پایه هفتم

آموزش هر زبان موانع و مشکلات خاص خود را دارد، آموزش زبان انگلیسی نیز از این قضیه مستثنی نیست. یکی از اصلی ترین موانع آموزش زبان انگلیسی، کیفیت کتاب های درسی می باشد. از آنجایی که کتاب زبان انگلیسی پایة هفتم مقطع متوسطه اولین تجربه رسمی تحصیلی دانش آموزان با زبان انگلیسی است، تهیه و تدوین این کتاب از اهمیتی مضاعفی برخوردار بوده وطبعآ مستلزم دقت و تلاش بسیار زیادی از طرف مولفان خواهد بود. از این رو، می توان گفت که ارزش یابی و تحلیل محتوای کتاب زبان انگلیسی پایة هفتم مقطع متوسطه می تواند اقدامی مهم در راستای شناخت نقاط ضعف و قوت این کتاب باشد. هدف اصلی این تحقیق، نقد و ارزشیابی کیفی این کتاببر اساس شاخص های علمی و تعیین نقاط قوت و ضعف آن بخصوص در ارتباط با روش شناسی آموزش زبان خارجیاست.بدین منظور، 18 معلم زبان انگلیسی پایه هفتم و 25 دانش آموز این پایه مورد مصاحبه نیمه ساختاریافته (semi-structured interview) قرار گرفتند. سپس با استفاده از روش تحلیل محتوای مطالب ذکر شده توسط مصاحبه شونده ها و همچنین بررسی و تحلیل محتوای کتاب،مهمترین نقاط قوت وضعف این کتاب در بخش های مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفتند.

پژوهش حاضر در صدد کشف نقش فرهنگ معلمی در نوع مواجهه معلمان نسبت به اصلاحات برنامه درسی ریاضی دوره متوسطه اول در شهرستان قائمشهر می باشد . یافته های پژوهش کیفی با روش پژوهش پدیدارشناسی نشان داد که باورهای معلمان نسبت به تغییرات کتاب درسی ریاضی پایه هفتم به دو دسته؛ نگاه مثبت به تغییرات کتاب درسی ریاضی پایه هفتم و نگاه منتقدانه ارزیابی شده است. همچنین آن ها دو طیف از رفتار را در مواجهه با تغییرات کتاب درسی ریاضیات پایه هفتم به نمایش گذارده اند: پذیرش کامل، مقاومت و عدم پذیرش. نتایج پژوهش نشان داد، درک فرهنگ معلمی عاملی ضروری برای آغاز هرگونه اصلاح است که با بهبود نگرش به تغییر تمایلات معلّمان نسبت به پیشبرد برنامه های درسی جدید مثبت تر می شود

واکاوی ابعاد برنامه درسی مغفول مطالعات اجتماعی پایه هفتم متوسطه معصومه بهرامی پور* دکتر مرجان کیان** دکتر زهرا نیکنام*** چکیده هدف پژوهش حاضر واکاوی ابعاد برنامه درسی مغفول مطالعات اجتماعی پایه هفتم دوره اول متوسطه با توجه به ابعاد محتوایی، فرآیندی و عوامل مؤثر بر شکل گیری این برنامه درسی بود. به این منظور از رویکرد پژوهش کیفی و روش پدیدارشناسی استفاده شد. گروه هدف، شامل دانش آموزان و معلمان مدارس متوسطه شهر کرج بودند که با روش نمونه گیری هدفمند و براساس قاعده اشباع نظری، تعداد 15 معلم و 20 دانش آموز مورد مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمونی استفاده شد. روایی و پایایی داده ها از طریق سه معیار قابل قبول بودن، قابلیت اطمینان و تاییدپذیری به دست آمد. یافته ها نشان دادند که معلمان در دستیابی به اهداف نگرشی و مهارتی موفق عمل نکردند و این سطوح از برنامه درسی در عمل حذف شدند. در ارائه محتوا به سطح دانش در حیطه شناختی بسنده شد و سطوح بالای این حیطه نادیده انگاشته شد. عدم استفاده از روشهای تدریس فعال، مهم ترین فرآیندی است که سبب بروز محتوای مغفول شد. در مرحله اجرای برنامه درسی مطالعات اجتماعی، عواملی مانند دشواری محتوا، کمبود زمان، ناکافی بودن فضا و امکانات و ارزشیابی نامناسب مانع پدیداری برنامه درسی قصد شده مطالعات اجتماعی شد. بنابراین چیدمان و ساختار کلاس، مدت زمان آموزش و شیوه ارزشیابی نیاز به تغییر متناسب با محتوای برنامه درسی جدید مطالعات اجتماعی دارد. نتایج این مطالعه برای چابکی برنامه درسی و پیشگیری از گرفتار شدن در دام سنت و عادت در برنامه درسی مطالعات اجتماعی به کار می آید. کلید واژگان: برنامه درسی مغفول، مطالعات اجتماعی، پایه هفتم، دوره اول متوسطه تاریخ دریافت: 12/10/ 94 تاریخ پذیرش: 95/11/16 * کارشناس ارشد رشته برنامه ریزی درسی از دانشگاه خوارزمی (این مقاله مستخرج از پایان نامه کارشناسی ارشد است) masoome.bahramipur@yahoo.com ** استادیار گروه مطالعات برنامه درسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران (نویسنده مسئول) kian@khu.ac.ir *** استادیار گروه مطالعات برنامه درسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران niknam@khu.ac.ir

هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه آموزش بلوغ دختران در کتاب های درسی پایه هفتم دوره اول متوسطه بوده است. مؤلفه های بلوغ شامل: جنسی، جسمی، عاطفی، روانی (شخصیت)، ذهنی (شناختی)، اجتماعی، شرعی و عرفی در نظر گرفته شده است. روش پژوهش موردنظر، تحلیل محتوای کیفی و جامعه آماری آن کتاب های درسی پایه هفتم در دوره اول متوسطه در سال تحصیلی 1395 - 1394 بود که کتاب های تفکر و سبک زندگی (تفکر و سبک زندگی مشترک دختران و پسران و کتاب تکمیلی تفکر و سبک زندگی ویژه دختران)؛ پیام های آسمان، علوم تجربی و مطالعات اجتماعی پایه هفتم به عنوان نمونه انتخاب شدند. در مجموع 337 مقوله در کتاب های درسی مزبور در رابطه با مؤلفه های بلوغ یافت شد که نتایج نشان داد که بلوغ شرعی با 115 مقوله (12/34%) دارای بیشترین میزان و بلوغ عرفی با 22 مقوله (52/6%) دارای کمتربن میزان بود.

هدف از تحقیق ح اضر تحلیل محتوای کتاب درسی پیام های آسمان پایه هفتم بر اساس میزان پرداختن به انواع روش های تربیت اسلامی است. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه تحلیلی شامل کتاب درسی پیام های آسمان پایه هفتم در سال تحصیلی 94-1393 بوده که با توجه به ماهیت موضوع و محدودیت جامعه پژوهشی از نمونه گیری صرف نظر شد و کل جامعه تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات فرم فیش برداری و نیز سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بود. داده های حاصل با استفاده از شاخص های توصیفی در فرایند تحلیلی "آنتروپی شانون" مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که در مجموع، درکتاب درسی پیام های آسمان 408 مرتبه به روش های تربیت اسلامی توجه شده است که در این میان به روش اصلاحی با بار اطلاعاتی 975/0 و ضریب اهمیت 340/0 بیشترین توجه، سپس روش اقتضایی با بار اطلاعاتی 951/0 و ضریب اهمیت 331/0 و نهایتاً روش ایجادی با بار اطلاعاتی 945/0 و ضریب اهمیت 329/0 کمترین توجه شده است.

هدف این پژوهش بررسی وضعیت موجود اجرای برنامه درسی کار و فناوری پایه هفتم دوره اول متوسطه بوده نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش مدیران و دبیران پایه هفتم شهر تبریز را در برگرفته است. حجم نمونه آماری بر اساس جدول کرجسی و مورگان، به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی از دبیران (137 نفر) و مدیران (110 نفر) انتخاب شدند. داده ها از طریق دو پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. برای تعیین روایی از روایی محتوایی و سازه استفاده گردید. پایایی پرسشنامه ها به روش آلفای کرونباخ، برای پرسشنامه دبیران 954/0 و پرسشنامه مدیران 925/ 0 محاسبه گردید. طبق نظر مدیران وضعیت اجرای برنامه درسی کار و فناوری پایه هفتم در حد متوسط به بالا بوده است. نتایج نشان می دهد که عناصر برنامه درسی کار و فناوری شامل راهبردهای تدریس، مواد و منابع آموزشی، فضای آموزشی و عوامل مادی و انسانی از نظر دبیران بر اجرای برنامه درسی مؤثر می باشد همچنین بین دیدگاه مدیران و دبیران در خصوص اثرگذاری عوامل انسانی و مادی بر اجرای برنامه درسی کار و فناوری تفاوت معناداری وجود دارد.

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش راهبرد رسم شکل و روش مدل به دانش آموزان پایه ی هفتم بر عملکرد حل مسئله ی کلامی آن ها است. این مطالعه از نظر هدف بنیادین و از نظر اجرا روش شبه آزمایشی با استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه گواه بوده است. تعداد دانش آموزان گروه آزمایش و گروه گواه به ترتیب 207 و 216 نفر بود. برای تعیین پایایی، در یک اجرای مقدماتی، سوالات هر دو آزمون بر روی یک گروه 30 نفری به عنوان نمونه اجرا شد و آلفای کرونباخ سوالات پیش آزمون 81/0 و سوالات پس آزمون 77/0 به دست آمد که در سطح مطلوبی بود. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان می دهند که دانش آموزان برای حل مسائل کلامی، معمولاً از راهبردهایی به غیر از رسم شکل استفاده می کنند. اما، پس از آموزش راهبرد رسم شکل، استفاده از این راهبرد را نسبت به سایر راهبردهای حل مسئله ترجیح می دهند. همچنین، شکل های متنوعی برای حل مسائل رسم می کنند. این بدان معناست که شکل ها، یکتا نیستند و هر فرد، متناسب با تجربیات شخصی و قبلی خود به رسم شکل مبادرت می ورزد. ضمناً به کمک آزمون پارامتریک t، تفاوت عملکرد حل مسئله ی دانش آموزان گروه آزمایش و گواه در پیش آزمون و پس آزمون معنی دار شد یعنی دانش آموزان گروه آزمایش عملکرد بهتری در حل مسائل کلامی داشته اند.

یکی از فرآیندهای مهم در آموزش وپرورش فعالیت های یاددهی–یادگیری معلم و روش های تدریس اوست. در هر نظام آموزش وپرورش هدف تربیتی و آموزشی درنهایت بوسیله معلم تحقق می یابد. محتوی دروس، موضوع های علمی، الگوهای تربیتی و رفتاری همه و همه بوسیله معلم به دانش آموزان منتقل می شود. در فرآیند آموزش، یادگیری از طریق تدریس صورت می گیرد. این پژوهش باهدف تفاوت نگرش دبیران در خصوص موانع مربوط به یاد دهنده در روش های نوین تدریس تربیت بدنی انجام پذیرفت. بدین منظور تعداد 522 نفر از دبیران زن و مرد شاغل در کل مدارس مقطع متوسطه اول استان خوزستان به عنوان جامعه آماری انتخاب گردید. پرسشنامه ای، مشتمل بر 54 سؤال که به بررسی و شناسایی موانع مختلف موجود در اجرای روش های نوین تدریس تربیت بدنی پایه اول متوسطه از دیدگاه دبیران تربیت بدنی می پردازد. برای این منظور موانع موجود در اجرای روش های نوین تدریس را به چهار قسمت تقسیم کرده و برای هر قسمت سؤالات مربوط به خود نوشته شده است و درنهایت بر اساس مقیاس درجه بندی لیکرت تنظیم گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که عدم به کارگیری روش های نوین تدریس در فرآیند آموزشی درس تربیت بدنی، عدم علاقه مندی دانش آموزان به کلاس درس تربیت بدنی، عدم استفاده از روش های علمی و کمبود فضای آموزشی از دلایل تفاوت در نگرش دبیران نسبت به این مسئله می باشد.

مقالـه حاضـر بـه بررسـی علـل ضعـف دانـش آمـوزان در درس ادبیـات فارسـی پایـه هفتــم شهرسـتان یــزد میپــردازد. بدیـن منظــور جامعــه آمــاری در هفــت مدرسـه ایــن شهرسـتان شـامل: مدیـران ( 10نفـر،) معلمـان پایـه هفتـم ( 8نفـر) و هـم چنیـن 50نفـر از اولیــای دانــش آمــوزان مقطــع هفتــم میباشــد کــه بــه صــورت روش نمونــه گیــری تصادفــی انتخــاب شــدهاند. در ایــن پژوهــش از پرسشــنامه 32گویــۀ محقــق ســاخته اســتفاده شــده اســت. روش آمــاری مــورد اســتفادۀ پژوهــش درصــد فراوانــی و روش امتیـاز دهـی بـه گویههـای پرسشـنامه اسـت. پـس از محاسـبۀ امتیـازات، مـواردی کـه امتیـاز بـالای 190را کسـب کردنـد، بـه عنـوان موثرتریـن عوامـل ضعـف دانـش آمـوزان در نظـر گرفتـه شـدند کـه بـه ترتیـب عبارتنـد از: عـدم تسـلط بعضـی از آمـوزگاران پایـه هفتـم در تفهیـم و تسـهیل درس ادبیـات فارسـی ( ،)229کیفـی بـودن نمـرات در دوره ّ ابتدایـی و کمـی شـدن آن در کلاس هفتـم ( ،)222کـم توجهـی بـه ادبیـات فارسـی در رسـانه ملـی ( ،)216تخصصـی نبـودن آمـوزگاران در دوره ابتدایـی ( ،)206عـدم رغبـت دانـش آمـوزان بـه درس ادبیـات فارسـی بـه علـت ندانسـتن چگونگـی روش خوانـدن ( ،)203عـدم اهمیـت بـه درس ادبیـات فارسـی در جامعـه ( ،)200عـدم وجـود مشـاور تحصیلـی در مـدارس ( ،)195عـدم آ گاهـی اولیـا از اهمیـت درس ادبیـات در زندگـی ( )194و عـدم توجـه اولیـاء بـه درس ادبیـات فارسـی (.)191

هدف از این پژوهش بکارگیری یک رویکرد پژوهشی ترکیبی از نوع طرح همسوسازی همگرا جهت ارزشیابی برنامه درسی ریاضی پایه هفتم بود. بخش کیفی روش مطالعه موردی بود، در حالیکه مرحله کمی یک مطالعه ارزشیابی با مدل سیپ (CIPP) بود. جامعه پژوهش شامل معلمان و دانش آموزان ریاضی دختر پایه هفتم شهرستان اسلامشهر بودند. نمونه گیری هدفمند یک استراتژی جهت جمع آوری داده های کیفی با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته بود، در حالیکه نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای جهت تکمیل پرسشنامه ها و تحلیل امتحانات نهایی جریان داشت. نتایج نشان داد که کیفیت زمینه بالا و مطلوب است، در شرایطی که کیفیت درونداد پایین و نامناسب می باشد. بعلاوه، کیفیت فرایند و برونداد (مهارت) از نگاه معلمان و دانش آموزان قابل قبول بود. همچنین، تحلیل امتحانات ریاضی نشانگر دانش ناکافی دانش آموزان بود، در حالی که ایشان نگرش مثبتی نیز نسبت به ریاضیات نداشتند.

در میان مراتب تحصیلی، مقطع متوسطه از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چراکه در این برهه از زمان دانش آموزان افزون بر ورود به مقطع جدید، از لحاظ رشد عاطفی، اخلاقی و اجتماعی نیز در مرحله جدیدی قرار می گیرند. در میان دروس مقطع متوسطه، درس ادبیات فارسی از اهمیّت ویژه ای برخوردار است؛ چراکه ادبیات، طیف تمام یادگیری های ماست و ازطریق آن اندیشه ها پرورش می یابد و افراد می توانند درک درستی از مسائل اجتماعی داشته باشند. از این رو تدوین برنامه درسی کتاب های فارسی در چارچوب اهدافی که مخاطب را به سوی آن ها سوق می دهد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این میان، کتاب فرهنگ و هنر مقطع پایه هفتم نیز از منابع اطلاعاتی مفید در این دوره تحصیلی است. در برنامه های درسی کتب گوناگون مواردی وجود دارد که به اذعان برخی از صاحب نظران در حوزه برنامه درسی ممکن است با نیازها و تحولات اجتماعی، فرهنگی و ... جامعه هم خوانی نداشته و منسوخ شده است که به آن برنامه درسی زائد می گویند. نظر به اهمیت این دو گونه از انواع برنامه درسی و نیز جایگاه ویژه ادبیات فارسی در مقطع متوسطه، در پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است، به تحلیل کتاب فارسی پایه هفتم بر اساس مبانی برنامه درسی پوچ و زائد پرداختیم. نتایج پژوهش نشان می دهد که بیش تر مباحث درسی این کتاب در زمره برنامه درس پوچ و زائد قرار می گیرند و فاقد جذابیت های ادبی برای معلمان و دانش آموزان هستند. از سوی دیگر کتاب هنر پایه هفتم با توجه به مقتضیات بصری و محتوا، نسبت به کتاب فارسی قابلیت بیشتری از نظر مهارت هایی ارتباطی دارد. اهداف پژوهش: بررسی محتوای کتاب فارسی پایه هفتم ازنظر قابلیت های ارتباطی و جذابیت. مقایسه کتاب فارسی و هنر پایه هفتم از نظر مهارت های ارتباطی. سؤالات پژوهش: محتوای کتاب فارسی پایه هفتم از نظر جذابیت و قابلیتهای ارتباطی چگونه است؟ کتاب فارسی و هنر پایه هفتم از نظر مهارت های ارتباطی چه تفاوت ها و شباهت هایی دارند؟