مطالب مرتبط با کلیدواژه

کلانشهر تهران


۸۱.

کاربرد روش تحلیل عاملی اکتشافی در برنامه ریزی شهری و منطقه ای؛ مورد پژوهی: سنجش وضعیت پایداری اجتماعی در کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۲۲ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 5 - 18

کلیدواژه‌ها: تحلیل عاملی اکتشافی برنامه ریزی شهری منطقه ای پایداری اجتماعی کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۱۰۲
روش تحلیل عاملی اکتشافی یکی از پرکاربرد ترین روش ها در همه علوم از جمله در شهرسازی است. در فرایند بکارگیری این روش، محقق باید تصمیمات جدی متعددی را که در نتایج بدست آمده تاثیر گذارند، اتخاذ کند. این مقاله مراحل مختلف تحلیل عاملی اکتشافی و تصمیمات تحلیلی که در هر یک از این مراحل باید اتخاذ شوند را مطرح کرده، اثرات احتمالی این تصمیمات بر نتایج تحلیل را نشان داده، و توصیه هایی نیز برای دستیابی به نتایج مطلوب در تحلیل مباحث شهری و منطقه ای ارائه میکند. علیرغم اینکه تحلیل عاملی اکتشافی یک روش و رویکرد پیچیده ای بنظر می رسد، در عمل فرایند تحلیل عاملی اکتشافی شامل مراحل مشخص و خطی شش گانه است که این مراحل مسیر تصمیم مناسبی را برای انجام تحلیل عاملی اکتشافی در برنامه ریزی شهری و منطقه ای ارائه می دهد: شناسایی متغیرها/شاخصهای تبیین کننده موضوع، کنترل تناسب داده ها برای انجام تحلیل عاملی، تعیین روش و تعداد عواملی که باید استخراج کرد، انتخاب روش دوران عوامل، تفسیر و نامگذاری عوامل، و محاسبه امتیازات عاملی. هریک از مراحل شش گانه مذکور در این مقاله به تفصیل توضیح داده شده و مثال کاربردی با استفاده از نرم افزار SPSS برای سنجش پایداری اجتماعی
۸۲.

تبیین چگونگی تأثیر فرم شهری بر تاب آوری در برابر سواانح در سطح محلات کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۲۶ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 15 - 25

کلیدواژه‌ها: تاب آوری در برابر سوانح فرم شهری مدل معادلات ساختاری کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳ تعداد دانلود : ۱۶۹
فرم شهری به عنوان الگوی توزیع فضایی فعّالیّتهای انسان می تواند نقش مهمی در ارتقا و یا کاهش تاب آوری شهری در برابر سوانح ایفا کند. یکی از سوالاتی که در مورد نحوه ارتباط این دو موضوع مطرح می شود این است که آیا فرم شهری در یک مقیاس خاص که متشکل از مولفه ها و شاخص های مختلف است، می تواند به عنوان یک بعد از تاب آوری در کنار دیگر ابعاد آن از قبیل بعد اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی، زیرساختی، جامعه ای و نهادی در نظر گرفته شود و یا فقط برخی از مولفه های فرم شهری بر ابعاد تاب آوری تاثیر دارند. ازآنجایی که مدل سازی این امکان را فراهم می کند که متغیرها از چه مسیرهایی بر یکدیگر اثر می گذارند و اینکه اثرگذاری با چه شدت و جهتی است، در این پژوهش کلانشهر تهران و ۳۶۸ محله آن به عنوان محدوده مطالعاتی انتخاب شد. پس از تبیین مولفه ها و ابعاد فرم شهری و تاب آوری با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی در سطح محلات،  با تدوین دو مدل معادلات ساختاری، ارتباطات میان فرم شهری و تاب آوری و مولفه های آنها تبیین شد. نتایج حاکی از آن است که با وجود اینکه شاخص ترکیبی فرم شهری ارتباط معنی داری با تاب آوری ندارد، مولفه های فرم شهری در سطح محلات بر ابعاد تاب آوری تاثیرات متفاوتی می گذارند.
۸۳.

تحلیل مکانی پراکنده رویی شهری و اثرات آن بر برابری دسترسی به بیمارستان ها در کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۷ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۵۸) 1 - 17

کلیدواژه‌ها: پراکنده رویی شهری شاخص گسترش وزندار شهری (WUP) دسترسی کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۸۳
رشد شهرنشینی به خصوص در کشورهای در حال توسعه منجر به ایجاد پراکنده رویی شهری شده است. پراکنده رویی شهری در تهران منجر به ایجاد چالش های متعددی در تحقق توسعه پایدار گردیده است. در این پژوهش، پراکنده رویی شهری در زون های ترافیکی (TAZ) شهر تهران در یک دوره بیست ساله (2020-2001) با استفاده از شاخص گسترش وزندار شهری (WUP ) به صورت مکانی بررسی شده است. سپس، کمترین فاصله دسترسی هر TAZ تا مراکز بیمارستانی با استفاده از تحلیل شبکه محاسبه و رابطه میان پراکنده رویی و دسترسی بررسی شده است. نهایتا، منحنی لورنز و ضریب جینی جهت تعیین میزان برابری شهروندان در دسترسی به بیمارستان ها محاسبه شده اند. نتایج نشان می دهند که پراکنده رویی طی دو دهه گذشته در تهران کاهش قابل توجهی داشته است. لذا به دلیل رابطه مستقیم میان پراکندگی و فاصله دسترسی، بیشترین فاصله تا نزدیکترین بیمارستان ها نیز حدود 3 کیلومتر کاهش یافته است. با این وجود، ضریب جینی دسترسی به بیمارستان ها در سال 2020 افزایش 10% را نشان می دهد. به طوریکه در سال 2001، %90 از فرصت های بیمارستانی در میان %29 از شهروندان توزیع شده بود که این میزان در سال 2020 به %7 رسیده است. نتایج نشان می دهند کاهش پراکنده رویی شهری می تواند منجر به ارتقاء استانداردها و کاهش نابرابری دسترسی به سرویس ها شود. با این وجود، کاهش نابرابری در دسترسی علاوه بر کاهش پراکنده رویی شهری به توجه ویژه به متغیرهای اجتماعی-اقتصادی و مدیریت صحیح شهر نیز بستگی دارد.
۸۴.

تحلیل عملکرد زیست محیطی کلانشهر تهران براساس شاخص های رویکرد شهر سبز (مطالعه موردی: مناطق مرکزی و جنوبی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۷ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۶۱) 947 - 960

کلیدواژه‌ها: رویکرد شهر سبز کلانشهر تهران عملکرد زیست محیطی معیارها و شاخص های شهر سبز روش آنتروپی و تکنیک تاپسیس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶ تعداد دانلود : ۱۲۱
شهرهای امروزی متاثر از وقوع انقلاب صنعتی، دچار تاثیرات عمیقی در روند توسعه شده اند، بطوریکه امروزه بعنوان عاملان اصلی ناپایداری در جهان شناخته می شوند و هرگونه تمهیدات پایداری جهان، در گرو پایداری شهری است. کلانشهر تهران در دهه های اخیر شاهد دگرگونی های متعددی بویژه در عرصه زیست محیطی بوده است. ازاینرو جهت برون رفت از پیامدهای مخرب الگوها و رویکردهای سنتی و متفاوت توسعه در کلانشهر تهران، بکارگیری رهیافت های سازگار با محیط زیست همچون رویکرد شهر سبز در روند توسعه این کلانشهر و دستیابی به توسعه پایدار شهری، اهمیت بسزایی دارد. پژوهش حاضر از حیث نوع، نظری – کابردی، از لحاظ روش مطالعه، توصیفی – تحلیلی و از نظر شیوه جمع آوری اطلاعات، پیمایشی– کتابخانه ای و از طریق پرسشنامه براساس طیف لیکرت می باشد. هدف از این پژوهش تعیین وضعیت زیست محیطی مناطق مرکزی و جنوبی کلانشهر تهران براساس شاخص های رویکرد شهر سبز است. ازاینرو ابتدا، با بهره گیری از روش آنتروپی به وزندهی32 شاخص کمی در قالب 7 معیار، پرداخته و سپس با استفاده از تکنیک تاپسیس در نرم افزار Excell، مقایسه مناطق مرکزی و جنوبی کلانشهر تهران جهت دستیابی به هدف پژوهش انجام گرفت. نتایج حاکی از تطابق بیشتر مناطق جنوبی تهران با شاخص های رویکرد شهر سبز می باشد و بر این اساس، مناطق 12و 16در بهترین و مناطق 10 و 17 در بدترین وضعیت زیست محیطی قرار دارند.
۸۵.

بررسی و تحلیل شکوفایی شهری و اثرات آن بر زیست پذیری در کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۸ 123 - 140

کلیدواژه‌ها: شکوفایی شهری زیست پذیری توسعه پایدار کلانشهر تهران تکنیک کداس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۹۵
شکوفایی شهری به عنوان رویکردی کل نگر و جامع با توصیف موفقیت، سلامت، پیشرفت و خوب زیستن مطرح است و با ارتقاء کیفیت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و محیط زیستی زمینه لازم برای زیست پذیر بودن شهرها را فراهم می آورد. پژوهش حاضر با هدف بررسی و ارزیابی شاخص های شکوفایی شهری و اثرات آن بر زیست پذیری در مناطق 22گانه کلانشهر تهران انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیل است. جامعه آماری این پژوهش، کلانشهر تهران با 8679936 نفر جمعیت است که حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 385 نفر برآورد گردید که جهت دستیابی به نتایج بهتر به 391 نفر ارتقا یافت. به منظور تحلیل موضوع، چهارچوبی از 5 شاخص شکوفایی شهری در قالب 50 گویه و 3 شاخص زیست پذیری در قالب 25 گویه به صورت تلفیقی بر اساس مطالعات سایر پژوهشگران تدوین و انتخاب شد. نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره نشان داد شاخص توسعه زیرساخت ها، بیشترین تأثیر را بر زیست پذیری داشته است و 809/0 از کل واریانس را تبیین می کند. نتایج حاصل از تحلیل یافته های پژوهش بر اساس تکنیک کداس نشان می دهد که در مناطق 22گانه کلانشهر تهران، تنها منطقه یک از لحاظ شاخص های شکوفایی شهری در وضعیت بسیار خوب قرار داشت، شش منطقه در سطح خوب، نُه منطقه در سطح متوسط، و شش منطقه در وضعیت ضعیف قرار داشتند. نتایج یافته ها نشان می دهد؛ برای بهبود مناطقی که در سطح ضعیفی قرار دارند و همچنین برای حفظ و ارتقای شرایط در مناطق که در وضع مطلوبی به سر می برند باید به توسعه زیرساخت ها، بهره وری، کیفیت زندگی و ... توجه نمود.
۸۶.

تحلیل فضایی عوامل اثرگذار بر قیمت مسکن در کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۸ 171 - 188

کلیدواژه‌ها: مسکن رانت نوسان اقتصادی عرضه و تقاضا کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱ تعداد دانلود : ۱۱۳
در بین مناطق مختلف شهر تهران نقش متمایز و پر رنگ چند منطقه پر رونق و پردرآمد شمال جغرافیایی با حجم بالای ساخت و ساز و خرید و فروش، نقش پیشران قیمت را به عنوان اولین فرضیه مطالعه حاضر و عوامل مؤثر بر سطح تقاضا و عرضه مطرح می کند این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی تحلیلی است. در این پژوهش با استفاده از تکنیک آمار فضایی در محیط Arc GIS اقدام به تحلیل و بررسی موضوع شد. برای استخراج داده های مورد استفاده در این بخش از آمار و اطلاعات مرکز آمار کشور و مطالعات طرح تفصیلی مناطق (کاربری اراضی شهری) همچنین گزارش های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، اداره کل آمارهای اقتصادی (1396-1385)، گزارش اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور، نتایج بررسی فعالیت های ساختمانی در مناطق شهری تهران و نتایج آمارگیری هزینه و درآمد خانوارهای شهری و محاسبات نگارندگان و تبدیل آن به داده های مقطعی استفاده شده است. مطابق نتایج آزمون موران وجود اثرات فضایی در تفاوت قیمت مسکن در مناطق ۲۲گانه کلانشهر تهران با سه فاکتور فاصله ، درجه تمرکز و عامل توپوگرافی در سطح معناداری بالایی تأیید می شود. مطابق نتایج ضریب خودهمبستگی فضایی شوک نوسانی قیمت وارد بر یک منطقه، به دیگر مناطق کلانشهر تهران نیز سرایت کرده است. به عبارت دیگر در ضریب خودهمبستگی فضایی از میان 521556 واحد کاربری مسکونی در سطح محلات و مناطق کلانشهر تهران مشاهده می شود که نوسان قیمت و دامنه آن به شدت تابعی از عامل توپوگرافی و کلیشه بالاشهر پایین شهر در ادبیات عامیانه اقتصاد شهری است. به طوری که از میان ۳۷۴ محله مورد بررسی در سطح مناطق ۲۲گانه مناطق ۱، ۳،۲،۶، ۵ و ۴ بالاترین قیمت مسکونی و مناطق ۱۲، ۱۵، ۱۸، ۱۱ و ۱۶ کمترین دامنه نوسان و پایین ترین وضعیت قیمت مسکن را در دهه مورد بررسی ۸۵ 95 تجریه کرده اند.
۸۷.

تبیین توزیع فضایی قدرت بازیگران ژئوپلیتیکی در کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۲۳) 147 - 167

کلیدواژه‌ها: کلانشهر تهران بازیگران ژئوپلیتیکی ژئوپلیتیک شهری مناسبات قدرت منابع قدرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵ تعداد دانلود : ۱۶۲
بازیگری و سطوح قدرت از سطح ملی به سطوح پایین تر رسیده و افراد بسیاری در فضای شهرها از قدرت بسیاری برخوردار شده اند و با در اختیار داشتن منابع قدرت آفرین به بازیگری در مقیاس های (محلی، ملی، منطقه ای و جهانی) می پردازند و بر مناسبات قدرت در فضای شهرها تأثیر می گذارند. کلانشهر تهران توسط 25 سازمان دولتی و غیردولتی اداره می گردد که هر یک از این سازمان ها و نهادها، قوانین مقررات خاص خود را دارند. هر کدام از این بازیگران با منابع قدرتی که در اختیار دارند، هویت ها و هستی ها مختلفی دارند. از این رو، پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی در پی پاسخ به این پرسش است که کدام بازیگر باید تهران را به به معنی وسیع اداره کند، و بازیگران ژئوپلیتیکی کلانشهر تهران کدامند؟ نتایج پژوهش نشان می دهد، در میان بازیگران محلی (برج سازان، شهرک سازان و صاحبان پاساژهای تجاری؛ صاحبان کارخانه، صنایع و شرکت های تجاری بزرگ و بیمه؛ استانداری؛ فرمانداری؛ شهرداری و شورای شهر) به عنوان بازیگران ژئوپلیتیکی کلانشهر تهران در سطح محلی می باشند که با قدرتی که در اختیار دارند بر مناسبات قدرت در کلانشهر تهران اثرگذارند. در میان بازیگران ملی (هیئت دولت و وزارتخانه های تابع آن؛ نمایندگان مجلس، بانک ها و مؤسسات مالی؛ قوه قضائیه؛ احزاب سیاسی، نیروهای نظامی و امنیتی و سازمان صدا و سیما) از جمله بازیگران ژئوپلیتیکی در سطح ملی در کلانشهر تهران محسوب می-شوند. در میان بازیگران فراملی (سفارتخانه ها) از جمله بازیگران ژئوپلیتیکی می باشند. مبتنی بر تعداد زیاد بازیگران، یک بازیگر به تنهایی نمی تواند کلانشهر تهران را مدیریت کند بلکه مدیریت کلانشهر تهران مبتنی بر مناسباتی است که میان بازیگران در فضای شهر شکل می گیرد.
۸۸.

تحلیلی بر شاخص های نهادینه سازی سیاست محله محوری در توسعه اجتماعی و فرهنگی کلان شهر تهران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال نوزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۷۴) 87 - 108

کلیدواژه‌ها: سیاست محله محوری توسعه اجتماعی توسعه فرهنگی کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۴۰
امروزه گذار از برنامه ریزی شهری انتزاعی و اتصال آن به حوزه اجرا از طریق تمهیدات لازم در حوزه سازماندهی، رهبری؛ نظارت و تخصیص بهینه منابع شهری با هدف کاهش تنش ها و تضادهای فرهنگی و تربیت شهروندانی مشارکت مدار و محلهمحور در سیاست های کلان مدیریت شهری رخ داده است. در این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی شاخص های سیاست محله محوری مؤثر در توسعه اجتماعی و فرهنگی از طریق مطالعه میدانی مبتنی بر تنظیم پرسشنامه با مراجعه به جامعه خبرگی به تعداد 30 نفر صورت پذیرفت. با تجزیه و تحلیل صورت گرفته روی 45 شاخص گزینش در چارچوب پرسشنامه نسبت روایی محتوایی (CVR)، همه شاخص ها واجد احراز حداقل مقدار CVR یعنی 33/0 شدند. بر همین اساس، شاخص روایی محتوایی بر اساس 45 شاخص محاسبه گردید که مقدار حداقلی آن 67/0 محاسبه شد. در ادامه بر مبنای همین شاخص، پرسشنامه CVI که یک پرسشنامه طیف لیکرت 4 گزینه ای برای بررسی آیتم های مربوط بودن، واضح بودن و ساده بودن طراحی شده بود، مورد ارزیابی قرار گرفت و همه شاخص ها واجد احراز حداقل مقدار CVI یعنی 67/0 شدند.
۸۹.

پروژه های توسعه شهری و تولید رانت در کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال هفتم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۲۸) 1 - 14

کلیدواژه‌ها: پروژه های توسعه شهری نئولیبرالیسم جهانی رانت قطبی شدن شکاف اجاره کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۸۷
پروژه های توسعه شهری به عنوان فرایند سیاسی قدرتمند و نوآورانه برآمده از پروژه نئولیبرالیسم جهانی ذیل توسعه نابرابر جغرافیایی با سرپوش گذاشتن بر روی مناسبات واقعی اجتماعی نضج می یابد و در معارضه گروه های هم سود که هیچ یک حاضر به کناره گیری از منافع خود نیستند، نفوذ می کند. هدف از این مقاله شفاف ساختن چگونگی تداوم تصاحب رانت از طریق تحول در سیاست ها و پروژه های توسعه شهری در سه دهه اخیر در کلانشهر تهران است. روش شناسی این مقاله مبتنی بر فلسفه رئالیسم انتقادی است و با رویکردی بازاندیشانه به قدرت و پیامدهای آن در برنامه ریزی شهری و ماهیت طبقاتی پروژه های توسعه شهری توجه می کند. یافته ها نشان داد رابطه ساختاری بین «پروژه های توسعه شهری» و قطبی شدن در کلانشهر تهران وجود دارد. پروژه های توسعه شهری به عنوان شیوه جدیدی از تولید محیط مصنوع، به منافع اقتصادی خاص که سازگار با استراتژی انباشت رانت اولویت می دهد و تا حد زیادی از منافع و اولویت های گروه های اجتماعی بی قدرت از جمله فقرای شهری و طبقات کم درآمد صرفه نظر می کند. علاوه بر این، پروژه های توسعه شهری به اجرا درآمده در کلانشهر سطح بالایی از شکاف اجاره و رانت و افزایش قیمت زمین ایجاد می کند که به اعیانی سازی با شخصیتی سوداگرانه و رانت جویانه منتهی می شوند. 
۹۰.

پیامدهای گسست مدیریت سیاسی فضا در کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره ۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) ۱۱۵-۹۲

کلیدواژه‌ها: مدیریت سیاسی فضا نفت مدیریت شهری کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۱۲۱
این تحقیق به دنبال شناسایی گسست های ناشی از مدیریت سیاسی فضا در کلانشهر تهران است. در حال حاضر حاصل تشدیدیافته این گسست نهادی و سازمانی در گذر زمان در کلانشهر تهران، عناصر رسمی نظام مدیریت شهری، طیف وسیعی شامل وزارت کشور و واحدهای تابعه آن، مسکن و شهرسازی، مهندسان مشاور، سازمان برنامه و بودجه، شرکت برق منطقه ای، شرکت گاز، شرکت مخابرات، شرکت پست، اداره آموزش و پرروش، دانشگاه ها و موسسات آموزش پزشکی، سازمان تربیت بدنی، اداره ارشاد اسلامی، ثبت اسناد و املاک و ... می باشد. روش پژوهش حاضر به صورت توصیفی- تحلیلی است وجمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای می باشد. در این تحقیق درآمدهای نفتی دولت به عنوان یکی از فاکتورهای بسیار تأثیرگذار در زمینه انباشت قدرت و ثروت در منطقه کلانشهری تهران مدنظر قرار گرفته که در نهایت به تمرکز و تجمیع سازمان ها و نهادهای دولتی پرشمار در کلانشهر تهران و ایجاد کارکردهای موازی با سازمان های مدیریت شهری و در نهایت گسست در مدیریت سیاسی فضا منتهی شده است
۹۱.

نقش تحولات جمعیتی بر تغییرات دمای سطوح ابنیه و فضاهای باز شهری؛ نمونه موردی: کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقش جهان سال ۱۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ ۶۰-۴۰

کلیدواژه‌ها: تحولات جمعیتی شهرسازی معاصر جزیره حرارتی دمای سطوح شهری بهره وری انرژی پایداری کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳ تعداد دانلود : ۱۳۹
اهداف: با شروع افزایش فعالیت های انسانی در شهر، پوشش گیاهی و طبیعی همواره کاهش یافته و در نتیجه جای خود را به پدیده جزیزه حرارتی می دهد. پدیده جزایر گرمایی (UHI) معمولا توسط میزان دمای سطح زمین (LST) ارزیابی می شود. تأثیرات منفی دمای سطح زمین بر اقلیم شهری می تواند به وسیله افزایش ناگهانی بارندگی و تاثیرات غیر منتظره آب و هوایی نمایان شود. بنابراین پایداری مراکز جمعیتی با خطر و تهدید جدی روبرو خواهد بود. علاوه بر عوامل اقلیمی، تغییرات و تحولات جمعیتی ناشی از سکونت نیز می تواند بر میزان دما و حرارت شهر تاثیرگذار باشد. هدف این پژوهش، شناسایی مولفه های اثرگذار بر میزان حرارت سطوح شهری و بررسی رابطه میان تغییرات و تحولات جمعیتی و تغییرات حرارتی در مناطق 22 گانه کلانشهر تهران می باشد. روش ها: در راستای دست یابی به هدف پژوهش، تغییرات دمای سطح شهر بین سال های 1382 تا 1395 از طریق تصاویر ماهواره ای Landsat 8 مورد تخمین قرار گرفته و در نهایت با توجه به تحولات و جابجایی های جمعیتی در مناطق 22 گانه شهر تهران قیاس تطبیقی بصورت فضایی- مکانی بین این دو متغیر مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفته است. یافته ها: نتایج حاکی از آنست که در12 منطقه شهرداری، میان تغییرات و تحولات جمعیتی و تغییرات حرارتی، رابطه مستقیم وجود دارد. در 8 منطقه، این رابطه معکوس و در 2 منطقه از مناطق 22 گانه، میان تغییرات جمعیتی و حرارتی، رابطه معنادار مشاهده نشده است. نتیجه گیری: به طور کلی می توان دریافت که میان تحولات جمعیتی و تغییرات دمایی در کلانشهر تهران رابطه معنادار وجود دارد. افزایش حرارت سطح زمین که به معنای قرار گرفتن بیشتر انسان در معرض گرما است، کیفیت زندگی را دستخوش تغییراتی خواهد کرد.
۹۲.

تحلیل رابطه فرسودگی کالبدی و جرم در کلانشهرها ( نمونه موردی: منطقه 12 شهرتهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۲ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۴۰) 641 - 658
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۹۵
بافت فرسوده شهر تهران، 3268 هکتار است که حدود 5 درصد مساحت شهر تهران را تشکیل می دهد و منطقه 12 که هسته تاریخی است، از فرسوده ترین مناطق شهری تهران می باشد. بروز انواع ناهنجاری های اجتماعی در بافت های فرسوده کلانشهر تهران به دغدغه ای بسیار مهم برای مدیران شهری تبدیل شده است. لذا این پژوهش، با هدف بررسی الگوهای مکانی و شرایط تسهیل کننده ارتکاب جرایم در محدوده بافت های فرسوده منطقه 12 کلانشهر تهران انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش آن تحلیلی، تطبیقی می باشد. در این پژوهش برای شناسایی الگوهای فضایی توزیع جرایم از آزمون های: شاخص نزدیک ترین همسایه و تخمین تراکم کرنل استفاده شده است. جامع ه آماری پژوهش حاضر مشتمل برافراد مجرمی است که در کلانتری های تهران برای آنها پرونده تشکیل شده است و به عنوان نمونه آماری، 560 فقره از جرایم منطقه 12 شهرداری تهران بررسی شده است. یافته ها نشان می دهد مرکز تمرکز کانون های جرم خیز در قسمت های مرکزی و شمال شرقی و شمال غربی منطقه 12 تهران شکل گرفته است که این امر نشان از وضعیت نامساعد این بخش از نظر بزهکاری نسبت به سایر بخش های دیگر آن دارد. بیشترین درصد جرایم در بلوک هایی با 60 -40، 80-60، 100-80 درصد بی دوامی رخ داده است. به طوری که از مجموع 560  فقره بزه ارتکابی، 509 فقره معادل 69/87 درصد کل جرایم در بلوک های بی دوام با درصد بالای بی دوامی اتفاق افتاده است.
۹۳.

ارزیابی ساختار کالبدی- فضایی شهرهای ایران از دیدگاه مدرنیسم و پست مدرنیسم (مطالعه موردی: کلانشهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۳ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۴۲) 125 - 143
تعداد بازدید : ۱۲۲ تعداد دانلود : ۱۰۵
بررسی مراحل رشد و توسعه کالبدی شهرهای جهان حاکی از تأثیر دو پارادایم مدرنیسم و پست مدرنیسم بر سازمان و ساختار فضایی شهرها می باشد. به گونه ای که تأثیرات این دو پارادایم منجر به توسعه شهرها، ایجاد و توسعه شبکه ارتباطی و بزرگراه ها، ایجاد شهرک های اقماری و حومه شهرها شده و بیش ترین تأثیر را در حوزه فضایی و کالبدی شهرها برجای گذاشته است. مدرنیسم و اثر آن مدرنیته، تأثیراتی بنیادی در حوزه های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی فضایی داشته است و بیش از همه، تحول جامعه شهری، آن هم در ابعاد کالبدی- فضایی شهر، را هدف قرار داده و مفاهیم کهن شهرسازی را به شدت دگرگون کرده است. از سویی دیگر پست مدرنیسم نیز در زمینه ی اقتصادی، اجتماعی، سیاست و درزمینه روش شناسی نیز تأثیراتی بر سازمان فضایی شهر داشته است. در همین راستا هدف از پژوهش حاضر ارزیابی ساختار فضایی کلان شهر تهران از دیدگاه مدرنیسم و پست مدرنیسم می باشد. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و جمع آوری اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه ای و اسنادی تدوین شده است. یافته ها حاکی از آن است که در مدرنیسم مؤلفه های دیدگاه کالبدی و شهرسازی تک بعدی، ایجاد فضاخورها نظیر؛ ایجاد بزرگراه ها، شبکه های هوایی و معماری و ساخت وساز بلند مرتبه و دانه دار به ترتیب در جایگاه های اول تا سوم و در پست مدرنیسم مؤلفه های؛ ترکیب کاربری ها و وجود تنوع در ساخت مسکن، وجود اصل اختیار در کالبد شهر و تراکم متوسط و کاربری ترکیبی اشاره کرد که در جایگاه های اول تا سوم ازلحاظ تأثیرگذاری بر ساختار فضایی بر کلان شهر تهران نقش داشته اند. بنابراین تلفیق دانش و تجربیات بومی، مدرن و پسامدرن می تواند ضمن حفظ هویت شهری، ایمنی، زیبایی، توسعه پایدار شهری را تحقق بخشد.
۹۴.

بازنمایی ویرانه شهری در سینمای موج نوی ایران: مطالعه موردی فیلم های خشت و آینه (1343)، تنگنا (1352)، دایره مینا (1357)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال بیستم مرداد ۱۴۰۲ شماره ۱۲۲ 5 - 16

کلیدواژه‌ها: سینمای موج نوی ایران سینمای ویرانه ویرانه های شهری مدرنیزاسیون شهری کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۱۴۵
بیان مسئله: ویرانه شهری به عنوان محصولی از فرایند مدرنیزاسیون و تغییرات شهری، علاوه بر پیوندی که با گذشته دارد نمایانگر تضاد های ذاتی مدرنیته است و از دیالکتیک تخریب/تولیدی سخن می گوید که جامعه در حال توسعه در بطن خود پرورش می دهد؛ جامعه ای که همچنان که خواهان پیشرفت و جلوه گری است، به زیست شهری و زندگی مردم بی توجهی می کند. ویرانه ها با سر بر آوردن از متن شهر مدرن، همچون روایتگرانی به جامانده از گذشته ای نه چندان دور و گواهی بر تاریخ معاصر و وضعیت پرتلاطم اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آن ظاهر می شوند. پژوهش حاضر می کوشد با بررسی چگونگی بازنمایی ویرانه های شهری در آثار سینمای موج نوی ایران، به نقش و ماهیت این عنصر در مدرنیزاسیونِ پیش از انقلاب اسلامی ایران بپردازد. مقاله در ابتدا مدرنیزاسیونِ شهری تهران در دوره پهلوی را در ارتباط با پروژه هاسمانیزاسیون پاریس و نیز اهمیت زوال و تولید ویرانه در هر دو پروژه مورد مطالعه قرار می دهد و سپس با در نظر داشتن این نکته که شهر تهران به مثابه بستر روایت در بسیاری از آثار سینمای موج نو عمل می کند، سه اثر شاخص سینمای موج نو به عنوان نمونه موردی مباحث مورد بررسی قرار می گیرند: خشت و آینه (3134) ساخته ابراهیم گلستان، تنگنا (1352) ساخته امیر نادری و دایره مینا (1357) به کارگردانی داریوش مهرجویی. هدف پژوهش: این مقاله بر آن است تا با بررسی ویرانه های شهری در این آثار، نه تنها نقشی که در متبلورساختن تناقض ها و تضادهای مستتر در بطن مدرنیزاسیون پهلوی دارند را برجسته کند که می کوشد چگونگی قدرت آنها در عیان کردن سوی دیگرِ پیشرفت ظاهریِ جامعه را شرح دهد. روش پژوهش: مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای انجام شده است. نتیجه گیری: مدیوم سینما علاوه بر رویکردی مستند در بازنمایی امر ویرانه، قادر است همگام با این عنصر، با نگاهی خلاقانه و از طریق شخصیت ها و هم زیستی شان با چنین مکان هایی، فانتاسماگوریای شهر مدرن را به چالش کشد و از گسست ها و معضلاتی بگوید که مدرنیته برای بقای خود آنها را حاصل می کند.
۹۵.

سیاست گذاری عوامل کلیدی و متغیرهای اثرگذار بر ظرفیت نهادی توسعه مدیریت شهری، نمونه موردی تهران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سیاست گذاری محیط شهری سال سوم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۱۱) 19 - 34

کلیدواژه‌ها: سیاست گذاری ظرفیت نهادی مدیریت شهری کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴ تعداد دانلود : ۱۰۸
کلانشهر تهران سیستم مشخص، تعریف شده و رسمی برای مدیریت ظرفیت نهادی مدیریت شهری ندارد؛ اما این سیستم باتکیه بر ساختارها و روش ها و هنجارهای رایج حکمروایی شهری و روستایی اداره و منتقل می شود. تشتت و تفرق مدیریت شهری در شهر تهران به تبعیت از نهادها و سازمان های متفرق و منبعث از الگوی حکومت شهری، عدم ظرفیت تعامل میان نهادی و درون نهادی را می توان نتیجه غلبه رسمی نهادهای قدرت و ناهمسویی نهادهای غیررسمی با سیاست ها و برنامه هایی آنها دانست. هدف تحقیق سیاست گذاری عوامل کلیدی و متغیرهای اثرگذار بر ظرفیت نهادی مدیریت شهری است. روش تحقیق از منظر هدف، از نوع کاربردی - توسعه ای، از نظر روش های اصلی تحقیق در زمره تحقیقات توصیفی - تحلیلی قرار دارد. همچنین نوع داده ها در تحقیق پیمایشی بوده و ابزار اصلی مورداستفاده برای جمع آوری داده ها مصاحبه با مدیران، خبرگان شهرداری تهران و اساتید دانشگاهی به صورت پرسشنامه که ابزار مناسب روایی بوده، انجام گرفته است. روش نمونه گیری در تحقیق حاضر نمونه گیری تصادفی ساده بوده است و حجم نمونه با خطای اندازه گیری ده درصد، 100 نفر تعیین شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد قوی ترین متغیر ظرفیت نهادی مطلوب خوانایی و شفافیت قوانین و مقررات، با میانگین 37/3 است و کمترین میانگین ب ه متغیر ظرفیت بین نهادی تعلق دارد که نشان دهنده ضعف ظرفیت نهادی در کلانشهر تهران اس ت. نتایج نشان می دهد مولفه های منابع ارتباطی و توانایی نهادها به مراتب سهم بیشتری در مقایسه با سایر متغیرها در پیش گویی متغیر وابسته دارند، به گونه ای که یک واحد تغییر در انحراف معیار منابع ارتباطی و توانایی نهادها، باعث می شود تا انحراف معیار متغیر وابسته (ظرفیت نهادی مدیریت شهری) به اندازه 28 و 18 درصد تغییر کند. درحالی که یک واحد تغییر در انحراف معیار مشارکت پذیری تنها باعث می شود تا انحراف معیار متغیر وابسته به اندازه 2 درصد تغییر نماید.
۹۶.

تبیین شاخص هاى بهبودکیفیت مسکن متعارف شهری برگرفته از معمارى بیوفیلیک با توجه به جغرافیاى منطقۀ یک تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال ۲۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۴۲) 296 - 261

کلیدواژه‌ها: کیفیت مسکن شهری معماری بیوفیلیک کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۰۰
مسکن به عنوان یکی از نیازهای اساسی بشر تأثیر بسزایی در سلامت و بهبود کیفیت زندگی افراد دارد. کیفیت مسکن به عنوان یکی از شالوده های اصلی یک برنامه جامع، در شهرسازی و معماری بیوفیلیک از جایگاه ویژه ای برخوردار است که این رویکرداز مهمترین رویکردهای شهری در زمینه مسکن متعارف است. هدف این تحقیق شناخت شاخص های بهبود کیفیت مسکن متعارف شهری با تاکید بر معماری بیوفیلیک و ارزیابی آنها در منطقه یک تهران است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و گردآوری داده ها به دو روش اسنادی و میدانی است. با استفاده از تحلیل محتوا، شاخص های تحقیق، گردآوری و سپس با پرسش نامه و روش دلفی(10 نفر)، مورد ارزیابی قرار گرفتند. پس از تایید شاخص ها، منطقه یک تهران از نظر این شاخص ها توسط 150 نفر ارزیابی شد. تحلیل ها در نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون فریدمن انجام شد. نتیجه تحقیق با روش دلفی نشان داد که 45 شاخص جهت بهبود کیفیت مسکن بر اساس معماری بیوفیلیک موثر هستند و این شاخص ها در 5 مولفه کلی دسته بندی شدند. همچنین شاخص های رضایت مندی مسکن متعارف در دو دسته عوامل داخلی و خارجی(20شاخص)دسته بندی شد. نتیجه آزمون فریدمن در سطح کمتر از 05/0 تایید نمود که تفاوت معناداری میان شاخص های کیفیت مسکن متعارف در منطقه یک تهران وجود دارد. شاخص وضعیت معابراز نظر پوشش و عرض معابر با میانگین 88/30 و سپس حفاظت تاریخی و مرمت شهری با میانگین 17/29، از وضعیت بهتری نسبت به دیگر شاخص ها برخوردار هستند. همبستگی پیرسون نیز از وجود رابطه و تاثیرگذاری معنادار در سطح کمتر از 01/0 میان مولفه های کیفیت مسکن متعارف شهری از لحاظ معماری بیوفیلیک در منطقه یک اشاره دارد.
۹۷.

تحلیل تطبیقی از تأثیر برنامه های تلویزیونی شبکه دو و شبکه تهران بر شاخص حس تعلق مکانی شهروندان مناطق (1و12و20) کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال دهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۱) 23 - 37

کلیدواژه‌ها: تاب آوری اجتماعی تحلیل تطبیقی حس تعلق مکانی کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۱۱۴
در پژوهش سعی شده از روش توصیفی و تحلیلی تأثیر برنامه های تلویزیونی رسانه ملی که در پیام و محتوای خود، سبک زندگی هویت منطقه ای و شهری را ترویج می کنند. بر میزان و سطح برخورداری از شاخص حس تعلق مکانی شهروندان مناطق 1، 12 و 20 کلانشهر تهران ارزیابی گردد لذا بر اساس مأموریت  شبکه های تلویزیونی ، برنامه های شاخص شبکه های دو و شبکه تهران مورد ارزیابی قرار گرفت و از آنجا که مناطق منتخب، از نظر موقعیت جغرافیایی،شاخص های اقتصادی و درآمدهای شهروندان  ونیز سبک زندگی شهروندی متفاوتند لذا منطقه یک به عنوان منطقه مرفه شهری و منطقه 12 بعنوان منطقه متوسط نشین شهری و منطقه 20 به عنوان منطقه کم برخوردار شهر تهران انتخاب شد. نتایج نشان داد، تأثیر برنامه های تلویزیونی بر شاخص حس تعلق مکانی در سه منطقه مورد مطالعه بر اساس آنالیز واریانس چند متغیر ANOVAمتفاوت است.همچنین   بمنظورتحلیل اولویت  رسانه برای ارتقاء شاخص حس تعلق مکانی در سه منطقه یاد شده  از مدل تاپسیس فازی FTOPSIS استفاده شد و نتایج نشان دادکه ترویج و تبلیغ مؤلفه سبک زندگی شهروندی و در برنامه های تلویزیونی، بیشترین اثرکذاری را در هر سه منطقه منتخب دارد بنابراین رسانه تلویزیون می توانداز طریق برنامه سازی با رویکرد بهبود سبک زندگی شهروندی،احساس تعلق مکانی شهروندان را ارتقا دهد همچنین ازدیدگاه شهروندان تنها در منطقه 1 شهر تهران شاخص حس تعلق مکانی مطلوب می باشد. لذاپیشنهاد می شود ترویج مطالبات محلی و منطقه ای شهروندان مناطق 12 و 20  کلانشهر تهران باید. موضوع برنامه های تلویزیونی باشد.
۹۸.

تبیین نظریه های انتقادی شهری در واکاوی اثرات انباشت سرمایه بر ساختار فضایی شهرها (مطالعه موردی: کلانشهر تهران)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال دوزادهم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴۷ 72 - 91

کلیدواژه‌ها: نظریه انتقادی شهری نئولیبرالیسم‏ اقتصاد سیاسی فضا تولید فضا ساختار فضایی شهر کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴ تعداد دانلود : ۱۴۶
از دهه 70 میلادی با چرخش سرمایه داری صنعتی - تولیدی به سرمایه داری مالی تحت فرآیند جهانی سازی و همگام با رویکردهای نئولیبرالیستی، شهرهای جهانی شاهد سرازیر شدن سرمایه جهت انباشت و بازتولید آن در فضاهای خود می باشند. این حرکت سرمایه از بخش تولید به فضا سبب شده است تا ساختار فضایی شهرها دچار تغییرات گسترده ای در ابعاد فضایی، کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی خود بشوند. پیامدهای خصوصی سازی و تجاری سازی فضاهای عمومی شهرها در جهت بازتولید هرچه بیشتر سرمایه و رقابت های فضایی و قطبی شدن فضا را می توان حاصل اعمال چنین نگرشی هایی به حساب آورد. در مقابل این تفکر غالب، نظریه های انتقادی شهری بر اساس نقد بنیادین این رویکردها و تبیین علل ریشه ای مشکلات و پیامدهای حاصل از این سیاست ها بر فضاهای شهری شکل گرفته است. این پژوهش با نگرشی بنیادین و اتخاذ روشی توصیفی، تحلیلی و با استفاده از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای از طریق تحلیل های کیفی از منظر نظریه های انتقادی شهری و نیز با به کارگیری تحلیل های مکانی (GIS) نسبت به داده های به دست آمده از ناحیه مورد مطالعه کوشش کرده است تا از این طریق به تبیین نظریه های انتقادی شهری نسبت به شکل گیری ساختار فضایی شهرهای تحت انباشت سرمایه و اثرات آن بر کلانشهر تهران بپردازد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که کلانشهر تهران هم از لحاظ برنامه های توسعه شهری و هم در سیاست ورزی های مدیریت شهری تا اندازه قابل تاملی تحت اثرات این رویکردهای سرمایه محور و مسلط بر ساختار فضایی شهرها قرار گرفته است که به دنبال آن با مسائل فضایی غامضی همچون قطبی شدن ساختارهای کالبدی و اجتماعی فضاهای مناطق 22 گانه شهر، کالایی شدن مسکن، بورس بازی زمین و مستغلات در بازار آزاد، تغییر کاربری و تراکم فروشی گسترده، ناعدالتی فضایی و در آخر مدیریت شهری سود محور همراه بوده است.
۹۹.

سیستم های حمل ونقل عمومی در مسیر پایداری: ارزیابی موانع و چالش ها (مطالعه موردی: کلانشهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۸ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۶۳) 281 - 294

کلیدواژه‌ها: حمل ونقل عمومی پایداری زیست محیطی کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱ تعداد دانلود : ۱۱۸
مقدمه: از دیدگاه زیست محیطی رایج ترین دلیل برای توسعه سیستم های حمل ونقل عمومی پایدار، کاهش استفاده از اتومبیل و ازدحام ترافیک می باشد، که در نتیجه منجر به بهبود کیفیت محیط می گردد.هدف: تحقق پایداری زیست محیطی در سیستم های حمل ونقل عمومی نیازمند شناسایی چالش ها و موانع آن است که در این مطالعه مورد توجه قرار گرفته است.روش شناسی تحقیق: رویکرد روش شناختی پژوهش از نوع کیفی مبتنی بر گراندد تئوری است و داده های مورد نیاز، از دو منبع اصلی بدست آمد که شامل مصاحبه های بارگذاری شده در فضای نت توسط مدیران بخش حمل ونقل و ترافیک شهر تهران و انجام مصاحبه با خبرگان و اساتید داتشگاه بود. نتایج با استفاده از روش گراندد تئوری و آزمون مقایسه میانگین تحلیل گردید.قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه این پژوهش، کلانشهر تهران می باشد.یافته ها: نتایج بدست آمده در مجموع، 59 چالش را در قالب سه حوزه سیاست گذاری و برنامه ریزی، سرمایه گذاری و تأمین مالی و حوزه اجتماعی و رفتاری نشان داد که در 10 قلمرو عمده و در قالب یک مدل پارادایمی دسته بندی گردیدند. همچنین تلفات ناشی از تصادفات جاده ای و تشدید انتشار آلاینده ها، به عنوان مهمترین پیامد این چالش ها شناسایی شدند. نتایج: مدیریت شهری تهران ابتدا بایستی بر رفع موانع مرتبط با حوزه سیاست گذاری و سپس حوزه سرمایه گذاری تمرکز نماید تا حرکت به سمت توسعه حمل ونقل سازگار با محیط زیست آغاز شود. همچنین بهبود شرایط علّی و شرایط زمینه ای می تواند حمل ونقل عمومی تهران را در بلندمدت به سمت پایداری زیست محیطی سوق دهد. اما در کوتاه مدت و میان مدت بهبود شرایط میانجی و شرایط راهبردی می تواند موثر واقع شود که نتیجه تمام این فرایندها، بهبود شرایط پیامدی و ارتقای کیفیت سیستم حمل ونقل عمومی کلانشهر تهران می باشد.
۱۰۰.

فهم عوامل زمینه ساز تصمیمات مکانی و مهاجرتی طبقه خلاق به کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال ۱۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۵ 467 - 503

کلیدواژه‌ها: طبقه خلاق تصمیمات مکانی و مهاجرتی سرمایه انسانی خلاق و با مهارت بالا کلانشهر تهران روش کیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱ تعداد دانلود : ۱۳۸
در مقایسه با انواع گونه های مهاجرت، مهاجرت افراد خلاق و بامهارت بالا به ویژه در سطح داخل کشور کمتر موردتوجه قرار گرفته است. هدف این پژوهش تبیین عوامل مؤثر بر تصمیمات مکانی و مهاجرتی سرمایه انسانی خلاق و بامهارت بالا به کلانشهر تهران است؛ تا سازوکاری که تهران از طریق آن طبقه خلاق کشور را به خود جذب می کند را فهم و درک نماید. این پژوهش از دریچه نگاه گفتمان تفسیری و روش کیفی به مسئله پژوهش نگاه می کند واز تحلیل محتوا کیفی برای تجزیه و تحلیل داده استفاده می کند. داده های مورد نیاز نیز با تکنیک مصاحبه از بین 19 مشارکت کننده گردآوری شده است. بر اساس یافته ها، 9 متغیر بیشترین تأثیر را در تصمیمات مکانی و مهاجرتی سرمایه انسانی خلاق و بامهارت بالا در ایران و بخصوص کلان شهر تهران دارند. این 9 متغیر به ترتیب اهمیت عبارت اند از مدارا و تنوع؛ امکانات، مزیت ها و تمایزات؛ فرصت های اقتصادی و شغلی؛ نقش دانشگاه و محیط علمی؛ فرهنگ و سبک زندگی؛ احساس و امکان پیشرفت؛ عوامل شخصی و خانوادگی؛ داشتن جو بین المللی؛ موانع و معایب. تهران با داشتن دست بالا در این متغیرها جریان طبقه خلاق کشور را به سمت خود روانه می کند,