نقد و بررسی

دیوان خاقانی شروانی علی رغم چند تصحیح موجود از آن، همچنان پژوهش های بسیاری در راستای تنقیح می طلبد. ازاین رو، خاقانی پژوهانِ بسیاری در پی بررسی و تحلیل ضبط های دیوان خاقانی برآمده اند. نگارندگان این مقاله تلاش دارند که کوشش های برخی خاقانی پژوهان را که نظراتی در خصوص بررسی تصحیف و تحریف در دیوان خاقانی شروانی ارائه کرده اند، بررسی کنند. بر همین اساس، از میان مقالات منتشرشده در نشریات و همایش های گوناگون ادبی و نیز کتاب هایی که در میان بحث خود بخشی را به تصحیف اختصاص داده اند، به صورت گزینش خوشه ای و تصادفی چند نمونه انتخاب شد. نتایج به دست آمده نشان دهنده آن است که عدم توجّه به سبکِ شخصی خاقانی بر اساس معیارهای تصویرآفرینی او، عدم احصای کُل متون و نیز عدم توجّه به متون جانبی، گاه خاقانی پژوهان را بر آن داشته است که متن اصلی را با پژوهش خود در نظر خواننده ناصواب جلوه دهند.

هدف پژوهش حاضر، تحلیل رهیافت های تربیتی فمینیسم مدرن و پست مدرن و نقد آن برمبنای تعلیم وتربیت اسلامی با استفاده از روش های تحلیل تطبیقی و انتقادی است. یافته های پژوهش، بیانگر آن است که در فمینیسم مدرن تربیتی بر برابری حقوق زن و مرد، پرداختن به نظریات عام و جهان شمول، تأکید بر نقد فرهنگی و مخالفت با دوگانه انگاری جنسیتی و در فمینیسم پست مدرن تربیتی بر اصل تفاوت انسان ها به ویژه تفاوت های میان زنان و مردان، تردید در روایت های کلان، تقویت گفتمان و ساختارشکنی، تأکید شده است. فمینیسم مدرن و پست مدرن تربیتی، در عین اینکه، یک سری موانع و مشکلات را از زنان گرفت و حقوقی را به آنان اعطا کرد، ولی موانع و چالش هایی را برای بشریت و به ویژه زنان ایجاد کرد که  برمبنای آموزه های اسلامی می توان آنها را مورد نقد و بررسی قرار داد. ازجمله این نقدها می توان بر چشم پوشی فمینیسم مدرن از تفاوت زن و مرد در راستای تناسب محوری؛ نسبیت گرایی و بی ثباتی اخلاقی در فمینیسم پست مدرن؛ غایت های متفاوت در اکتساب علوم در آموزه های تربیتی فمینیسم (مدرن و پست مدرن) و اسلام؛ تأکید افراطی فمینیسم پست مدرن بر گفتمان به جای عمل و عینیت و تضعیف نهاد خانواده به مثابه اصلی ترین کانون تربیتی در فمینیسم مدرن، اشاره کرد.

مطالعات نظری در حوزه هنر اسلامی پیشینه زیادی دارد و در دهه های اخیر پژوهش های متعددی در این باب صورت گرفته است. بیش ازهمه، شرق شناسان در این حوزه تحقیقات مفصلی انجام داده اند که ماحصل آن کتاب های فراوانی با موضوع هنر اسلامی است. برخی از این کتاب ها علمی و مستند و برخی دیگر دارای چالش ها و کاستی هایی است که می بایست پژوهش گران و محققان هنر اسلامی با بررسی و نقد آن ها به ارزیابی این کتاب ها بپردازند. کتاب هنر اسلامی عفیف البهنسی از معدود کتاب های هنر اسلامی است که یک عرب زبان آن را نوشته است. در این کتاب، البهنسی بیش ازهمه بر هنر عربی و سرزمین های عرب توجه می کند و به صورت یک جانبه و فاقد مستندات تاریخی و پژوهشی به ارائه نظراتی می پردازد. او در برخی صفحات بر استقلال هنر اسلامی، مخصوصاً سرزمین های عربی، پافشاری می کند و از تأثیرات هنر ساسانی و ایرانی در هنر اسلامی چشم پوشی می کند. در این مقاله قصد داریم برخی از مباحث کلیدی این کتاب را بررسی کنیم و با استناد به نظریات محققان سرشناس حوزه هنر اسلامی به آن ها پاسخ دهیم.

کتاب های درسی که در سطح ملی تدوین می شوند به علت طیف گسترده مخاطبان همواره از اهمیت بسیاری برخوردار بوده اند. بنابراین، بررسی کمّی و کیفی آن ها همیشه در اولویت کاری منتقدان بوده است. ازاین رو، در این مقاله نویسنده در پژوهشی انتقادی محتوای درسی تازه تألیف زبان انگلیسی پایه دهم متوسطه را مشتمل بر کتاب درسی، کتاب کار، و سی دی آموزشی نقد و بررسی کرده است. پس از بررسی تاریخ تحول محتواهای پیشین در ادوار گذشته، اثر حاضر ازمنظر مبانی نظری و ساختار کلی بررسی و تجزیه و تحلیل شده است. سپس، باتوجه به مبانی و اصول رویکرد ارتباطی، محتوای اثر مورد نقد و بررسی قرار گرفت. بررسی و ارزیابی بخش های مختلف نشان داد اثر یادشده باتوجه به اهمیت و اثرگذاری آن در سطح ملی به بازنگری و اصلاح در ابعاد شکلی، ساختاری، و محتوایی نیاز دارد تا بتواند اهداف برنامه زبان آموزی را در برنامه درسی تأمین کند.

زندگی بدون سواد رسانه ای در قرن بیست و یکم، قدم گذاشتن در تاریکی و راه رفتن در مسیر باتلاقی است. به عبارتی سواد رسانه ای، با توانمند کردن انسان بر درک نحوه کار رسانه ها و نحوه معنی سازی آنها، ماهیت و اهداف تولید پیام رسانه ها و تأثیرات و تکنیک های رسانه های گوناگون، او را از حالت انفعال خارج کرده و در برابر تأثیر رسانه ها فعال، هدفمند و مقاوم می سازد (Hobbs, 2003: 20) . با توجه به اینکه عرصه تعلیم و تربیت امروز، عرصه دانش اندوزی نیست، بلکه عرصه مهارت آموزی به ویژه برای دانش آموزان، به عنوان کُنشگران فعال اجتماعی جامعه است؛ به منظور جبران خلأهای آموزشی در حوزه سواد رسانه ای نوجوانان، در برنامه درسی متوسطه دوم، درس دو واحدی “ تفکر و سواد رسانه ای” برای نخستین بار، در سال 1395 از سوی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی (شورای برنامه ریزی و تألیف کتاب های درسی) وزارت آموزش و پرورش ارائه شد. جهت گیری بسته آموزشی تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم، پرورش توانایی نقد و بررسی هوشمندانه، و تولید مؤثر پیام و مدیریت صحیح و هوشمندانه بهره مندی از پیام های رسانه ای است که از شش فصل تشکیل شده است. در این نوشتار نویسندگان قصد خوانش متن مقدس را ندارند، که  قطعاً بی نقص است؛ بلکه هدف ارائه پیشنهادها و ایده های اصلاحی، جهت ارتقای کیفی محتوای کتاب تفکر و سواد رسانه ای برای فرزندان وطن است. با توجه به استانداردهای طراحی آموزشی، سه نوع تفکر حاکم در این کتاب قابل مشاهده است: تفکر فلسفی، تفکر سیستمی و تفکر انتقادی. رویکرد کتاب مسئله محور بوده و از چهار مرحله آموزش سواد رسانه ای که شامل: 1. دسترسی؛ 2. تحلیل؛ 3. تفکر نقادانه؛ 4. تولید و خلق پیام است؛ به دو بخش تحلیل و تفکر نقادانه پرداخته شده است. همچنین مخاطبان هدف در این کتاب که دانش آموزان هستند، به دو گروه کل نگر و جزئی نگر تقسیم شده اند.

مقاله حاضر به بررسی و نقد کتاب الأدب المصری فی ظلّ الحُکم العثمانی ، نوشته محمد سیدکیلانی، نویسنده معاصر مصری (1912- 1998)، پرداخته است. روش کار نقد شکلی و محتوایی است و نقاط ضعف و قوت اثر در این زمینه مشخص شده است. با توجه به نتایج این پژوهش، کتاب حاضر متأسفانه هم در شکل ظاهری و هم در محتوا ضعف های عمده ای دارد که برخی از مهم ترین آن ها عبارت اند از نداشتن توجه کافی به قواعد نگارش زبان عربی، بهره نبردن مناسب از علائم سجاوندی، رعایت نکردن تناسب حجمی باب های کتاب، هم پوشانی برخی از باب ها، ارائه قضاوت های یک جانبه و جهت دار و به دور از روحیه بحث علمی، نبود ارجاع دهی و رعایت امانت علمی، وجود توضیحات و ارائه مطالب غیرمرتبط باعنوان کتاب، توضیح ناکافی برخی از قسمت های کتاب به ویژه در باب های پنجم و ششم، نداشتن فهرست منابع و اعلام، ضعف تحلیل، و پنهان بودن شخصیت علمی نگارنده. با توجه به مطالب یادشده، کتاب حاضر شایستگی استفاده به منظور منبع درسی یا کمک درسی در درس تاریخ ادبیات دوره عثمانی را ندارد، اما منبعی برای مطالعه و نقد دانشجویان تحصیلات تکمیلی پیش نهاد می شود.

در مقالة حاضر، برنامة آموزش درس آواشناسی در مقطع کارشناسی رشتة زبان روسی موردبررسی قرار گرفته است. هدف از این پژوهش بررسی ضرورت ها، ریشه یابی مشکلات، و ارائة راه کار برای رفع آن هاست. سؤال اصلی این است که ضرو ر ت های آموزشی در حوزة آواشناسی زبان روسی کدام اند؟ آیا به این ضرورت ها در برنامة آموزشی دانشجویان مقطع کارشناسی توجه شده است؟ دانشجویان با چه چالش هایی روبه رو هستند؟ در این جستار ابتدا ازطریق شیوة تحقیق کتاب خانه ای به بررسی ماهیت مبحث آواشناسی و ضرورت هایی پرداختیم که باید در تدریس این مقوله موردتوجه قرار گیرند. سپس پژوهش میدانی را بین 140 دانشجوی مقطع کارشناسی زبان روسی انجام دادیم. نتایج نشان می دهد دانشجویان در بسیاری از مقوله های آواشناسی که تأثیر مستقیم روی گفتار آن ها دارد، دچار ضعف هستند. پیش نهاداتی برای بهینه سازی برنامة آموزش آواشناسی با هدف توان مندسازی دانشجویان ارائه شده است.

هدف: اختلال ریاضی از اختلال های شایع در دانش آموزان است. اولین گام در جهت درمان این اختلال، تشخیص درست و بهنگام آن می باشد،بنابراین در این پژوهش به نقد و بررسی ابزارها و روش های تشخیص اختلال ریاضی پرداخته شده است.روش بررسی: روش این پژوهش توصیفی-علی مقایسه ای بود که از روش کتابخانه ای برای جمع آوری داده هاو اطلاعات استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی پژوهش های صورت گرفته در زمینه اختلال ریاضی بود که تعداد 58 پژوهش معتبر از سایتهای معتبر داخلی ِنمایه کننده دستاوردهای علمی و پژوهشی به عنوان نمونه به روش هدفمند انتخاب شد. روشهای تشخیصی و ابزارهای مرتبط با اختلال ریاضی در این پژوهش ها استخراج شد و با استفاده از نرم افزار SPSS نتایج به دست آمده پرداخته شد.یافته ها: نتایج نشان داد 6/46 درصد از پژوهش های داخلی صورت گرفته مرتبط با اختلال ریاضی از تشخیص ملاکم حوری برای تشخیص اختلال ریاضی استفاده کرده اند) 27تشخیص از مجموع 58 تشخیص( که بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی (5) معتبر شناخته نشده است، زیرا مؤلفه های دقیق اختلال در این تشخیص روشن نمیگردد . همچنین سطح و میزان اختلال به هنجار جامعه معلوم نمیگردد. همچنین نتایج نشان داد ضعف دیگر ملاک محوری آن است که در به کاربردن ملاکهای واحد و معتبر نیز توافق معناداری مشاهده نمیشود. نتیجه گیری: تشخیص های صورت گرفته تأمل برانگیز است.در تشخیص اختلال بر اساس ملاک های به کار رفته تشتت زیادی مشاهده می شود؛ بنابراین ساخت ابزارهای استاندارد برای تشخیص اختلال ریاضی اهمیت فراوان دارد.

پ مقاله حاضر به بررسی و نقد فرهنگ تحلیلی لغات و ترکیبات دیوان خاقانی شروانی نوشته رسول چهرقانی منتظر می پردازد. پیش از انتشار این اثر، فرهنگ های نسبتاً موفق دیگری در مورد شعر خاقانی به چاپ رسیده اند و این فرهنگ کوشیده است تا نکاتی پیرامون مسائلی که احیاناً در آثار پیش مغفول مانده اند طرح نموده و پرتوی بر غموض موجود در شعر خاقانی بیفکند و از دشواری های آن ابهام زدایی نماید. در این مقاله، ضمن معرفی کلّی اثر و تحلیل ابعاد شکلی آن، به بیان «امتیازات»، «کاستی ها»، و «بایسته های» محتوایی آن نیز پرداخته شده است. کتاب مزبور در دو سطح خطاهای فرمی و صوری، و اشکالات محتوایی ارزیابی شده و نشان داده شده است به دلایلی از جمله غفلت از یافته های نوین پژوهشی، عدم احصای کامل اشارات، درج مغلوط مدخل ها، ناهم خوانی مدخل ها با توضیحات، عدم استفاده مؤلف از منابع درجه اوّل و نیز تسامح و سهل انگاری به جهت تسریع در فرایند چاپ؛ قابلیت استناد و اطمینان اثر را ‑تاحد زیادی‑ فروکاسته است. در فرایند بررسی مطالب، ضمن تقدیر از تلاش های نویسنده، پیشنهادهایی برای بهتر شدن کیفیت کتاب ارائه شده است.

پس از مشروطیت پرسش از چیستی و چرایی وقوع آن شاید مکررترین پرسش نظریه پردازان و متفکرانی بوده است که درباره تاریخ ایران معاصر اندیشیده اند. اما در بسیاری از موارد تفاسیر و تبیین هایی که ارائه شده به نحوی شرق شناسانه بوده اند. از طرف دیگر در این تبیین ها انقلاب مشروطه به مثابه یک رویداد آن قدر برجسته شده است که در پرداختن نظریه درباره تاریخ ایران به عنوان نقطه فارق تاریخ ایران را به پیش و پس از خود تقسیم می کند. به این ترتیب تاریخ ایران تبدیل شده است به تاریخ استبداد؛ ولی این قضاوت از بالای قله انقلاب مشروطه به دست آمده است. با تقلیل گرایی هایی که در این نگاه با ساخته شدن کلیت یکپارچه از تاریخ صورت می گیرد، در عمل وظیفه بررسی علمی کنار گذاشته می شود، زیرا تکلیف گذشته با تفسیر آن به عنوان تاریخ استبداد روشن شده است می شود . مقاله حاضر می کوشد از رهگذر مرور انتقادی نظرات همایون کاتوزیان و جان فوران به عنوان به جای تبیین مشروطیت به عنوان انقلابی علیه استبداد و وابستگی ، با کمک گرفتن از بینش های نظری وبر و دورکیم آن را به مثابه فرآیند تحولی تدریجی ببیند که زمینه های تکوین آن را در تحولات قرن نوزده می توان پی گرفت. البته ابداً ادعای ارائه مدل و نظریه در کار نیست، بلکه تلاشی است برای اندیشیدن جامعه شناسانه درباره مشروطیت؛ تأمل درباره آن به عنوان فرآیند، محصول تحولات تدریجی طولانی مدت در جریان ها، نهادها و نیروهای اجتماعی در عرصه داخلی و تغییرات در نظام جهانی.

در این گفتار، ابتدا کتاب حجاب شرعی در عصر پیامبر نوشته امیرحسین ترکاشوند به صورت مختصر معرفی می شود، آنگاه فهرست و درونمایه چند نقد که بر آن نوشته شده گزارش می شود. آنگاه نگارنده به تفصیل، سه مطلب از آراء فقهی سه فقیه شیعه؛ علامه محمد باقر مجلسی، مولی محسن فیض کاشانی و مولی احمد اردبیلی، به ترتیب در کتابهای بحار الانوار، معتصم الشیعه و مجمع الفائده و البرهان، را با گزارش ترکاشوند از این آراء مقایسه می کند و خطای او را در تبیین این آراء روشن می سازد.

نوشتن شرح بر دیوان های شعری کار دشواری است و نیاز به صرف وقت و دقّت بسیار دارد. شارح باید با دنیای فکری و ذهنی شاعر آشنایی کامل داشته باشد تا بتواند شرحی دقیق و مستوفی بنویسد؛ به عبارت دیگر، شارح باید ارتباط بین محتوای کلام شاعر و بُعد فنی و شیوه بیان او را بداند تا شرحی منقح به دست دهد. خاقانی از همان دست شاعرانی است که علاوه بر اندیشیدن به محتوای کلام به جنبه فنی و شیوه گفتن خود تأکید می ورزد. لذا، برای درک شعر او باید به تکنیک-ها و ظرایف سخن وی توجّه کرد؛ در همین راستا بخش عمده ای از تحقیقات در مورد دیوان خاقانی از همان نخستین تحقیقات، به شرح ابیات و معنی لغات اختصاص دارد. یکی از کتاب هایی که در سال های اخیر در عرصه خاقانی پژوهی منتشر شده؛ کتاب خاقانی شروانی نکته ها از گفته ها نوشته استاد محترم دکتر برات زنجانی است. در جستار حاضر، برآنیم تا با وجود مزایای کتاب، اشکالاتی را که در شرح پاره ای از ابیات کتاب رخ داده است بیان کنیم. در بخش ابتدایی نقد کتاب حاضر به نقد و بررسی شکل ظاهری کتاب پرداخته ایم و در بخش دوم مقاله، که بخش مهم جستار را دربر می گیرد، بر اشکالات محتوایی کتاب متمرکز شده ایم و لغزش هایی که در شرح ابیات رخ داده است را واکاوی کرده ایم و در نهایت به برخی ابیات که نیازمند تتمیم و تکمیل بود در حدّ ضرورت اشاره کرده ایم.

در این مقاله، «واژه نامه توصیفی فرهنگ نویسی» نوشته فریبا قطره با رویکردی توصیفی – انتقادی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. برای این منظور، هم جنبه های صوری و ساختاری کتاب از نظر رعایت اصول نگارش علمی مورد توجه قرار گرفته و هم محتوای کتاب از منظر چیستی و اهمیت مطالب مندرج در آن مورد بررسی واقع شده است. از این بابت که مؤلف توانسته است برای اولین بار در زبان فارسی، فرهنگ تخصصی واژگان حوزه فرهنگ نویسی را با استفاده از منابع معتبر گردآوری، معادل یابی و توصیف کند، کار ارزشمند و درخور توجهی صورت گرفته است، اما در عین حال ایراد هایی نیز بر این کتاب مترتب است. از نظر صوری به لحاظ شیوه نگارش، استفاده از قلم و اندازه مناسب برای برخی زیرمدخل ها ، ایرانیک کردن یا نکردن برخی واژه ها، ترتیب الفبایی، نظام ارجاع دهی و همچنین صفحه بندی، ناهماهنگی هایی در کتاب دیده می شود. از نظر محتوایی هم کتاب دارای ایرادهایی است که از میان آنها می توان به نبود حد و مرز دقیق در تعریف برخی مدخل ها، ارائه برخی تعاریف بسیار کوتاه و ناکامل، فقدان برخی واژه های ضروری فرهنگ نویسی، ارجاع کور و گاهی اوقات گیج کننده برای کاربر، نبود جدول اعلام، نام ها ، علائم آوایی و برخی کدهای دستوری مورد نیاز و همچنین عدم ارائه مثال مناسب در برخی موارد ضروری اشاره کرد.

بررسی اینکه چه کسانی در حکومت حضرت علی علیه السلام با وی بیعت کردند و چه کسانی سرباز زدند از این جهت اهمیت دارد که پژوهشگر با فضای عصر حکومت آن حضرت بیشتر آشنا می شود و می تواند چالش ها و مسائلی که حضرت با آن روبرو بودند را به خوبی درک کند و اینکه بیعت کردن یک فرد سرشناس چقدر در پیشبرد اهداف حضرت موثر بوده است و بالعکس بیعت نکردن چنین افرادی وابراز مخالفت چه هزینه هائی را به حکومت حضرت تحمیل کرده است و بر این اساس میزان رسیدن حضرت به اهدافی که برای حکومت خود داشتند را می توان سنجید اینکه چه کسانی باحضرت بیعت کردند؟ چه کسانی از ابتدا بیعت نکردند؟ چه کسانی ازبیعت خود منصرف شدند؟ دلایل آنها چه مسائلی بوده است؟ را اینگونه می توان جواب داد که به طور کلی حضرت امام علی علیه السلام در طی حکومت خود با دو دسته افراد مخالف و غیر همسو با خود رو به رو بود. اول کسانی که از ابتداء با او بیعت نکردند که برای این دسته می توان گروه قاعدین را مثال زد که با حضرت بیعت نکردند و در هیچ کدام از جنگ ها حضرت را یاری نکردند، دوم کسانی بودند که ابتدا با حضرت بیعت کردند، اما به دلایل مختلف بیعت خود را شکستند. که این دسته هم به دو گروه مارقین و ناکثین تقسیم می شوند.این دو گروه دلایل و بهانه هایی برای مخالفت و بیعت شکنی خود با حضرت داشتند. دلایل عبارت بود از دنیا طلبی، ریاست خواهی، کینه های پنهان و جهل و نادانی بهانه ها هم عبارت بوداز: قتل عثمان،همگانی نبودن بیعت و ادعای اجباری بودن بیعت،گروه هایی که با حکومت حضرت مخالف بودند متاسفانه با اقدامات خرابکارانه خود نظر حضرت را به جای این که صرف حکومت و مردم و امور دینی شود به مقابله با خود معطوف کردند و جنگ هایی از قبیل صفین، نهروان و جمل را به حکومت نو پای حضرت علی علیه السلام تحمیل کردند و باعث ضربات مادی و معنوی زیادی شدند. روش کار در این تحقیق کتاب خانه ای و تحلیل محتوا بوده است. از این پژوهش می توان نتیجه که مخالفت ها چه از اول در قالب عدم بیعت وچه در اثنای حکومت در قالب بیعت شکنی حضرت را ازرسیدن به اهداف حکومتی اش بازداشت و توان حکومت اسلامی را به جای رسیدگی به امور دینی صرف جنگ و احتجاج با مخالفان و متخلفین از بیعت کرد.

یکی از مباحث دیرپای در تاریخ تفسیر و روش های تفسیری، مبحث تفسیرعلمی است. علاوه بر سیر تحول آن، بررسی نظریات و دیدگاه های مختلف مفسران علمی قرآن در ادوار مختلف به ویژه در عصرحاضر از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و در این خصوص رویکردهای متفاوت به خود دیده است. در این میان طنطاوی بیش از هر مفسر دیگر و الجواهر بیش از هر تفسیردیگری در حوزه مطالعات تفسیرعلمی مطرح شده است. طنطاوی اعتقاد دارد که شناخت قرآن بدون بهره گیری از دانش های نو ممکن نیست. هدف از این پژوهش، تحلیل تفسیر به اصطلاح علمی طنطاوی جوهری است که روزگاری در مجامع علمی به شدت مورد توجه و مراجعه بود. نگرش علمی مؤلف به تفسیر آیات در آن روزگاران، از آن کتاب اثری تأمل برانگیز و مورد توجه عالمان ساخته بود. ولی این جهت به تدریج رنگ باخته و از دیده ها افتاد. از این رو عالمان هرگز آن را به جد به مطالعه نگرفته اند و جایگاه آن را در میان تفاسیر به درستی روشن نکرده اند. برخی از دانشمندان طنطاوی را تحسین کرده اند، در حالی که افراد دیگر از وی انتقاد کرده اند یا حتی وی را فردی خیال پرداز خوانده اند. طنطاوی به هر روش و شکلی مباحث علم جدید را در فهم قرآن به کار می گرفت و تلاش کرد تا نظریات و مسائل علمی بسیاری را بر آیات قرآن تطبیق و تحمیل کند. در نتیجه تفسیر طنطاوی بدان گونه که پنداشته شده است، تفسیر علمی نیست و در خصوص آیات علمی قرآن افراط کرده است. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.

دیوان خاقانی، یکی از آثار شایسته ادبیات فارسی است که به دیریابی و دشوارفهمی مشهور است؛ از این رو در مقایسه با دیگر دیوان های شعر فارسی، دیوان خاقانی کم تر مورد اقبال شارحان قرار گرفته است؛ در این میان ، گزیده گویی و گزیده گزینی دامن دیوان خاقانی را نیز رها نکرده است و گزیده هایی چند از قصاید خاقانی شرح و منتشر شده است. یکی از این آثار ، کتابی است با عنوان «مرثیه خوان مدائن» که توسط آقایان محمدرضا برزگر خالقی و محمدحسین محمدی نوشته شده و انتشارات زوّار آن را در 224 صفحه و در قطع وزیری برای اولین بار در بهار 1379 منتشر کرده است. در این مقاله ضمن بررسی تالیف مذکور ، به برخی از ناراستی ها و نادرستی های وارده شده به آن اشاره می شود. از جمله اشکالاتی که به تفصیل در مورد آن سخن گفته خواهد شد، می توان به این موارد اشاره کرد: استفاده از آثار دیگران بدون ارجاع به آنها، سکوت درمقابل ابیات دشوار و مساله دار خاقانی، دریافت های نادرست از برخی ابیات ، منابع آشفته، اشکالات تایپی فراوان، در نظر نداشتن برخی جوانب شعری خاقانی. از این رو با بررسی موارد فوق نشان داده می شود که جایگاه علمی کتاب مذکور با چالش جدی مواجه است.

مقاله پیش رو معرفی، نقد و بررسی کتاب «مثل فیلسوف نوشتن؛ آموزش نگارش مقاله فلسفی» اثری کاربردی از ای. پی. مارتینیک و ترجمه فاطمه مینایی و لیلا مینایی است؛ انتشارات هرمس آن را در سال 1393 و برای بار دوم در سال 1395 منتشر کرد. این کتاب چنان که از عنوان آن برمی آید صرفا نحوه ی نگارش مقاله ی فلسفی را آموزش می دهد و به انواع دیگر سبک های نگارش نمی پردازد. کتاب به نحو روشمندی به تمامی جزئیات لازم مقاله فلسفی توجه می کند و به مخاطب یاد می دهد که چگونه مقاله ای دقیق، قابل فهم و معتبر بنویسد. مارتینیک در این کتاب به خواننده کمک می کند تا صرفا گزارشگر آراء دیگران نباشد بلکه مقدم بر آن، به او آموزش می دهد که چگونه اندیشه و دیدگاه خود را بیان کند، بر روی کاغذ بیاورد، آراء دیگر را در نسبت با آن لحاظ کند و از دیدگاه خود دفاع کند. در این نوشتار پس از مقدمه، معرفی اجمالی نویسنده و مترجم می آید، سپس به دلیل اهمیتی که کتاب برای نگارنده ی این سطور دارد، معرفی نسبتا مفصلی از آن صورت می گیرد. در پی معرفی، امتیازات کتاب و کاستی های احتمالی آن مطرح می شود و در پایان نیز سخن پایانی خواهد آمد._x000D_ This article reviews the book " Philosophical Writing: An Introduction" by A. P. Martinich, translated by Fatemeh Minaei and Layla Minaei. The purpose of this book is to teach the writing of a philosophical article and not to mention other types of philosophical writing. The book methodically looks at all the necessary details of the philosophical article and gives the reader how to write a precise, understandable and authoritative article. Martinich in this book helps the reader not merely be the reporter of other people's opinions, but first of all, he learns the students how to express his/her thoughts and opinions, to write it, to compare other opinions in relation to it and how to defend his/her opinion. In this paper, after the introduction, a brief overview of the author and translator is presented, and as this book is valuable, so it isintroduced in detail. Then, it's privileges and defects and outcome.

با گسترش آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان در ایران و نیز در دیگر کشورها، کتابها و منابعی نیز برای این امر تهیه و تألیف شده است. مجموعه کتابهای «آموزش نوین زبان فارسی» یکی از این منابع است که آقای احسان قبول آنها را تألیف و چاپ کرده است. این مجموعه شش جلد دارد که در سه سطح آغازین، میانی و پیشرفته در نظر گرفته شده است. در این مقاله به بررسی و نقد جلد یک این مجموعه پرداخته ایم. جلد یک به آموزش دوره آغازین می پردازد. با توجه به بخش بندی خود کتاب به عنوانهای مختلف، هر قسمت را جداگانه بررسی و نکات مثبت یا ضعف و اشکال آن را بیان کرده ایم. معیار نقد، درنظر گرفتن اصول آموزش زبان، سطح کاربردی بودن محتوا، رعایت نیازها و پیش نیازهای مباحث و مانند آن بوده است. از مزایای این کتاب آن است که پس از یک متن کوتاه، در قسمتهای گوناگونی مانند تمرین، گفت و گو، تلفظ کلمه ها و دستور، زبان آموزان را به فعالیت وامی دارد اما رعایت نکردن برخی از اصول آموزش زبان، پرداختن به جمله پیش از یاددادن صداها و حروف الفبا، نامشخص بودن مخاطب به طور دقیق، نامتوازن بودن درسها و نیز تکلّف در جمله سازی از نقاط ضعف جلد یک این مجموعه است. این کتاب در مجموع متنی مفید برای آموزش زبان فارسی است که بیشتر مخاطب عرب زبان را در نظر گرفته است. بنابراین برای غیر عرب زبانها مشکلاتی را به وجود می آورد.

یکی از مراکز آموزشی زبان فارسی به غیر فارسی زبانان که به تدوین کتب آموزشی پرداخته مرکز آموزش زبان و معارف اسلامی وابسته به جامعه المصطفی است. مجموعه کتابهای این مرکز در قالب شش جلد به زبان آموزان ارائه می شود. جلد سوم این کتاب یکی از مهمترین کتابهای این مجموعه است که به کتاب افعال معروف می باشد. این کتاب در بیست درس، روش ساخت و کاربرد افعال پربسامد را آموزش داده است. هر درس از پنج بخش متن درس، سؤالات مربوط به متن، واژه های جدید، واژه های مخالف و نکات دستوری تشکیل شده است. جدا از خوبی های این کتاب که غیر قابل انکار است، اشکالاتی نیز به این کتاب وارد است. این مقاله می کوشد این اشکالات را بررسی و تحلیل کند. اشکالات را می توان در دو بخش دستوری و غیر دستوری بیان کرد. از مهمترین اشکالات دستوری می توان به تالی فاسد داشتن و عدم جامعیت برخی از نکات دستوری، عدم رعایت سادگی در تبیین برخی از نکات و درحاشیه بودن مطالب اصلی اشاره کرد. مهمترین اشکالات غیر دستوری نیز عبارتند از طرح سؤالات نامناسب، تبیین نادرست یا ناقص واژه های جدید و مخالف.