنابراین الگوی مدیریتِ هوشمند با تمرکز بر اهرم های نرم افزاری انتخاب شده است. این پژوهش به روش تطبیقی صورت گرفته و محل رجوع به داده ها، اسناد و منابع معتبر کتابخانه ای است.
۷۷.

بررسی تطبیقی پوشش خبری تحولات سوریه در دو روزنامه جمهوری اسلامی و القدس العربی

نویسنده:
منبع: علوم خبری سال هشتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۱ 21 - 46

کلیدواژه‌ها: پوشش خبری سوگیری روزنامه جمهوری اسلامی روزنامه القدس العربی سوریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۵ تعداد دانلود : ۵۲۸
هدف این پژوهش، بررسی پوشش خبری تحولات سوریه در دو روزنامه جمهوری اسلامی و القدس العربی است. روزنامه جمهوری اسلامی از نظر گرایش سیاسی خط مشی میانه رو و معتدلی دارد  و در هیچ کدام از طیف های اصول گرایی و اصلاح طلبی قرار نمی گیرد. همچنین روزنامه القدس العربی یک روزنامه ای مستقل از دولت است که در خارج از مرزهای سیاسی فلسطین و در لندن چاپ می شود و با دیگر روزنامه های کشورهای عربی مانند عربستان و قطر که در این پژوهش به نقش این کشورها اشاره شده است، متفاوت می باشد. از این رو با توجه به این شباهت ها،این دو روزنامه برای بررسی در این پژوهش انتخاب شده اند. روش مورد استفاده، روش تحلیل محتوا از نوع کمی است. حجم نمونه شامل 6 ماه (بهار و تابستان1397) از کلیه مطالب مربوط به تحولات سوریه در این دو روزنامه است. در این پژوهش،جهت گیری هر دو روزنامه مذکور با توجه به نظریه سوگیری مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به نظریه سوگیری  و کاربرد آن در تحلیل های رسانه ای می توان  به عینیت و واقعیت گرایی  رسانه ها و همچنین به جهت گیری های مثبت و منفی و حتی خنثی آنان  پی برد. در این زمینه یافته های پژوهش حاضر به تفاوت معنی داری بین جهت گیری دو روزنامه مذکور رسیده است. با استفاده از برجسته سازی رسانه ای،رسانه ها در نحوه انعکاس و برجسته کردن اخبار و مطالب خود بر اساس خط مشی و رسالت سازمان خبری متبوع خویش عمل می کنند. روزنامه های جمهوری اسلامی و القدس العربی نیز بر اساس همین اصل به پوشش تحولات سوریه پرداخته اند. ودر این زمینه نیز تفاوت معنی داری بین این دو روزنامه بر اساس یافته های پژوهش مشاهده می شود.
۷۸.

نقش رسانه های مجازی در مسئله سوریه و تاثیر آن بر اندیشه های سیاسی جوانان سوری

نویسنده:
منبع: علوم خبری سال هشتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۲ 53 - 72

کلیدواژه‌ها: اینترنت رسانه های جدید سوریه جوانان سوریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۹ تعداد دانلود : ۳۱۱
این پژوهش به بررسی نقش رسانه های اینترنتی در مسئله سوریه، و تاثیر آن نقش بر اندیشه های سیاسی جوانان سوری طی سال های 2011 تا 2017 پرداخته است. بر اساس نتایج پژوهش می توان گفت بسیاری از پاسخ دهندگان 7/55 درصد) اظهار داشتند که از گوشی و کامپیوتر برای دستری به اینترنت، سپس (39.3%) از افراد از گوشی استفاده میکنند، همچنین تحقیق نشان داد که بیشتر از نیم پاسخگویان (54.5%) اخبار و رویدادهای مهم را از اینترنت پیگیری میکنند، نیز فیس بوک مهمترین سایت وبربییندهترین است که 637 نفر معادل (73.2%)  اخبار و اطلاعات ویژه را در رابطه با مسئله سوریه مراجعه و پیگیری می کنند، همچنین (79.5%) از پاسخ گویان تاکید کردند که رسانه های الکترونیکی در خلال مسئله سوریه به گسترش آزادی و آزادی بیان در سوریه کمک کرده است، همچنین تحقیق نشان میدهد که (52.8%) از پاسخگویان کفتند که رسانه های الکترونیکی در شکل گیری  و توجیه افکار عمومی در خلال مسئله سوریه تا حدودی ایفای  نقش کرده است، و (64.8%) از پاسخگویان تاکید کردند که رسانه های الکترونیکی میزان مشارکت سیاسی جوانان سوری را بالا برده است.
۷۹.

واکاوی پیامدهای ورشکستگی دولت سوریه بر امنیت ایران

نویسنده:
منبع: سیاست و روابط بین الملل سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۷) 59 - 78

کلیدواژه‌ها: دولت شکننده سوریه ایران خاورمیانه مجموعه امنیتی منطقه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۳۰۷
آغاز بحران سوریه در سال 2011 و بین المللی شدن آن به واسطه حضور بازیگران ذی نفع منطقه ای و فرامنطقه ای، وقوع خشونت های متعدد داخلی، آواره شدن هزارن نفر از شهروندان سوری، و از بین رفتن زیربنا های اقتصادی آن و ناتوانی این دولت در تأمین نیاز های اساسی شهروندان خود؛ سایه سنگین تهدیدات شکنندگی دولت این سرزمین را در خاورمیانه روز افزون و امنیت بسیاری از دولت های منطقه ای از جمله ایران را متأثر از خود ساخته است. لذا، این پژوهش، با روش تحقیقی توصیفی تحلیلی به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که شکنندگی دولت سوریه چه تهدیدات امنیتی را فراروی ایران قرار داده است؟ پاسخ موقتی که مطرح شده، این است که برداشت تهدید ایران از شکنندگی دولت سوریه، در دو سطح داخلی و منطقه ای برای آن تهدیداتی را ایجاد کرده است؛ این تهدیدات شامل تهدید تمامیت ارضی و انسجام ملی، تهدید عمق ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی آن و تهدید توازن ایدئولوژیکی در منطقه است. یافته های این پژوهش، براین مبناست که ایران برای جلوگیری از سرریزی تهدیدات شکنندگی دولت سوریه به دو محیط داخلی و منطقه ای خویش علاوه بر متحد شدن با قدرت های فرامنطقه ای مانند روسیه به تقویت محور مقاومت به عنوان بازوی نیابت خویش در منطقه و تلاش برای حفظ دولت اسد بر مسند قدرت با حضور نظامی خود در سوریه، جهت ایجاد توازن تهدید پراخته است. شیوه گردآوری اطلاعات و داده ها در این تحقیق مبتنی بر شیوه کتابخانه ای و اینترنتی است.
۸۰.

بررسی و تحلیل تاکتیک های نظامی گروه تکفیری داعش در جنگ نیابتی علیه دولت و ملت سوریه

نویسنده:
منبع: مطالعات دفاع مقدس و نبردهای معاصر سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 27 - 58

کلیدواژه‌ها: داعش تاکتیک جنگی جنگ نیابتی سوریه تاکتیک های روانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰۴ تعداد دانلود : ۲۹۹۴
پدیده جنگ در کلیه منابع، اشاره به منازعه ی مسلحانه دارد. بی تردید شیوه های جنگ با پیشرفت تکنولوژی نیز تغییر کرده است. جنگ های نیابتی در انتخاب شیوه ها و تاکتیک با دیگر جنگ ها تفاوت دارد. هدف پژوهش حاضر تجزیه و تحلیل تاکتیک های نظامی گروه تکفیری داعش و اولویت بندی آنها در جنگ نیابتی و ارائه راهکارهای مناسب برای مقابله با آن است. این تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و روش آن توصیفی –تحلیلی می باشد. تلاش شده است تا اطلاعات پیرامون تاکتیک های نظامی داعش، با استفاده از روش کتابخانه ای و مراجعه به اسناد و مدارک موجود، مصاحبه با افراد خبره در منطقه و تجربه محقق و همچنین از طریق پرسشنامه گردآوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. یافته های پژوهش نشان می دهد که داعش در عملیات های نظامی (رزم) خود به طور عمده از تاکتیک های کمین 80%، انتحاری 75%، تاخت 70%، استفاده از زمین 75% و تاکتیک های روانی (رعب وحشت 90%، شایعه 75%، عوام فریبی 65%، تفرقه و غیره بیشترین بهره را برده است). همچنین داعش از آموزش و تجهیز نیروها با استفاده از مدرن ترین و به روزترین تجهیزات بهره برداری کرده است. برای مقابله با تاکتیک های داعش پیشنهادهایی چون اجرای کمین در عمق، اجرای تاخت در سحرگاه و...، با در نظر گرفتن شرایط محیطی و بالا بردن سطح رفاه مردم (آموزش، بهداشت، توسعه کشاورزی و غیره)، ارائه شده است.