مطالب مرتبط با کلیدواژه

ریاضیات


۱.

تحلیل نثر فارسی ابوریحان بیرونی و برخی از فواید لغوی التفهیم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ۱۳۸۰ شماره ۱۶۰

کلیدواژه‌ها: ریاضیات نجوم و هئیت ابوریحان التفهیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۷۲ تعداد دانلود : ۴۰۰۷
ابوریحان محمد بن احمد بیرونی از علمای بزرگ و ریاضیدانان ‘ منجمان ‘ مورخان و کاملان قرن چهارم و پنجم هجری است و محققان او را از بزرگترین حکمای شرق میدانند . ولادت او در سال 362 ه ق در خوارزم اتفاق افتاده و مرگش در غزنه در اوان انقلاب سلاجقه و سلطنت مسعود بن محمود غزنوی بوده است . تألیفات این مرد بزرگ به زبان عربی یعنی زبان علمی و همه کس فهم عالم اسلام و ایران بوده است ‘ مگر ترجمه ( التفهیم ) که خود آن را از عربی به پارسی برگردانیده است ( یا بالعکس ) . قرن پنجم و ششم هجری یکی از ادوار بسیار مهم ادبی است : نثر فارسی در این دو قرن دو سبک کاملأ متمایز از یکدیگر داشت : اول سبک ساده : که دنباله نثر ساده قرن چهارم بوده است . دوم سبک مصنوع . یکی از کتب معتبر که در اوایل قرن پنجم هجری در دانشهای هندسه و حساب و نجوم و هیئت نوشته شده ( التفهیم لاوائل صناعه التنجیم ) از استاد بزرگ ابوریحان بیرونی این کتاب اولین و مهمترین کتابی است که خاص علوم نجوم و هندسه و حساب نوشته شده و از باب آنکه نویسنده آن یکی از علمای معروف عالم است ‘ اهمیت بسیار دارد . شیوائی تعبیر ‘ جزالت اسلوب ‘ زیبایی و رسائی الفاظ و عبارات ‘ جزء مزایا و خصایص بارز این اثر ارزنده است . از حیث لغت در هیچ کتابی تا این اندازه در ایراد لغات فارسی سعی نشده است و لغات تازی که که در این کتاب دیده میشود از واژه های فارسی به مراتب کمتر است .
۲.

ریاضیات در ارتباطات اقناعی

نویسنده:
منبع: رسانه جهانی ۱۳۸۶ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: گفتار ریاضیات نوشتار ارتباطات اقناعی زبان بدن ارتباطات شفاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳۸ تعداد دانلود : ۷۳۸
"این مقاله به این نکته می‏پردازد که به نظر می رسد میان ریاضیات و ارتباطات اقناعی – نوشتار و بخصوص زبان گفتاری – در حالت عمومی وجه اشتراک ناچیزی برقرار باشد. درحالیکه علم ریاضیات از ماهیت عینی برخوردار است در حالیکه کلام در بر دارنده عناصری ذهنی نظیر خصلت صدا، آهنگ کلام، تماس چشمی، شخصیت، زبان بدنی و امثال آن است. اما برخلاف آنچه به نظر می‏آید این دو قلمرو همانندی بسیاری با یکدیگر دارند. موفقیت سخنرانی شفاهی قبل از هر چیز به میزان دقت ساختار آن متکی است و ریاضیات هم که تماما با دقت سر و کار دارد. بنابراین آنقدر هم عجیب نخواهد بود اگر فکر کنیم که با بکارگیری مفاهیم ریاضی در ارائه شفاهی می شود به نحو چشمگیری بر کارامدی و اثرگذاری آن افزود "
۳.

ریاضیات ایرانی در عرصه تمدن و فرهنگ اسلامی

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی بهار و تابستان ۱۳۸۸ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: ایران فرهنگ ریاضیات تمدن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۷۱ تعداد دانلود : ۲۳۱۴
تمدن بشری و پیشرفت علوم در تاریخ به یک قوم و نژاد و قبیله اختصاص نداشته، بلکه محصول تلاش تمامی افراد بشر و اقوامی است که با کوشش های پیگیر خود در طول قرن ها تمدنهای مختلف را آفریده اند و علوم مختلف را گسترش داده اند. از این رو مردمی هم که تمدن اسلامی را به وجود آوردند از یک قوم خاص نبودند. در قرن سوم هجری بسیاری از دانشمندان در شام و عراق، غیر عرب بودند و بیشتر فقها و قضات شهرهای عراق، از موالی، بنابراین بصراحت می توان گفت تمدن اسلامی متعلق به تمام نژادهایی است که از اَندلس تا سِند میزیستند. اصولاً یکی از خدماتی که اسلام به فرهنگ بشر نموده این است که فاصله های نژادی را کنار زد و با یک تجربه علمی مهم این حقیقت را که اقوام مختلف میتوانند در سایه مساعدت یکدیگر و وحدت دینی تمدن باشکوهی را برای بشریت به ارمغان آورند آشکار نمود. از این رو سهم ایرانیان درتمامی ابعاد علوم اسلامی از چنان جایگاهی برخوردار است که هیچ کس را یارای انکار آن نیست.در این نوشتار بر آنیم تا ضمن اشاره به نقش ایرانیان در شکل گیری تمدن اسلامی به ویژه در پیریزی و گسترش دانش ریاضیات و نیز معرفی برجسته ترین ریاضیدانان ایرانی، نقش و تاثیر دانشمندان ایرانی را در پیشرفت تمدن و فرهنگ بشری، از ابتدا تا قرن جدید با بهره گیری از منابع و مآخذ موجود مورد بررسی و کنکاش قرار دهیم.
۴.

بررسی مدل علی عملکرد قبلی،باورهای معرفت شناختی،جهت گیری هدف مهارت های خود تنظیمی،خودکارآمدی و عملکرد بعدی در درس ریاضی دانش آموزان سال اول دبیرستان های شهر دلفان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی شهید چمران اهواز سال پنجم پاییز ۱۳۸۸ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: خودکارآمدی جهت گیری هدف ریاضیات باورهای معرفت شناختی مهارت های خودتنظیمی عملکرد قبلی و بعدی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی انگیزش خود و تلاشهای آن
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی مشاوره مشاوره تحصیلی
تعداد بازدید : ۱۹۵۴ تعداد دانلود : ۹۹۶
هدف از پژوهش حاضر طراحی، تدوین و برازش الگویی ساختاری از رابطه های بین متغیرهای باورهای معرفت شناختی، جهت گیری هدف، مهارت های خودتنظیمی، خودکارآمدی و عملکرد قبلی ریاضی با عملکرد بعدی در درس ریاضی دانش آموزان دختر و پسر می باشد. این تحقیق در دو مرحله ی مطالعه ی مقدماتی و اصلی انجام گرفت. هدف مطالعه ی مقدماتی بررسی ویژگی های روان سنجی (پایایی و روایی) ابزارهای پژوهش بود. در این مرحله، 140 دانش آموز دختر و پسر سال اول دبیرستان های شهر دلفان برای تکمیل پرسشنامه ها بصورت تصادفی مرحله یی انتخاب شدند. هم چنین، برای سنجش عملکرد قبلی و بعدی ریاضی دانش آموزان به ترتیب از نمره های پایان سال آنان در سال های سوم راهنمایی و اول دبیرستان استفاده شد. در مرحله ی اصلی نیز 420 دانش آموز (210 دختر و 210 پسر) سال اول دبیرستان های دولتی شهر دلفان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله یی به منظور آزمون فرضیه ها و برازش مدل پیشنهادی تحقیق انتخاب شدند. روش های آماری به کار گرفته شده برای این مطالعه در مرحله ی اصلی، میانگین، انحراف معیار و روش تحلیل «معادله های ساختاری» با استفاده از نرم افزارهای SPSS16 و AMOS16 بود. به طور کلی، در مدل پیشنهادی تحقیق مسیرهای مستقیم باورهای معرفت شناختی ریاضی به مهارت های خودتنظیمی ریاضی، باورهای معرفت شناختی ریاضی به خودکارآمدی ریاضی، جهت گیری هدفی ریاضی به عملکرد بعدی ریاضی و مهارت های خودتنظیمی ریاضی به عملکرد بعدی ریاضی معنادار بدست نیامد. لذا، فرضیه های متناسب با این مسیرها نیز مورد تایید قرار نگرفت. هم چنین، در جریان برازش مدل های پیشنهادی و اصلاح شده ، مشخص شد که متغیرهای مشاهده شده نقش معناداری در اندازه گیری متغیرهای مکنون تحقیق دارند.
۵.

نگرش ریاضیاتی در اندیشة هایدگر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه علم سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۴)

کلیدواژه‌ها: هایدگر ریاضیات امر ریاضیاتی تفکر محاسبه محور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۲ تعداد دانلود : ۸۷۴
ارتباط میان نگرش ریاضیاتی و علم مدرن موضوعی تأمل برانگیز است که پرداختن به آن، نه تنها در فهم ما از معرفت ریاضی تأثیر می گذارد، که در دست یافتن به درکی مناسب از جهان مدرن نیز نقشی کلیدی ایفا می کند. مارتین هایدگر، این مسئله را از نظرگاهی منحصر به فرد تحلیل می کند. در این مقاله ابتدا خلاصه ای از تأملات هایدگر در باب ریاضیات و امر ریاضیاتی ارائه می شود سپس جایگاه تفکر ریاضیاتی در علم مدرن از نگاه هایدگر تحلیل می شود. نهایتاً خطر سلطة تفکر ریاضیاتی و راه نجات از خطر را در اندیشة هایدگر، مطرح می کنیم و به پاره ای از تفاوت های نحوة نگرش وی با تأمل در باب ریاضیات در فلسفة ریاضی متداول اشاره خواهیم کرد.
۶.

ارزیابی برنامه درسی ریاضی دانش آموزان کم توان ذهنی شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت استثنایی سال سیزدهم ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۵)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی ریاضیات کم توان ذهنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۳ تعداد دانلود : ۱۳۳۱
هدف از این پژوهش، ارزیابی برنامه درسی ریاضی دانش آموزان کم توان ذهنی است. روش این پژوهش، پیمایشی از نوع توصیفی است. جامعه آماری پژوهش، 245 نفر از معلمان مدارس ابتدایی کم توان ذهنی شهر تهران،24 نفر از مدیران مدارس ، 10 نفر از کارشناسان حوزه ستادی و 7 نفر از سرپرستان آموزشی مدارس ابتدایی کم توان ذهنی شهر تهران است. در قسمت معلمان 150 نفر، بر اساس جدول تعیین حجم نمونه مورگان به صورت تصادفی طبقه ای و گروه های دیگر نیز به صورت تمام شماری انتخاب شدند. ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه با پایایی 87/0 ، مصاحبه، سیاهه و بررسی اسناد بود. برای تحلیل داده ها از محاسبه فراوانی، درصد و روش وزن دهی و ارزش گذاری استفاده شد. تحلیل دیدگاه های کارشناسان، معلمان، مدیران مدارس و سرپرستان آموزشی مدارس کم توان ذهنی شهر تهران نشان می دهند که وضعیت معلم دانش آموزان کم-توان ذهنی مطلوب (5/72 درصد)، وضعیت مدیر مدرسه مطلوب (95 درصد)، وضعیت سرپرست آموزشی مطلوب (5/67 درصد)، وضعیت فضا، تجهیزات و امکانات آموزشی مطلوب (80 درصد)، وضعیت اهداف درس ریاضی نسبتاً مطلوب (66 درصد) و وضعیت بودجه و امور مالی نسبتاً مطلوب (55 درصد) می باشد و در نهایت برنامه درسی ریاضی دانش آموزان کم توان ذهنی با توجه به این عوامل شش گانه در سطح مطلوب (72/73 درصد) قرار دارد. مهم ترین راه کارهای مناسب در جهت رفع موانع و مشکلات برنامه درسی ریاضی مدارس کم توان ذهنی عبارت اند از: 1) به کارگیری معلمان متخصص و حرفه ای در امر آموزش دانش آموزان کم توان ذهنی، 2)توسعه ی حرفه ای معلمان با تشکیل کلاس های ضمن خدمت، 3) تدوین اهدافی متناسب با ویژگی های دانش آموزان کم توان ذهنی و 4) تجدید نظر در میزان حقوق و مزایای دریافتی معلمان.
۷.

مدل پردازی تشخیصی شناختی ( CDM) سوال های ریاضیات تیمز 2007 در دانش آموزان پایه هشتم ایران با استفاده از مدل یکپارچه با پارامتر پردازی مجدد (RUM) و مقایسه مهارت های ریاضی دانش آموزان دختر و پسر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندازه گیری تربیتی سال پنجم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: مدل ریاضیات سنجش تشخیصی شناختی تیمز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸۹ تعداد دانلود : ۷۱۰
زمینه: هدف سنجشهایی مانند تیمز آموزش و بهبود عملکرد دانش آموز است. در راستای دستیابی به این هدف، متخصصان حوزه سنجش آموزشی، رویکرد سنجش تشخیصی شناختی(CDA) را پرورش داده اند. در پژوهش حاضر تلاش شد تا یکی از مدلهای پرکاربرد در حوزه سنجش شناختی را در مورد داده های دانش آموزان پایه هشتم ایران در آزمون ریاضی تیمز 2007 بکار ببرد و نقاط ضعف و قوت دانش آموزان ایران را در مهارتها و صفات شناختی زیربنایی آزمون ریاضی (مدل شناختی کورتر و تاتسوکا، 2002) شناسایی نماید و عملکرد دختران و پسران را در این صفات شناختی مورد مقایسه قرار دهد. یافته ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که مدل شناختی کورتر و تاتسوکا با داده های دانش آموزان پایه هشتم ایران در آزمون ریاضی تیمز 2007 از برازش مطلوبی برخوردار است. یافته های مربوط به وضعیت تسلطی نشان می دهد که دانش آموزان ایرانی، بیشترین ضعف را در صفات P1(فرمولبندی معادلات)، P2(هندسه)، P4(به کارگیری قواعد جبر)، و P5(تفکر قیاسی) که صفات مربوط به پردازش شناختی هستند دارند. همچنین در دو صفت S5(بررسی صحت گزینه ها) و S6(الگوها و روابط) که به مهارتهای تفکر استقرایی مربوط می شوند نیز از عملکرد ضعیفی برخوردارند. در واقع می توان گفت که صفت S6 دومین صفت دشوار بعد از صفت P2 در بین دانش آموزان پایه هشتم ایران است. یافته های مربوط به عملکرد دختران و پسران نشان داد که تفاوتهای جنسیتی در این صفات و مهارتهای شناختی بسیار کم است. دامنه شاخص d کوهن از 30/0- تا 15/0+ با میانگین 03/0 به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: بطور کلی پژوهش حاضر نشان می دهد که دانش آموزان ایران در اکثر صفات که برخی از آنها به مهندسی و علوم فیزیکی مربوط می شوند از سطح تسلطی ضعیف برخوردارند. از اینرو به نظر می رسد که سیاستگذاران آموزشی بایستی تغییرات اساسی در آموزش هندسه به عمل آورند، زیرا هندسه، آموزش مهارتهای تفکر ریاضی مهم را که برای مهندسی و علوم فیزیکی لازم هستند ممکن می سازد. در ارتباط با تفاوت های جنسیتی در ریاضیات نیز با توجه به یافته های پژوهش حاضر و سایر پژوهش های صورت گرفتهمی توان این نتیجه را گرفت که جنسیت یکی از بیشمار متغیری است که عملکرد در ریاضیات را، هر چند بسیار اندک، تحت تاثیر قرار می دهد.
۸.

نقش فرهنگ معلمی در مواجهه با تغییرات برنامه درسی ریاضیات پایه هفتم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه و عمل در برنامه درسی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی ریاضیات تغییرات پایه هفتم فرهنگ معلمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹۲ تعداد دانلود : ۶۳۵
پژوهش حاضر در صدد کشف نقش فرهنگ معلمی در نوع مواجهه معلمان نسبت به اصلاحات برنامه درسی ریاضی دوره متوسطه اول در شهرستان قائمشهر می باشد . یافته های پژوهش کیفی با روش پژوهش پدیدارشناسی نشان داد که باورهای معلمان نسبت به تغییرات کتاب درسی ریاضی پایه هفتم به دو دسته؛ نگاه مثبت به تغییرات کتاب درسی ریاضی پایه هفتم و نگاه منتقدانه ارزیابی شده است. همچنین آن ها دو طیف از رفتار را در مواجهه با تغییرات کتاب درسی ریاضیات پایه هفتم به نمایش گذارده اند: پذیرش کامل، مقاومت و عدم پذیرش. نتایج پژوهش نشان داد، درک فرهنگ معلمی عاملی ضروری برای آغاز هرگونه اصلاح است که با بهبود نگرش به تغییر تمایلات معلّمان نسبت به پیشبرد برنامه های درسی جدید مثبت تر می شود
۹.

تحلیل عاملی مؤلفه های شایستگی های کانونی در برنامه ی آموزشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندازه گیری تربیتی سال ششم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: دبیرستان ریاضیات سنجش تشخیصی شناختی مدل های تشخیصی شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۰ تعداد دانلود : ۴۹۷
هدف از این پژوهش تعیین مؤلفه های شایستگی کانونی اثر بخش بر کیفیت برنامه ی آموزشی مقطع کارشناسی ارشد رشته ی علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائیمی باشد. مطالعه به بررسی، تحلیل عاملی مؤلفه های شایستگی کانونی در برنامه آموزشی می پردازد، چار چوب مفهومی تحقیق شامل چهار بُعد : 1- بُعد تفکر 2- بُعدتعامل 3- بُعد شخصیت 4- بُعد اقدامات، می باشد. این تحقیق از نوع توصیفی پیمایشی بوده و جامعه آماری این پژوهش شامل 38 استاد و 267 دانشجوی ترم آخر کارشناسی ارشد می باشند ، داده های تحقیق از طریق دو پرسشنامه جمع آوری و با استفاده از میانگین ، واریانس ، آزمون کایزر–مایر- اولکن (KMO) و تحلیل عاملی مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند، نتایج مطالعه بر اساس هفت شایستگی کانونی در نظر گرفته ، و مورد بحث قرار گرفت که شامل، شایستگی فردی، شایستگی ارتباطی و سازمانی، شایستگی پژوهشی وفناوری، شایستگی دستیابی، انتخاب و حفظ شغل، شایستگی روانشناختی، آینده نگری، تحلیل، حل مسئله و تصمیم گیری، شایستگی رهبری و مدیریتی و شایستگی تفکر استراتژیک و مفهومی، می باشد.لید واژه های: تحلیل عاملی مؤلفه ها ، شایستگی های کانونی ، برنامه ی آموزشی، کارشناسی ارشد رشته ی علوم تربیتی
۱۰.

ریاضیات قومی: مطالعه قوم نگاری فرشبافان کرمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت دوره ۳۳ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۱۳۱

کلیدواژه‌ها: فرهنگ ریاضیات ریاضیات قومی فرش بافان برنامه درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۸ تعداد دانلود : ۷۵۸
ریاضیات قومی: مطالعه قوم نگاری فرشبافان کرمانی افسانه مرادعلی زاده* دکتر ابوالفضل رفیع پور** چکیده تاریخ و تمدن ایران اسلامی، مفاخر علمی ایرانی، تقویمهای نجومی، آثار باستانی، ابزارآلات و صنایع دستی به جا مانده از پیشینیان همگی گواهی بر شایستگی و توانایی ایرانیان هم در عرصه علمی و هم در عرصه فرهنگی هستند؛ هرچند که در برهه ای از تاریخ جلوه واقعی خود را در جوامع غربی از دست داده اند اما هنوز می توان با افتخار آنها را جزء آثار تاریخی و باستانی ایرانی دانست. هدف از این مقاله، ارائه مفاهیم برنامه درسی در چارچوب ریاضیات قومی و معرفی کاربردهای ریاضیات با آثار به جا مانده از گذشتگان است. این امر می تواند بر جذابیت ریاضیات بیفزاید و همراه با آن سبب ایجاد علاقه در دانش آموزان شود به گونه ای که هم دانش آموزان را با مفاهیم حوزه ریاضی که بیشتر ریاضیات محض است آشنا کند و هم کاربردهای ریاضیات و بعد عملی کاربرد ریاضی را گسترش دهد. بنابراین پژوهشگر براساس چارچوب نظری ریاضیات قومی و با بهره گیری از قوم نگاری، داده ها را تجزیه و تحلیل کرده است. نتایج حاصله، نشان می دهد که هر چند گذشتگان ما تحصیلات آکادمیک و رسمی نداشتند اما کاربرد ریاضی در فعالیتهای روزانه آنها قابل توجه و در نوع خود بی نظیر بوده است. از همین رو، آموزش و حتی معرفی این فعالیتها، علاوه بر ایجاد علاقه و انگیزش در دانش آموزان، می تواند بر فرآیند یاددهی-یادگیری آنها تاثیری بسزا داشته باشد و تربیت شهروندی و ارزش بخشیدن به هویت ملی را توسعه ببخشد. همچنین ریاضیات قومی با ایجاد زیر ساختهای ریاضی در مدرسه می تواند به ارتقای سطح ریاضیات ما در جهان بینجامد. کلید واژگان: فرهنگ، ریاضیات، ریاضیات قومی، فرش بافان، برنامه درسی تاریخ دریافت: 95/3/18 تاریخ پذیرش: 95/10/22 * کارشناس ارشد آموزش ریاضی از دانشگاه شهید باهنر کرمان afsanemoradalizade@yahoo.com ** عضو هیات علمی بخش آموزش ریاضی، دانشکده ریاضی و کامپیوتر، دانشگاه شهید باهنر کرمان (نویسنده مسئول) Rafiepour@uk.ac.ir
۱۱.

رابطه فلسفه استعلایی کانت با علوم طبیعی و ریاضی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: آیین حکمت سال دهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 59 - 84

کلیدواژه‌ها: کانت علم فلسفه فیزیک ریاضیات اعتبار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۵ تعداد دانلود : ۳۴۷
اعتبار فیزیک و ریاضیات، هم از اهداف و غایات اصلی فلسفه استعلایی کانت به شمار می رود و هم از مبادی و پیش فرض های اساسی آن، و این بدان معناست که فلسفه کانت در این زمینه، مبتلا به نوعی دور، مصادره یا همان گویی است؛ زیرا برای پاسخ به شبهات هیوم و بارکلی، و تبیین اعتبار یقینی و عینی فیزیک و ریاضیات، از اعتبار علوم یادشده بهره می گیرد. از سوی دیگر، تکیه بر علوم قرن هیجدهم در استنتاج های فلسفی، سبب از بین رفتن اعتبار بخش های مهمی از فلسفه کانت در اثر تحولات علوم پیش گفته شده است. در نوشتار حاضر، با تبیین رابطه فلسفه با دیگر علوم، به برخی از آسیب هایی اشاره کرده ایم که فلسفه کانت به دلیل تبعیت از علوم طبیعی و ریاضی متحمل شده است
۱۲.

تاملی تحلیلی در خاستگاه های فکری پنلوپه مدی پیرامون فلسفه ریاضیات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شناخت پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۷۷

کلیدواژه‌ها: افلاطون گرایی طبیعت گرایی علم فلسفه رئالیسم لفاظی ریاضیات کل گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۱ تعداد دانلود : ۴۱۲
"پنلوپه مدی [1]" از برجسته ترین اندیشمندان معاصر در حوزه فلسفه علم است. وی فلسفه ریاضیاتِ طبیعت گرایانه را دنبال نموده و بر ضرورت مطرود انگاشتن آن دسته از فعالیتهای فلسفی که با یافته های ریاضی فاقد سنخیتند، تاکید می ورزد. جایگاه خاص ریاضیات در متن کُل گرایی [2]کواین به عنوان هسته سخت در تعبیری لاکاتوشی، ضرورت کاربرد ریاضیات در علوم تجربی و نیز جهت گیری طبیعت گرایانه [3]در قبال تلاقی علم و فلسفه از سوی کواین، مدی را در ارائه تفسیری خاص از افلاطون گرایی [4]در ریاضیات یاری می رسانند. موضع ضد فلسفی ویتگنشتاین نیز تأثیری ژرف در تثبیت جایگاه ریاضیات کاربردی از سوی مدی دارد. در متن طبیعت گرایی مدی، ضد فیلسوفِ ویتگنشتاینی [5]، عهده دار حذف " لفاظی ها [6]"  یعنی همان نظریه پردازیهای فلسفی اشتباه از قلمرو ریاضیات است. گفتار حاضر بر آن است تا از منظر کواین و ویتگنشتاین، ابعاد گوناگون تلاش مدی در مواجهه با  فلسفه ریاضات به مدد موضع طبیعت گرایانه را تشریح نموده و با محوریت ریاضیات، جوانب گوناگون تلاقی علم و فلسفه را به تصویر بکشد.
۱۳.

کاربرد مدل طبقه پنهان چندبعدی مبتنی بر نظریه پاسخ سوال (LCMIRT) درمطالعه ابعاد شناختی و خوشه بندی سؤال های آزمون ریاضی: مطالعه موردی درس ریاضی کنکور سراسری ریاضی فیزیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندازه گیری تربیتی سال نهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۶ 137 - 166

کلیدواژه‌ها: ابعاد شناختی مدل چندبعدی طبقه پنهان پاسخ سوال خوشه بندی سؤالهای آزمون ریاضیات آزمون های سرنوشت ساز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۸ تعداد دانلود : ۳۷۸
مهارت ریاضی شامل حوزه های محتوایی و فرایندهای شناختی مختلف است که بیانگر پیچیدگی توانایی ریاضی و ویژگی های پنهان آن است. تاکنون مطالعه این پیچیدگی ها با روش های سنتی تحلیل داده ها یا به صورت ذهنی انجام شده است. بنابراین، پژوهش حاضر با استفاده از مدل چندبعدی طبقه پنهان پاسخ سوال (LCMIRT) به مطالعه ابعاد شناختی و متغیر های پنهان درس ریاضی آزمون سراسری ورود به دانشگاه پرداخت. در این راستا، داده های درس ریاضی آزمون سراسری سال های 87، 90 و 94 مورد مطالعه قرار گرفت. یافته ها نشان داد که آزمون ریاضی، به عنوان یکی از دروس سرنوشت ساز در آزمون سراسری ورود به دانشگاه، شامل مجموعه ای از ویژگی های شناختی چندبعدی است. نتایج روش تحلیل موازی وحدت یافته نشان داد که آزمون ها با مدل تک بعدی برازش ندارند و اضافه کردن ابعاد بیشتر، برازش مدل را به صورت معنی داری بهبود می بخشد. بعلاوه، حوزه های شناختی درک، حل مسئله و استدلال سه سازه اساسی در تبیین توانایی ریاضی شناسایی شدند که در خوشه بندی و تحلیل سؤالهای آزمون، اطلاعات دقیق تری از کیفیت سوال ها به دست می دهند. این ویژگی LCMIRT ، در مقایسه با سایر رویکردها، تعداد زیر خوشه های شناختی را افزایش می دهد. در نهایت توصیه می شود که در ساخت و تحلیل آزمون های روانی و تربیتی، مدل های LCMIRT مد نظر قرار گیرند تا آشکارسازی توانایی های شناختی پنهان آزمون ها از اعتبار بیشتری برخوردار باشد.
۱۴.

چارچوب محتوای ریاضی در آموزش های فنی و حرفه ای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال هفدهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۶۷ 85 - 112

کلیدواژه‌ها: ریاضیات آموزش های فنی و حرفه ای ریاضیات فنی وحرفه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۴ تعداد دانلود : ۳۵۸
آموزش های فنی و حرفه ای در پشتیبانی توسعه اجتماعی و اقتصادی نقش بسزایی ایفا می کنند. در ضمن آموزش های ریاضی از مهارت های پیچیده در این آموزش ها محسوب می شوند، هرچند نتایج آزمون های پیشرفت تحصیلی ریاضی در آموزش های فنی و حرفه ای، کمبود توانایی ریاضی را در بین این دانش آموزان نشان می دهد. مطالعه حاضر، محتوای ریاضی ارائه شده در آموزش های فنی و حرفه ای در دو برنامه درسی قبلی و جدید را بررسی می کند. برای این منظور، یک تحقیق با رویکرد آمیخته سلسله مراتبی اکتشافی با استفاده از منابع تحقیق و دیدگاه های کارشناسان در رشته های زمینه صنعت در آموزش های فنی و حرفه ای ایران و نیز کارشناسان ریاضی انجام شد. نمونه ها به صورت هدفمند برای شرکت در این مطالعه انتخاب شدند. اعضای گروه های تخصصی در دفتر برنامه ریزی و تألیف آموزش های فنی و حرفه ای ابزارهای محقق ساخته را کامل کردند و داده های حاصل از این ابزارها، با استفاده از شاخص های آمار توصیفی، ازجمله فراوانی و میانگین، تجزیه وتحلیل شدند. علاوه بر این، کتاب های ریاضی فنی وحرفه ای در دوره قبلی شامل ریاضیات 1، ریاضیات 2 و ریاضی 3 فنی وحرفه ای تحلیل محتوا شدند. نتایج تحلیل محتوا مهم ترین مفاهیم بایسته ریاضی در آموزش های فنی و حرفه ای را نشان می دهند. ارائه مفاهیم آماری و هندسی در کتاب های ریاضی فنی وحرفه ای و نیز نرم افزارهای ریاضی از مهم ترین کمبودهای کتاب های ریاضی در دوره قبلی موردمطالعه بودند. همچنین، شرکت کنندگان اذعان داشتند، علاوه بر حساب، باید ریاضیات که شامل فرایند های ریاضی مثل حل مسئله و استدلال است نیز برای هنرجویان آموزش های فنی وحرفه ای ارائه شوند. علاوه بر این، کتاب های ریاضی دوره دوم متوسطه جدید با عنوان ریاضی (1) دهم، ریاضی (2) یازدهم و ریاضی (3) دوازدهم فنی وحرفه ای تحلیل محتوا شدند و موارد موردنیاز برای بازنگری در خصوص کتاب های جدید نیز ارائه شد. نتایج این مطالعه می تواند در تألیف کتاب های ریاضی و سایر محتوای ریاضی در آموزش های فنی و حرفه ای در دوره متوسطه و نیز بعد از آن، در آموزش های رسمی و غیررسمی، مدنظر قرار گیرد.
۱۵.

سیر تاریخ هندسه در جهان شرق (نمونه موردی: تمدن های هند، چین و ژاپن)

نویسنده:
منبع: معماری شناسی سال سوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۷

کلیدواژه‌ها: علم هندسه ریاضیات تاریخ هندسه مهندسی دوران باستان هندسه در شرق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۰ تعداد دانلود : ۱۰۵۱
بی گمان ریاضیات، هندسه، اشکال، احجام و تقسیم و ترکیب آن ها با یکدیگر مستقیما با معماری ارتباط دارد. تاریخ و تئوری معماری و طراحی شهری در فرهنگ های مختلف نقش ریاضیات و هندسه را در شکل دادن به ساختار شهرها، بناهای تاریخی برجسته و عظیم و نیز بناهای ساده و متعارفی مردم به خوبی نشان می دهد. موضوع ریاضیات و هندسه از ابتدای خلقت بشر و آگاهی او نسبت به محیط اطرافش مطرح بوده و از دیرباز تاکنون مورد پژوهش و بررسی هنرمندان و دانشمندان گوناگون قرار گرفته است. اهمیت هندسه از جمله در نسبت و تناسب، تقارن و نظم در کل و اجزاء بنای معماری از یک سو و ترکیب و ساختار شهر از سوی دیگر آشکار است. این موضوعات قرن هاست که مباحثی را در تئوری معماری به خود اختصاص داده است. این مقاله با هدف بیان سیر تحول تاریخی ریاضیات و هندسه در تمدن های شرقی (تمدن های باستانی هند، چین و ژاپن) به نگارش در آمده و سوال اصلی این پژوهش آن است که دستاوردها در زمینه ریاضیات، هندسه و معماری به اختصار در هر تمدن باستانی چه مواردی بوده و آیا براساس یافته ها می توان این ویژگی ها را در سه موضوع دستاوردها در ریاضیات، هندسه و معماری طبقه بندی و تبیین نمود. تحقیق از نوع تحقیق های بنیادین و توصیفی بوده و روشی جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای است. مقاله با مقدمه ای از اهمیت و جایگاه ریاضیات و هندسه و نقش آن در معماری شروع و سپس در سه مرحله به صورت مطالعه موردی تمدن باستانی هند، تمدن باستانی چین و نیز ژاپن؛ دستاوردها در زمینه ریاضیات، هندسه و معماری تشریح و سپس در مرحله تحلیل آن ها به تفکیک دوره، مهمترین دستاوردها (در زمینه ریاضیات، هندسه و معماری) تفکیک می شوند. از نتایج این پژوهش می توان به جایگاه ارزشمند و در خور توجه ریاضیات و هندسه در تمدن های هند، چین و ژاپن و شکل گیری مبانی ریاضیات و هندسه و کاربرد آن در معماری اشاره کرد؛ به طوری که خاستگاه عددنویسی و کاربرد عدد صفر در تمدن هند رایج بوده و در تمدن های هند، چین و ژاپن هندسه و تناسبات معمول و طراحی هندسی در ساخت بناها بازتاب می یابند.
۱۶.

رهیافت های علامه نراقی در گونه شناسی مشکلات علمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاشان شناسی دوره ۴ بهار و تابستان ۱۳۸۸ شماره ۶ 127 - 146
تعداد بازدید : ۴۹۱
در میان عالمان علوم اسلامی گذشته، کسانی به دلیل نبوغ ویژه خود، در شاخه های مختلف علمی تبحر داشته اند. این احاطه از دانش های عقلی و ریاضی و فلسفی گرفته تا آگاهی بر دانش های نقلی و تاریخی را شامل می شده است. مرحوم علامه محقق مولی محمدمهدی نراقی از جرگه این عالمان به شمار می رود. به دلیل وسعت آگاهی علمی او، اثری در خور توجه در این زمینه از ایشان باقی مانده که به مشکلات العلوم نامبردار است. از دیدگاه این عالم، گونه شناسی مشکلات علمی در شاخه های گوناگون نشان می دهد دانش های تفسیر، حدیث، ریاضیات و ادبیات گستره وسیعی از دشواری هایی است که باید بدان اهتمام ورزید. این مقاله، کاوشی است در بررسی طرح و تنوع مشکلات مذکور از دیدگاه علامه نراقی. بررسی ها نشان می دهد نراقی در برخی موارد پاسخ های ابتکاری به این مشکلات داده و در بسیاری از مواضع نیز پاسخ های او در لابلای آثار پراکنده اندیشمندان دیگر نهفته است.
۱۷.

نظرات معلمان درباره استفاده از شخصیت های کارتونی در درس ریاضیات

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم پایه دوره اول زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱ 15 - 19

کلیدواژه‌ها: کارتون ریاضیات شخصیت های کارتونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۲ تعداد دانلود : ۱۶۹
هدف از استفاده از شخصیت های کارتونی در آموزش ریاضیات در سطح آموزش ابتدایی، به منظور نشان دادن دیدگاه-های معلمان بود. در این پژوهش یک روش تحقیق کیفی طراحی شد. داده های تحقیق به عنوان نتایج بررسی معلمانی که در دوران ابتدائی در شمال قبرس مشغول به کار هستند، ایجاد شدند. داده ها به صورت دسته بندی شده ارائه شده اند. در نتیجه بررسی تاثیر شخصیت های کارتونی بر روی کودکان و همچنین نظرات معلمان، مشخص شده است که شخصیت های کارتونی در زمینه آموزش می تواند با افزایش موفقیت دانش آموزان در درس ریاضی در ارتباط باشند.
۱۸.

اندازه گیری دانش موضوعی تربیتی ریاضی معلمان پایه سوم دوره ابتدایی

نویسنده:
منبع: پژوهش در تربیت معلم دوره چهارم پاییز ۱۴۰۰شماره ۳ (پیاپی ۹) 95-112

کلیدواژه‌ها: شایستگی معلم دانش معلم دانش موضوعی تربیتی پیمایش ریاضیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۰ تعداد دانلود : ۱۹۴
دانش معلمان یکی از ابعاد اصلی شایستگی های حرفه ای معلمان است. از میان دانش معلمان، برخورداری از دانش موضوعی تربیتی به دلیل منحصر به فرد بودن برای معلمان و اثر آن بر عملکرد دانش آموزان از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در این مطالعه، دانش موضوعی تربیتی ریاضی 330 معلم پایه سوم ابتدایی در چهار استان خراسان رضوی، گیلان، یزد و شهرستان های استان تهران با استفاده از سؤالات استاندارد شده مطالعه تدز -ام بررسی شد. نتایج نشان داد که میانگین دانش موضوعی تربیتی معلمان پایه سوم از نقطه وسط مقیاس پایین تر است. همخوانی نمره حاصل شده با عملکرد ریاضی دانش آموزان ابتدایی در مطالعه تیمز احتمال رابطه بین این دو متغیر را تقویت می کند. هم چنین، دانش معلمان مرد و زن و معلمان شاغل در مدارس دولتی و غیر دولتی تفاوتی نداشت ولی معلمان با مدرک لیسانس و بالاتر از معلمان با مدرک کمتر از لیسانس دانش بیشتری داشتند. علاوه براین، معلمان با رشته های تحصیلی آموزش ابتدایی دانش کمتری را نسبت به معلمانِ دارای رشته های تحصیلی دیگر نشان دادند. در نهایت، رابطه سن و سابقه معلمان با دانش معلمان منفی بود. دو یافته آخر با انتظارات معمول در تعارض بود.
۱۹.

تمرین های فاصله دار ریاضی نمرات آزمون را ارتقا داده و اعتماد به نفس کاذب را کاهش می دهد.

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش سال چهارم شهریور ۱۴۰۰ شماره ۳۹ 144 - 133

کلیدواژه‌ها: اعتماد به نفس توزیع ریاضیات تمرین فاصله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۱۳۴
تکلیفات تمرینی یا دوره ای ریاضی را می توان به شکلی چید که بیشتر مسائل مرتبط با هر مفهوم خاص در کنار هم و در یک تکلیف جمع شوند، یا این مسائل مرتبط را می توان در سراسر تکلیف ها پخش کرد- قالبی که به آن تمرینات فاصله دار گفته می شود. در اینجا نتایج تجربه دو کلاس را گزارش می کنیم که اثرات تمرینات ریاضی فاصله دار را هم روی نمرات و هم پیش بینی نمرات توسط دانش آموزان را می سنجد. در هر یک از تجربه ها دانش آموزان سال هفتم (11-12 ساله) یا تمام تمرین هایشان در یک جلسه جمع شد و یا تمرین ها در طول سه جلسه با فاصله یک هفته پخش شد و بعد از یک ماه آزمون گرفته شد. در هر دو تجربه تمرین های فاصله دار در مقایسه با تمرین های انباشته، نمرات بالاتری ایجاد کردند و پیش بینی نمرات آزمون پس از تمرین های فاصله دار دقت نسبتا بیشتری داشت اما اعتماد به نفس کاذب دانش آموزان پس از روش تمرین های انباشته بیشتر بود.
۲۰.

نقش خواجه نصیرالدین طوسی در توسعه علم ریاضی و علم نجوم در جهان اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علم و تمدن در اسلام سال دوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۷ 89 - 109

کلیدواژه‌ها: خواجه نصیرالدین طوسی علم هندسه نجوم ریاضیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۳ تعداد دانلود : ۳۴۸
مقاله حاضر با عنوان«نقش خواجه نصیر طوسی در توسعه علوم» با هدف کشف و توصیف نحوه و چگونگی تاثیرخواجه نصیرالدین(م.۶۵۳)، درعلوم ریاضی و نجوم صورت گرفته است. خواجه از مشهورترین دانشمندان شیعی که در حوزه های مختلف علمی پیشرفت های فراوانی را ایجاد کرد. بدون تردید نقش وی در حوزه ریاضی و نجوم بسیار برجسته است. رصد خانه مراغه تنها بخشی از از سازمان علمی خواجه بود که اعتبار جهانی یافت.کتاب «شکل القطاع» او تحولی شگرف در حوزه علوم ریاضی خصوصاً هندسه بوجود آورد. وی با تبدیل هندسه سه بُعدی به هندسه دوبُعدی در علم هندسه توانست در حوزه ریاضیات(هندسه) گام های اساسی بردارد. طبق یافته ها می توان گفت مهم ترین تحول در علم نجوم قبل از کپرنیک توسط خواجه صورت پذیرفت. خواجه با طرح جفت های طوسی انتقاد جدی به نظریه زمین محوری بطلمیوس کرد واثبات کرد که خورشید مرکز است و زمین به دور خورشید می چرخد؛ کاری که بعدها اساس تحولات نجوم جدید شد. این پژوهش با طرح این سؤال که خواجه به عنوان یک دانشمند شیعی، چه تحولی در علم ریاضیات و نجوم ایجاد کرد؟ این فرضیه را مطرح می نماید که انتقادات جدی خواجه به نظریات ریاضی و نجوم یونانی و طرح نظریات جدید، مبنای تحولات علمی در اروپا شد.