ترجمه شفاهی

پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به دنبال  یافتن چالش های ترجمه مترجمان شفاهی و شناخت عوامل تأثیرگذار بر این گونه ترجمه در گفتمان نظامی است. از این رو، به بررسی دقیق 44/261 دقیقه از فایل های صوتی- تصویری سخنرانی های مسئولان رده بالای نظامی و رزمایش ها و مراسم های نظامی که به طور همزمان از شبکه عربی زبان «العالم» پخش شده بود، پرداخته شد. عمده ترین چالش ها در حوزه چالش های زبانی و غیرزبانی است. مهم ترین چالش های زبانی به ترتیب شامل: حذف و از دست دادن بعضی از اطلاعات مهم و اساسی، عدم آشنایی با واژگان و اصطلاحات نظامی و نیز افزایش نابجا در ترجمه است. همچنین مهم ترین چالش های غیرزبانی را می توان حذف بخشی از اطلاعات به سبب سرعت سخنران در زبان مبدأ، تفاوت فرهنگی میان دو ملت و نیز ضعف عملکرد مترجم دوزبانه عنوان کرد. این چالش ها بیشتر به ترتیب در مراسم رژه و مانورها و سخنرانی فرماندهان نمایان می شود.

پژوهش حاضر، که داده های مورد نیاز آن با استفاده از یک روش پژوهش ترکیبی اکتشافی متوالی و از طریق یک گروه کانونی و یک پرسشنامه بسته پاسخ محقق ساخته گردآوری شد، به دو منظور انجام گرفت: الف) ارزیابی میزان کارآیی برنامه درسی کارشناسی رشته مترجمی انگلیسی در تربیت مترجمان حرفه ای از نقطه نظر دانشجویان و دانش آموختگان این رشته؛ و ب) آگاهی از پیشنهادات پژوهیدگان مذکور برای رفع کاستی هایی که شناسایی می کنند. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که برنامه درسی فعلی از حیث تربیت مترجمان حرفه ای در حوزه های مختلف چندان موفق نبوده است. از جمله پیشنهادات پژوهیدگان برای رفع کاستی های برنامه فعلی و افزایش کارآیی آن، می توان به افزودن واحدهای درسی تخصصی و متناسب با بازار روز خدمات زبانی، تقسیم رشته فعلی به دو رشته مجزای ترجمه مکتوب و ترجمه شفاهی، و گرایش بندی رشته مجزای ترجمه مکتوب اشاره کرد. انتظار می رود یافته های پژوهش به عنوان مبنایی برای اصلاح برنامه های درسی، تخصیص منابع، بهبود تجربه یادگیری دانشجویان، و نهایتاً ارتقاء مهارت های آنها همگام با نیازهای بازار پویای خدمات زبانی مورد استفاده قرار گیرند.

با ورود اعراب مسلمان به ایران، زبان فارسی به عنوان زبان ملی ایرانیان باقی ماند. در واقع، ظهور اسلام و غلبه اعراب مسلمان، اگرچه به تدریج در تمام اخلاق، عقاید، علوم و آداب ایرانیان تأثیر گذاشت و تا مدت ها زبان عربی به عنوان زبان اداری و علمی ایرانیان درآمد، اما این زبان نتوانست به عنوان زبان رسمی ایرانیان درآید. در دوره غلبه مسلمانان بر ایران، به علت مراوادات دو طرف، بحث ترجمه قوت گرفت. البته پیشینه این امر، قدمتی پیش از فتوحات دارد و ظاهراً در دربار حیره که وابسته به ساسانیان بود، مترجمانی حضور داشتند که به دو زبان فارسی و عربی مسلط بودند. در دوره اسلامی و از همان زمان رسول اکرمs، از سویی در میادین مختلف مترجمانی حضور داشتند که به ترجمه سخنان دو طرف می پرداختند و از سوی دیگر، مترجمان به خصوص از قرن دوم هجری، به ترجمه آثار مکتوب از عربی به فارسی همت گذاشتند. با تلاش مترجمان، تعدادی از آثار مانند: تاریخ طبری، تفسیر طبری، سواد الأعظم، البارع فی احکام النجوم و الطوالع و کلیله ودمنه، از عربی به فارسی برگردانده شد. این پژوهش، در صدد آن است با روش توصیفی تحلیلی، ترجمه های مکتوب و شفاهی از عربی به فارسی در سده های نخست اسلامی تا قرن چهارم هجری را مورد بررسی قرار دهد.