مطالب مرتبط با کلیدواژه

جهاد


۸۱.

بررسی شاخص های فرهنگ جهادی در اندیشة مقام معظم رهبری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فرهنگ جهاد فرهنگ جهادی شاخص ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸۵ تعداد دانلود : ۵۸۵
فرهنگ جهادی یک فرهنگ پیشرو و غیرایستا در جامعة اسلامی است و در صورت تحقق، می تواند موانع مقابل انقلاب، نظام و جامعة اسلامی را از میان بردارد. برای تحقق این مهم، باید شاخص های مطلوب آن را ارزیابی کرد و بعد از شناسایی، به عرصة اجرا درآورد. از مهم ترین شاخص های فرهنگ جهادی، می توان به بصیرت، عمل بهنگام، اخلاص، استقامت، تکلیف مداری و اطاعت از رهبری اشاره کرد. این نوشتار کوشیده است تا با تأکید بر فرمایش های مقام معظم رهبری و با روش «توصیفی تحلیلی»، این شاخص ها را بررسی کند. هدف این پژوهش استخراج شاخص های «فرهنگ جهادی» از فرمایش های رهبر انقلاب است تا الگویی برای رفتارهای اجتماعی در نظام اسلامی، به ویژه در بخش سیاسی، قرار گیرد. برای نمونه، اگر الگوی فرهنگ جهادی وارد حوزة فرهنگ سیاسی ما شود شاخص های فرهنگ سیاسی و مشارکت عمومی به گونه ای چشمگیر رشد خواهد داشت. نتیجه اینکه شاخص های گفته شده، که از مهم ترین شاخص های فرهنگ جهادی در نگاه مقام معظم رهبری است می تواند نظام و جامعة اسلامی را برای رسیدن به سطح مطلوب یاری رساند.
۸۲.

جهادی بودن؛ الگوی اقدام و عمل قرآنی در مواجهه با رسانه های نوین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن جهاد جهادی بودن الگو اسلامی رسانه های نوین سبک زندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۴ تعداد دانلود : ۵۴۱
عصر حاضر جهان فناوری های ارتباطی و رسانه های نوین است. جامعة ایرانی ازیک سو، با استفادة روزافزون از رسانه های نوین، و از سوی دیگر، با صورتی از مصرف زدگی به عنوان فاعل کاربست نوآوری ها مطرح است. مفهوم «جهادی بودن» در این پژوهش، به عنوان الگویی پیش رونده دارای چهار مقولة علم، قدرت، برنامه، مجاهدت در خود، و هدف از آن تحقق پیشرفت در همة زمینه های مرتبط با زیست مسلمانان است. برای تبیین نظری مسئلة ضمن اتکا به کلام وحی در احصای الگو، به رویکرد و نظریة «ترمیم پذیری» پارسونز اشاره شده است. مطابق این چارچوب، جامعة ایرانی- اسلامی یک ساخت در نظر گرفته شده، و رسانه های نوین دو وجه کارکرد مثبت و منفی دارند. فرهنگ جهادی براساس ذات مبتنی بر قوت و انعطاف در پیشرفت جامعة اسلامی، تلاش دارد تا مانع تاثیرأت منفی این عرصه بر سبک زندگی گردد. پژوهش حاضر نشان می دهد که می توان با کاربست الگوی عمل جهادی، در جهت حفظ ارزش ها، انسجام اجتماعی و حضور فعال، به پیشرفت های مدنظر در برنامه ریزی های مرتبط با سبک زندگی اسلامی نائل گشت.
۸۳.

عقلانیت مدیریت جهادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جهاد مدیریت جهادی عقلانیت عقل نظری عقل عملی عقل کنشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۶ تعداد دانلود : ۳۹۸
عقلانیت، به عنوان زیربنای هر مکتب مدیریتی می تواند باعث ایجاد تمایزات بسیاری بین آن مکتب و دیگر مکاتب شود. درحال حاضر، علی رغم پرداخته شدن به عقلانیت دینی در تحقیقات موجود، عقلانیت مدیریت جهادی به صورت خاص، مورد توجه واقع نشده است. هدف تحقیق حاضر، درک عقلانیت مدیریت جهادی با مطالعه و بررسی مطالب ذیل آیات جهاد در چهار تفسیر المیزان، نمونه، مجمع البیان و تسنیم و نیز بیانات رهبر معظم انقلاب درمورد مدیریت جهادی و همچنین نظرات خبرگان است. روش این پژوهش، تحلیل محتوای کیفی قیاسی است. براساس این روش در این تحقیق ابتدا با مراجعه به ادبیات عقلانیت، سه عقل نظری، عملی و کنشی به عنوان مقوله های فراگیر شکل گرفته و سپس با تحلیل اسناد و مصاحبه های متعدد، مقوله های ذیل این سه مقوله فراگیر، به دست آمد. حاصل تحقیق 791 کد بود که توسط 75 مضمون فرعی در ذیل 12 مضمون اصلی و ذیلِ سه نوع عقل، طبقه بندی شدند و مدل نهایی تحقیق را تشکیل دادند. براساس نتایج تحقیق، عقل نظری شامل مؤلفه های اعتقاد به جنگ حق و باطل و رحمت خاص الهی؛ عقل عملی شامل مؤلفه های دین محوری، توجه به عوامل مافوق طبیعی و مبارزه با دشمن؛ و سرانجام  عقل کنشی شامل مؤلفه های خردمندی، ایثارگری، رابطه سازنده رهبر پیرو، مسئله محوری، نظام مندی، برخورد صحیح با دشمن و تلاش گری است.
۸۴.

مدیریت راهبردی و اقتصاد مقاومتی از دیدگاه قرآن، ائمه معصومین (ع) و مقام معظم رهبری (مدظله العالی)

کلیدواژه‌ها: اقتصاد مقاومتی جهاد خوداتکایی تولید داخلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۶ تعداد دانلود : ۴۸۹
بر اساس آیات قرآنی داشتن اقتصاد مقاومتی همانند اقتصاد قوام بخش، ضروری و لازم جامعه اسلامی است. جامعه اسلامی نه تنها باید دارای اقتصادی سالم و شکوفا و قوام بخش باشد، بلکه باید دارای اقتصاد مقاومتی باشد که آن را از دشمنان حفظ کرده و اجازه ندهد تا جامعه در برابر دشمنان خوار شود. در این مقاله در پی پاسخ به این سؤالات هستیم که امام علی (ع) با تولیدات اقتصادی، خود را از دیگران بی نیاز می کردند؟ امام علی (ع) با فعالیت اقتصادی خود، ارتباط اجتماعی مردم را اصلاح و استحکام می بخشیدند؟ آیا دسترسی به اقتصاد مقاومتی دور انتظار خواهد بود؟ روش تحقیق از نوع توصیفی و کتابخانه ای است که از منابع مختلف از قبیل کتب و مقالات مربوطه و بیانات مقام معظم رهبری (مدظله العالی)، قرآن و نهج البلاغه برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که با توجه به آموزه های اقتصادی سالم، مهم ترین محور برای گرداندن چرخ اقتصادی سالم به ویژه در موقعیت تحریم و فشار دشمنان جامه عمل پوشاندن به رفتار اقتصادی قرآنی و روایی اهل بیت (ع) است در اقتصاد مقاومتی باید تولید سالم و سازنده، حلال مدنظر قرار گیرد و از اسراف در تولید دوری شود زیرا وقتی تولید سالم باشد و مطابق با آیات و روایات اجرا شود چشم واقع بین به اجناس و اقلام بیگانگان دوخته نمی شود در بعد مصرف اقتصاد مقاومتی در قالب دوری از اسراف و تجمل پرستی مطرح می شود و همچنین در طی این تحقیق مشخص می گردد که؛ امام علی (ع) ضمن دفاع از اصول و موازین دین مبین اسلام از فعالیت اقتصادی در مسیر احیا و آبادانی جامعه دریغ نکرد و باکار و تولید استعداد مردم را شکوفا و مزارع و باغ های متعددی را احیا و آباد کرد.
۸۵.

مؤلفه های فرهنگ سیاسی تشیع در اندیشه و سیره سیاسی شهید مدرس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امر به معروف و نهی از منکر پیوند دین و سیاست تقیه جهاد ساختار و کارگزار شهادت طلبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۰ تعداد دانلود : ۳۶۲
  این مقاله با توجه به اهمیت جایگاه شهید آیت الله سید حسن مدرس به عنوان یکی از شخصیت های سیاسی و اجتماعی برجسته و اثرگذار در تاریخ معاصر ایران، درصدد شناخت مؤلفه های فرهنگ سیاسی مذهب تشیع در اندیشه و رفتار سیاسی ایشان و پاسخ به این پرسش است که این مؤلفه ها چگونه در تفکر و رفتار سیاسی آن شهید متجلی شده اند؟ بر این اساس و در چارچوب نظریه ساختار و کارگزار و با استفاده از روش کیفی تحلیل اسنادی و با مراجعه به متون تاریخی، خطابه ها و نطق های آیت الله مدرس و نیز پژوهش های مرتبط، تجلیمؤلفه های فرهنگ سیاسی تشیع در اندیشه و سیره سیاسی ایشان بررسی شده است. این بررسی نشان می دهد که نه تنها رفتار سیاسی و اجتماعی شهید مدرس به عنوان یک مجتهد تراز اول و نیز وکیل مجلس، تحت تأثیر مؤلفه های فرهنگ سیاسی شیعه، از جمله جهاد، امر به معروف و نهی از منکر و ایثار و شهادت طلبی بوده است، بلکه می توان آن شهید را بازتولیدکننده عناصری همچون شجاعت و عدم تقیه در مبارزه با استبداد به عنوان یک عالم سیاستمدار شیعی به شمار آورد.
۸۶.

اصالت صلح در اندیشه سیاسی اسلام و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اسلام صلح جهاد قرآن کریم سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۴۵۸
صلح و هم زیستی مسالمت آمیز انسان ها و ملت ها با یکدیگر، هم در درون مرزها و هم در عرصه نظام بین الملل از ضرورت های ارکان پایدار تمدن بشری و منطبق بر فطرت و طبیعت بشر در طول تاریخ بوده است. اسلام، آیات متعدد قرآن کریم، اندیشمندان و فقهای جهان اسلام نیز بر اصالت صلح در روابط جوامع و ملت ها تأکید و توجه جدی دارند. با توجه به تأثیر مستقیم اصول شریعت اسلام در شکل گیری نظام جمهوری اسلامی ایران و تدوین قانون اساسی و اصول سیاست خارجی، همان گونه که ملاحظه می شود، در طول بیش از سه دهه حیات جمهوری اسلامی، روابط ما با سایر ملت های دنیا تا حدودی رفتاری صلح آمیز و مبتنی بر احترام متقابل بوده و به اصالت صلح در اسلام و به تبع آن در سیاست خارجی، به عنوان اصلی مسلم و بدیهی توجه جدی شده است. دولت مردان در ایران همواره دو رویکرد متفاوت نسبت به اصل صلح در این مدت به جامعه جهانی عرضه کرده اند که یکی پذیرفته شده و دیگری نادیده انگاشته شده است.
۸۷.

جامعه، فرهنگ و تمدّن در تفکّر و تجربه صوفیان مسلمان(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: تصوف تمدن فرهنگ دنیا زهد ولایت جهاد اجتماع سیاست و هنر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۳ تعداد دانلود : ۲۷۲
این نوشته بر ربط میان تصوف و تمدن در تفکر و تجربه عرفانی معطوف خواهد بود، تا نخست در نگاه نظری کارکردهای تمدنیِ آموزه های عرفانی و امکان نگرش تمدنی بهایده های صوفیانه روشن شود و آن گاه نسبت میان تصوف و تمدن به لحاظ عینی و تاریخی نیز روشن گردد که چنین آموزه های عرفانی  تمدنی نه تنها در کتاب ها و نوشته های اهل معرفت، بلکه در عرصه عینیت تاریخی نیز تحقق یافته و در صورت بندی جامعه، فرهنگ و تمدن اسلامی نقش داشته است. از این منظر بدون توجه عمیق و عقلانی به میراث عرفانی، نه فهم تمدن اسلامی درگذشته میسور خواهد بود و نه تأسیس و یا احیای این تمدن در آینده.
۸۸.

مطالعه و نقد جایگاه مفهوم جهاد در مبانی فکری و رفتار سیاسی داعش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جهاد داعش سلفی-تکفیری وهابیت تروریسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۸ تعداد دانلود : ۳۹۲
شناخت تحلیلی و انتقادی جایگاه مفهوم جهاد در مبانی فکری و رفتار سیاسی داعش محوریت اساسی مقاله را تشکیل می دهد و می کوشد تا بر اساس روش کیفی تحلیل تاریخی و اسنادی و ابزار فیش برداری  به این سوال اساسی پاسخ دهد که مفهوم جهاد چه جایگاهی در مبانی فکری و رفتار سیاسی داعش دارد؟ یافته های مقاله نشان می دهد که مواردی نظیر نفی جهاد دفاعی و تأکید بر جهاد فتح، قرار دادن جهاد ذیل اصول دین، عرفی و فردی سازی جهاد، گسترش دامنه شمولیت جهاد، عدم توجه به قوانین جهاد و تأکید بر خشونت تام و ابداعیات جدید همانند جهادهای نکاح، پزشکی، کودکان و جهاد سایبری- رسانه ای مولفه های اساسی دیدگاه داعش نسبت به جهاد را تشکیل می دهد. مقوله جهاد از دیدگاه داعش دچار بسط مفهومی شده و مورد استفاده ابزاری قرار گرفته است و نتیجه این برداشتِ غلط و تحریف شده دینی آنها به شکل انواع اعمال شنیع و وحشیانه بروز کرده است.
۸۹.

درنگی در حق استئسار در فقه اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اسارت استئسار جنگ جهاد حقوق بشردوستانه بردگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۵ تعداد دانلود : ۳۵۲
پدیده اسارت مولود جنگ است. اسیر، رزمنده ای است که در اثنای تخاصم مسلحانه، به دست نیروهای دشمن می افتد. در خصوص احکام و حقوق اسیران پرسشی مهم که کمتر بدان پرداخته شده است، آن است که اسارت یک حق است؟ اگر هست، حق اسیرشونده است یا اسیرگیرنده یا هردو؟ در حقیقت، ما به دنبال احکام پیشینی اسارت هستیم نه پسینی؛ یعنی اساساً آیا فقه اسلامی پدیده ای به نام «اسارت» را به رسمیت می شناسد؟ حقوق بین الملل معاصر در این خصوص، چه موضعی دارد؟ این نوشتار ضمن بررسی احتمالات مسئله، به این نتیجه رسیده است که «اسارت» برای رزمنده ناتوان، یک حق و برای نیروهای غالب، یک حکم و تکلیف است. منابع احکام، شامل کتاب، سنت، سیره عقلا، همه بر لزوم صیانت جان رزمنده ناتوان از ادامه نبرد، دلالت دارند. کنوانسیون های بین المللی نیز بر رعایت همه جانبه حقوق اسیران به ویژه حفاظت از جان آنان، تأکید ورزیده اند.
۹۰.

ترجمه و نقد بخش مربوط به جهاد اسلامی از مقاله «دین، خشونت و جنگ های مقدس» نوشته هانس کونگ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ادیان جنگ مقدس جهاد اسلام خشونت هانس کونگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۲ تعداد دانلود : ۲۸۱
ارتباط دین با جنگ های رخ داده یا در حال وقوع در جهان، مسئله ای است که امروزه به موضوع مورد گفت وگو میان افراد تبدیل شده و بعضی از اندیشمندان حوزه دین را به اظهارنظر در این باره واداشته است. مقاله ای از هانس کونگ، استاد برجسته الهیات کلیسایی، منتشر شده که همین مسئله با محوریت سه دین توحیدی یهودیت، مسیحیت و اسلام در آن مورد بررسی قرار گرفته است. اما ازآنجاکه بخش زیادی از این مقاله، مربوط به بحث جهاد در اسلام می شود و او به عنوان فردی غیرمسلمان، در این زمینه اظهارنظرهایی کرده است، به نظر می رسد ارزیابی سخنان او ضروری باشد. نوشته پیش رو، با هدف حفظ حقیقت اسلام و ارائه سیمای اصیل آموزه های آن، به بازنگری مقاله کونگ با روش تحلیلی انتقادی پرداخته و به این نتیجه رسیده است که مقاله او به رغم داشتن جنبه هایی مثبت، با نکات منفی قابل توجهی در معرفی این آموزه مهم اسلامی درآمیخته است.
۹۱.

تحلیل ساختاری عنصر جهاد و پیکار با نفس در سوره یوسف با تأکید بر ساختار آوایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زبان شناسی تحلیل متن ساختار آوایی سوره یوسف جهاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۷ تعداد دانلود : ۵۹۷
قرآن به عنوان معجزه تاریخ برای ترسیم معانی و معارف گوناگون از تمهیدات ادبی و هنری خاصی بهره گرفته و آنها را در قالبی بی نظیر در دسترس همگان قرار داده است. در حوزه زبان شناسی روش تحلیل ساختار، روشی نوین در فهم و درک این مفاهیم است که در قالب بررسی ساختار آوایی، صرفی، نحوی و بلاغی سوره ها به بررسی ارتباط میان اجزای آیات می پردازد تا از طریق کشف نظام حاکم در ساخت عناصر تشکیل دهنده سوره نشان دهد که چگونه سازه های زبانی متن مضمون و محتوای آن را انتقال می دهد. سوره یوسف از سوره هایی است که با مؤلفه های متنیِ ضرباهنگ، واژگان، نحو و بلاغت بی نظیر خود معنای جهاد و پیکار با نفس را به گونه ای شگرف به تصویر می کشد؛ اما مقاله حاضر به سبب گستردگیِ بحث تحلیل ساختاری، بیشتر بر تحلیل ساختار آوایی این سوره تمرکز نموده تا با واکاوی آن در قالبی توصیفی- تحلیلی، ضمن آشکار نمودن گوشه هایی از لطایف، دقایق و رموز هنری و جنبه های زیباشناختی آن نشان دهد که نظام آوایی این سوره تا چه اندازه در آفرینش مضمون مبارزه و برانگیختن مخاطب و پویایی متن مؤثر بوده است. دستاورد این پژوهش نشان می دهد که ساختار آوایی سوره یوسف در کنار بافت های متنی دیگر با غرض سوره و مضمون جهاد و پیکار با نفس کاملاً همسو بوده و قرآن از همه ظرفیت ها و امکانات برای تبلیغ پیام سعادت بهره برده است.
۹۲.

نگاهی نو به حکم فقهی «جهاد زن»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جهاد جهاد ابتدایی جهاد دفاعی جهاد زن حکم ثانوی وجوب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰۶ تعداد دانلود : ۶۲۴
پیچیدگی دنیای امروز و گوناگونی عرصه جنگ ها سبب شده است که موضوع جهاد زن در معرض مناقشه های علمی و فقهی واقع شود. برابر آموزه های فقهی، جهادی که از زن برداشته شده، جهاد ابتدایی بوده نه جهاد دفاعی و در خصوص جهاد ابتدایی، یکی از مسائل مطرح جامعه امروزی، وجوب حضور زن در گسترش دین و ارزش های اسلامی و دست یافتن به فضایلی است که می تواند در این عرصه به دست آورد. از این رو جهاد ابتدایی یا جهاد دعوت به معنای «شروع جنگ به واسطه مسلمانان تحت شرایط و ضوابط خاص بدون وجود حمله ای از سوی مشرکان و صرفاً برای دعوت آنان به اسلام»، طبق نظر بسیاری از فقها، درباره زنان غیرواجب شمرده شده است. در تحقیق حاضر به بررسی، تنقیح و راستی آزمایی حکم عدم وجوب جهاد ابتدایی بر زنان پرداخته ایم و بر آنیم تا مسیری برای اثبات وجوب جهاد بر زنان بیابیم؛ همچون اطلاقات ادله وجوب جهاد یا انصراف نهی از جهاد زنان به حالتی که زنان در جهاد ابتدایی به نحو تن به تن وارد عمل شوند، وگرنه وجوب آن با این مبنا که زنان نقش های مؤثر دیگری همچون پرستاری از مجروحان و پخت غذا برای جنگجویان را ایفا کنند، ثابت است.
۹۳.

دفاع مشروع بازدارنده از منظر حقوق بین الملل اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: دفاع مشروع بازدارنده دفاع پیش دستانه دفاع پیشگیرانه جهاد حقوق بین الملل حقوق جنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶۵ تعداد دانلود : ۶۰۴
در حقوق معاهدات بین المللی ، بر اساس ماده 51 منشور ملل متحد، اقدام مسلحانه فردی علیه کشورها تنها در قالب «دفاع مشروع» جایز شمرده می شود. یکی از مهم ترین بسترهای اختلاف نظر درباره دفاع مشروع، شمول آن نسبت به دفاع بازدارنده در حملات قریب الوقوع است که با عنوان «دفاع پیش دستانه» یاد می شود. بسیاری از حقوقدانان به استناد ضرورت آن را می پذیرند، اما اغلب آنان با تفسیر واقع نگرانه تلاش می کنند این شمول را انکار کنند تا از پیامدهای خطرناک سوء استفاده از آن بکاهند. نوشتار حاضر بر آن است تا با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی از طریق منابع کتابخانه ای، استراتژی اسلام را در این مسئله به دست دهد. یافته ها حاکی است منابع معتبر اسلامی پیش دستی در دفاع در برابر حملات فوری را تأیید می کند، اما از آنجا که روش های جنگی در حوزه منطقه الفراغ قرار می گیرد، این امکان وجود دارد که حاکم اسلامی بر اساس مصالح مقتضی درباره آن تصمیم اخذ کند. رهبری حکومت اسلامی این اختیار را دارد که در صورت اجماع جهانی در تفسیر مضیق دفاع، و یا شکل گیری عرف بین المللی در این باره، از دفاع پیش دستانه صرف نظر کند. این تاکتیک مانعی در برابر حامیان تجاوز است و در سنت معصومان نیز تأیید شده است.
۹۴.

عناصر پیوست و گسست فکری سیاسی گروه های افراطی -تکفیری با سید قطب(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: تکفیر سید قطب حاکمیت الهی جاهلیت جهاد دشمن قریب دشمن بعید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۵ تعداد دانلود : ۴۴۲
امروزه پدیده منفور و مردود افراط و تکفیر، جهان اسلام را فرا گرفته است. برخی، اندیشه های سیاسی سید قطب را منشأ شکل گیری گروه های تکفیری در سطح جهان اسلام می دانند. این امر سبب شده است تمییز فکری میان آنها و سید قطب مسئله ای دشوار شود. در پرتو این ابهام، تمامی گروه های اسلامی سیاسی معاصر، از سوی برخی به تکفیر و افراط متهم می شوند که نتیجه قطعی آن ابهام در تعامل، برخورد مناسب، نبود برنامه مشخص در برابر هر یک، و سرانجام محرومیت از همه آنها در سپهر سیاست خواهد بود. هدف این نوشتار آن است تا عناصر اصلی پیوست و گسست فکری گروه های تکفیری از سید قطب را با روش تفسیری از طریق توصیف و تحلیل داده های فکری سید قطب و گروه های تکفیری بازشناسی کند. نتیجه چنین اقدامی شفاف شدن نوع و چگونگی تعامل و برخورد با آنها در عرصه های مختلف سیاسی، فرهنگی، نظامی و اقتصادی خواهد بود. یافته های تحقیق نشان می دهد سید قطب همواره تکفیر سیاسی را در جهت مقابله با استعمار غربی و مزدوران منطقه ای آن، وجهه همت خود قرار داده بود؛ اما گروه های افراطی متأثر از او، به دلایلی از جمله تأثیر پذیری از ابن تیمیه و وهابیت، در این وادی فکری رحل اقامت گزیدند و تکفیر اعتقادی سیاسی را پیشه خود ساختند و در نتیجه این چرخش فکری، اقدامات خشونت آمیزی را برضد مسلمانان رقم زدند.
۹۵.

چیستی فتنه تکفیر و حکم فقهی آن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: فتنه تکفیر فتنه گر اهل بغی جهاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۷ تعداد دانلود : ۲۷۶
پژوهش پیش رو در باره فتنه تکفیر است که از مهمترین مسائل روز جهان اسلام به شمار می آید. باکمال تأسف، دشمنان اسلام با استفاده از عدم بصیرت گروهی از مسلمانان، حرکت جهادی آنان را که باید علیه کفر و صهیونیست بکارگرفته می شد، به خود مسلمانان بازگردانده و به خوبی در جهت اهداف پلید خویش مدیریت و هدایت می کنند. ازاین رو، تکفیر را که مسأله ای برون-دینی است، به درون دین و میان خود مسلمانان کشاندند و آن را تبدیل به یک فتنه بزرگ کردند. این پژوهش با بهره گیری از متون دینی و فقهی مذاهب اسلامی (اعم از شیعه و اهل سنت)، افزون بر چیستی فتنه تکفیر، نظر صحیح فقهی را درباره کسانی که این فتنه را رهبری و یا در آن نقش دارند تبیین می کند و وظایف مهم سایر مسلمانان را در قبال این گروه مشخص می نماید، اگر مسلمانان با فتنه تکفیر روبرو شدند، فقه چه راه کارهایی برای جلوگیری و یا هدایت آن در مسیر صحیح، ارائه داده است تا امت اسلامی از خطرهای سهمگین آن در امان بمانند.
۹۶.

جهاد صوفیان در مغرب اسلامی مقاومت امیر عبدالقادر الجزایری و دیگر شیوخ صوفیه در برابر استعمار فرانسه 1890-1830(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الجزایر استعمار فرانسه تصوف امیر عبدالقادر الجزایری جهاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۵۸۷
امیرعبدالقادر الجزایری چهره ی شاخص جنبش اسلامی در الجزایر و مغرب اسلامی در قرن 19 و دوران استعمار فرانسه به شمار می رود. وی معلم قرآن و شیخ طریقت قادریه، دارای خاستگاه و تربیت صوفیانه بود. او برای جهاد علیه استعمار فرانسه، قبایل الجزایر را متحد کرد و دست به قیام مسلحانه زد؛ به گونه ای که در 1837م فرانسه مجبور شد طی قراردادی به غیر از نوار ساحلی، بقیه ی الجزایر را به او بسپارد. این حضور موفق صوفیه در رأس جنبش اسلامی الجزایر، نقطه ی عطفی در تاریخ جنبش اسلامی منطقه ی مغرب محسوب می شود. هرچند این قرارداد، دوام نیافت و جنگی فرساینده و طولانی به مدت 15 سال به وقوع پیوست و در نهایت فرانسه با همکاری دست نشاندگان خود در مراکش موفق شد عبدالقادر را شکست دهد و پس از دستگیری، تبعید نماید. اگرچه حرکت جهادی او توسط دیگر شیوخ صوفیه و هزاران نفر از مریدان ساکن زوایا و رباط ها استمرار یافت؛ به گونه ای که تسلط نهایی فرانسه بر سرزمین الجزایر بیش از نیم قرن بطول انجامید.
۹۷.

آیه الله الطالقانی والحریات السیاسیه والاجتماعیه(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۲۵۱
تعتبر آراء الطالقانی السیاسیه خلیط من آراء ابی الأعلی المودودی وأبی الحسن الندوی مع النظریه التقلیدیه الشیعیه والنظره الإعتدالیه للعلامه النائینی. أمّا وجوه هذا الکیان فمتباینه الهیئه والتکوین. ومن المحتمل أن یکون سبب هذه المناقضات فی نظریات الطالقانی فی مجال الحریات السیاسیه والإجتماعیه والتی تطرّقنا إلی بعضها فی هذا المقال، بالإضافه إلی اقتضاءات وحقایقَ محتومه لا مناصَ منها هی نتیجه تفاعل عناصر هذا الکیان قد أرغم الطالقانی أحیاناً أن یعترف رسمیاً بکافه الحقوق والحریات السیاسیه المدنیه والإجتماعیه المصرح بها فی بیان حقوق الإنسان لأعضاء المدرسه المارکسیه کحریه البیان، العقیده، حریه الجمعیات، ومنتدی الإرتباط، وحریه الإشتراک فی إداره شؤون المجتمع. ومن جهه أُخری یعتقد بتجرید اتباع الأدیان وأهل الذمه من أکثر الحقوق والحریات ولا حلّ لمثل هذه المناقضات فی الأفکار السیاسیه للطالقانی بالنسبه للقضایا السیاسیه المطروحه. إنَّ هذه المناقضات تعکس بوضوح هذه الحقیقه القائله وبأی دلیل، مثل تهمیش طرح الحریه ک "مسئله" (problem) فی اجواء الخطاب الثوری المستند علی النضال ضد الإستعمار- الاستبداد والذی عاش أجواءَه، لا یعتبره مقداراً کافیاً فی دقّه المبانی الفلسفیه وحقوق الحریه.
۹۸.

شبهات المستشرقین حول الجهاد و القتال فی الإسلام و أجوبتها القرآنیه(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۶۲۲ تعداد دانلود : ۳۴۴
یطرح الکاتب فی هذه المقاله بعض أهم شبهات المستشرقین حول الجهاد و الأمر به فی آیات القرآن بزعم أن الجهاد فی الاسلام ب "شهاده القرآن" عمل عنیف و غیر منطقی مما ساعد علی انتشار الإسلام خوفاً، و لهذا فإن الإسلام هو دین الحرب و الرسول هو رسول السیف. و فی هذا المجال یشار إلی أشخاص من قبیل؛ جولد زیهر و بی جی فاتیکیوتیس P.j. Vatikiotis ، و برنالد لوئیس، و ویلیام موئیه، و ریون فایرستون، و ریزوی فایزر، و بلاشر، و رودنسون، و لامانس و نولدکه. خلال دراسه قضیه الجهاد فی آیات القرآن استناداً إلی آیات القرآن نفسها أجاب عنها فی ثلاثه مجالات: المجال الأول: دراسه الأسالیب المختلفه للقرآن فی مواجهه التیارات المخالفه علی أساس ترتیب نزول سور القرآن و بالإلتفات إلی أهداف و مقاصد السور، أثبتت أن القرآن أکد مراراً فی البدایه علی أسالیب الدعوه و البرهان و الموعظه و الجدال بالتی هی أحسن و جاء الجهاد کأسلوب أخیر. المجال الثانی: دراسه استعمالات لفظه الجهاد و القتال فی القرآن تثبت أن الجهاد فی القرآن یختلف عن القتال. فالجهاد یعنی بذل الوسع و الجهد فی سبیل الله و غالباً ما یکون المراد هو العمل الثقافی. و علی هذا الأساس یجب القول؛ إن مقصود المسشترقین من استعمال لفظه الجهاد هو القتال و لیس الجهاد بالمعنی القرآنی. المجال الثالث: فی جمیع موارد الأمر بالقتال فی آیات القرآن، جاء هذا الأمر تحت ظروف خاصه و وفقاً لشروط محدده.
۹۹.

همسویی مراحل قیام امام حسین (ع) با آیات و مبانی قرآن کریم

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: امام حسین (ع) توکل جهاد قرآن اصلاح طلبی عدالت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۸ تعداد دانلود : ۳۴۰
اسلام، آئین جهانی و مکتبی زنده و پویاست که اصلاح نظام های اجتماعی و اقتصادی را به شیوه ای خاص دنبال و هدایت می کند. پیامبر اکرم (ص) و ائمه (علیهم السلام) قرآن کریم را در این راه معیار و اساس کار خود قرار می دهند؛ آنان همواره برای تایید سخنان و بیان معارف خویش به آیات الهی تمسک جسته اند. در این پژوهش ما با روش توصیفی و تحلیلی مجموعه ای از استشهادات قرآنی که در بیان بی بدیل و ارزشمند قیام امام حسین (ع) آمده است را بررسی و تحلیل می کنبم. امام (ع) با بیان این آیات از قرآن کریم موقعیت و جایگاه خود را در برابر بنی امیه به تصویر می کشد که در حقیقت امام (ع) به بیان جایگاه حق و باطل می پردازد و یکی از اهداف اصلی قیام خود را دعوت به قرآن و سنت پیامبر اکرم (ص) قلمداد می کند و در این راستا نقش بی نظیر و مهم امامت و رهبری را روشن ساخته است.
۱۰۰.

اوصاف شیعیان واقعی در وصایای امام محمدباقر علیه السلام (5)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: نفس جهاد یاری الهی مبارزه با نفس معرفت و بصیرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۳۹۹
این مقاله شرحی است بر کلام امام محمدباقر علیه السلام به جابربن یزید جعفی، در باب اوصاف شیعیان. آن حضرت یکی دیگر از اوصاف شیعیان را جهاد با نفس با هدف غلبه بر تمایلات نفسانی بیان می کنند. هرچند دل خوش و راضی بودن به رضایت الهی و نگرانی از آنچه خدای متعال بد می داند، به ظاهر ساده است، اما تحصیل آن بسیار دشوار می باشد. اگر انسان خدای متعال را دوست داشته باشد، آرزو می کند که خدای متعال نیز او را دوست بدارد. مؤمن در نبرد با نفس، گاه برای جلب رضایت خدا و در راه محبت او با هوای نفس مخالفت کرده و خود را از انحراف جلوگیری می کند و البته گاهی هم ممکن است مغلوب نفس و خواسته های آن می شود. توصیه تربیتی امام باقر علیه السلام این است که اگر مؤمن در مبارزه با نفس خود مغلوب شد، نباید ناامید شود، بلکه باید امیدوار بود و همه نیرو و توان خود را به کار گیرد تا بر آن چیره گردد. جلب رضایت الهی در همه امور، راز بندگی و تقویت ایمان و نیل به کمال است.