مطالعات زبان و ترجمه

پژوهش حاضر به بررسی نگرش مترجمان غیرحرفه ای به اصول اخلاقی در ترجمه زیرنویس فیلم های انگلیسی زبان به فارسی می پردازد. جامعه آماری شامل تمام مترجمان غیرحرفه ای زیرنویس فعّال در فضای مجازی بود که از میان آنها نمونه تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. از مصاحبه نیمه ساختاریافته به عنوان ابزار اصلی تحقیق استفاده شد. به زعم بسیاری از مصاحبه شوندگان، اصول اخلاقی منحصر به وفاداری به متن اصلی و اجتناب از هرگونه دست کاری متن در فرایند ترجمه صرف نظر از مسائل فرهنگی جامعه مقصد و مخاطب آن است. این امر انتقال بسیاری از تابوهای فرهنگی و زبانی غربی در قالب ترجمه زیرنویس را در پی داشته است. هرچند در این ارتباط اجماع نظر کلی بین مصاحبه شوندگان وجود ندارد و به نظر می رسد مترجمان تازه کار در مقایسه با مترجمان باتجربه تأکید بیشتری بر وفاداری کامل به متن اصلی فارغ از هر نوع فیلتر فرهنگی و زبانی دارند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی و معرّفی راهکارهای مؤثر برای بالا بردن سطح مهارت های ترجمه ادبی دانشجویان رشته زبان و ادبیّات آلمانی در ایران انجام می شود. بخش اوّل این مقاله به تبیین مفهوم فرهنگ، به ویژه فرهنگ عامّه و تأثیر ژرف آن بر ادبیّات و اهمّیّت پرداختن به تفاوت های فرهنگی در حوزه آموزش ترجمه می پردازد. بخش دوم شیوه های گوناگونی را بررسی می کند که می توانند در بهبود کیفیت ترجمه و بازتاب بافت فرهنگی متن های ادبی مؤثر واقع شوند. از نتایج خلاصه شده در بخش نظری در ارائه طرح پژوهشی برای ترجمه متن های ادبی از زبان فارسی به آلمانی استفاده خواهد شد. طرح پژوهشی از نوع برگزاری آزمون با گروه کنترل و آزمایش است و در یک جلسه نود دقیقه ای انجام می شود. پس از اجرای آزمون، ترجمه ها، تحلیل و نتایج معرّفی می شوند. دستاورد این پژوهش معرّفی شیوه های کارآمد برای ارتقای مهارت های ترجمه ادبی و بالا بردن سطح دانش دانشجویان ایرانی درباره اهمّیّت تفاوت های فرهنگی حین ترجمه متون ادبی از زبان فارسی به آلمانی است.

بررسی حاضر، با به کارگیری طرح تحقیقاتی تلفیقی، به بررسی عوامل پیش بینی کننده پیشرفت تحصیلی در متغیرهای عواطف معلّم و نوازه گری برای یادگیرندگان زبان انگلیسی می پردازد. همچنین، این مطالعه نگرش دانشجویان درباره نقش عواطف معلّم و نوازه گری در پیشرفت تحصیلی شان را می کاود. در این راستا، 232 دانشجوی زبان انگلیسی بر اساس نمونه گیری در دسترس و شش دانشجو هم در مرحله کیفی بر اساس اشباع داده ها شرکت داشتند. برای سنجش عواطف معلّم و میزان نوازه ای که دانش آموزان در کلاس دریافت می کنند، از پرسشنامه های معتبر مربوطه استفاده شد. نتایج حاصل از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که رابطه معناداری بین عواطف معلّم، نوازه گری و پیشرفت تحصیلی برای دانشجویان مقطع کارشناسی رشته زبان انگلیسی وجود دارد. همچنین، نتایج به دست آمده از رگرسیون چندگانه نشان داد که عواطف معلّم پیش بینی کننده بهتری برای پیشرفت تحصیلی است. همچنین، نتایج کیفی این پژوهش، پس از مشخص کردن توافق و پایایی درون موضوعیِ داده های به دست آمده از مصاحبه نیمه ساختاریافته، 11 مضمون مشترک به دست داد. نتایج نشان می دهد نوازه گری و نوازه شوندگی منجر به برقراری ارتباط مؤثرتر بین معلّم و زبان آموز می شود.

هنگام ترجمه، در بسیاری از موارد عدم توجّه به موارد جزیی می تواند تغییرات جدّی در پی داشته باشد. این مسئله می تواند در متون مذهبی نمود بیشتری داشته باشد. از این منظر، مقاله حاضر سعی دارد تا از طریق به کارگیری روشی توصیفی و تطبیقی به این مسئله در ترجمه ها و زبان های مختلف توجّه بیشتری کند. در این تحقیق به بررسی ترجمه های سوره بقره به دو زبان فارسی و انگلیسی با استفاده از دیدگاه فن لوون زوارت (در راستای پارادایم توصیف) پرداخته شده است. از دید زوارت ترجمه یکپارچه نوعی از ترجمه است که در سطوحی بالاتر از جمله، چیزی از متن حذف یا بدان اضافه نمی کند. وی معتقد است، در ترجمه یکپارچه، تبدیل های ترجمه ای در دو سطح اتّفاق می افتند: نخست سطح خُرد (شامل جمله ها، بندها و گروه ها است) و دوم سطح ساختاری کلان (مثلاً تغییر در شخصیت پردازی، سبک یا زاویه دید روایت). نتایج این بررسی حاکی از آن است که ترجمه های فارسی دارای یکپارچگی بیشتری نسبت به دو ترجمه انگلیسی هستند که شاید بتوان آن را به تسلط بیشتر مترجمان ایرانی و نزدیک بودن مفاهیم مذهبی و امکان وام گیری در بسیاری از مفاهیم خاص قرآنی در ارتباط با دو مترجم دیگر دانست.

ازآنجایی که ارتباط عاطفی بین معلّم و شاگرد نقش مهمی در دستاوردهای زبان آموزان دارد، بررسی عوامل تأثیرگذار در این رابطه از اهمّیّت بالایی برخوردار است. ابراز نگرانی معلّم برای شاگردانش یکی از این عوامل برشمرده می شود که در گفتمان معلّم تبلور یافته و از طریق فرهنگ کاوی زبانِ آنان قابل بررسی است. در این پژوهشِ کیفی، زباهنگ دل نگرانی معلّم در بافت مؤسسات آموزش زبان انگلیسی، با هدف شناسایی سطوح دغدغه مندی معلّم و مؤلفه های فرهنگی مربوط به آن، مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، از طریق انجام 108 مصاحبه نیمه ساختاریافته با مدرّسان (82 زن و 26 مرد؛ در بازه سنی 21 تا 40 سال)، 352 پاره گفتار حاوی این زباهنگ تا حد اشباع استخراج شد. سپس داده ها بر اساس الگوی «هَیَجامَد» در قالب چهار سطح دل نگرانی معلّم با عناوین هیچ دلی، برون دلی، درون دلی و فرادلی تقسیم شد و با استفاده از الگوی مفهومی تحلیل زباهنگ مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که درون دلی نسبت به سطوح دیگر دغدغه مندی معلّم بسامد بالاتری در این بافت آموزشی دارد. همچنین، این زباهنگ در سطوح مختلف با اهدافی همچون ایجاد تغییر در رفتار، فراهم آوردن شرایط یادگیری، ایجاد انگیزه، حفظ حریم، نپذیرفتن مسئولیت و ابراز نارضایتی استفاده می شود. تحلیل داده ها بر اساس الگوهای فرهنگی نیز نشانگر فرهنگ های جمع گرایی و کل نگری، احترام محوری، اغراق افزوده، بافت قوی، اعتمادافزوده، جهت گیری های بلندمدّت و خیرخواهی در این بافت آموزشی است. نتایج این مطالعه کمک می کند با شناسایی فرهنگ غالب در این محیط آموزشی، در جهت به فرهنگی گام برداشت و درنتیجه شاهد تحقق اهداف آموزشی با کیفیت و سهولت بیشتر بود.

بحث اصلی این است که چگونه نظام ترجمه در برآمدن و تکوّن نظامگان ادبی پیشا مشروطه نقش ایفا می کند. ترجمه به مثابه ابزاری برای ایجاد تغییر و تحوّل نه فقط در ارکان سیاسی و اجتماعی جامعه، بلکه در تکوین و تکوّن نظامگان فرهنگی ادبی جامعه از رهگذر نظام مطبوعات و به ویژه، کمک به ایجاد ژانرهای ادبی تازه تولّد یافته عمل می کند. در عصر پیشا مشروطه، رواج ترجمه در قالب یک نظام با خود الگوهای نو و تازه به همراه می آورد که پیش تر در جامعه سابقه نداشته اند. به نظر می رسد می توان از منظر نظریّه نظامگان پیشنهادی اون زهر که درباره جایگاه اَقماری و هسته ای ادبیّات ترجمه شده بحث می کند، از جایگاه نظام ترجمه در عصر پیشا مشروطه، چشم اندازی روشن تر در تصوّر آورد. درمجموع، ترجمه کمک می کند سبک نوشتاری منثور جای سبک منظوم را بگیرد و نظام ترجمه در کنار سایر نظام ها، بر سبک و سیاق گونه های تازه تولّد یافته در نظامگان ادبی پیشا مشروطه تأثیرگذار است.

در حوزه فراگیری زبان خارجی «تحوّل عاطفی» نه تنها بر بُعد شناختی بلکه بُعد عاطفی یادگیری نیز تأکید دارد. این تحوّل به چگونگی تأثیر «هیجامد» بر یادگیری زبان و شکل گیری هویّت اشاره دارد. هیجانات پتانسیل شکل دهی هویّت را دارند. هیجامد تلفیقی از هیجان+ بسامد است که این مؤلّفه ها نمایان گر شناخت هستند. مطالعه حاضر از نوع مروری پیمایشی است که تأثیر انواع هیجامد که فراگیران تجربه می کنند و علل برانگیختگی و تأثیرات احتمالی آنها بر یادگیری را مورد بررسی قرار می دهد. ده نفر از دانشجویان زبان انگلیسی در مصاحبه شناختی شرکت کردند و از آنها خواسته شد راجع به تنش هایی توضیح دهند که در طول تحصیل با آنها مواجه شده یا می شوند. با تجمیع گفته های مصاحبه، مدیریت هیجامد از توانایی مدرّسان محسوب می شود و هیجامد در توسعه هویّت دوم نقش اساسی دارد. علاوه بر این، با هدف تحقّق یادگیری موفّقیت آمیز، هیجامد باید به سطح عملی گسترش یابد تا نشان گر برآورده شدن نیازهای عاطفی یادگیری باشد