مطالب مرتبط با کلیدواژه
۴۲۱.
۴۲۲.
۴۲۳.
۴۲۴.
۴۲۵.
۴۲۶.
۴۲۷.
۴۲۸.
۴۲۹.
۴۳۰.
۴۳۱.
۴۳۲.
۴۳۳.
۴۳۴.
۴۳۵.
۴۳۶.
۴۳۷.
۴۳۸.
۴۳۹.
۴۴۰.
هویت ملی
منبع:
مطالعات ملی سال ۲۰ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۷۷)
79 - 104
یکی از ابعاد مهم شهروندی، فرهنگ شهروندی است. ایجاد، گسترش و تعمیق فرهنگ و اخلاقیات شهروندی می تواند گره گشای بسیاری از مسائل شهری و اجتماعی باشد که کشورهای در حال توسعه با آن مواجه اند. در این راستا هدف این پژوهش بررسی ارتباط هویت ملی و فرهنگ شهروندی است. در زمینه ی فرهنگ شهروندی، شش مؤلفه ی، مشارکت جویی، رفتارهای مدنی، عام گرایی، مسؤوولیت پذیری، نوع دوستی، گرایش به پیروی از قانون، برای سنجش این مفهوم در نظر گرفته شد. روش پژوهش به شیوه ی پیمایشی طراحی شد. از شیوه ی نمونه گیری احتمالی متناسب با حجم و نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد، که در آن 625 نفر از شهروندان بالای 18 سال کلانشهر شیراز مشارکت داشتند. در این نوشتار به دنبال ارتباط بین هویت ملی و ابعاد آن، هویت اجتماعی، هویت سیاسی، هویت فرهنگی، هویت تاریخی، هویت زبانی، هویت جغرافیایی، هویت دینی، به عنوان متغیّرهای مستقل و پایبندی به فرهنگ شهروندی به عنوان متغیّر وابسته پرداخته است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که بین هویت ملی (479/0) و ابعاد آن هویت اجتماعی (409/0)، هویت سیاسی (408/0)، هویت فرهنگی (446/0)، هویت تاریخی (382/0)، هویت جغرافیایی (386/0)، هویت دینی (370/0) و هویت زبانی (257/0) با پایبندی به فرهنگ شهروندی رابطه معنادار و مثبت و مستقیم وجود دارد.
معناشناسی مکان در بازخوانی هویت در فضای ورودی مسکن براساس رویکرد پدیدارشناسی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ملی سال ۲۰ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۷۷)
105 - 125
امروزه نگرش کمی به مقوله ی مسکن، سبب ایجاد بناهایی فاقد هویت و کیفیت مطلوب شده است. از طرفی به رغم تناقضات گوناگون در رابطه با کاربرد مفهوم هویت در حوزه معماری، اغلب نظریه پردازان، تعریف آن را به عنوان معنا یا سطحی از معنا پذیرفته اند، این معنا در کنش متقابل میان انسان و محیط قابل تعریف است. در این نوشتار با هدف بازخوانی هویت ملی، به روش تحلیل محتوا و با تکنیک کتابخانه ای و با استعانت از روش پدیدارشناسی که داعیه ی آن «بازگشت به خود چیزها و اشیاء است» و با حرکت از مفهوم به مصداق به کمک دستگاه فکری فلسفی ملاصدرا (حکمت متعالیه) به عنوان راه فهم وجوهی از روابط متقابل انسان و محیط به خوانش لایه های معنایی در فضای ورودی مسکن می پردازیم و ویژگی های فضای ورودی در سه لایه ی آشنایی، عملکردی تماسی و دسترسی بصری، بر مبنای علل چهارگانه تأثیرگذار در شکل گیری هر لایه، طبقه بندی شده است. نتایج بیانگر آن است که مکان از جنس وجود و رفتار به عنوان ماهیتی ظاهرکننده ی مکان به حدود و عوارض است، و می توان گفت تقدم اصالت وجود بر ماهیت در کنش متقابل بیرون و درون در فضای ورودی تجلی یافته است. بنابراین فضای ورودی در مسکن ایرانی نمونه ی بارز از مکانی با هویت ملی است.
هویت ملی در ایران مرور سیستماتیک مقاله های علمی -پژوهشی(1390-1395)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ملی سال ۲۰ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۷۸)
3 - 24
هویت ملی از مهم ترین مفاهیم عصر حاضر به شمار می رود. تحقیقات بسیاری در دهه های اخیر در کشور با موضوع هویت ملی انجام شده است. مرور نظام مند تحقیقات صورت گرفته در این حوزه می تواند نقاط ضعف و قوت این تحقیقات را نشان دهد و برای تحقیقات آینده مفید باشد. در این نوشتار سعی شده مقالات علمی پژوهشی منتشر شده در کشور که با رویکرد کمّی و با روش پیمایشی به موضوع هویت ملی پرداخته اند، به شکل سیستماتیک بررسی شود. در ابتدا 51 مقاله منتشر شده با موضوع هویت ملی در بازه ی زمانی سال 1390 تا میانه 1395 انتخاب شد و سپس مقالات از جنبه های مختلفی چون چارچوب نظری، جمعیت مورد مطالعه، متغیرهای اصلی، ابعاد هویت ملی و روابط هویت ملی با سایر متغیرها مورد بررسی قرار گرفتند. در پایان نیز یافته های تحقیق با رویکرد انتقادی جمع بندی و تحلیل شد. کمبود تحقیقات جامع و مطالعات طولی، عدم توافق بر سر مؤلفه های شکل دهنده ی آن، نبودن مبانی نظری مشخص و عدم انسجام نظری و ضعف در تحلیل برخی از شایع ترین کاستی های مشاهده شده در مقالات بررسی شده بودند.
بررسی وضعیت مؤلفه های هویت ملی در کتاب های درسی پایه دوازدهم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ملی سال ۲۰ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۷۸)
61 - 76
پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت مؤلفه های هویت ملی در کتاب های درسی پایه دوازدهم متوسطه نظری انجام شده است. این پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری پژوهش، شامل همه ی کتاب های درسی پایه دوازدهم است که در سال1397 چاپ شده است. شش عنوان کتاب تحلیل فرهنگی، دین و زندگی، هویت اجتماعی، فارسی 3، نگارش 3 و تاریخ 3 به صورت هدفمند در نمونه قرار گرفت. ابزار اندازه گیری، چک لیست (سیاهه وارسی) تحلیل محتوای محقق ساخته بوده است و نتایج پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی بررسی شده است. یافته های پژوهش نشان داد که در کتاب های درسی پایه دوازدهم، به برخی از ابعاد و مؤلفه های هویت ملی توجه کافی نشده است. فراوانی مؤلفه های هویت ملی در کتاب های درسی پایه دوازدهم رشته علوم انسانی به طور معناداری بالاتر از کتاب های درسی رشته های تجربی و ریاضی بوده است.
خوانش یاکوبسنی سروده ی «ما همه کودکان ایرانیم»(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ملی سال ۲۰ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۷۹)
3 - 16
سرود مدرسه با مطلع ما همه کودکان ایرانیم از اشعار کودکانه ی معاصر است که محمدتقی بهار در بیست و یک بیت سروده و به نظر می رسد نخستین شعر معاصر باشد که به اصول هویت ملی به زبان ساده پرداخته است. بهار اشعار دیگری دارد که مخاطب آن کودک و نوجوان است و نموداری از نگرش بهار را به مخاطب کودک نشان می دهد. این پژوهش بر آن است که با روش توصیفی تحلیلی نقش های شش گانه ی زبانی یاکوبسن را در «سرود مدرسه» و ویژگی شاعرانگی زبان نویسنده را معیار قرار دهد و دلایل تأثیرگذاری این شعر را افزون بر دلالت های اخلاقی تعلیمی در پیوند با نظریه ی «ارتباط کلامی» یاکوبسن بیان کند. در این نظریه، شش کارکرد ترغیبی، عاطفی، همدلی، ادبی، فرا زبانی و ارجاعی مطرح است که در ابیات شعرِ منتخب، کارکردهای ترغیبی و همدلی به فراخور موضوع و مخاطب باهم آمیختگی یافته اند. محوریّت کارکردهای اخلاقی و مؤلّفه های تعلیمی مهم ترین انگیزه در دو کارکرد ترغیبی و ارجاعی است. در نهایت در کودکانه گویی بهار، سطوح سه گانه ی شعری هر یک متناسب با نوع مخاطب توانسته است با حفظ تناسب موضوع، از نقش های زبانی بهره گیرد و از میان سه سطح زبانی، ادبی و فکری، سطح فکری بیش از همه، کارکردهای زبانی را در خود گنجانیده است.
بررسی مؤلفه های بعد دینی هویت ملی؛ راهبردها و راهکارها(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ملی سال ۲۰ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۷۹)
17 - 32
بعد دینی هویت ملی از عوامل مبنایی مؤثر در ثبات نظام های سیاسی و اجتماعی است، بنابراین یکی از اهداف و حوزه های اصلی جامعه پذیری سیاسی احصاء و تقویت و بازتولید شاخص های این مقوله است. این مقاله می کوشد با استفاده از روش نخبگی، مطالعات راهبردی و محیط شناسی مبتنی بر تکنیک SWOT راهبردهای تقویت بعد دینی هویت ملی احصاء و اولویت بندی شوند. براساس نتایج حاصله،راهبردهای اولیه بر حفظ کیان خانواده، تقویت و تصحیح کارکردهای مدارس و دانشگاه ها، ابزار هنری و علمی، فعال سازی مراجع اجتماعی، یکپارچه سازی نهادهای رسمی و اجرای درست قانون تأکید دارند و راهبردهای ثانویه مواردی همچون ترویج خودباوری، اشاعه روحیه ی جهادی، صیانت و ترویج مدل مردم سالاری دینی، افزایش کارآمدی نظام، مشارکت شایستگان اقوام، وحدت مسلمانان و تعامل فعال با جهان اسلام را برجسته می سازد.
کارکرد آموزش و پرورش در نهادینه سازی هویت ملی دانش آموزان از منظر کارکنان مدارس (با تأکید بر مدارس دولتی متوسطه شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ملی سال ۲۰ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۷۹)
53 - 74
هدف از انجام این تحقیق، بررسی کارکرد آموزش و پرورش در نهادینه سازی هویت ملی دانش آموزان است . جامعه آماری معلمان، مدیران و معاونان مدارس متوسطه عادی دولتی شهر تهران به تعداد 25149 نفر است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران، 378 نفر تعیین شد. برای نمونه گیری، شهر تهران به 5 منطقه جغرافیایی تقسیم شده و در هر منطقه نمونه گیری به صورت خوشه ای صورت گرفت. بدین ترتیب 400 پرسشنامه توزیع و جمع آوری شد. ابزار پژوهش عبارت است از دو پرسشنامه محقق ساخته که نخستین، برای تثبیت ابعاد، مؤلفه ها و شاخص ها تنظیم شده و 30 نفر از خبرگان به آن پاسخ گفتند و دومین، مبتنی بر چارچوب نظری مستخرج از ادبیات تحقیق و نظر خبرگان تدوین شده است. این ابزار 31 گویه دارد که جمعاً سه بعد فرهنگی، تاریخی و اجتماعی هویت ملی را مورد سنجش قرار می دهد. پس از اطمینان از روایی و پایایی مناسب ابزار به روش روایی محتوایی و نیز محاسبه آلفای کرونباخ به میزان 84/0، سؤالات تحقیق با استفاده از آزمون های آماری T ، تحلیل عاملی و تحلیل شبکه ای با استفاده از نرم افزارهای SPSS و سوپر دیسیژن تحلیل شدند. آزمون تحلیل عاملی و بارهای عاملی محاسبه شده، نشاندهنده ی کارکرد بالای آموزش و پرورش در نهادینه سازی هویت ملی دانش آموزان در ابعاد مورد مطالعه هستند. نتایج 2 مؤلفه در بعد فرهنگی، 2 مؤلفه در بعد تاریخی و 2 مؤلفه در بعد اجتماعی هویت ملی را معرفی کردند. که به ترتیب عبارتند از: «نمادها» و «نگرش و رفتار» در بعد فرهنگی، «روند تاریخی» و «آثار تاریخی» در بعد تاریخی و نیز «اندیشه و رفتار مدنی» و «احساسات مدنی» در بعد اجتماعی. هم چنین به ترتیب ابعاد «فرهنگی»، «اجتماعی» و «تاریخی» اولویت دارند.
هویت طلبی جدید ایرانی ها در بستر جهانی شدن (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه یاسوج)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ملی سال ۲۰ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۷۹)
75 - 92
هویت ملی و مذهبی شکلی از آگاهی به خود، ارزش ها و باورها، جامعه، فرهنگ، تاریخ و آینده را القا می کند و در پاسخ به این که من یا ما چه کسی هستیم و چه کسی می خواهیم باشیم مطرح می شود. جهانی شدن پدیده ای است که نیاز به هویت و معنا را تشدید کرده است و جوانب گوناگون زندگی فرهنگی، اعم از نگرش جنسیتی، آموزش رسمی، هویت و سبک زندگی افراد را تحت تأثیر قرار می دهد. سؤال این است که هویت یابی جدید ایرانی ها به ویژه جوانان دانشجو چه تأثیرات و پیامدهایی برای هویت ملی کشور دارد. یافته تحقیق نشان داد که علاقه و اهتمام عملی دانشجویان دانشگاه یاسوج به ارتقای سلامت انسانی، هویت خانوادگی، هویت دینی، هویت اجتماعی یا ملی، تعالی علم و هویت فرهنگی بسیار مطلوب و جدی است. روش پژوهش، پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات نیز منابع کتابخانه ای و پرسش نامه است.
بازنمایی هویت ملی ایرانی در بین روشنفکران کُرد کرمانشاهی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ملی سال ۲۰ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۷۹)
93 - 114
با توجه به تنوع فرهنگی در ایران و وجود گروه های قومی، موضوع هویت ملی که تقویت آن موجب افزایش همبستگی ملی و انسجام اجتماعی می شود؛ قابل بررسی است. پرسش این است که «چگونه درکرمانشاه به عنوان شهری که بیشترین جمعیت کُرد را در میان شهرهای کردنشین ایران دارد، تاکنون جنبش ناسیونالیستی قومی به وقوع نپیوسته است؟ چارچوب نظری مقاله نمادپردازی قومی تاریخی آنتونی دی اسمیت است که قائل به نقش آفرینی نخبگان در بازتفسیر و بازکشف نمادهای هویت ملی در قالب تحلیل دراز مدت تاریخی است. روش استفاده در این پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و در جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که نخبگان کرمانشاهی با نمادسازی عناصر هویت ملی موجب بازسازی هویت ملی در کرمانشاه شده و یکی از دلایل شکل نگرفتن جنبش های قومی در کرمانشاه بوده اند.
نقش فعالیت های ورزشی و هنری در غرور ملّی با ارائه مُدل مفهومی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ملی سال ۲۰ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۸۰)
51 - 71
این پژوهش باهدف فهم نقشِ فعالیت های ورزشی و سینمایی در غرور ملی انجام شده است. روش پژوهش کیفی و استراتژی مطالعاتی نظریه داده بنیاد، و گردآوری داده با روش مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شده است. در تحلیل داده ها با استفاده از کُدگذاری باز و متمرکز مفاهیم و مقولات تحلیلی استخراج و مُدل مفهومی پژوهش بر مبنای این کُدها ترسیم شده است. مُدل جامع غرور ملی نشان می دهد فعالیت های ورزشی و هنری متأثر از سه دسته از شرایط علّی، زمینه ای و مداخله ی است که از بُعد شرایط علّی مؤلفه هایی همچون نیاز جامعه به فعالیت های ورزشی و سینمایی، ضعف در برنامه ریزی فعالیت های ورزشی و سینمایی، موفقیت های کشورهای هم جوار در سینما و ورزش، ضعف دستاوردهای ورزشی و سینمایی، سرخوردگی ورزشی و... نیاز به شناخته شدن در عرصه های بین المللی، شرایطی هستند که توجه به غرور ملی ناشی از فعالیت های ورزشی و سینمایی را برای جامعه لازم و ضروری می داند.
هویت جغرافیایی در شهنشاه نامه صبا، به مثابه مؤلفه کلان هویت ملی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ملی سال ۲۰ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۸۰)
135 - 156
عنصر اصلی احساس هویت ملی، سرزمین مشترک است. احساس تعلق به یک سرزمین همواره با ملاحظات جغرافیایی شروع می شود و همیشه میان دلبستگی به آن و احساسات جهانی نوعی تعارض و کشمکش وجود دارد که نقش هویت ملی را آشکارتر می کند. تعرض به مرزهای هویتی ایران، در پی جنگ های ایران و روس، در شمار مهم ترین حوادث تاریخ معاصر است. شهنشاه نامه صبا به عنوان اثری شاخص در این برهه حساس شکل می گیرد. در این پژوهش میزان توجه صبا به مرزهای ایران و حساسیت وی، نسبت به هویت جغرافیایی را با روش تحلیلی توصیفی و با رویکرد تحلیل محتوا، مورد بررسی قرار می دهیم. بسامد بالای واژه مرز در شهنشاه نامه و تأکید صبا روی شهرهای مرزی ایران همراه با تأسف وی نسبت به شکست ایرانیان در جبهه های مرزی یا تعصب نسبت به پیروزی های عباس میرزا نشان می دهد میزان بازتولید مؤلفه های هویت جغرافیای در این اثر به مراتب از سایر مؤلفه های هویت ملی بالاتر است.
آموزش تاریخ و لزوم استفاده از مکتب تاریخ نگاری «تاریخ مردم»
حوزه های تخصصی:
یکی از ابزارهای مهم هر حکومتی جهت بقا و تثبیت جایگاه سیاسی، اجتماعی خود، نهاد آموزش و پرورش است. نهادی که نقشی مهم و اساسی در پی ریزی چارچوب فکری و شخصیت سازی افراد یک جامعه و نوع نگرشهای فرهنگی و تاریخی و... آنان را برعهده دارد. کتب درسی تاریخ مشخص ترین بخش از دروس نظام آموزش و پرورش است که با مسئله هویت ملی و محلی ارتباط دارد. آگاهی از پیشینه تاریخی سرزمین مادری و میراث گذشتگان از طریق این کتب درسی آموزش تاریخ به دانش آموزان قابل انتقال است اما آن چیزی که مورد جای تامل و بحث این مقاله است بیان مقوله جایگاه هویت ملی و تفکیک میان میهن پرستی یا میهن دوستی در مقابل افراط گرایی یا ناسیونالیسم است. با این پیش فرض، معرفی مکتب تاریخ نگاری تاریخ مردم و موضوع لزوم استفاده از این نوع تاریخ نگاری در کتب درسی آموزش و پرورش در ایران بطور ویژه برای اولین بار در این مقاله بررسی و به عموم صاحب نظران رشته آموزش تاریخ و تاریخ نگاری پیشنهاد داده می شود. ایران برخلافِ اکثریتِ قریب به اتفاقِ کشورهای دنیا، یک هویتِ میهنیِ تاریخ مند دارد. تاریخی که نامنصفانه، گندزدایی شده، گزینشی، دارای پیش فرض های نژادی، به شدت احساسی و عاطفی در شرح تاریخ جنگ ها، و آکنده از کینه و نفرت از انسان هایی است که در خارج از دایره ی «ملت» تعریف شده اند، این مکتب از تاریخ نگاری را مکتب تاریخ نگاری ملی (Nationalist historiography) است و بررسی از بالا به پایین و با اشراف بر حاکمان است و در برابر آن تاریخ نگاری، «تاریخ مردم» (People's history) یا «تاریخ از پایین» (history from below) می باشد. اساس این مکتب، اصالتِ مردم (مردم محوری) است و مورخ می کوشد تا وقایع تاریخی را از منظر مردم به ویژه طبقه ی کارگر و طبقه ی متوسط ببیند و حوادث و روی دادها را با توجه به تاثیرشان بر زندگی مردم، تحلیل کند، و در قضاوت تاریخی منافعِ مردم را معیار قرار دهد
طراحی الگوی آموزش شهروند جهانی براساس مؤلفه های سرمایه فرهنگی و هویت ملی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقدمه و هدف: پژوهش حاضر به منظور ارائه مدلی جامع برای الگوی آموزش شهروند جهانی براساس مؤلفه های سرمایه فرهنگی و هویت ملی انجام پذیرفت.
روش شناسی: روش تحقیق آمیخته (کمی کیفی) است. جامعه آماری این پژوهش در بخش کیفی متخصصان آموزش عالی فعال در دانشگاه های دولتی و غیردولتی استان هرمزگان و از روش نمونه گیری هدفمند با بهره گیری از فن گلوله برفی و به کارگیری معیار اشباع نظری در مصاحبه های نیمه ساختریافته از 14 نفر استفاده شد و جامعه آماری در بخش کمی پژوهش را کلیه اعضای هیأت علمی دانشگاه های آزاد استان هرمزگان به تعداد 185 نفر به کمک جدول مورگان از هریک از جوامع آماری با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب گردید. آزمون های آماری آزمون های استنباطی روش تحلیل عاملی تأییدی و برای تعیین اعتبار و تناسب مدل طراحی شده از شاخص های روایی همگرا و واگرا و پایایی ترکیبی (CR) و آلفای کرونباخ استفاده شد. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری smart-pls استفاده شد.
یافته ها: نتایج حاکی از آن بود که مؤلفه های هویت ملی سرمایه فرهنگی برای آموزش شهروند جهانی از برازش مناسبی برخوردارند و در پایان نیز بر مبنای یافته ها و نتایج به دست آمده، رهنمودهایی برای عملی شدن برنامه ارائه شده است.
تبیین میزان پای بندی به پوشش و حجاب هنجاری در میان دختران و زنان شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پوشش اسلامی و رعایت حجاب ازسوی زنان و مردان در جامعه، یکی از اصول اساسی و بنیادی دین مبین اسلام تلقی می شود؛ چون پوشش به عنوان ابزار مؤثری در برقراری ارتباطات اجتماعی افراد بوده و در شکل گیری هویت آنان تأثیرگذار است. تنوع و تناسب لباس که نشان دهنده هویت افراد است، امکان دارد در طول زمان همراه با تحولات اقتصادی، جمعیتی و دیگر تغییرات اجتماعی دگرگون شود. در همین راستا، هدف اصلی مقاله تعیین میزان پای بندی به پوشش و حجاب هنجاری در بین دختران و زنان 15 تا 45 ساله و تبیین تأثیر عواملی مانند هویت ملی، دین داری، قانون گرایی، سن و تحصیلات بر آن است. تحقیق به روش پیمایشی، با تعداد نمونه 542 نفر انجام شده است. روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای توأم با تصادفی ساده بوده و به وسیله پرسش نامه اطلاعات لازم از دختران و زنان 15تا 45 ساله شهر تبریز گردآوری شده است. یافته ها نشان می دهد که میانگین میزان پای بندی به پوشش و حجاب هنجاری در میان دختران و زنان شهر تبریز، 2/66 درصد برآورد شده است. این میزان بالاتر از متوسط درصدی طیف یعنی 50 بوده است. نتایج به دست آمده از تحلیل همبستگی نشان داد که هویت ملی، دین داری، سن و تحصیلات، به جز متغیر قانون گرایی با میزان پای بندی به پوشش و حجاب هنجاری همبستگی معنی داری دارند. در مجموع این متغیرها در مدل معادلات ساختاری برازش شده (Lisrel) 20 درصد از تغییرات متغیر وابسته یعنی میزان پای بندی به پوشش و حجاب هنجاری را مورد تبیین قرار می دهند. مدل نهایی تولیدشده در نرم افزار لیزرل نشانگر این است که متغیرهای دین داری، هویت ملی، تحصیلات و سن ازجمله عوامل مؤثر بر میزان پای بندی به پوشش و حجاب هنجاری دختران و زنان تلقی می شود.
نمادهای هویّت ملی در داستان های کوتاه دفاع مقدس (مطالعه موردی: کتاب های یوسف 5 تا 7)
حوزه های تخصصی:
انقلاب اسلامی، به عنوان یک انقلاب فرهنگی و اجتماعی، موجب شکل گیری هویتی تازه در ایران شد که مؤلفه های این هویت تازه را می توان در ادبیات انقلاب اسلامی که باورها و آرمان های انقلاب را بازتاب می دهد، مشاهده کرد. در این پژوهش نیز با استفاده از روش تحلیل محتوا به بررسی مؤلفه-های هویت ملی ایرانیان مصوب شورای فرهنگی، در داستان-های کوتاه دفاع مقدس (آثار برگزیده جایزه ادبی یوسف5تا 7) پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که نویسندگان این سه مجموعه، تمام مؤلفه های هویت ملی را با نگرشی آمیخته با احساسی نوستالژیک و مثبت بازتاب داده اند که در این میان، بیشترین بسامد مربوط به مؤلفه زبان فارسی به ویژه کنایه ها و اصلاحات و سپس، مؤلفه تاریخ و تمدن به-ویژه آداب و رسوم و باورهاست. همچنین، مؤلفه سرزمین ایران به خصوص جغرافیا و مؤلفه اسلام مبتنی بر قرآن و مودت اهل بیت (ع) و روح معنویت و توحید در رتبه های بعد قرار دارند. به دو مؤلفه مهدویت و ولایت مداری توجه کم تری شده است. شاخص ترین مجموعه در زمینه هویت ملی در بین این سه مجموعه، یوسف پنج بوده که بیانگر پای بندی بیشتر نویسندگان این مجموعه به رهنمودهای مقام معظم رهبری و شاخص های سند هویت ملی است و ضعیف ترین آنها، یوسف شش است. رنگ دینی از یوسف پنج تا یوسف هفت، سیر نزولی داشته و برعکس، رنگ ملی و محلی در یوسف هفت از بیشترین فراوانی برخوردار بوده و سیر صعودی داشته است.
تبیین رابطه اثرگذاری عدالت اجتماعی ادراک شده بر میزان پایبندی جوانان شهرهای تبریز و بوکان به هویت ملی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ملی سال ۲۳ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۸۹)
125 - 144
حوزه های تخصصی:
هویت ملی یکی از مؤلفه های بنیادی شکل گیری و بقا و انسجام جامعه ملی است. هدف اصلی تحقیق، تعیین رابطه بین پایبندی جوانان شهرهای تبریز و بوکان به هویت ملی با عدالت اجتماعی ادراک شده است. روش تحقیق پیمایش و ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه استاندارد فینی و پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماری جوانان شهر تبریز و بوکان است که در شهرهای تبریز و بوکان ساکن بودند. جامعه آماری در شهر تبریز شامل کل جمعیت زن و مرد در بازه سنی 18 تا 29 سال بر اساس سرشماری عمومی سال 95 به تعداد 657668 نفر بود. حجم نمونه در جامعه آماری شهر تبریز با استفاده از فرمول کوکران معادل 384 نفر به دست آمد. جامعه آماری در شهر بوکان شامل کل جمعیت زن و مرد در بازه سنی 18 تا 29 سال بر اساس سرشماری عمومی سال 95 به تعداد 68377 نفر و حجم نمونه 381 نفر بود. حجم نمونه در دو گروه جامعه آماری با استفاده از فرمول کوکران 771 نفر تعیین شده بود. بر اساس یافته های به دست آمده، بین عدالت اجتماعی ادراک شده و پایبندی به هویت ملی در بین جوانان شهرهای تبریز و بوکان رابطه مثبت معنی داری وجود داشت. میزان پایبندی به هویت ملی و میزان عدالت اجتماعی ادراک شده در بین جوانان شهر بوکان به طور معنی داری بیشتر از جوانان شهر تبریز بود.
هنجاریابی ابزار غرور ملی با تاکید بر جایگاه ورزش(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر، هنجاریابی پرسشنامه غرور ملی با تاکید بر ورزش بود است. جامعه آماری، تمامی اساتید و دانشجویان مقطع دکتری رشته های تربیت بدنی و سایر رشته ها در دانشگاه های دولتی گیلان، کرمان، اصفهان، شهرکرد، مشهد، سمنان و کرمانشاه بودند. از روش نمونه گیری خوشه ای بر مبنای توزیع جغرافیایی استفاده شد که در نهایت 325 نفر به پرسشنامه ها پاسخ دادند. از پرسشنامه محقق ساخته با مطالعه مبانی نظری، مصاحبه نیمه هدایت شده با اساتید مدیریت ورزشی و علوم اجتماعی در یک فرایند اکتشافی تنظیم و با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی، 71 گویه در قالب هفت عامل غرور فرهنگی و ادبی(12گویه)، غرور ناشی از تمدن(8گویه)، غرورنظامی(14گویه)، غرورسیاسی(10گویه)، غرورعلمی(8 ویه)،غروراقصادی(5گویه)، غرور ورزشی(14گویه) طبقه بندی شدند. ثبات درونی در مطالعه مقدماتی با استفاده از نظرخواهی از 50 نفر از نمونه ها انجام و سپس آلفای کرونباخ 0/79=α برای پرسشنامه بدست آمد که پایایی پرسشنامه را تایید کرد. برای روایی سازه نیز از تحلیل عاملی تاییدی با استفاده از نرم افزار لیزرل استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که پرسشنامه حاضر ابزار مناسبی برای سنجش غرور ملی با تاکید بر جایگاه ورزش می باشد. همچنین، مدل نهایی پژوهش نشان داد که غرور نظامی و علمی از دیدگاه پاسخگویان دارای اولویت اول و دوم، غرور ورزشی دارای اولویت پنجم و غرور اقتصادی دارای اولویت آخر بود. پیشنهاد می شود، پژوهشگران در پژوهش های آینده به استفاده از این پرسشنامه در نمونه های مختلف و بزرگتر بپردازند.
رابطه بین کیفیت زندگی و هویت ملی با فرهنگ محیط زیستی (مورد مطالعه: شهر کرمان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مطالعه حاضر با هدف رابطه بین کیفیت زندگی و هویت ملی با فرهنگ محیط زیستی در شهر کرمان انجام گرفت. روش مطالعه در این پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه می باشد. جامعه آماری افراد ۱۶سال به بالای شهر کرمان است که بر اساس سرشماری سال 95 برابر ۶۳۴۱۳۲ نفر بوده است. نمونه گیری براساس فرمول کوکران انجام و پس از گردآوری داده ها 374 پرسشنامه با استفاده از دو نرم افزار SPSS و AMOS مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان می دهد که رابطه بین کیفیت زندگی محیط زیستی پاسخگویان با میزان فرهنگ محیط زیستی (در ده سال پیش) (05/0=r) و در زمان حاضر (24/0=r) و با هویت ملی در زمان حاضر (03/0=r) و در ده سال پیش(26/0=r) می باشد. نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه نشان می دهد که کیفیت زندگی با مقدار (91/4 T=) و ضریب معنی داری (000/0Sig.T=) و مقدار 25/0 درصد از تغییرات درونی فرهنگ محیط زیستی در شهر کرمان را تبیین نمایند. نتایج حاصل از مدل معادله ساختاری (AMOS) نشان می دهد که متغیر کیفیت زندگی با مقدار ضریب رگرسیون 245/0 و هویت طبقاتی با مقدار ضریب رگرسیون استاندارد برابر 194/0- بر متغیر وابسته تأثیر معنادار دارند. می توان استنباط کرد که با ارتقای کیفیت زندگی افراد، آگاهی، نگرش و رفتارهای محیط زیستی آن ها ارتقا پیدا کرده است. از طرفی هویت ملی افراد در خصوص توجه به فرهنگ محیط زیستی برای نسل های قبل بیشتر از الان بوده و این نگاه طبیعت دوستی در بین آن ها نسبت به نسل کنونی بیشتر بوده است.
تکنیک ردیابی فرآیند و مطالعات هویت ملی در جامعه ایران: مرور نظام مند مقالات علمی-پژوهشی کیفی (1398-1373)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جامعه شناسی ایران سال ۲۲ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲
130 - 153
حوزه های تخصصی:
تحقیق حاضر در تلاش است بر مبنای اصول کلی تکنیک ردیابی فرآیند، با استفاده از روش مرور نظام مند به واکاوی ویژگی های کلی و ارزیابی انتقادی مقالات علمی-پژوهشی مبتنی بر روش کیفی با موضوع هویت ملی در جامعه ایران بعد از انقلاب 57 در بازه زمانی 1373 تا 1398 اقدام نماید. نتایج تحقیق نشان می دهد که آشنایی اندک محققان و پژوهشگران ایرانی با تکنیک ردیابی فرآیند و سازوکارها و الزامات روش شناختی آن جهت شناسایی و تحلیل ویژگی ها، شاخص ها، علل و عوامل موثر بر چالش ها و مشکلات هویت ملی در جامعه ایران بعد از انقلاب 57 موجب شده است تا مقالات انتخاب شده علی رغم نتایج و دستاوردهای قابل ملاحظه و قابل کاربرد با خلاء ها و کاستی های عدیده ای در حوزه روش شناختی چون تصویرسازی تقلیل گرایانه، دشواری مقایسه پذیری، و غفلت از روش ها و تکنیک های نوین و در حوزه تحلیلی چون تصویرسازی غیرفرآیندی و ساکن، تاکید مفرط بر عوامل سیاسی و فرهنگی، و غیبت مکانیسم های علی پیوند دهنده مواجه باشند.
بررسی انتقادی کتاب هویت ایرانی؛ از دوران باستان تا پایان پهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال ۲۲ فروردین ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۱)
83-107
هویت یا پرسش از کیستی و چیستی انسان، به صورت شکلی از آگاهی تاریخی بروز کرده و دارای کارویژه های فردی و اجتماعی متعددی است. در دهه های اخیر با توجه به پیچیده شدن روند هویت یابی و نیز گستردگی لایه ها و ابعاد هویت، گسترش جهانی شدن، پیدایش مکاتب و رهیافت های مدرن و پسامدرن درباره تبیین مبانی، مؤلفه ها و کارکردهای آن و نیز تأثیر رویدادهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بر امر هویت یابی، موضوع هویت برای بسیاری از جوامع تبدیل به مسئله ای مهم و اساسی شده که حتی از آن تعبیر به بحران می شود. در ایران هم با توجه به تنوع قومی و زبانی، میراث غنی تاریخی و فرهنگی، تأثیرات جهانی و عوامل دیگر، دهه های گذشته هویت به یک مسئله اجتماعی، سیاسی و نیز موضوع علمی-پژوهشی مهم تبدیل شده است. این مقاله بر آن است کتاب «هویت ایرانی» را مورد تحلیل انتقادی قرار داده و مهم ترین ابعاد مثبت و نیز کاستی های آن را بررسی نماید. دستاوردهای تحقیق بیانگر آن است عدم تعریف عملیاتی مفاهیم اصلی، تکیه بر گفتمان هویتی ایران مدار و نادیده گرفتن گفتمان های هویت بخش دیگر، تناقض در مبانی نظری و روش شناختی مقالات، تکیه بر دوره بندی های تاریخ سیاسی و نادیده گرفتن چالش های برآمده از رویارویی هویت ایرانی و هویت ملی از جمله کاستی های کتاب است.