مطالب مرتبط با کلیدواژه

رئالیسم جادویی


۲۱.

بررسی تطبیقی عناصر رئالیسم جادویی در آثار داستانی منیرو روانی پور و رضا امیرخانی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جستارنامه ادبیات تطبیقی سال سوم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۸ 125-141

کلیدواژه‌ها: رئالیسم رئالیسم جادویی داستان منیرو روانی پور رضا امیرخانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۵ تعداد دانلود : ۳۵۸
رئالیسم جادویی یا واقع گرایی جادویی شیوه ای نو در داستان نویسی معاصر جهان است که در آن، عناصر واقعیت و خیال در هم آمیخته می شوند؛ این آمیختگی، شگفتی خواننده را برمی انگیزد و در عین حال باعث نمی شود که در سیر طبیعی داستان، اختلال یا آشفتگی ایجاد شود. از جمله کسانی که از این شیوه در ایران استفاده کرده اند، منیرو روانی پور و رضا امیرخانی هستند. با توجه به پژوهش انجام شده، منیرو روانی پور و رضا امیرخانی از شیوه روایت رئالیسم جادویی بیشترین بهره را برده اند و در این میان به رئالیسم اجتماعی هم توجه نشان داده اند. از میان مؤلفه های مهم رئالیسم جادویی در آثار این دو نویسنده به این موارد می توان اشاره کرد: وجود عناصر جادویی، واقعیت و خیال، فضای وهم انگیز و رمزآلود، حضور ارواح مردگان و استفاده فراوان از افسانه ها و داستان های کهن جنوب ایران و توجه به باورهای عامیانه و خرافی و توجه به مسائل اجتماعی و سیاسی از مؤلفه های مورد بحث نویسندگان این آثار است. روش تحقیق در این پژوهش از نظر هدف با توجه به ماهیت آن، از نوع تحقیق نظری است که بر پایه مطالعه کتابخانه ای انجام شده است و از دیدگاه روش تحقیق، این کار پژوهشی، توصیفی- تحلیلی می باشد. نگارندگان در این پژوهش به بررسی مؤلفه های رئالیسم جادویی در آثار داستانی این دو نویسنده و سپس تطبیق این مؤلفه ها با یکدیگر می پردازند
۲۲.

الواقعیه السحریه فی أعمال إبراهیم الکونی (روایه «الورم» نموذجاً)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی العلوم الانسانیه دوره ۱۹ سال ۱۴۳۴ شماره ۴ 89-108
تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۴۸۵
الأدب العجائبی والأدب الغرائبی والأدب الفنطاستیکی أو الأدب السحری کلها أسماء لمسمی واحد وهو تردد کائن لا یعرف سوى القوانین الطبیعیه أمام حادث له صبغه فوق طبیعیه.فدرجه حضور الواقع و مدی تباعده وتقاربه یتدخلان فی تحدید ضروب الواقعیه بأنواعها. ویصعب انفصال الواقع عن غیر الواقع فی هذا الخطاب فقد کانت هذه المدرسه ولیدهَ أفکار کتّاب أمیرکا الجنوبیه و تکوّنت لمقتضیات البیئه هذه. وکان إبراهیم الکونی، الکاتب اللیب ی، أبرز کاتب فی هذا الاتجاه حیث أصدر لحدّ الآن ما یربو علی أربعین روایه فی هذا المجال. وقد حَدَت به البیئه إلی أن یعرض أفکاره بهذا النمط. ومن ممیزات هذا الاتجاه عند الکونی هو امتزاج الخیال بالواقع بشکل معقول و تغییر الأحداث الیومیه و استحالتها فی نسج القصه بصوره یؤمن بها المتلقّی. ویقنِع المؤلفُ الملتقیَ عن طریق تقنیات الازدواج و النبره و المفهوم الشعری و لاسیماء الوصف و السرد المدهشان و جاء به لإِثراء التخییل العربی وإخصاب مغامرات دلالیه وشکلیه. وقد اعتمدنا فی هذه الدراسه علی المنهج الوصفی - التحلیلی.
۲۳.

انیمیشن به مثابه اسطوره بررسی اسطوره شناختی انیمیشن های تولید شده در ایالات متحده آمریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴۵ 149 - 166

کلیدواژه‌ها: روان زخم امر واقع امر نمادین رئالیسم جادویی روایت فتیش هاروکی موراکامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۱ تعداد دانلود : ۳۶۶
پژوهش حاضر به بررسی دسته ای از انیمیشن ها و فیلم های لایواکشن تولید شده در استودیوهای ایالات متحده امریکا از دهه 40 میلادی تا زمان حاضر می پردازد. این انیمیشن ها از این جهت از میان نمونه های فراوان انتخاب شده اند که در باکس آفیس با استقبال روبرو شده، یا از جهات دیگر برجسته به شمار می روند، توسط کمپانی های بزرگ تولید شده و نزدیک به هشتاد مورد را در برمی گیرند. فیلم ها از منظر اسطوره شناسی - به معنای مدرن آن- مورد تحلیل محتوای کیفی قرار گرفته اند. در توصیف چیستی اسطوره و ویژگی های آن بیش از همه از آرای رولان بارت و امبرتو اکو استفاده شده است. این خصیصه ها (خشونت زدایی، لذت از تکرارها، فراواقعیت، همان گویی، تبخیر تاریخ، تقلیل گرایی و شیء شدگی) در انیمیشن های مذکور -به عنوان محملی از اسطوره های مدرن- مورد بحث قرار می گیرند.
۲۴.

تحلیل و مقایسه مؤلفه های مشترک رئالیسم جادویی در «قرن روشنفکری» اثر از آلخوکارپانتیه و «روزگار سپری شده مردم سالخورده»، اثر محمود دولت آبادی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جستارنامه ادبیات تطبیقی سال سوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۰ 15-34

کلیدواژه‌ها: رئالیسم جادویی آلخو کارپانتیه محمود دولت آبادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱ تعداد دانلود : ۲۷۹
رئالیسم جادویی، به عنوان سبکی جدید و متأثر از غرب به ویژه آمریکای لاتین، به ادبیات جهان عرضه شد؛ اما این شیوه داستان نویسی تنها به این منطقه از جهان اختصاص ندارد، بلکه در ادبیات داستانی سایر کشورها ازجمله ایران نیز مشاهده می شود. بر همین اساس، سؤال اصلی مقاله حاضر این است که مؤلفه های رئالیسم جادویی در زمان های «قرن روشنفکری» از آلخو کارپانتیه به عنوان یکی از پیشگامان این سبک از منطقه آمریکای لاتین و اثر محمود دولت آبادی به نام «روزگار سپری شده مردم سالخورده» چیست؟ هدف اصلی این پژوهش نیز تحلیل تطبیقی مؤلفه های مشترک رئالیسم جادویی در آثار منتخب این دو نویسنده است که با روش تحلیلی- توصیفی انجام شده است. نتیجه حاصل از بررسی آثار موردنظر دو نویسنده در این پژوهش نشان می دهد، هر دو هم بن مایه های مشترکی از سبک رئالیسم جادویی داشته و به کاربرده اند و هم در آثار خود بن مایه های منحصربه فرد خود را آورده اند؛ اما ماهیت و شکل این مؤلفه ها علیرغم شباهت و طبقه بندی یکسان، دارای ویژگی های منحصربه فردی است که از عقاید و باورهای بومی، فرهنگی و محیط زندگی نویسنده نشات می گیرد. همچنین، موجودات، حیوانات و عناصر فراطبیعی و عجیب وغریب این دو نویسنده باهم تفاوت های محسوسی دارد. دولت آبادی در هرزه نگاری و یا فضاسازی های تعفن بار، عفیف تراز کارپانتیه است.
۲۵.

رئالیسم جادویی در داستان های غلامرضا رضایی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد سنندج سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۴ 60 - 84

کلیدواژه‌ها: رئالیسم جادویی غلامرضا رضایی ضیافت کوچک شبانه نیمدری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۳۰۷
تخیل،نیمه پنهان واقعیت یعنی حقیقت را بازمی نماید و بن مایه ای است که خالق دنیای شگفت ادبیات است و به آن امکان می دهد تا با بازآفرینی واقعیات، درک بهتر آن را از خلال تصویرگری خلاق فراهم آورد. مناطق بدوی جنوب در داستان های اقلیمی، جلوه هایی از ترس و تنهایی وهمناک را متصور می سازند. باورهای عجیب و غریب، فقر اقتصادی و فرهنگی مردم در مناطق دورافتاده و طبیعی که خشن و ترسناک است، رئالیسم جادویی را در آثار برخی نویسندگان رقم زده است. در این شیوه الگوهای واقع گرایی با خیال، وهم و عناصر سحرآمیز درهم می آمیزد. در این آمیزش در داستان های رضایی ترکیبی به وجود آمده است که خصوصیتی مستقل و جداگانه دارد و رویا و واقعیت چنان به هم جوش خورده اند که خیالی بودن این وقایع جنبه ای واقعی پیدا می کند.در چند اثر غلامرضا رضایی به داستان هایی برمی خوریم که وهم و حقیقت باهم درآمیخته به طوری که خواننده توالی زمان را جابه جا می یابد؛ اما همین خصوصیت، کیفیتی تازه و بدیع به وجود آورده است. در این مقاله، بازتاب رئالیسم جادویی در مجموعه داستان های رضایی مورد بررسی قرار گرفته است. ازویژگی های مهم داستان های رضایی می-توان: وهم و خیال پردازی، اعتقاد به باورهای عجیب، واگویی افسانه های بازمانده پشینیان، باورناپذیری رویدادها، ترس ناگهانی و هیجان، را نام برد.
۲۶.

زمینه های روی آوریِ نویسندگانِ ایرانی به رئالیسمِ جادویی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات پارسی معاصر سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۹) 273-294

کلیدواژه‌ها: رئالیسم جادویی بافتار فرهنگی سیاست پردازی اسطوره پردازی فرهنگ اقلیمی نوجویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۵۳۳
رئالیسم جادویی (magical realism) شیوه روایتی است که از نیمه دوم قرن بیستم در آمریکای لاتین و به تبع آن در جهان، گسترش یافت. در این شیوه از نگارش، امر شگفت با امر واقعی چنان با هم درآمیخته می شود که تفکیک آن ها از هم غیرممکن می شود. یکی از مسائل قابل تأمل در باب داستان های مبتنی بر رئالیسم جادویی، این است که چرا نویسندگان آثاری از این دست، به سمت داستان های واقع گرای جادویی سوق پیدا می کنند؛ دلایل و انگیزه های آن ها برای نگارش داستان های خود به شیوه رئالیسم جادویی چیست؟ به عبارتی داستان های رئالیسم جادویی در چه فضاهایی بیشتر زمینه رشد و گسترش دارند؟ در این پژوهش، سعی شده است با روش تحلیلی توصیفی، زمینه های گرایش نویسندگان ایرانی به این سبک از نوشتار بررسی و تحلیل شود. یافته های این پژوهش نشان می دهد که فضا و شیوه زندگی نویسندگان ایرانی مجال گسترده ای برای حضور ویژگی های رئالیسم جادویی در آثار آنان داده است. عواملی مانندتقابل سنت و مدرنیته، بافتار فرهنگی یا شرایط اقلیمی، سیاست پردازی، اسطوره پردازی، بازنمایی فرهنگ اقلیمی و نوجویی از مهم ترین زمینه های گرایش نویسندگان به رئالیسم جادویی بوده است.
۲۷.

ساختار زمانی در ادبیات رئالیسم جادویی و تاثیر آن بر سینما بر اساس نظریه ژیل دلوز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۵ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 449 - 475

کلیدواژه‌ها: ادبیات رئالیسم جادویی سینما کریستال- زمان ژیل دلوز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۳ تعداد دانلود : ۳۰۸
رئالیسم جادویی از سبک های مهم در ادبیات معاصر جهان بوده و بر سایر هنرها به ویژه سینما تاثیر گذارده است. به گونه ای که سینمای متاثر از رئالیسم جادویی در سراسر جهان رونق داشته و به موضوع پژوهشی مورد توجه مطالعات سینمایی متاخر تبدیل شده است. این پژوهش بر آن است تا به بررسی چگونگی ساختارمندی زمان در سینمای متاثر از رئالیسم جادویی براساس نظریات ژیل دلوز در باب زمان بپردازد تا از این راه به خوانشی نظام مند از الگوهای مختلف زمانی دست یابد. بدین منظور ابتدا مولفه های مشترک آثار رئالیست جادویی در ادبیات بررسی می شوند و سپس نظریات ژیل دلوز در باب زمان و مفهوم کریستال- زمان تشریح می گردد. در ادامه به کمک تبیین ژیل دلوز از زمان های کیفی، فیلم هایی از سینمای معاصر جهان که متاثر از رئالیسم جادویی اند مورد بررسی قرار گرفته و الگوهای مختلف زمانی- روایی شان تحلیل و تشریح می گردد. این پژوهش نشان می دهد که چگونه سینمای متاثر از ادبیات رئالیسم جادویی توانسته به مدد ساختارهای جدید زمانی، تجربه متفاوتی از روایت در سینما را پدید آورد.
۲۸.

امر خارق العاده در حکایات عرفانی فارسی و چند داستان رئالیسم جادویی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادب فارسی سال ۷۴ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۴۳ 131 - 153

کلیدواژه‌ها: پی رفت های روایی حکایات منثور عرفانی رئالیسم جادویی طرح روایی کلود برمون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۳۷۰
طرح جایگاه عنصر خارق العاده در نظامی که جایگاه عناصر آن در نسبت درونی با طرح کلّی تعیین می شود، روشی درست برای بررسی ساختار داستان های رئالیسم جادویی و حکایات عرفانی مشتمل بر رخدادهای شگفت انگیز است. برای نشان دادن پیوند ژرف ساخت جادویی با طرح این آثار، ساختار روایی حکایات موجود در متون عرفانی اسرارالتوحید، رساله قشیریّه، کشف المحجوب، مرصادالعباد من المبدأ الی المعاد و مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه و نیز آثار داستانی صدسال تنهایی، مسخ، زیباترین غریق جهان، پیرمرد فرتوت با بال هایی عظیم و آئورا بر اساس الگوی «کلود برمون» با رویکرد ادبیات تطبیقی آمریکایی بررسی شده است تا پس از استخراج پی رفت های اصلی، شبا هت ها و تفاوت های ساختاری در پی رفت اصلی آثار بر اساس ترکیب پی رفت های «واقع گرایانه» و «خارق العاده» مشخّص شود. نتایج به دست آمده نشان داد که در ساختار پی رفت اصلی آثار و شیوه استفاده آنها از پی رفت خارق العاده یا واقع گرایانه شباهت هایی وجود دارد. ساختارهای مشترک در پی رفت های اصلی آثار بررسی شده، «ساختار خطّی و بدون حذف پایه ها»، «حذف وضعیّت متعادل اوّلیّه و آغاز با بحران» و «ساختار غیرخطّی» هستند. ترکیب های مشترک پی رفت های اصلی از نظر اشتمال بر واقعیّت یا امر خارق العاده را نیز می توان به صورت ترکیب های «محذوف خارق العاده واقع گرایانه»، «محذوف خارق العاده خارق العاده»، «خارق العاده خارق العاده خارق العاده» نمایش داد.
۲۹.

رئالیسم جادویی در رمان «الأشجار واغتیال مرزوق»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات عربی پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۳ 187 - 204

کلیدواژه‌ها: ادبیات جامعه رمان رئالیسم جادویی عبدالرحمن منیف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲ تعداد دانلود : ۱۹۰
رئالیسم جادویی یا واقع گرایی جادویی، ترکیبی از واقعیت، افسانه و تاریخ است که از جهان بینی سحرآمیز مردم آمریکای لاتین به دنیای ادبیات وارد شد. پرداختن به طردشده ها و ستم دیده ها در بستر واقعیتی آمیخته با خیال، اصل مشترک همه نویسندگان ژانر رئالیسم جادویی است. عبدالرحمن منیف، نویسنده و رمان نویس سعودی با تأثیرپذیری از ژانر رئالیسم جادویی، رمان «الأشجار واغتیال مرزوق» را نوشت تا داستان زندگی منصور عبدالسلام و الیاس نخله را به عنوان افراد طردشده و دورافتاده از جامعه روایت کند. منیف، طردشدگی منصور و الیاس را محصول عقب ماندگی جامعه عربی و ظلم مقامات حکومتی می داند. وی در «الأشجار واغتیال مرزوق»، اجازه داده تا منصور و الیاس، روایت رمان را در اختیار بگیرند و با ادبیاتی ویژه که آمیخته ای از واقعیت و خیال است، درباره زندگی خصوصی خود و مسائل جدی و چالشی جهان عرب گفتگو کنند. هدف از این پژوهش، تحلیل فضای انتقادی در رمان معاصر عربی است و انجامش ضرورت دارد، زیرا مطالعه روش های جدید، در رمان نویسی و تأثیر این روش ها در توسعه و تحول رمان عربی، بی نیاز از بحث و بررسی مستمر نیست. یافته های پژوهش نشان می دهد که منیف عالمانه و عامدانه دنیای تخیلی تاریکی ساخته است که از دو زوایه باید به آن نگریست: نخست این که در «الأشجار واغتیال مرزوق» جایی برای نور، حقوق بشر و کثرت گرایی وجود ندارد و افراد بدون توجه به وابستگی مذهبی یا طبقه اجتماعی، مورد اذیت و آزار قرار می گیرند. دوم این که در این رمان، انگیزه های قوی فردی، برای شورش علیه عوامل محدودکننده انسان وجود دارد. روش پژوهش در رئالیسم جادویی «الأشجار واغتیال مرزوق»، توصیفی- تحلیلی است.    
۳۰.

باور عامه «باد زار» در مجموعه داستان ترس و لرزِ غلام حسین ساعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ و ادبیات عامه سال نهم مهر و آبان ۱۴۰۰ شماره ۴۰ ۱-۳۶

کلیدواژه‌ها: باد زار باور ترس و لرز ساعدی رئالیسم جادویی هرمزگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۱ تعداد دانلود : ۲۸۰
باورها بن مایه اساسی داستان های سبک رئالیسم جادویی را تشکیل می دهند؛ بنابراین درک درست این گونه از داستان ها نیازمندِ تبیین و تحلیل باور/ باورهایی است که داستان از آن سرچشمه گرفته است. یکی از مجموعه داستان هایی که به سبک رئالیسم جادویی در ایران نوشته شده، مجموعه ترس و لرز اثر غلام حسین ساعدی است که فهم این مجموعه داستان با دشواری هایی همراه است. یکی از دلایل این دشواری بهره گیری غیرمستقیم ساعدی از باور عامه زار است. نگارندگان در این جستار کوشیده اند برای درک دقیق این مجموعه داستان، باور عامه زار را در مجموعه داستان ترس و لرز ، بررسی کنند. برای انجام این کار، نخست به شیوه کتاب خانه ای درباره باور زار در نقاط مختلف جهان تحقیق شده و سپس یافته ها به شیوه میدانی با نمونه موردی آن در استان هرمزگان مطابقت داده شده و با افراد مطلع در این منطقه مصاحبه شده است، سپس به شیوه توصیفی تحلیلی، عناصر باور عامه زار در مجموعه داستان ترس و لرز ، بررسی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که چند عنصر مربوط به باور عامه باد زار در این مجموعه داستان، نقش محوری دارند: 1. انواع باد زار: که ویژگی پنج نوع از آن ها در داستان بارز است، 2. بایدها و نبایدهایی که مبتلایان به باد زار باید رعایت کنند، 3. مامازار و بابازار: درمان گرانی محلی که به وسیله موسیقی، کمک گرفتن از نیروهای ماورائی و داروهای محلی به درمان بیماران می پردازند، 4. مراسم حجاب که در آن بیماران درمان می شوند، 5. موسیقی که یکی از عناصر درمان است، 6. باور به موجودات اسطوره ای (بچه بنینگی).
۳۱.

بررسی مؤلفه ها و عناصر رئالیسم جادویی در رساله قشیریه و ترتیب السلوک و انعکاس آن در فرهنگ و هنر ایران قرن پنجم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۳ 497 - 516

کلیدواژه‌ها: رئالیسم جادویی رساله قشیریه ترتیب السلوک فرهنگ و هنر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۶ تعداد دانلود : ۲۰۶
رئالیسم جادویی به نوعی شیوه روایی اشاره می کند که برای درهم آمیختن امر غیرممکن و باورناپذیر با دنیای روزمره است. از بهترین نویسندگان این سبک می توان به گابریل گارسیا مارکز از آمریکای لاتین اشاره کرد. در حوزه ادبیات عرفانی، رئالیسم جادویی خود را به گونه های مختلف نشان داده است. کتاب های تذکر ه الاولیا ، اسرارالتوحید و رساله قشیریه ، گونه های بی نظیری از رئالیسم جادویی را در خود جای داده اند. بررسی عناصر رئالیسم در این آثار و انعکاس آن در فرهنگ و هنر این دوره روشنگر ماهیت رئالیسم در این دوره تاریخی است. پژوهش حاضر به روش توصیفی – تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. جامعه موردمطالعه کتاب های رساله قشیریه و ترتیب السلوک اثر ابوالقاسم قشیری است و  زمان موردپژوهش قرن پنجم هجری، زمان اوج تصوف و عرفان اسلامی در ایران است. نتایج حاصل از این پژوهش مبین این نکته است که حوادث فراواقعی و واقعی در رساله قشیریه و ترتیب السلوک طوری به انتخاب نویسنده در کنار هم قرار گرفته اند که با وجود خارق العاده بودن، برای خواننده، غیرعادی نمی نماید. در هر دو اثر مواردی از عناصر رئالیسم جادویی چون ارتباط با عالم غیب، ارتباط با مردگان، آشنا زدایی و .... دیده می شود. امتداد این ویژگی ادبی را می توان در فرهنگ و هنر قرن پنجم نیز مشاهده کرد. اهداف پژوهش بررسی عناصر رئالیسم جادویی در رساله قشیریه و ترتیب السلوک بررسی نمونه های رئالیسم در فرهنگ و هنر قرن پنجم هجری. سؤالات پژوهش عناصر رئالیسم جادویی در رساله قشیریه و ترتیب السلوک تا چه حد نمود داشته است؟ آیا عناصر رئالیسم رد فرهنگ و هنر قرن پنجم نمود داشته است؟  
۳۲.

آیا رمان اهل غرق به شیوه رئالیسم جادویی نگاشته شده است؟

نویسنده:
منبع: مطالعات داستانی سال هفتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 161 - 182

کلیدواژه‌ها: داستان اهل غرق رئالیسم جادویی مولفه ها نگارش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۳ تعداد دانلود : ۱۸۸
نگارش داستان به شیوه رئالیسم جادویی هیچ گاه سبک غالب داستان نویسان ایرانی نبوده است. با این حال تعداد نویسندگانی که این شیوه را آزموده اند کم نیست. یکی از آنها نویسنده نام آشنا منیرو روانی پور است. رمان «اهل غرق» منیرو روانی پور را بیشتر به عنوان یک داستان به شیوه رئالیسم جادویی می شناسند. اما این داستان چه اندازه به مولفه های رئالیسم جادویی وفادار است؟ این پرسشی است که مقاله حاضر بر اساس آن نوشته شده است. بعد از برشمردن ویژگی های این شیوه و بررسی دوباره رمان اهل غرق در خوانشی تازه به این نتیجه رسیده است که نویسنده درنگارش به این شیوه در بخش جادویی داستان موفق است اما در بخش دوم از مولفه های رئالیسم جادویی فاصله می گیرد. در مواردی همچون شکستن سکوت اختیاری نویسنده (راوی)، آوردن گزاره های قالبی برای باور پذیر کردن داستان، دخالت آگاهانه در ساخت شخصیت های نمادین، ایجاد تعلیق های چندگانه، تغییر هویت گمشده و گزارشی شدن لحن نویسنده، داستان مخدوش می شود و از نگارش رمان های سبک رئالیسم جادویی دور می شود.
۳۳.

بررسی تطبیقی مولفه های رئالیسم جادویی رمان های قلمرو این عالم و قرن روشنفکری کارپانتیه و روزگار سپری شده مردم سالخورده دولت آبادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 856 - 890

کلیدواژه‌ها: ادبیات تطبیقی رئالیسم جادویی آلخو کارپانتیه محمود دولت آبادی آمریکای لاتین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۱۸۷
خاستگاه سبک رئالیسم جادویی، ادبیات آمریکای لاتین است. این شیوه داستان نویسی، تنها به این منطقه از جهان اختصاص نیافت و به ادبیات داستانی سایر کشورها از جمله ایران نیز راه پیدا کرد و آثار متعددی در این حوزه ارائه شد. اینکه به کارگیری سبک حاضر در ادبیات داستانی ایران تقلید محض است یا منطبق با رفتار فرهنگی و رشد اطلاعات ادبی متناسب سازی شده، جای تأمل دارد. به همین روی، بررسی مؤلفه های تشکیل دهنده آثار در کفه تطبیق، می تواند مؤثر در این بازیابی باشد. در این پژوهش، به بررسی تطبیقی مولفه های رئالیسم جادویی در رمان های قلمرو این عالم و قرن روشنفکری آلخو کارپانتیه و روزگار سپری شده مردم سالخورده محمود دولت آبادی با روش توصیفی تحلیلی پرداخته شده است. یافته ها نشان می دهد که هر دو نویسنده در به کارگیری سبک رئالیسم جادویی بن مایه های مشترکی دارند که تنها در مصادیق با هم متفاوت هستند. در عین حال، بن مایه های منحصربه فرد نیز در آثار هر دو دیده می شود. بررسی ها نشان می دهد شرایط اقلیمی، اقتصادی و اجتماعی هر دو نویسنده، در کیفیت خلق اثر و به کارگیری سبک رئالیسم جادویی تاثیرگذار بوده است.
۳۴.

بررسی بازتاب هایی از رئالیسم جادویی در حکایت های «مجالس عتیقی تبریزی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن پژوهی ادبی زمستان ۱۴۰۱ شماره ۹۴ 145 - 170

کلیدواژه‌ها: مجالس عتیقی حکایتهای عرفانی رئالیسم جادویی کرامات واقعیّت و فراواقعیّت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۱ تعداد دانلود : ۱۴۰
رئالیسم جادویی به عنوان سبکی نوین در داستان نویسی، در نیمه دوم قرن بیستم پدید آمد. اگرچه زادگاه این سبک آمریکای لاتین است و نویسندگان این منطقه با آثار داستانی خود، عامل جهانی شدن آن شده و با نوشته های تحلیلی و انتقادی خود اصول و مؤلفه ها و قواعد این سبک را بنا نهاده اند، اما به گمان برخی اندیشمندان حوزه ادبیات، شیوه یادشده تنها ویژه این منطقه از جهان نیست و اساساً ریشه های نخست آن را می توان در ادبیات خاورزمین و به ویژه در متون عرفانی جست وجو کرد. اغلب نویسندگان رئالیسم جادویی از قوه تخیّل بسیار قوی و خلاقیت ادبی قابل تحسینی برخوردارند. این تخیّل ریشه در افسانه ها، اسطوره ها، باورها، حکایات و قصّه های مردمی و بومی دارد. متون عرفانی و به طور مشخص «مجالس» صوفیان، در اساس، قالبی تخیّلی دارند چراکه «پیر» در هنگام مجلس به ذکر حکایت هایی از عرفا می پرداخته و به جهت اینکه اکثر مخاطبانش عامه مردم بوده اند؛ تمام تلاش خود را می کرده است که کلامش باورپذیر و مؤثر باشد به همین دلیل مجلس گویی او، سراسر برخاسته از تخیّل بسیار قوی و خلاقیت و تصویرسازی های اوست. در این جستار با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به ذکر نمونه هایی از نقاط مشترک «سبک رئالیسم جادویی» و حکایات «مجالس عتیقی تبریزی» پرداخته ایم. از مهم ترین نقطه های پیوند «مجالس» و نوشتن به سبک رئالیسم جادویی، کنش های کرامت آمیز؛ رفتارهای عجیب وغریب، تخیّل قوی، شکستن مرز واقعیت و فراواقعیت و به هم ریختگی ساختار علّی و معلولی، است.
۳۵.

برجستگی عنصر صدا در فضاسازی رمان «همنوایی شبانۀ ارکستر چوب ها» اثر رضا قاسمی

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان فارسی (شفای دل) سال پنجم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۱۱ 1 - 18

کلیدواژه‌ها: رضا قاسمی همنوایی شبانه ارکستر چوب ها رئالیسم جادویی عنصر صدا فضاسازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۶ تعداد دانلود : ۱۳۱
یکی از مهم ترین مؤلفه های رئالیسم جادویی، بسامد بالای عناصری همچون صدا، بو، نور و عناصری ازاین دست است که درنهایت فضای اثر را مملو از وهم و خیال می کند و مرزهای میان واقعیت و خیال را به هم می ریزد. مطالعه رمان «همنوایی شبانه ارکستر چوب ها» اثر رضا قاسمی نشان می دهد که عنصر صدا بسامد زیادی در این رمان دارد. در همین راستا، در مقاله پیش رو، برجستگی عنصر صدا در فضاسازی رمان بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که نویسنده از عنصر صدا برای فضاسازی رمان بهره فراوانی برده و با توجه به تجربه ای که وی در هنرهای نمایشی ازجمله تئاتر و موسیقی داشته است، عنصر صدا در این رمان نقش محوری دارد و گاه کارکرد یک صدای معمولی در فضاسازی رمان، با چندین جمله و حتی صفحه برابری می کند. این صداها درمجموع، همنوایی ارکستری را مجسّم کرده اند که در کنار هم نهایت ترس و وحشت را در ساختمان چوبی محل وقوع داستان القا می کنند. بیشترین صداهایی که در این رمان دست مایه فضاسازی قرارگرفته اند، عبارت اند از صدای شخصیت های انسانی و حیوانی، صدای منبعث از اشیاء و صدای آلات موسیقی. درمجموع، نویسنده از طریق این صداها که اغلب وهمناک و وحشت آفرین و مرموز هستند موضوعاتی همچون بحران هویت و مشکلات مهاجرت را به نحوی هنرمندانه و با نهایت اثرگذاری، به ذهن خواننده منتقل می کند.
۳۶.

تحلیل تطبیقی رئالیسم جادویی در رمان «الرجع البعید» فؤاد تکرلی و «طوبا و معنای شب» شهرنوش پارسی پور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبیات تطبیقی دوره دهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۳۲) 151-121
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۳۷
رئالیسم جادویی، شیوه نوینی در حوزه ادبیات داستانی است که نویسنده در آن وهم و خیال را با رخدادهای واقعی چنان ماهرانه در هم می آمیزد که شخصیت های واقعی و فراواقعی برای خواننده طبیعی و باورپذیر جلوه کند. ازجمله رمان های رئالیسم جادویی می توان به رمان الرجع البعید فواد تکرلی نویسنده معاصر عراق و طوبا و معنای شب اثر شهرنوش پارسی پور رمان نویس معاصر ایرانی اشاره کرد. . الرجع البعید به وقایع خونین عراق سال 1962م می پردازد که با کودتای ضد سلطنتی ارتش و پایان رژیم پادشاهی همراه بوده است. رمان پارسی پور هم با اوج انقلاب مشروطه در ایران و حوادث بعد از آن تا انقلاب بهمن 57 همزمان می باشد. ازآنجاکه این رمان ها محصول فضای پر از خفقان عراق و ایران است، نویسندگان آن ها با تلفیق واقعیت با خیال و حذف مرز میان آن ها سبک رئالیسم جادویی را برای بیان دیدگاه خود برگزیده اند؛ لذا هدف پژوهش حاضر آن است که به روش توصیفی - تحلیلی مؤلفه های رئالیسم جادویی را در این رمان ها استخراج و دلیل کاربرد آن ها را مورد بررسی قرار دهد تا ضمن معرفی دو اثر مهم ادبیات داستانی عراق و ایران، شگردهای این نویسندگان در تلفیق عناصر خیالی با واقعیت های خارجی جهت تبیین و انتقال اهداف و اندیشه های خاصشان کشف و معرفی شوند. یافته های پژوهش نشان می دهد که تکرلی و پارسی پور در این رمان ها با کمک مؤلفه های رئالیسم جادویی، در کنار قوه خیال خود و نگاه واقع گرایانه، واقعیت اجتماعی عصر و جامعه خویش را نشان دادند و با این تلفیق، دغدغه هایشان را برای خواننده به شکلی هنرمندانه به تصویر کشیده اند و در عین حال این مسائل و واقعیت ها در آثارشان بسیار عادی و طبیعی جلوه می کنند و بی نیاز از هرگونه تفسیر و تحلیل هستند.
۳۷.

بررسی تطبیقی رمان صد سال تنهایی و رمان عزاداران بیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی سال چهارم زمستان ۱۳۸۹ شماره ۱۶ 11 - 34

کلیدواژه‌ها: غلامحسین ساعدی گابریل گارسیا مارکز عزاراران بیل صد سال تنهایی رئالیسم جادویی ادبیات تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۳۷
این مقاله به بررسی تطبیقی رمان صد سال تنهایی نوشته گابریل گارسیا مارکز و عزاداران بیل نوشته غلامحسین ساعدی اختصاص دارد. در آثاری که به این سبک نوشته می شوند ترکیب واقعیت و رؤیا به صورتی انجام می گیرد که گویی این دو جزء جدانشدنی هستند. در این دو اثر، طبق شاخص های رئالیسم جادویی مشکلات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دو کشور ایران و کلمبیا با توجه به اسطوره ها و باورهای بومی، خرافه گرایی و نوعی هراس ناشناخته در مواجهه با مدرنیسم توصیف شده است.
۳۸.

مطالعه تطبیقی رئالیسم جادویی در آثار ساعدی و مارکز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۴۲ 155 - 174

کلیدواژه‌ها: ادبیات تطبیقی رئالیسم جادویی رمان داستان کوتاه غلامحسین ساعدی گابریل گارسیا مارکز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۲۴
در این مقاله بر آن بوده ایم که عناصر رئالیسم جادویی را در آثار غلامحسین ساعدی و گابریل گارسیا مارکز بررسی نموده و شیوه بکارگیری این عناصر را در آثار این دو نویسنده به صورت تطبیقی بررسی نماییم. ساعدی یکی از مشاهیر ادبیات معاصر ایران در زمینع داستان نویسی می باشد. گابریل گارسیا مارکز نیز شخصی است که اسم او با رئالیسم جادویی گره خورده است و پیشگام این نوع ادبی محسوب می شود. این دو نویسنده در بکارگیری عناصر این سبک آثار مشابهی از خود به جا گذاشته اند، هر دو را می توان در نوشته هایشان کابوس زده، تلخ و مرگ اندیش یافت، به همان اندازه هم می توان آن دو را طنزاندیش و پوچ گرا دید.
۳۹.

بررسی تطبیقی سه اثر داستانی منیرو روانی پور: کنیزو، کولی کنار آتش، اهل غرق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی سال چهاردهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۵۳ 9 - 32

کلیدواژه‌ها: ادبیات داستانی زیباشناختی منیرو روانی پور نقد رئالیسم جادویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱ تعداد دانلود : ۱۰۷
منیرو روانی پور یکی از موفق ترین نویسندگان داستان معاصر ایران به شیوه رئالیسم جادویی است که با تقلید از شیوه داستان نویسی گابریل گارسیا مارکز کلمبیایی، پرچمدار رئالیسم جادویی در جهان موفق شد با الهام گرفتن از رمان «صد سال تنهایی» وی، آثار داستانی ارزشمندی همچون «اهل غرق»، «کولی کنار آتشب، «کنیزو» و... را به دنیای ادبیات داستانی ایران و جهان عرضه نماید. از طرفی به دلیل پرداختن به ادبیات فولکوریک جنوب و خلق صحنه های واقعی و کاربرد ضرب المثل ها، کنایه ها و عبارات بومی به عنوان یک نویسنده فولکلور شناخته شده است. در این مقاله پس از آشنایی با منیرو روانی پور و افکار و آثار وی، بازتاب رئالیسم جادویی در ادبیات فارسی و سپس نقد ساختارگرایانه و محتوایی سه رمان اهل غرق، کولی کنار آتش و کنیزو مورد بررسی قرار گرفته است.
۴۰.

بررسی تطبیقی اسطوره در رمان های منتخب آلخو کارپانتیه و محمود دولت آبادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی سال پانزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۹ 39 - 66

کلیدواژه‌ها: رمان رئالیسم رئالیسم جادویی رستاخیز اهریمن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۱۱۷
اسطوره ها در خلق آثار ادبی، به ویژه رمان، نقش بزرگی ایفا می کنند. رمان های «قلمرو این عالم» و «قرن روشنفکری» آلخو کارپاتیه و «روزگار سپری شده مردم سالخورده» محمود دولت آبادی ، از جمله رمان هایی هستند که در سبک و سیاق رئالیسم جادویی، ترکیبی از دنیای واقعی و وهمی و اساطیری ایجاد کرده است. در زیر لایه واقع گرا و تاریخی این رمان ها، ژرف ساخت دنیای اساطیری، حضوری جدی و مداوم دارد. بر همین اساس، هدف اصلی این مقاله بررسی تطبیقی اسطوره ها در سه رمان مذکور است. آلخو کارپانتیه و محمود دولت آبادی نویسندگانی از دو ملت متفاوت با دو زبان متفاوت اند که روابط تاریخی میان آن ها برقرار نبوده است. در دوران معاصر هم این دو نویسنده شناخت و آگاهی از یکدیگر نداشتند که از آثار، اندیشه ها، جریانات و گونه ها، سبک و ساختار داستان نویسی یکدیگر تأثیر و تأثری گرفته باشند. به همین دلیل، در مقاله حاضر با روش تحلیلی- توصیفی در چارچوب رویکرد ادبیات تطبیقی مکتب آمریکایی کنش ها و مفاهیم بنیادین اسطوره ها در لایه های پنهان این سه رمان بررسی و تحلیل می شود.