معناشناسی مکان در بازخوانی هویت در فضای ورودی مسکن براساس رویکرد پدیدارشناسی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

امروزه نگرش کمی به مقوله ی مسکن، سبب ایجاد بناهایی فاقد هویت و کیفیت مطلوب شده است. از طرفی به رغم تناقضات گوناگون در رابطه با کاربرد مفهوم هویت در حوزه معماری، اغلب نظریه پردازان، تعریف آن را به عنوان معنا یا سطحی از معنا پذیرفته اند، این معنا در کنش متقابل میان انسان و محیط قابل تعریف است. در این نوشتار با هدف بازخوانی هویت ملی، به روش تحلیل محتوا و با تکنیک کتابخانه ای و با استعانت از روش پدیدارشناسی که داعیه ی آن «بازگشت به خود چیزها و اشیاء است» و با حرکت از مفهوم به مصداق به کمک دستگاه فکری فلسفی ملاصدرا (حکمت متعالیه) به عنوان راه فهم وجوهی از روابط متقابل انسان و محیط به خوانش لایه های معنایی در فضای ورودی مسکن می پردازیم و ویژگی های فضای ورودی در سه لایه ی آشنایی، عملکردی تماسی و دسترسی بصری، بر مبنای علل چهارگانه تأثیرگذار در شکل گیری هر لایه، طبقه بندی شده است. نتایج بیانگر آن است که مکان از جنس وجود و رفتار به عنوان ماهیتی ظاهرکننده ی مکان به حدود و عوارض است، و می توان گفت تقدم اصالت وجود بر ماهیت در کنش متقابل بیرون و درون در فضای ورودی تجلی یافته است. بنابراین فضای ورودی در مسکن ایرانی نمونه ی بارز از مکانی با هویت ملی است.