اندازه گیری تربیتی

زمینه: روش تحلیل شبکه در حوزه روان شناسی به این دلیل که بنیان آن مبتنی بر تئوری و مفروضات هستی شناختی و روش شناختی خاصی است، می تواند به عنوان پارادایمی مستقل تلقی شود که بر اساس آن تکنیک ها و فنون ویژه ای برای جمع آوری، تحلیل داده ها و برازش مدل های نظری پیشنهاد می دهد. این روش در مطالعه سازه های روان شناسی که ماهیت شبکه ای دارند، قابل استفاده است. هدف: این پژوهش، به منظور آزمون کاربرد تحلیل داده های شبکه ای در بررسی ارتباط نشانگان اختلالات افسردگی اساسی و اضطراب تعمیم یافته صورت گرفته است. روش: در این پژوهش از داده های پیمایش همبودی ملی آمریکا استفاده شده است. نتایج: تحلیل شبکه ای این داده ها نشان می دهد، که نمی توان این دو اختلال را متمایز از یکدیگر دانست، بلکه باید در مطالعه، تشخیص و درمان آن ها به ارتباط بین نشانگانشان توجه نمود. علاوه بر این، تحلیل شبکه به درمانگر این امکان را می دهد تا بتواند تفاوت های فردی را به حوزه درمان بالینی اختلالات افسردگی اساسی و اضطراب تعمیم یافته، وارد نماید.

زمینه: پرسشنامه ها به عنوان مهم ترین ابزار جمع آوری داده ها در رشته های علوم اجتماعی محسوب شده که دانشمندان تلاش های زیادی را طراحی آنها انجام داده اند. حاصل این تلاش ها ارائه نظرات و راهکارهایی عملی جهت بهبود و افزایش اعتبار و کارایی پرسشنامه ها می باشد. هدف: هدف این تحقیق طراحی پرسشنامه بر اساس اصول بدیهی تکنیک طراحی مبتنی بر بدیهیات است که به عنوان اصلی ترین نوآوری این تحقیق محسوب می شود. روش: در این تحقیق پرسشنامه ارزیابی عملکرد دانشکده در دو مرحله بدون بکارگیری تکنیک طراحی مبتنی بر بدیهیات و با بکار گیری آن طراحی و در بین 35 دانشجوی MBA توزیع شده است. یافته ها: کارا و پایا بودن پرسشنامه های طراحی شده در سطح 95% مورد آزمون قرار گرفته و نتایج تحقیق نشان دهنده کارا و پایا بودن پرسشنامه های طراحی شده با بکارگیری رویکرد جدید می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتیجه اینکه با توجه به کارا و پایا بودن پرسشنامه های طراحی شده با رویکرد جدید پیشنهاد می شود تا طراحان پرسشنامه در حوزه های مختلف از این تکنیک در طراحی پرسشنامه استفاده نمایند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختار عاملی، اعتبار و روایی مقیاس انطباق پذیری مسیر شغلی(CAAS) در دانش آموزان سال اول دبیرستان انجام شد. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان سال اول دبیرستان شهرستان شهرکرد بود. نمونه پژوهش شامل 400 دانش آموز(200 دختر و 200 پسر) بود که به صورت نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده مقیاس انطباق پذیری مسیر شغلی و پرسشنامه شخصیت نئو بود. داده ها با استفاده از آزمونهای تحلیل عاملی و همبستگی تحلیل شدند. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد مدل مفروض با داده ها منطبق است و مقیاس انطباق پذیری مسیر شغلی دارای چهار عامل جداگانه است که عبارتند از دغدغه، کنترل، کنجکاوی و اعتماد. همسانی درونی مقیاس انطباق پذیری مسیر شغلی نیز از طریق آلفای کرنباخ 91/0 و ضریب بازآزمایی به فاصله چهار هفته 92/0 بدست آمد. همبستگی این مقیاس با آزمون نئو نیز نشان داد که هر چهار مقیاس انطباق پذیری مسیر شغلی با چهار عامل از عوامل پنجگانه شخصیت که عبارتند از برون گرایی، توافق پذیری، تجربه گرایی و وجدان گرایی ارتباط مثبت معنادار و با عامل روان رنجوری ارتباط معکوس معنادار دارند. با توجه به نتایج این پژوهش می توان گفت مقیاس انطباق پذیری مسیر شغلی، ابزاری معتبر و مناسب برای سنجش میزان انطباق پذیری مسیر شغلی دانش آموزان می باشد.

زمینه: تنظیم و تعادل در هیجان ها راهبردی است سازگارانه برای ایجاد و سازمان دادن هیجان ها که به الگوی رفتارهای مراقبه ای منجر می شود و می تواند تاثیر قابل ملاحظه ای در سلامت و بهزیستی روان شناختی دانشجویان داشته باشد. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی روایی، اعتبار و تحلیل عاملی پرسشنامه خوددلسوزی نف (2003) در بین دانشجویان کارشناسی پیوسته و ناپیوسته صورت گرفت. روش: در این پژوهش توصیفی پیمایشی با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای نمونه ای 353 نفر (182 پسر و 171 دختر) از دانشجویان انتخاب شدند و پرسشنامه خوددلسوزی را تکمیل کردند. روایی سازه و روایی عاملی این پرسشنامه ارزیابی شد و اعتبار این پرسشنامه نیز از طریق همسانی درونی و روش تنصیف (دو نیمه کردن) مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که این مقیاس 6 عامل دارد که 112/75 این سازه را تبیین می کند که حاکی از روایی سازه این مقیاس است و نتایج تحلیل عاملی تأییدی و شاخص های آن نیز بیانگر برازش مطلوب این مقیاس است. ضرایب اعتبار این مقیاس با روش آلفای کرونباخ 779/0 و با روش دو نیمه کردن 76/0 برآورد شد. همبستگی بین خرده مقیاس های خوددلسوزی نشان دهنده روایی همگرایی آن است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر می توان اذعان داشت نسخه فارسی پرسشنامه خوددلسوزی در میان جامعه دانشجویان کارشناسی از اعتبار و روایی مطلوبی برخوردار است و می توان از آن برای سنجش خوددلسوزی و در پژوهش های روان شناختی بهره برد.

زمینه: خلاقیت سازه ای است که اهمیت زیادی در روان شناسی تفاوت های فردی دارد، و نسبت به حوزه های مشابهی نظیر هوش کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته است. با وجود قدمت هفتاد ساله نظری و پژوهشی در زمینه خلاقیت، هنوز الگوی منسجمی برای درک خلاقیت ارائه نشده است. هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین هوش سیال، و هوش متبلور با خلاقیت و تبیین این رابطه بر اساس عوامل مکنون مرتبه بالاتر نظیر سرعت پردازش اطلاعات و باز بودن نسبت به تجربه ها با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری بود. روش: جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان علوم انسانی دانشگاه های تهران بود، که نمونه ای متشکل از 481 نفر از سه دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه تهران به طور داوطلبانه انتخاب شدند. برای سنجش هوش از خرده مقیاس های آزمون وکسلر بزرگسالان (WAIS-R)، برای سنجش خلاقیت از آزمون های تفکر واگرا، و پرسشنامه های خلاقیت در زندگی روزمره، پیشرفت خلاقانه و خود پنداره خلاقانه، برای سنجش سرعت پردازش اطلاعات، از دو آزمون مداد-کاغذی زاهلن- وربیندونگز (ZVT) و آزمون رمزگردانی (KDT) و برای سنجش باز بودن نسبت به تجربه ها از پرسش نامه پنج عامل شخصیت(NEO-FFI) استفاده شد. مدل یابی معادلات ساختاری برای بررسی مدل های مفروض و بررسی روابط بین این متغیرها که بر اساس ادبیات پژوهش تدوین شده بودند، مورد استفاده قرار گرفت. جهت تدوین مدل علّی خلاقیت، ماتریس همبستگی کلیه متغیرهای مورد پژوهش تهیه و تنظیم گردید و پس از تهیه ماتریس همبستگی با استفاده از نرم افزار (AMOS-18) محاسبات لازم صورت گرفت و برای مدل های پیشنهادی تحلیل، روش های مختلف برازش اجرا گردید. یافته ها: نتیجه تحقیق نشان داد که باز بودن نسبت به تجربه ها در هر سه حالت (حالت اول، زمانی که از کلیه نشانگرهای خود سنجی خلاقیت و تفکر واگرا بصورت همزمان، حالت دوم، تفکر واگرا به عنوان متغیر وابسته و حالت سوم، خلاقیت خود سنجی به عنوان متغیر وابسته) به پیش بینی موفق و قدرتمند خلاقیت منجر می شود؛ سرعت پردازش اطلاعات تاثیر بسیار کم، اما معنی داری بر خلاقیت داشت.همچنین هوش سیال و هوش متبلور بسته به نوع سنجش خلاقیت اثرات متفاوتی بر این سازه داشتند. نتیجه گیری: به طور کلی نتیجه پژوهش گویای این است که شخصیت نقش بسیار مهمتری درخلاق بودن و تولیدات خلاقانه دارد و هوش و سرعت پردازش اطلاعات نیز در مرحله بعد در نوع کارهای خلاقانه تاثیر مثبتی دارد.

پژوهش در زمینه هیجان های تحصیلی به علت عدم وجود ابزار مناسب مورد غفلت قرار گرفته است، هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی مدل نظری و ویژگی های روانسنجی پرسشنامه هیجان های آموزشی در دانشجویان ایرانی بود. پکران و دیگران (2005) ابزار خود گزارشی برای اندازه گیری هیجان های مختلف آموزشی که دانشجویان معمولاً در محیط های تحصیلی تجربه می کنند، معرفی کردند. این ابزار از مقیاس های گوناگونی برای اندازه گیری لذت، امیدواری، غرور، خشم، اضطراب، شرم، ناامیدی و خستگی در موقعیت های کلاس، یادگیری و آزمون تشکیل شده است. روش: در این پژوهش ابتدا پرسشنامه به زبان فارسی ترجمه و بعد از مطالعه مقدماتی و رفع اشکالات بر روی 300 دانشجوی کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران اجرا شد. یافته ها: بررسی ویژگی های روانسنجی اعم از پایایی و روایی و نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان می دهد مقیاس های AEQ به طور قابل قبولی پایا و روا هستند واکثر مقیاس های پرسشنامه برازش قابل قبولی با داده ها دارند. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش ضمن صحه گذاشتن بر اهمیت هیجانهای مختلف آموزشی، با معرفی این پرسشنامه به عنوان ابزار پایا و روا در جامعه ایرانی، مدل های نظری اهداف پیشرفت و هیجانات را به هم متصل می سازد.

زمینه: هدف سنجشهایی مانند تیمز آموزش و بهبود عملکرد دانش آموز است. در راستای دستیابی به این هدف، متخصصان حوزه سنجش آموزشی، رویکرد سنجش تشخیصی شناختی(CDA) را پرورش داده اند. در پژوهش حاضر تلاش شد تا یکی از مدلهای پرکاربرد در حوزه سنجش شناختی را در مورد داده های دانش آموزان پایه هشتم ایران در آزمون ریاضی تیمز 2007 بکار ببرد و نقاط ضعف و قوت دانش آموزان ایران را در مهارتها و صفات شناختی زیربنایی آزمون ریاضی (مدل شناختی کورتر و تاتسوکا، 2002) شناسایی نماید و عملکرد دختران و پسران را در این صفات شناختی مورد مقایسه قرار دهد. یافته ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که مدل شناختی کورتر و تاتسوکا با داده های دانش آموزان پایه هشتم ایران در آزمون ریاضی تیمز 2007 از برازش مطلوبی برخوردار است. یافته های مربوط به وضعیت تسلطی نشان می دهد که دانش آموزان ایرانی، بیشترین ضعف را در صفات P1(فرمولبندی معادلات)، P2(هندسه)، P4(به کارگیری قواعد جبر)، و P5(تفکر قیاسی) که صفات مربوط به پردازش شناختی هستند دارند. همچنین در دو صفت S5(بررسی صحت گزینه ها) و S6(الگوها و روابط) که به مهارتهای تفکر استقرایی مربوط می شوند نیز از عملکرد ضعیفی برخوردارند. در واقع می توان گفت که صفت S6 دومین صفت دشوار بعد از صفت P2 در بین دانش آموزان پایه هشتم ایران است. یافته های مربوط به عملکرد دختران و پسران نشان داد که تفاوتهای جنسیتی در این صفات و مهارتهای شناختی بسیار کم است. دامنه شاخص d کوهن از 30/0- تا 15/0+ با میانگین 03/0 به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: بطور کلی پژوهش حاضر نشان می دهد که دانش آموزان ایران در اکثر صفات که برخی از آنها به مهندسی و علوم فیزیکی مربوط می شوند از سطح تسلطی ضعیف برخوردارند. از اینرو به نظر می رسد که سیاستگذاران آموزشی بایستی تغییرات اساسی در آموزش هندسه به عمل آورند، زیرا هندسه، آموزش مهارتهای تفکر ریاضی مهم را که برای مهندسی و علوم فیزیکی لازم هستند ممکن می سازد. در ارتباط با تفاوت های جنسیتی در ریاضیات نیز با توجه به یافته های پژوهش حاضر و سایر پژوهش های صورت گرفتهمی توان این نتیجه را گرفت که جنسیت یکی از بیشمار متغیری است که عملکرد در ریاضیات را، هر چند بسیار اندک، تحت تاثیر قرار می دهد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین ویژگی های روان سنجی و تأیید استواری ساختار عاملی پرسشنامة خودکارآمدی دانشگاهی در نمونه ای از دانشجویان ایرانی اجرا شد. در مطالعه مقطعی حاضر، 299 دانشجوی کارشناسی با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شده و پرسشنامه های خودکارآمدی دانشگاهی و تعلل ورزی تحصیلی را تکمیل کردند. برای تعیین ساختار پرسشنامه های خودکارآمدی دانشگاهی از تحلیل عاملی تأییدی سلسله مراتبی بهره گرفته شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مدل سه عاملی پرسشنامه خودکارآمدی دانشگاهی (رشته ها، هم اتاقی ها و موقعیت اجتماعی) از بیشترین برازش با داده ها برخوردار است. خرده مقیاس های تعلل ورزی با مؤلفه های مقیاس خودکارآمدی دانشگاهی به غیر از هم اتاقی همبستگی منفی و معنی داری نشان داد. با بکارگیری نظریه سوال پاسخ (IRT) با این نمونه، ما نشان دادیم که بسیاری از گویه ها قدرت تمیز و ضریب دشواری مناسبی ندارند. تابع آگاهی آزمون و سوال در انتهای منحنی متمرکز شدند و نشان دهندة این است که مقیاس در دامنه بالاو پایین صفت مکنون خودکارآمدی دانشگاهی بسیار پایا است. بطور کلی، یافته های پژوهش نشان داد که ساختار عاملی پرسشنامة خودکارآمدی دانشگاهی از برازش مطلوبی برای دانشجویان کارشناسی برخوردار است و از آن می توان به عنوان ابزاری روا در سنجش ابعاد توانایی دانشجویان برای انجام موفقیت آمیز انواع تکالیف مربوط به دانشگاه استفاده کرد.

پژوهش حاضر با هدف آزمون هم ارزی متریک مقیاس اضطراب اجتماعی نوجوانان (SASA؛ پاکلک، 1997) در بین گروه های جنسی و سنی یک نمونه از نوجوانان ایرانی انجام شد. 500 نوجوان 18-12 سال (224 پسر و 276 دختر) به مقیاس اضطراب اجتماعی نوجوانان پاسخ دادند. به منظور بررسی تغییرناپذیری عاملی SASA در بین گروه های جنسی و سنی از تحلیل عاملی تاییدی چندگروهی استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی تاییدی تک گروهی نشان دادند که در گروه های جنسی و سنی، الگوی دو عاملی SASA شامل بیم و ترس از ارزیابی منفی و تنش و بازداری در تماس اجتماعی، برازش خوبی با داده ها داشتند. نتایج تحلیل عامل تاییدی چندگروهی، تغییرناپذیری بین گروهی ساختار عاملی، بارهای عاملی، واریانس ها و کواریانس های بین عاملی SASA را در بین گروه های جنسی و سنی نشان دادند. نتایج پژوهش حاضر با تاکید بر هم ارزی روان سنجی SASA در بین گروه های جنسی و سنی نشان داد که روایی عاملی SASA در گروه های مختلف، متشابه است. بنابراین، الگوی ابعادی بیانگری وجوه شناختی و رفتاری اضطراب اجتماعی، در گروه های جنسی و سنی یکسان است.