مطالب مرتبط با کلیدواژه

کلانشهر تهران


۱۰۱.

طراحی ساختار مطلوب جایگاه مدیریت شهری در ساختار سیاسی مدیریتی کشور؛ نمونه موردی کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدیریت شهری مدیریت محلی ساختار سیاسی-مدیریتی مدیریت یکپارچه کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۷۴
سرعت و اندازه رشد جمعیت شهری و افزایش تعداد شهرها در کشورهای درحال توسعه به صورتی بوده که عموم شهرها به ویژه کلانشهرهای را گرفتار مسائل و مشکلاتی متعددی نموده است. این مشکلات به طور عمده، به سبب تطابق نداشتن نیازهای گسترده و روزافزون شهری با توانایی مدیریت شهری در پاسخگویی و رفع آنها پدید آمده اند. در این میان، نقش مدیریت شهری بعنوان سکاندار اداره شهرها بیش از پیش رخنمون می گردد. نقطه بحرانی مساله آنجاست که خلاء های ناشی از عدم تدقیق نقش و جایگاه مدیریت شهری در دل مجموعه حاکمیتی کشور و نیز فقدان یکپارچگی مدیریت شهری، بر ناکارامدی های متعدد دامن می زند. کلانشهر تهران بعنوان پیشرو در شهرنشینی ایران، در کشاکش حساس تغییرات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی حول ارزشهای دموکراسی در عصر مدرن و پسامدرن، نیاز به تغییرات و تحولاتی را به مجموعه حاکمیتی گوشزد می کند. از همین رو این تغییرات حول محور تعیین کننده جایگاه مطلوب مدیریت کلانشهر تهران در ساختار سیاسی مدیریتی کشور می چرخد. پژوهش حاضر به همین منظور و با استفاده از شیوه پژوهش اسنادی و میدانی تلاش نموده است تا الگوی مناسبی را برای چنین نقش و جایگاهی ارایه نماید. نتایج پژوهش نشانگر آن است که در ترسیم مدل بهینه مدیریت شهری کلانشهر تهران و جایگاه شایسته آن در ساختار سیاسی و مدیریتی کشور، ضمن ترسیم وضعیت عمومی سیاسی و مدیریتی در کشور و انجام مطالعات تطبیقی مدیریت کلانشهرهای دنیا که در دل نظام های مختلف (متمرکز و غیرمتمرکز) قرار دارند، لازم است در یک نگاه سیستمی، فرایندهای بالا به پایین و پایین به بالا و روابط مدیریت شهری با شهروندان، حکومت مرکزی و نهادهای غیردولتی و دولتی محلی و بازار به عنوان بازیگر اصلی مدیریت شهری به درستی تنظیم گردد. این اتفاق و نقطه مطلوب، اگر بخاطر محدودیت های ناشی از ساختار سیاسی و قانون اساسی، در شمایل دولت محلی قابل تحقق نباشد، دست کم اجازه پوشیدن ردای مدیریت محلی را جهت سوق به سمت مدیریت واحد و یکپارچه شهر دارد.
۱۰۲.

تبیین تحقق پذیری حکمروایی خوب شهری با تاکید بر هوشمندسازی مکان؛ موردکاوی شهر تهران.(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حکمروایی خوب شهری هوشمندسازی مکان کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۶۶
فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان عمده ترین محور تحول و توسعه هزاره سوم مطرح شده است. شهر الکترونیک و شهر هوشمند به عنوان یکی از مواهب فناوری اطلاعات و ارتباطات، این امکان را فراهم می کند که شخص توأمان در هر دو بُعد واقعیت و مجازی حضور داشته باشد و فراتر از حدود فضایی زمانی محل استقرار خود به درک فضا نائل شود. از جمله مواهب شهر هوشمند، تسهیل امور مدیریت شهری است بویژه که دیگر نمی توان با شیوه های سنتی، شهر را اداره نمود. پرسش آن است که با تغییرات جدید در حوزه فناوری در شهرهای کشور بویژه در کلانشهر تهران، آیا مدیریت شهری قادر است بهتر از گذشته، شهروندان را به مشارکت فرا خوانده، آنها را در تصمیمگیری ها دخالت دهد و به ارتقا شاخصهای حکمروایی مطلوب شهری بیانجامد و اینکه مدل مفهومی پژوهش در اینجا شامل کدام متغیرها خواهد بود؟ پژوهش کنونی که برآمده از رساله بنام «تبیین تحقق پذیری حکمروایی خوب شهری با تاکید بر هوشمندسازی مکان؛ موردکاوی شهر تهران» می باشد، به شیوه توصیفی تحلیلی و با رویکردهای کیفی و کمی انجام گردیده و نتایج آن نشانگر آن است که نخست، وضعیت حکمروایی از نظر متخصصان و خبرگان، مطلوب نیست (نمره میانگین 4.79 و انحراف معیار 0.21) و دیدگاه غالب آن است که هوشمندسازی کلانشهر تهران به تحقق حکمروایی مطلوب شهری خواهد انجامید.
۱۰۳.

بررسی شاخص های طراحی برج مسکونی در راستای توسعه پایدار اجتماعی نمونه موردی: برج های کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شاخص های طراحی مسکن توسعه پایدار اجتماعی کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۱۶۵
طراحی مسکن از مهمترین الگوها و رویکردهای مهم در راستای توسعه پایدار اجتماعی است؛ چرا که امروزه با توجه به تغییرات زیاد در بحث کالبدی، شهرها با مشکلات بسیاری مواجهه هستند. بنابراین اتخاذ شاخص های مطلوب جهت طراحی برج های مسکونی بسیار مهم است. در این تحقیق هدف بررسی شاخص های طراحی برج مسکونی در راستای توسعه پایدار اجتماعی در کلانشهر تهران بوده است. روش تحقیق با توجه به ماهیت آن توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است . جامعه آماری پژوهش حاضر کارشناسان معماری عضو سازمان نظام تهران را تشکیل داده اند. با توجه به استعلام از سازمان نظام مهندسی، جامعه آماری را 22000 نفر از کارشناسان و اعضای سازمان نظام مهندسی تهران تشکیل داده اند. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 384 نفر تعیین شد. نتیجه آزمون فریدمن نشان داد که طراحی فضاهای باز هنری، فرهنگی، بازی و تفریحی در برج ها در ارتقاء تعاملات و حس تعلق و دور کردن اثرات منفی زندگی صنعتی بر روی ساکنان با وزن 81/17، طراحی انعطاف پذیری برج ها و مرتفع سازی محدودیت های سازه ای با راهکار هایی مانند (طراحی نواری برج ها و طراحی آتریوم و تسهیل دسترسی مناسب و تعبیه فضاهای باز...) در توسعه پایدار و ارتقاء حس رضایت ساکنان با وزن 51/17 و همچنین شاخص مدیریت قوی در برج ها و عملکرد مناسب در طراحی بام و همکف و ایجاد فضاهای مناسب اجتماعی (تعاملاتی، ورزشی، فرهنگی، و هنری.....) در کاهش مشکلات برج نشینی و ایجاد سرزندگی و مشارکت عمومی با وزن 42/17 به ترتیب در رتبه های اول تا سوم اهمیت قرار گرفته اند. بنابراین توسعه پایدار اجتماعی در طراحی برج های مسکونی موثر است.
۱۰۴.

آینده پژوهی پارادایم مدیریت شهری پساکرونایی با تأکید بر تاب آوری شهری (مطالعه موردی: کلان شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پارادایم مدیریت شهری آینده پژوهی تاب آوری پساکرونا کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵ تعداد دانلود : ۵۹
هدف اصلی ازاین پژوهش، آینده پژوهی پارادایم مدیریت شهری پساکرونایی با تأکید بر تاب آوری شهری در کلان شهر تهران بود. بدین منظور، پیشران ها و ارتباطات بین آنها تجزیه و تحلیل و رتبه بندی گردید. این پژوهش ازلحاظ هدف، توسعه ای-کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی می باشد. در تحقیق حاضر ابتدا با مروری بر ادبیات نظری و سپس با استفاده از نظرات خبرگان و کارشناسان(40نفر) به صورت دلفی مهمترین پیشرانها استخراج شد. برای تحلیل تأثیرات متقاطع پیشرانها، و تعیین میزان تأثیرگذاری و اثرپذیری هریک ازپیشرانها به صورت مستقیم و غیرمستقیم، ازنرم افزار میک مک استفاده شد. تعداد 74 پیشران در 8 بعد کلی(اقتصاد شهری، اجتماعی، زیست محیطی ومحیط شهری، کالبدی و زیرساخت شهری، مدیریتی و نهادهای شهری، امنیت شهری، سیاست و حکمروایی، فردی-روانشناختی) شناسایی شدکه درمجموع 5402 مورد ازکل روابط بین پیشرانها، دارای ارزش اثرات متقاطع بودند. خروجی ماتریس متقاطع ماتریس تأثیرات مستقیم(MDI) بیشترین تأثیرگذاری در بین پیشرانها در راستای مدیریت تاب آوری کلانشهر تهران در پساکرونا مربوط به حوزه مدیریتی، اجتماعی-مشارکتی و بنیادهای اقتصادی به ترتیب«مدیریت یکپارچه شهری»، «میزان مشارکت شهروندان و نهادهای مردمی برای مقابله با بحران»، «میزان تورم»، «میزان اعتماد شهروندان به مسئولین و مدیران شهری»، «افزایش سرمایه گذاری ها در کلانشهرتهران (سرمایه گذاری های داخلی و خارجی) برای بازساخت فضاها و زیرساختهای شهری»،«توجه و افزایش هزینه کرد تحقیق و توسعه کسب و کارهای دانش بنیان»، «زیرساختهای شهرالکترونیک»، «مسئولیت پذیری وپاسخگویی مدیران شهری در قبل کارکرد مدیریتی خود»، «حاشیه نشینی و ساماندهی آن»، «مسکن ودسترسی به آن(خرید یا اجاره بها)»، «مهاجرت(نخبگان، پزشکان ومتخصصین و...)» بود. خروجی محاسبات نشان داد 15 پیشران جزو پیشرانهای تأثیرگذار؛ 5 پیشران،دووجهی؛ تعداد 6 پیشران، تأثیرپذیر؛ تعداد 8 پیشران، مستقل و تعداد 40 پیشران جزو پیشرانهای تنظیمی بود. بر اساس تحلیل نوع پراکنش پیشران ها و تاثیرگذاری مستقیم پیشرانها بر یکدیگر، سیستم تاب آوری کلانشهرتهران، ناپایدار بوده و سناریوهای آتی برای تاب آوری کلانشهر تهران، می بایست روی عوامل کلیدی پایه ای صورت گیرد
۱۰۵.

ارائه الگوی مطلوب مدیریت حریم کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کلانشهر تهران حریم مدیریت حریم مدیریت یکپارچه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۱۰۳
انرژی های تجدید پذیر یکی از مهم ترین منابع تأمین انرژی پاک و عاری از اثرات مخرب زیست محیطی هستند که می تواند به طور مطلوب در مناطق دوردست، به ویژه مناطق روستایی که دور از منابع اولیه تولید انرژی هستند، مورد استفاده قرار گیرد. در این پژوهش پتانسیل انرژی های تجدید پذیر از جمله انرژی باد و خورش طی چند دهه اخیر روند رشد جمعیت و فعالیت در پسکرانه های تهران شتاب بی سابقه ای گرفته و در نتیجه، گستره حریم پایتخت دچار چالش های اساسی شده است. تغییرکاربری زمین به ویژه اراضی با پوشش طبیعی، باغ ها و زمین های کشاورزی به نفع ساخت وسازهای مجاز و غیرمجاز، نمود این چالش هاست. جمعیت روزافزون شهر تهران در کنار نیازهای گسترده به زمین و ناتوانی در پاسخ به تقاضا در محدوده رسمی شهرهای موجود و نارسائی در سازوکارهای مدیریت حریم، دامنه تغییرات منفی به وجودآمده را دوچندان نموده و اگرچه تا به امروز راهکارهای متفاوتی برای مدیریت حریم پایتخت  پیش بینی شده، ولی این راهکارها نتوانسته اند در عمل خود را با ساختار نهادی_ سازمانی و  مکانی_ فضایی موجود مطابقت دهند. حال سوال این است که برای غلبه بر مشکلات موجود در حریم پایتخت، الگوی مطلوب بایستی واجد چه ویژگی هایی باشد؟ برای پاسخ به این سوال از روش کیفی مبتنی بر تحلیل محتوای اسناد و مصاحبه با متولیان و صاحب نظران استفاده شد. نتایج نشان می دهد الگوی مناسب و موثر  مدیریت حریم، مستلزم در بر داشتن لایه های مختلف مدیریتی از سطح ملی تا محلی، ایفای نقش حداکثری بخش ها و سازمان های مختلف در حریم، مشارکت بخش های غیردولتی و تدارک سازوکار نظارت و پایش مداوم حریم طبق سیاست ها، جهت گیری ها و ضوابط و مقررات اسناد و برنامه های موضوعی و موضعی می باشد چراکه در صورت تداوم نارسائی های موجود در سازوکارهای مدیریت حریم، دیری نخواهد پایید اندک فضاهای باارزش زیستی و طبیعی پیرامون کلانشهر تهران و شهرهای اطراف آن نیز از بین خواهند رفت.
۱۰۶.

تحلیل شاخص های پایداری فضای شهری در کلانشهر تهران با رویکرد عدالت فضایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پایداری فضای شهری کیفیت محیط شهری توسعه پایدار مناطق شهری کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۶۵
مقدمه:  از آنجایی که سیاست های تخصیص و توزیع منابع در شهرها، توسط برنامه ریزان و مدیران شهری صورت می گیرد، بنابراین مسئولان شهر های اسلامی، مجریان اصلی اجرای عدالت فضایی و سیاست های اجرایی رفاه اجتماعی در شهرها هستند. نابسامانی نظام توزیع مراکز امکانات و خدمات در فضاهای شهری زمینه ساز نابرابری اجتماعی شهروندان در برخورداری از این خدمات شده است. تحلیل نابرابری ها در سطح مناطق شهری، نقطه شروع خوبی برای شناخت وضعیت نامتوازن شهرها می باشد. هدف:  هدف پژوهش حاضر تحلیل و سنجش میزان پایداری فضایی کیفیت محیط در مناطق 22 گانه کلانشهر تهران است. روش شناسی:  پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری داده ها اسنادی می باشد. همچنین از مدل های کمی و تصمیم گیری VIKOR، ضریب همبستگی، آنتروپی شانون و سیستم اطلاعات جغرافیایی  Arc Gisاستفاده شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش:  مناطق 22 گانه کلانشهر تهران است. یافته ها و بحث: یافته های پژوهش نشان می دهد شاخص های پایداری فضایی کیفیت محیط به صورت متوازن توزیع نشده و تفاوت چشمگیری بین مناطق کلانشهر تهران از نظر برخورداری از شاخص های پایداری ملاحظه می شود. نتایج مدل بیانگر این است که، منطقه 21 و منطقه 18 کلانشهر تهران با ضریب پایداری محیطی به ترتیب(118/0) و (177/0) در رتبه اول و دوم قرار گرفته اند. منطقه 10 کلانشهر تهران با ضریب(627/0 )در رتبه 20 قرار دارد، منطقه 8 کلانشهر تهران با ضریب(650/0) در مرتبه 21 و در نهایت منطقه 13 تهران با ضریب پایداری محیط(664/0) در مرتبه 22 قرار گرفته است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش مدیران و برنامه ریزان کلانشهر تهران می توانند با تغییر سیاست و اصلاح بودجه بندی فضایی- مکانی، نابرابری های فضایی و ناپایداری محیطی را تقلیل دهند و در نتیجه محیط شهری پایدارتری را در ابعاد مختلف برای شهروندان کلانشهر تضمین کنند.
۱۰۷.

میزان ادغام تهران در فرآیند جهانی شدن

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن شهرهای جهانی شاخص های جهانی شدن شبکه شهرهای جهانی کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷ تعداد دانلود : ۴۶
جهانی شدن به عنوان یکی از مهم ترین بحث های علمی قرن بیست و یکم مطرح است و شهرها در رقابت شدید با یکدیگر سعی می کنند وارد این چرخه ی جهانی شوند. جهانی شدن می تواند اثرات مثبت و منفی بسیاری را بر شهرها و علی الخصوص کلانشهرها بر جای بگذارد با توجه به پیچیدگی های    نظام های شهری، ارزیابی میزان تاثیرات جهانی شدن بر یک شهر کار دشواری است و متخصصان شهری شاخص های مختلفی را بر حسب هر کدام از ابعاد جهانی شدن بیان کرده اند. در تحقیق حاضر، محققین، از پنج شاخص (جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی، حجم تجارت بین الملل، کریدورهای هوایی، تعداد بانک های خارجی و ضریب نفوذ و سرعت اینترنت) برای ارزیابی میزان ادغام کلانشهر تهران در فرایند جهانی شدن استفاده کرده اند. شاخص هایی که در تحقیق حاضر از آن استفاده شده است بر اساس شاخص هایی است که نشریه سیاست خارجی کرنی آن را ارائه داده است. روش کار       توصیفی- تحلیلی و به صورت مطالعه تطبیقی است و سعی شده است تا جدیدترین آمار و اطلاعات مربوط به تهران گردآوری شود. جامعه آماری در تحقیق حاضر استان تهران می باشد و در ارزیابی هر کدام از شاخص ها، تهران را با سایر کلانشهرها قیاس کرده ایم نتایج تحقیق حاکی از آن است که تهران نتوانسته است خود را به عنوان شهر جهانی معرفی کند و کمترین شواهد جهانی شدن در آن دیده   می شود این درحالی است که بسیاری از کلانشهرهای جهان در حال توسعه توانسته اند سهم خود را از تاثیرات جهانی شدن افزایش دهند و در نهایت پیشنهادهایی جهت ادغام هرچه بیشتر تهران در فرایند جهانی شدن و بهره گیری از تاثیرات مثبت آن ارائه گردیده است.
۱۰۸.

دیدگاه شهروندان تهرانی در مورد نقش شهرداری در توسعه گردشگری

کلیدواژه‌ها: گردشگری کلانشهر تهران توسعه گردشگری شهری سیاست های راهبردی و اجرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴ تعداد دانلود : ۷۰
دارا بودن ویژگی های گردشگری در یک شهر، دربرگیرنده منافع شخصی،  اجتماعی،  اقتصادی و محیطی برای ساکنان آن  شهر است. به این صورت که رهایی از فشار و تنش، افزایش سلامت و بهداشت روانی،  رشد خلاقیت و خودشکوفایی،  رشد مهارت ها و آموزش ها و حتی تکامل شخصیت اجتماعی شهروندان را به عنوان منافع و مزایای شخصی حاصل از توسعه گردشگری شهری می توان بر شمرد. در این پژوهش تلاش است تا با استفاده از ظرفیت های موجود در مدیریت شهری (شهرداری) به تبیین سیاست های راهبردی و اجرایی در توسعه گردشگری شهری بپردازد. در همین راستا شهرداری تهران به عنوان پایتخت کشور در نمونه موردی این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد تا بتوان از این تجربه علمی جهت تأمین و رونق منافع اجتماعی، اقتصادی و محیطی شهروندان سایر شهرهای کشور نیز بهره برداری شود. روش تحقیق به صورت توصیفی – تحلیلی است و برای گردآوری داده ها از منابع اسنادی، کتابخانه ها و همینطور از پرسش نامه استفاده گردید. نتایج نشانگر این حقیقت است که نتایج تحقیق نشان می دهد که سیستم مدیریت شهری هم به لحاظ تئوریک و هم به لحاظ عملی دارای توان عملیاتی لازم جهت توسعه گردشگری شهر تهران می باشد؛ به بیانی دیگر ایده مدیریت شهری، اهداف و وظایف آن کاملاً منطبق با اهداف توسعه گردشگری بوده و یافته های تحقیق نیز بر این مهم صحه می گذارد.همانطور که یافته های تحقیق بیان می دارد، توسعه گردشگری در شهر تهران با بهره گیری از ظرفیت های مدیریت شهری کاملاً منوط به نزدیک کردن سیاست های نهادهای تأثیرگذار در شهر و سازمان های مرتبط با مقوله گردشگری نظیر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است.
۱۰۹.

بررسی و ارزیابی میزان رضایتمندی شهروندان از استانداردهای مبلمان شهری (مطالعه موردی: ناحیه 2، منطقه 2 شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مبلمان شهری استانداردسازی رضایتمندی کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰ تعداد دانلود : ۴۴
هدف اصلی برنامه ریزی شهری، ارتقای کیفیت زندگی و ایجاد محیط آرام و جذاب برای شهروندان است و مبلمان شهری به عنوان یکی از مهم ترین عناصر محیط شهری، سهم بسزایی در مطلوبیت و مطبوعیت فضا از نظر شهروندان دارد. از سویی استانداردسازی مبلمان شهری منجر به افزایش کارآیی این عناصر، پایداری بیشتر مبلمان شهری و ارتقای سطح رضایت کاربران می گردد. عدم رعایت استانداردسازی مبلمان شهری در آشفتگی بصری و ایجاد نارضایتی برای کاربران را به همراه خواهد داشت. در این مقاله با استفاده از نرم افزارهای GIS و Spss، نسبت به جمع آوری داده ها از طریق پیمایش میدانی و توزیع پرسشنامه در میان کاربران مبلمان ها و بررسی کمی و کیفی این عناصر، پرداخته شده است. بر اساس مطالعات انجام شده، نقاط ضعف فراوانی در برنامه ریزی این عناصر در سطح محدوده یافت می شود. از جمله: عدم جانمایی صحیح عناصر مختلف مبلمان شهری، تراکم بیش از حد انواع مبلمان، آشفتگی محیطی ناشی از پراکنش نامتعادل عناصر و غیره. همچنین بررسی تطبیقی استانداردهای رایج مبلمان شهری با وضع موجود، از دیگر بخش های این پژوهش است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که بر اساس بررسی های میدانی در قالب توزیع پرسشنامه، میزان رضایتمندی ساکنین از مجموعه عوامل مبلمان محدوده مورد نظر، در سطح نازلی قرار دارد.
۱۱۰.

شناسایی و تحلیل سیستماتیک چالش های مدیریت شهری تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: کلانشهر تهران مدیریت شهری مدل های مدیریت شهری تحلیل سیستماتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰ تعداد دانلود : ۳۹
کلانشهر تهران به لحاظ دارا بودن جمعیتی بالغ بر هشت میلیون و هفتصد هزار نفر و همچنین تمرکز اقتصادی و سیاسی، دارای ویژگیهای منحصر بفردی در میان سایر کلانشهرها می باشد که این مشخصه ها سبب آن شده است تا چالش های این کلانشهر نیز منحصر به خود باشد. بررسی و تحلیل این چالش ها، می تواند گام موثری در راستای بهبود مدیریت شهری تهران باشد. در این تحقیق که از نوع توصیفی و اکتشافی می باشد؛ هدف آن است تا با استفاده از تشکیل پنل خبرگان و تجزیه تحلیل داده های مستخرج از پرسشنامه، به شناسایی و تحلیل سیستماتیک چالش های مدیریت شهری تهران بپردازیم. جامعه آماری این تحقیق خبرگان و مدیران ارشد کنونی و اسبق شهر تهران می باشد که در این پژوهش نمونه ای به حجم 30 نفر از این جامعه انتخاب گردیده اند. همچنین بدلیل پیچیدگی موضوع، برای تجزیه تحلیل داده ها از روش ترکیبی استفاده شده است. ابزارهای مورد استفاده برای جمع آوری داده ها، پرسشنامه های بسته و نیمه بسته به همراه مصاحبه های عمیق با خبرگان است. داده های این تحقیق نیز به کمک نرم افزار میک مک تحلیل شده است. بعنوان دستاورد اصلی، در این تحقیق 10 چالش اصلی مدیریت شهری تهران احصا و اولویت بندی گردید همچنین مشخص شد که سیستم مدیریت شهری تهران در حالت ناپایدار قرار دارد.
۱۱۱.

تحلیل و ارزیابی اثرات رسانه ها در ارتقاء سطح رضایتمندی شهروندان (نمونه موردی : شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کلانشهر تهران مدیریت شهری رسانه های تصویری ارتقای مدیریت شهری کلانشهرها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵ تعداد دانلود : ۳۴
رسانه ها نماد زنده بودن جامعه هستند و هر چه رسانه صادق تر و درست تر در مسیر اطلاع رسانی حرکت کند، حیات سالم و زیبا را بیشتر برای جامعه و مردم به ارمغان خواهد داشت. امروزه نقش رسانه ها در کلیه امور جامعه و در بین تمام ملل بسیار پر اثر است و کسی نیست که بر این اثرگذاری صحه نگذارد. رسانه ها به عنوان دیده بان های همیشه بیدار در شهرها و مناطق هم نقش نظارتی دارند و هم نقش هدایتگری که اگر مدیران شهری قادر به بهره گیری از این پتانسیل باشند، روند اصلاحی امور و پیشرفت کشور تسریع خواهد یافت. از سویی دیگر مدیریت یک شهر مدرن، نیازمند برخورد سنجیده با شهروندانی است که در ایفای وظایف و حقوق شهروندی خود، دسترسی بیشتری به منابع آگاهی دهنده دارند. با این توصیفات می توان به یکی از مهم ترین عناصر دنیای جدید پرداخت: رسانه ها، تردیدی نیست که بار ازجاکندگی مکانی عصر مدرن بر دوش ارتباطات است. ابزارهای مختلف ارتباطات چنین جهانی را برقرار نگاه داشته است؛ گویی با ستون های نامرئی و طناب افقی ابزارهای ارتباطی است که تار و پود عصر مدرن پابرجا شده است. در این میان، رسانه به عنوان یکی از ابزارهای مهم ارتباطی، از نقش و رسالت مهمی برخوردار شده است. رسانه ها ارتباط یک طرفه حاکمان و مردم را به یک رابطه دو طرفه بدل کرده اند. آنان با انعکاس صدای شهروندان، جایگاه آنان را از یک شنونده و تماشاگر به یک کنشگر و خواهنده تغییر داده اند. توان تأثیرگذاری رسانه ها یکسان نیست و فارغ از توانایی و عدم توانایی اصحاب رسانه در تأثیرگذاری بر مخاطب، انواع رسانه ها به طور بالقوه نیز از سطوح متفاوتی از توانایی برخوردارند. بر این اساس رسانه های تصویری به دلیل درگیر کردن حواس بیشتری از مخاطب (همچون بینایی و شنوایی) با موضوع مورد بررسی و نیز پویایی در نمایش آن، توان تأثیرگذاری بیشتری دارد. حال با توجه به موارد مطرح شده در بالا، می توان به طرح مسئله اساسی این پژوهش پرداخت که جایگاه رسانه های تصویری در ارتقای مدیریت شهری شهر تهران چیست؟ این رسانه ها تا چه اندازه می توانند عملکرد مدیریت و شهری را تحت الشعاع قرار دهند و نسبت به خواسته واقعی مردم و مشکلات و مسائل موجود در جامعه شناخت پیدا کنند؟ از آنجایی که در تحقیق حاضر سعی شده است که به بررسی نقش رسانه های تصویری در ارتقای مدیریت شهری تهران پرداخته شود، می توان این پژوهش را از لحاظ هدف تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی به شمار آورد. ملاک دیگر در تقسیم بندی روش های تحقیق بر حسب نحوه گردآوری داده ها می باشد که براساس این ویژگی، تحقیق حاضر را می توان از نوع تحقیقات تبیینی محسوب می گردد. روش تحقیق مورد تاکید در اینجا روش پیمایشی ،Survey Methodاست. در این روش از تکنیک پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است.همچنین برای تکمیل اطلاعات مورد نظر و مراجعه به منابع اصلی پژوهش از روش اسناد ومدارک علمی با تکنیک فیش برداری توصیفی بی بهره نبوده ایم.
۱۱۲.

شناسایی عوامل موثر بر جهانی شدن کلانشهر تهران و ارائه راهکارهایی جهت ارتقای آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن کلانشهر تهران تحلیل عاملی تحلیل رگرسیونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۴۸
شهرهای جهانی شهرهایی هستند که نه تنها گردش سرمایه جهانی را از طریق به جریان انداختن سرمایه، اطلاعات و سایر جریان های فیزیکی در شبکه فرامرزی مالی امکان پذیر می کنند، بلکه از گردش سرمایه جهانی در راستای ارتقای ابعاد گوناگون اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و کالبدی خود نیز بهره می گیرند. بنابراین بی توجهی به مقوله جهانی شدن می تواند به محرومیت از بهره گیری از این سرمایه های شگرف در شهر منجر شود. در این راستا پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر جهانی شدن شهر تهران و ارائه راهکارهایی جهت ارتقای آن صورت گرفته است. بدین منظور، پس از تعریف جهانی شدن و شهرهای جهانی، شاخص ها و معیارهای جهانی شدن شهرها از طریق مطالعه اسنادی مقالات معتبر در این زمینه شناسایی شده اند. سپس این شاخص ها از طریق پرسشنامه و براساس نظر متخصصین و اساتید دانشگاهی در رابطه با شهر تهران بومی شده اند. در مرحله بعد، مهمترین عوامل موثر بر جهانی شدن تهران با استفاده از تحلیل عاملی شناسایی شده است. نهایتاً راهکارهایی عملیاتی جهت ارتقای نقش جهانی تهران با استفاده از تحلیل رگرسیونی پیشنهاد گردیده است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که تسهیلات خدماتی و مالی، همزیستی فرهنگی- سیاسی، تعاملات اقتصادی فرامرزی و روابط بین المللی در مقایسه با سایر عوامل بیشترین اهمیت را در جهانی شدن تهران بر عهده دارند. بر این اساس اتخاذ راهکارهایی همچون فراهم آوردن زمینه حقوقی و نیز امنیت اقتصادی جهت استقرار شرکت های چند ملیتی، تقویت مبادلات اقتصادی و مالی تهران با سایر شهرهای جهانی فعال، ایجاد و بهبود تسهیلات لازم برای جذب جمعیت خارجی و حذف موانع تجارت آزاد می تواند به ایجاد و تقویت نقش جهانیتهران منجر شود.
۱۱۳.

تحلیل و ارزیابی اثرات زیست محیطی تغییرات کاربری اراضی شهری در منطقه کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: گسترش کالبدی محیط زیست تغیرات جمعیتی کاربری اراضی کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۴۸
هدف: رشد شهری به خصوص در شکل نامطلوب آن یعنی پراکنده رویی شهری به سبب اثرات منفی بر محیط، سلامت انسان و مسائل اجتماعی و اقتصادی مورد نکوهش قرار گرفته است. به طور مثال، میزان اراضی کشاورزی، جنگل ها، مراتع، فضاهای باز به شدت کاهش یافته و اکوسیستم ها و سکونتگاه های جانوری با آهنگ هشداردهنده ای درهم گسیخته اند و کیفیت هوا و آب و به دنبال آنها سلامت انسانی و کیفیت زندگی کاهش یافته است.  بنابراین هدف این پژوهش ارزیابی اثرات زیست محیطی تغییرات کاربری اراضی شهری در منطقه کلان شهر تهران است.روش و داده:  روش تحقیق از نوع توصیفی و تحلیلی است و برای به دست آوردن نقشه میزان تخریب اراضی پوشش گیاهی از مدل های Fuzzy Artmap، Lcm، جدول متناوب و نرم افزارهای Idrisi Selva، ARC GIS 10.4 و Google Earth  استفاده شده و جهت سنجش پیش بینی گسترش آتی شهر مدل CA- Markov بکار رفته است.یافته ها:  نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان می دهد تغییر کاربری طبیعی به کاربری های ساخته شده روند رو به گسترشی داشته، به طوری که این اراضی در سال 1352 از 9 درصد به 54 درصد در سال 1397 افزایش یافته است و با توجه پیش بینی در سال 1410، اراضی ساخته شده به 62 درصد از کل مساحت می رسد که شدت بحران زیست محیطی را نشان  می دهد  همچنین کاربری بایر با 71 درصد و پوشش گیاهی با 28 درصد بیشترین کاهش را به سمت کاربری ساخته شده داشتندنتیجه گیری: بیشترین درصد تغییرات را در زمین های مفید شهر تهران (اراضی آبی و اراضی پوشش گیاهی) است، و اراضی دیگر با رشد منفی کندتری نسبت به این دو کاربری شاهد تغییر هستند که نشان از شدت بحران های زیست محیطی در آینده دارد.نوآوری، کاربرد نتایج: از مهم ترین جنبه های نوآورانه و کاربردی می توان گفت در این مطالعه به ارزیابی تغییرات جمعیتی، گسترش شهری و ارزیابی های زیست محیطی پرداخته که می توان نتایج این مطالعه را از سایر مطالعات صورت گرفته در این زمینه متمایز نمود.
۱۱۴.

تسکینی بر فقیران شهری: ارائه الگوی برنامه ریزی مسکن بی خانمان ها در کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی مسکن بی خانمانی کلانشهر تهران تحلیل عاملی تاییدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۳۷
برنامه ریزی و سیاست گذاری مسکن با توجه به ابعاد گسترده آن به ویژه برای بی خانمان ها و الگوی مناسب برای ساکنان آن یکی از دغدغه های اصلی امروز برنامه ریزان شهری است. بی خانمانی نوعی از سکونت است که استانداردهای اساسی مسکن آن جامعه در آن رعایت نشود. هدف این مقاله، ارائه الگوی برنامه ریزی مسکن بی خانمان ها براساس الگوی حق به مسکن مناسب است.این پژوهش به لحاظ هدف کابردی و با توجه به ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی و از نوع تحلیل محتوا می باشد. ابتدا با استفاده از ادبیات نظری تحقیق الگوی مناسب مسکن در شش شاخص (امنیت تصدی؛ دسترسی به خدمات، تسهیلات و زیرساخت ها؛ قابلیت سکونت؛ استطاعت و توانایی؛ قابلیت دسترسی و تناسب فرهنگی) تدوین گردیده و سپس با استفاده از روش دلفی متشکل از سه گروه اساتید، کارشناسان و مدیران حوزه مسکن و شهرسازی و دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد که از طریق روش نمونه گیری قضاوتی در دسترس انتخاب شده اند؛ سپس پرسشنامه ها به صورت الکترونیکی ارسال گردید. در نهایت نیز برای ارائه الگوی برنامه ریزی مسکن بی خانمان ها در کلانشهر تهران از تحلیل عاملی تاییدی در نرم افزار Amos استفاده شده است.یافته ها نشان می دهد که شاخص امنیت تصدی با بار عاملی 83/0، شاخص دسترسی به خدمات، تسهیلات و زیرساخت ها با 80/0 و شاخص استطاعت و توانایی با 63/0 به ترتیب بیشترین بار عاملی و اهمیت را در ارائه الگوی برنامه ریزی مسکن دارند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مدل عاملی تدوین شده، برازش خوبی داشته و رابطه معناداری میان شاخص های مسکن مناسب در کلانشهر تهران وجود دارد. بنابراین می توان گفت برای حل مشکل مسکن بی خانمان ها، استفاده از الگوی برنامه ریزی مسکن مبتنی بر حق به مسکن مناسب در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های مسکن کشور مطابق با ماهیت قانون اساسی امری ضروری می باشد.
۱۱۵.

تحلیل وضعیت مولفه های منطقه هوشمند (مورد مطالعه: در سطح منطقه کلانشهری تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Smart Region Tehran metropolis indicators and components منطقه هوشمند کلانشهر تهران شاخص ها و مولفه ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵ تعداد دانلود : ۳۳
پایه و اساس کلیه مضامین اصلی مربوط به یک شهر هوشمند دربرگیرنده شاخص ها و مولفه های مردم، حمل و نقل، اقتصاد، زندگی، حکمرانی و محیط هوشمند است. براین اساس در برنامه ریزی شهر و منطقه هوشمند باید به تمامی موارد فوق با تاکید بر زیرساخت های هوشمندسازی به منظور حل مشکلات مناطق کلانشهری توجه گردد. هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی ابعاد و ویژگی های مناطق هوشمند و وضعیت آنها در منطقه کلانشهری تهران است. روش حاضر در این پژوهش ضمن تاکید بر کاربردی بودن آن توصیفی-تحلیلی است و شیوه جمع آوری اطلاعات بر مبنای مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و مبتنی بر فن پیمایشی شامل تهیه و تکمیل پرسشنامه است. براساس بررسی های انجام شده و عدم تعادل های موجود در نظام فضایی منطقه هوشمند تهران، شهرستان های شمیرانات، تهران و فیروزکوه از نظر شاخص های سه گانه اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و محیط زیستی در پهنه همگن شماره یک و رتبه های اول تا سوم قرار گرفته اند. با بررسی شاخص های 6 گانه منطقه هوشمند یعنی مردم هوشمند، اقتصاد هوشمند، زندگی هوشمند، حکمرانی هوشمند، محیط هوشمند و حمل و نقل هوشمند، در حال حاضر میزان امتیاز نهایی منطقه هوشمند در سطح منطقه کلانشهری تهران برابر با 0.389 است که نشان از شرایط نامناسب مولفه های منطقه هوشمند در محدوده مطالعاتی دارد. مهمترین راهکارها و اقدامات مورد نیاز به منظور بهبود شرایط موجود شامل مواردی همچون ایجاد نهاد متولی حمل ونقل منطقه ای، برنامه ریزی حمل ونقل جهت تجهیز مرکز اداری سیاسی جدید به فرودگاه (تحول)، تهیه طرح نظام مندسازی و رهگیری هوشمند و یکپارچه حمل و نقل کالا و مسافر در استان و... است.
۱۱۶.

تبیین کمی عوامل مؤثر بر افزایش مشارکت شهروندی در زیباسازی کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی مشارکتی مشارکت شهروندی کلانشهر تهران تحلیل عاملی تاییدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶ تعداد دانلود : ۲۵
با افزایش روز افزون جمعیت شهرها به خصوص پس از انقلاب صنعتی عوامل تأثیرگذار بر نظام مدیریت شهری و به طور کلی سکونتگاه های انسانی به شدت افزایش یافته است و به مرور زمان، روش های سنتی و رویکردهای غیرمشارکتی و از بالا به پایین تأثیر خود را از دست داده اند و مفاهیمی چون رویکردهای مشارکتی در میان تصمیم سازان و تصمیم گیران نظام مدیریت شهری مطرح شده است. اساس این مفاهیم، تصمیم گیری با و برای مردم است. بدون شک شهری که تصمیماتش بدون حضور مؤثر شهروندانش اتخاذ شود نمی تواند پاسخگوی نیاز ساکنانش باشد. هدف از پیشبرد این پژوهش، شناسایی و تبیین عوامل تأثیرگذار بر ارتباط دوسویه میان مردم و مسئولین شهری و شکل گیری برنامه ریزی مشارکتی در راستای تحقق پروژه های زیباسازی، جهت ارتقا کیفیت زندگی شهروندان، در کلانشهر تهران می باشد. این پژوهش از لحاظ اهداف تحقیق، کاربردی بوده و روش آن توصیفی-تحلیلی می باشد. به طور کلی روش انجام این تحقیق مبتنی بر روش تحلیل اسنادی، تحلیل محتوایی و فراتحلیل می باشد. با توجه به جامعه آماری پژوهش که شهروندان شهر تهران می باشند، تعداد 384 پرسشنامه تکمیل و همچنین از ابزار مصاحبه نیز برای دریافت اطلاعات از مدیران سازمان زیباسازی استفاده شده است. تحلیل پرسشنامه طراحی شده در راستای سنجش مولفه ها و متغیرهای پژوهش پیشرو با استفاده از نرم افزار SPSS صورت گرفت. در مرحله تحلیل مولفه ها و متغیر ها برای بررسی پایایی و روایی پژوهش از روش تحلیل عاملی تاییدی برای اطمینان از عوامل اصلی انتخابی، تحلیل همبستگی برای یافتن ارتباط میان متغیرها و تحلیل تجمیعی جهت تعیین میزان واریانس محاسبه شده متغیرها توسط عوامل اصلی استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده از پژوهش، 19 عامل در 4 دسته بندی که شامل، اجتماعی-فرهنگی، معیشتی-اقتصادی، اداری-تشکیلاتی و حقوقی-سازمانی می باشد، ارائه گردیده است. که از دیدگاه پاسخ دهندگان، شاخص های مرتبط با بعد اقتصادی-معیشتی با میانگین 565/4بیشترین اولویت، شاخص های مرتبط با بعد اداری-تشکیلاتی با میانگین 368/4 در جایگاه دوم، شاخص های مرتبط با بعد حقوقی-سازمانی با میانگین 316/4 در جایگاه سوم و در نهایت شاخص های مرتبط با بعد اجتماعی-فرهنگی با میانگین 215/4 در اواویت آخر قرار دارد. همچنین ابهام در شناسایی گروه های هدف، موانع حقوقی، اداری وتشکیلاتی و ضعف در فرهنگ سازی امر مشارکت در میان جامعه به عنوان اصلی ترین موانع عدم تحقق مشارکت شهروندی در زیباسازی کلانشهر تهران می باشد.
۱۱۷.

بازشناسی و تحلیل نابرابری های اجتماعی – فضایی اسکان در جامعه شهری تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نابرابری اجتماعی دو قطبی شدن فضا کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱ تعداد دانلود : ۳۶
در شهر تهران، نابرابری های اجتماعی- فضایی به دلیل تعاملات پیچیده بازارهای زمین و مسکن از یک سو و ارتباط آنها با اشتغال، توزیع و کیفیت خدمات از سوی دیگر، یک موضوع جدی است. پژوهش حاضر از نظر هدف در حوزه پژوهش های کاربردی، از نظر جامعه آماری کل محدوده آماری شهر تهران در سطح مناطق 22 گانه و روش بررسی تحلیل ثانویه است. جهت نیل به هدف تحقیق در این مطالعه از داده های آمارنامه شهر تهران (سال های 1400 و 1396) و اطلاعات مربوط به وضعیت اشتغال و گروه های شغلی از طرح گونه شناسی فرهنگی، اجتماعی و هویتی محلات شهر تهران و شناسایی الگوهای همسایگی و اجتماعات محلی (1396) ، استفاده شد. داده های مورد نیاز در قالب نقشه با استفاده از GIS و GeoDa مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر اساس شاخص مورانز آی و لیسا نتایج نشان داد، نواحی شمالی و جنوبی شهر تهران از نظر وضعیت شاخص های اجتماعی شرایط نامتوازن و ناهمگونی را تجربه می کند. الگوی توزیع فضایی متغیرها در مناطق 22 گانه بیانگر این است که شهر تهران گرایش به دو قطبی شدن بخش شمال - جنوب دارد. نتایج دلالت بر آن دارد که فضای شهری تهران به صورت خوشه ای سرشار از عدم تعادل های اجتماعی و در حال تجربه ی نابرابری های اجتماعی- فضایی چشم گیری میان قشرهای مختلف جتماعی است و آنچه که در واقعیت وجود دارد روز به روز بر نابرابری فضایی افزوده می شود.
۱۱۸.

ارزیابی و مطالعه تطبیقی بازآفرینی شهری در ایجاد فضاهای همگانی در کلانشهرهای تهران و پاریس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بازآفرینی شهری فضاهای همگانی کلانشهر تهران کلانشهر پاریس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸ تعداد دانلود : ۳۲
فضاهای همگانی شهرها از مهمترین مکان ها برای شکل گیری تعاملات اجتماعی و خاطرات جمعی هستند و بازآفرینی شهری نیز یکی از مهم ترین روش های تجدید حیات این فضاها در بافت های شهری به شمار می آید. این تحقیق با مقایسه تطبیقی فضاهای همگانی حاصل از بازآفرینی شهری در تهران و پاریس، نقش عوامل مختلف مؤثر در بازآفرینی فضاهای همگانی را مورد مطالعه قرار داده است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی می باشد. جمع آوری اطلاعات با روش مطالعه کتابخانه ای و اسنادی صورت گرفته و پرسشنامه بر مبنای روش دلفی تدوین گردیده -است. جهت تحلیل داده ها نیز از تکنیک TOPSIS استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که از مجموع عوامل مؤثر در بازآفرینی فضاهای همگانی، نقش عوامل کالبدی و فعالیتی (با وزن 0.186) بیشتر از عوامل دیگر می باشد. بر اساس یافته های پژوهش و امتیازهای محدوده های مورد مطالعه، می توان گفت که فضاهای همگانی حاصل از بازآفرینی در پاریس کیفیت بالاتری نسبت به فضاهای مشابه در تهران دارند و پاریس دارای برنامه مشخصی برای بازآفرینی فضاهای همگانی می-باشد، درحالی که در تهران بیشتر بازآفرینی های فضاهای همگانی به صورت موردی انجام می شود و داشتن یک برنامه مشخص برای تهران در این زمینه، ضروری به نظر می رسد.
۱۱۹.

شبکه در برابر شبکه؛ طراحی شبکه خط مشی مقابله با فساد شبکه ای در مدیریت کلانشهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شبکه خط مشی فساد شبکه ای شبکه مقابله با فساد شبکه ای باغات کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳ تعداد دانلود : ۳۳
هدف: موضوع مواجهه و مقابله موثر با فساد در دستورکار بیشتر دولت ها فارغ از میزان توسعه یافتگی آن هاست و این تلقی که فساد و اشکال مختلف آن تنها در برخی کشورها به چشم می خورد، تلقی نادرستی است. فساد، اشکال و انواع گوناگونی در سطوح فسادهای خرد تا فسادهای کلان، شبکه ای و سیستمی دارد و به میزانی که ماهیت و اشکال فساد، شبکه ای تر شده و ابعاد و مقیاس های گوناگون به خود بگیرد و جنبه های نهادی آن افزون شود، مواجهه و مقابله با آن نیز نیازمند سطح بالاتری از هوشمندی، انسجام و دقت نظرهای نظری، تحلیلی و عملیاتی است. مقاله حاضر نیز به موضوع فساد شبکه ای پرداخته و هدف آن، طراحی شبکه خط مشی مقابله با فساد شبکه ای در مدیریت کلانشهری و در حوزه باغات است.طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: روش شناسی مقاله حاضر کیفی و مبتنی بر نظریه زمینه ای ساخت گرا است. نظریه زمینه ای ساخت گرا، متعلق به نسل دوم نظریه های زمینه ای بوده و در این جهت اصول راهنمای منعطف تر و مشارکتی تری را نسبت به نسل اول (رویکردهای استراوس و گلیسر) پیش روی محقق می گشاید. فرایند کدگذاری مبتنی بر این روش شناسی در مجموع شامل چهار مرحله کدگذاری اولیه، متمرکز، محوری و نظری می شود. در پژوهش حاضر متکی بر این رویکرد با 20 نفر از 5 گروه اصلی، مصاحبه نیمه ساختاریافته و عمیق صورت گرفته است. هر چهار مرحله کدگذاری در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته و در مجموع 465 کد اولیه، 196 کد متمرکز و 41 کد محوری برساخته شده و سپس با استفاده از خانواده کدگذاری نظری شبکه، مقولات اصلی برای ارائه یافته ها منسجم شده اند. در موضوع اعتباریابی نیز، یافته ها از طریق بررسی معیارهای چهارگانه پیشنهادی چارمز و هم چنین بررسی مجدد توسط خبرگان بررسی و تضمین اعتبار یافته ها صورت گرفت.یافته های پژوهش:  یافته های پژوهش در زمینه طراحی شبکه مقابله با فساد شبکه ای در سه سطح مشتمل بر ابعاد نهادی-قانونی و اقتصاد شبکه مقابله با فساد شبکه ای در حوزه باغات، ساختار شبکه مقابله با فساد شبکه ای در باغات در ابعاد انواع شبکه ها و ماهیت اعضاء، انواع روابط و بده و بستان ها و سطح عملکرد شبکه مقابله با فساد شبکه ای در باغات در موضوع سازوکار اعمال قدرت و توزیع منافع ارائه شده است. از جمله مهم ترین یافته ها، ضرورت در نظر گرفتن تناظر یک به یک جایگاه ها در فساد شبکه ای و شبکه مقابله با آن بوده که از منظر نظری می تواند سبب فشار برای کنترل و مهار فساد شبکه ای شود.محدودیت ها و پیامدها: محدوده مکانی پژوهش حاضر، باغات کلانشهر تهران (عمدتاً در مناطق پهنه شمالی شهر تهران)، قلمرو دانشی خط مشی گذاری در محدوده تدوین خط مشی ها و قلمرو زمانی، دهه های 1380 و 1390 است. ماهیت پنهان و پیچیده فساد، دست یابی به اطلاعات دقیق و با اعتبار زیاد را محدود می کند. محدودیت دیگر آن است که این پژوهش، جنبه علمی-تحقیقاتی داشته و نه جنبه قضایی که نیاز به اتهام زنی و اثبات جرائم دارد. بنابراین این پژوهش صرفاً به طور کلی با هدف کشف سازوکارها بوده تا دعاوی حقوقی در پی نداشته باشد.پیامدهای عملی: در پژوهش حاضر، ابتکارهایی در قالب تنوعی از خط مشی های پیشنهادی ارائه شده که می تواند مورد نظر مسئولان اجرایی باشد. در حوزه خط مشی های زمینه ای، تمرکز بر شناسایی خلاء ها و کاستی های قوانین باغات و ارائه راه حل های متناسب، در نظر گرفتن انتفاع متعارف مالک از ساخت و ساز در ملک خود و تمرکز شبکه مقابله با فساد بر شناسایی ساختارهای فساد زا (خلاءها، تمرکزها، فرآیندها، رویه ها و فضاهای فسادزا) در حوزه باغات مدنظر بوده است. در پیشنهادات مرتبط با خط مشی های نهادی، فعال کردن بدنه ساکت و منفعل اداری در مواجهه با فساد اداری، افزایش ریسک فساد و خطر افشاء آن برای مفسدان، بالا بردن هزینه های فساد برای مقامات مدیریت شهری در پرونده های باغات، ارائه مشوق های فردی و حمایت سازمانی برای پیشگیری و مقابله با فساد و بهره گیری از ظرفیت های رسانه ای و قانونی مبارزه با فساد شبکه ای از موضوعات اساسی به نظر می آید و در نهایت در حوزه خط مشی های رویه ای، محدود کردن زمین بازی فساد شبکه ای و ایجاد موانع برای رشد آن با مهندسی مجدد فرآیندهای اداری با هدف جلوگیری و کاهش امکان فساد و مداخله های پرونده محور و جلوگیری از تبدیل باغات به غیرباغ و نابود کردن دفعی و یا تدریجی آن ها پیشنهاد شده است.ابتکار یا ارزش مقاله: این مقاله در دو حوزه نوآوری هایی را به دنبال داشته است که عبارتند از: موضوع اول، توسعه نگاه شبکه ای در تعریف مسائل حکمرانی به ویژه در حوزه فساد و تعریف چرخه های فساد در مدیریت کلانشهری بوده و موضوع دوم، بهره گیری از دوگان فساد شبکه ای- شبکه مقابله با فساد شبکه ای برای ترسیم هم آوردی شبکه های مخرب و سازنده است.نوع مقاله: مقاله پژوهشی
۱۲۰.

ارزیابی شاخص های تحقق توسعه حمل ونقل شهری عمومی محور (موردمطالعه: منطقه 11 تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حمل ونقل همگانی کلانشهر تهران منطقه 11 تهران توسعه حمل ونقل عمومی محور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴ تعداد دانلود : ۳۷
توسعه حمل ونقل عمومی محور، یکی از راهکارهای مهم و مصادیق توسعه پایدار شهری است که به منظور حل معضلات ترافیکی و بهبود شرایط حمل ونقل در شهرها مورداستفاده قرار می گیرد. در این رویکرد، برنامه ریزی و گسترش حمل ونقل عمومی، به عنوان جایگزینی برای استفاده از خودروهای شخصی و حمل ونقل خصوصی مطرح شده است. منطقه 11 شهرداری تهران یکی از مناطق مرکزی شهر تهران است که دارای بار ترافیکی بالایی است و به تبع آن با مشکلاتی در سیستم حمل ونقل شهری خود مواجه است. در تحقیق مذکور، باهدف انطباق شاخص های توسعه حمل ونقل عمومی محور با وضعیت فعلی منطقه 11 شهر تهران و بازپس گیری شهر از فضای خودرو محور به فضای انسان محور، شاخص های استاندارد توسعه حمل ونقل عمومی محور به عنوان مبنای تحلیل و رتبه بندی بررسی شده اند. در این رویکرد، با توجه به شاخص های مختلف، میزان قابلیت منطقه برای تحقق توسعه حمل ونقل عمومی محور ارزیابی گردیده است. به این ترتیب، این تحقیق به مسئولین و برنامه ریزان شهری کمک می کند تا بر اساس نتایج به دست آمده، راهکارهای مناسبی برای بهبود حمل ونقل در منطقه 11 شهر تهران ارائه دهند. روش تحقیق پژوهش حاضر ازنظر هدف؛ کاربردی و ازنظر متدولوژی توصیفی و ازنظر روش جمع آوری اطلاعات مبتنی بر روش های کتابخانه ای – اسنادی و مطالعات میدانی بوده و در تحلیل اطلاعات نیز از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش های رتبه بندی و در مقایسه تطبیقی، از ضریب ناموزونی موریس و روش بی مقیاس خطی و از نرم افزار Choice Expert برای تحلیل سلسله مراتبی AHP استفاده شده است. با توجه به نتایج حاصله، می توان گفت که منطقه 11 شهرداری تهران، به رغم داشتن پتانسیل بالا برای تحقق توسعه حمل ونقل عمومی محور، در شرایط فعلی ظرفیت تبدیل شدن به یک مرکز توسعه حمل ونقل عمومی محور را ندارد و جهت تبدیل شدن باید تغییرات وسیعی در ساختارهای فضایی آن ایجاد شود.