مطالب مرتبط با کلیدواژه

زرتشت


۶۱.

بررسی مذهب خسرو پرویز و علل گرایش وی به مسیحیت(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال شانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶۳

کلیدواژه‌ها: خسروپرویز دین زرتشت مسیحیت روم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۰ تعداد دانلود : ۳۶۹
دین زرتشت توسط اردشیر اول به عنوان دین رسمی امپراتوری ساسانی انتخاب شد، و موبدان زرتشتی از احترام خاصی در عصر ساسانی برخوردار شدند و موبد موبدان جزو قدرتمندترین و نزدیکترین افراد به پادشاه ساسانی محسوب میشد. ولی با این وجود بعضی از پادشاهان ساسانی به خاطر منافع سیاسی و اقتصادی و دیگر دلایل به دیگر ادیان توجه می نمودند که خسرو پرویز ازجمله آنها بوده که در ابتدای حکومتش به مسیحیت گرایش پیدا کرد. مسیحیان ضمن ساختن کلیساهای متعدد در ولایات غربی ساسانیان ، مناصب مهمی را در دربار خسروپرویز بدست آوردند و از نفوذ و قدرت قابل توجهی در دربار برخوردار شدند. اما در چند سال آخر حکومت وی این سیاست به کلی تغییر کرد. بنابراین با وجود اینکه دین زرتشت دین رسمی ساسانیان بوده و خسروپرویز هم به آن معتقد بود، ولی به خاطر منافع سیاسی و نظامی و جلب رضایت امپراتور روم موریکیوس که جهت رسیدن به سلطنت به وی کمک کرده بود ، در ظاهر و به صورت مقطعی در ابتدای حکومتش به مسیحیت گرایش پیدا کرده و به آنها توجه نمود وگرنه به این دین ایمان نیاورد. وی بعد از مرگ امپراتور موریکیوس تغییر سیاست داده و به قلع و قمع مسیحیان و تصرف قلمرو آنها پرداخت و چندین تن از کشیشان و صلیب مقدس را به گروگان گرفت. در این نوشتار برآنیم تا مذهب خسروپرویز و دلایل گرایش وی به مسیحیت را مورد بررسی قرار دهیم .
۶۲.

سیر تحول و تطور اندیشه منجی‌باوری از اوستای متقدم تا منابع پهلوی

نویسنده:
منبع: مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی دوره ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 115 - 134

کلیدواژه‌ها: اهورا مزدا زرتشت منجی سوشیانت فرشگرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴
از زمان زیست زرتشت تا کتابت اوستا و منابع پهلوی، ذیل موعودباوری و منجی تغییرات ماهوی شکل گرفته است. گذشت سده‌ها و وقوع رخدادهای تاریخی، چون حمله اسکندر در این اثنا و ظهور و بروز نحله‌های فکری در این ادوار و از همه مهم‌تر پویایی سنت شفاهی ایرانیان و تغییراتی که به تبع آن می‌آید، همه و همه دست‌به دست هم داده تا شاهد تحول اندیشه منجی باوری از گاهان تا منابع پهلوی باشیم. علی‌رغم پژوهش‌های گوناگون، پژوهشگران نتوانسته‌اند چشم‌انداز و فرضیه‌های درخوری، مبتنی بر چگونگی و چرایی سیر تطور اندیشه منجی-باوری از اوستای متقدم تا منابع پهلوی ارائه دهند. از این‌رو، پژوهش حاضر با رویکرد تبیین سیر این تطور به روش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس داده‌های کتابخانه‌ای و اجماع روایات دینی و وقایع تاریخی، سعی در ارائه‌ی دیدگاهی تازه در این رابطه دارد. از نتایج به دست آمده چنین بر می‌آید که منجی‌باوری در اندیشه‌ی ایرانیانِ باستان، بنا بر رخدادهای سیاسی، اجتماعی و تمهیدات موبدان سیری تکوینی طی نموده است. و در طول قرون متمادی این اندیشه از باورهای زرتشت تا زرتشتیان متاخر دستخوش تغییراتی شده است و از وجه خردباورانه آن به سوی اسطوره باوری رفته است.
۶۳.

کردار نیک و گفتار نیک از نظرگاه اسلام و زرتشت(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی (فدک سبزواران) سال دوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۸ 11 - 32

کلیدواژه‌ها: قرآن زرتشت عقاید حقه پندار نیک کردار نیک عمل صالح

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۸ تعداد دانلود : ۳۷۵
عقاید حقه ای که خدای تعالی آن ها را از ما مطالبه کرده و شرط رسیدن به مطلوب و سعادت بشر دانسته است، شامل تمام اعتقاداتی است که در نظام فکری اسلام مطرح است. این عقاید که در حقیقت چیزی جز کلمه طیبه توحید و عمل و استقامت بر آن نیست، شالوده اصلی ادیان و مذاهب توحیدی جهان را تشکیل می دهد. قرآن کریم با ذکر هر دو مفهوم ایمان و عمل صالح در کنار هم، بر تلازم آن ها نسبت به یکدیگر تأکید می کند و اعمال انسان را تبلوری از عقاید و افکار او می داند. آئین زرتشت به عنوان یکی از ادیان توحیدی جهان، وجه اشتراک زیادی با سایر ادیان توحیدی و بخصوص اسلام دارد؛ از این رو توحید، همه حقانیت آن به شمار می رود. پیامبر ایران باستان، پایه و اساس هر گفتار و کردار نیک را پندار نیک می داند.  
۶۴.

درآمدی بر اندیشه دینی ایرانیان باستان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال پانزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۵۸

کلیدواژه‌ها: ایران زرتشت زروان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۱۵۰
در آمدی بر اندیشه دینی ایرانیان چکیده سرزمین پهناور ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی وقابلیتهای گسترده فرهنگی ،محل تلاقی فرهنگها وتمدنهای عظیم ودر نتیجه شیوع افکار وعقاید گوناگون بود. ازاین رو در ایران باستان تنوع جریانها ، افکار وعقاید مذهبی متعددی وجود دارد که این سرزمین را میدان فعالیتهایی خویش قرار داده بود. دین کهن اقوام ایرانی تبار برگرفته از عقاید کهن تر آریایی است که در آن عوامل متعدد طبیعی وروان مردگان اهمیت بسزایی داشتند در طی تکامل این عقاید هریک از اجزای طبیعت به صورت خدایی در آمده بود وبدین گونه خدایان بسیاری بر سرنوشت جهان فرمانروایی می کردند. بر همین اساس ادیان مختلفی از جمله آیین مهرپرستی ،زروانی ،زردشتی ، بودایی و...در دوره های مختلف ایران باستان به ظهور رسیدندوعلاوه بر این آراواندیشه های بین اانهرینی ،هندی ویونانی نیز در ایران رواج پیدا کرد.که این آیین در تعامل با اندیشه های ایرانی هم تاثیر گذار بودند وهم تاثیر پذیر. کلید وازه:ایران ،زردشت ،زروان،مهرپرستی،اندیشه دینی،بودایی
۶۵.

مقایسه انسان شناسی در اندیشه عزیزالدین نسفی با حکمت ایران باستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۴ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۵۴

کلیدواژه‌ها: انسان شناسی نسفی حکمت ایران زرتشت عرفان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶ تعداد دانلود : ۶۷
انسان شناسی، یکی از مسائل اساسی در عرصه معارف بشری است. که مکاتب مختلف از زاویه های گوناگون به آن پرداخته اند. هدف این مقاله، که با روش تحلیلی و با مراجعه به منابع کتابخانه ای انجام می پذیرد آن است؛ که بهمقایسه آراء و اندیشه های عزیزالدین نسفی با زرتشت دراین مسأله بپردازد. در فرآیند تحقیق با مراجعه و اتکا بر آثار نسفی و زرتشت به این مسأله دست یافته ایمکه دو طرف مقایسه در مسائلی مانند پذیرش اینکه انسان موجودی مخلوق خداست دارای ابعادی وجودی مانند جان و روان و خرد و بعد فیزیکی است. آدمی موجودی است برخوردار از نیروی اراده و اختیار، خیر و یا شر نیزبه گزینش او باز می گردد و اینکه علم و عمل انسان است که سازنده حقیقت اوست. دارای ظرفیت وجودی ویژه است که موجودات دیگر آز آن بی بهره اند و به دلیل همین ظرفیت وجودی است که نماینده و خلیفه الهی و یاور آفریدگار(به اصطلاح زرتشت) در جهان هستی می باشد. گل سر سبد خلقت و از همه برتر است و زمام اختیار و رهبری دیگر موجودات به وی سپرده شده است. از سویی دیگر به تفاوت هایی نیز دست یافته ایم که موجب تمایز دو نوع انسان شناسی می گردد مانند اینکه در اندیشه زرتشت، مسأله ای به نام فطرت مطرح نشده است اما در اندیشه نسفی این مسأله به خوبی نمود دارد. همچنین در این مسأله که معرفت آدمی نسبت به مبدأ هستی به چه میزان و چگونه میسر است؛آیا انسان می تواند نسبت به آفریننده، معرفت اکتناهی داشته باشد؟ نسفی به روشنی این نوع معرفت را نفی کرده است اما زرتشت ساکت است. در اندیشه وی چیزی به چشم نمی خورد. همچنین نسفی نگاهی شریعتمدارانه به حوزه رفتار آدمی دارد و پای بندی به شریعت را در مراحل سلوکی یک ضرورت می شمرد.
۶۶.

ضمیر ناخودآگاه زرتشت(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پیام باستان شناس سال ۵ بهار و تابستان ۱۳۸۷ شماره ۹ 58 - 66

کلیدواژه‌ها: زرتشت اوستا گاهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۱۰۰
در این مقاله با استناد به بندهای مختلف گاهان، کوشش می شود به درک هر چه بیشتر زبان آهنگین زردشت و این که آیا این زبان نمادین است یا خیر، بپردازیم. اگر این زبان، رمزی است، به واقع رمزگرایی، کوشش برای رخنه در فراسوی جهان تصورات درونی و بیرونی انسان است و پی بردن به مفاهیم این نمادها، ما را به شناخت هر چه بیشتر اندیشه های زردشت و ضمیر ناخود آگاه مردمان روزگار او رهنمون می سازد. نمادهای زرتشت نشان دهنده خلاقیت او در تبدیل جوانب حیات انسانی به رمزی شاعرانه است که در واقع بیان تظاهر مستقیم ناخودآگاه قومی-زبانی اوست. نمادهای فرهنگی برای توضیح حقایق جاودانگی بکار می روند. حرکت از ذهن خودآگاه که در ذهنیت خیالی خود، تمثیلی و جان بخش به مفاهیم انتزاعی و ایجاد اسعاره های نوین نه تنها سبب رشد زبان، که سبب بسط آگاهی و درک عمیق تر از جهان پیرامون می نماید.
۶۷.

نقش عناصر مادینه در زندگی زرتشت بر اساس روایت زراتشت نامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه متون ادبی دوره عراقی دوره ۳ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 27 - 40

کلیدواژه‌ها: زراتشت نامه زرتشت مادر حیوانات ماده آب برکت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۷۵
زراتشت نامه یکی از آثار قرن هفتم هجری است که به زندگی زرتشت و حوادث پیش و پس از تولد او می پردازد. در این منظومه، به توطئه های دشمنان زرتشت برای نابودی او در دوران کودکی و نقشی که مادرش در محافظت از وی دارد، اشاره می شود. نگارنده در این جستار بر آن است که با روش توصیفی تحلیلی به مطالعۀ نقش عناصر مادینه در زندگی زرتشت بر اساس روایت زراتشت نامه بپردازد. با اندک توجهی به این رویدادها درمی یابیم که علاوه بر مادر زرتشت، بسیاری از عناصر و حیوانات مادینه نیز در سرنوشت او، نقش حمایت گر و محافظ دارند. از جملۀ این موارد می توان به ماده گاو، مادیان، ماده گرگ، میش و نقش آب (گذر از آب و غوطه خوردن در رود وهدائیتی) اشاره کرد. نقش فعال مادر زرتشت و حیوانات و عناصر مادینه در مراقبت و حفظ زرتشت از خطرات، علاوه بر منظومۀ زراتشت نامه در بسیاری دیگر از آثار زرتشتی نیز تکرار شده که این موضوع می تواند در ارتباط با مفهوم نمادین این نیروهای مادینه با مفهوم برکت باشد. با توجه به این که اقوام هند و اروپایی، اقوامی پدرتبار و مردسالار هستند، نقش عناصر مادینه در سرنوشت زرتشت، می تواند بازمانده و یادگاری از عقاید ایرانیان قبل از ورود آریاییان به ایران باشد که این اقوام به گواهی تاریخ، اقوامی مادرتبار و زن سرور بوده اند. جایگاه فعال زن در این منظومه، نشان از باور فرهنگی عمیق و ریشه داری است که به هزاره های قبل از ورود آریاییان به ایران بازمی گردد.  
۶۸.

خوانشی نو از پیامبر زرتشتیان و کتاب آنها براساس روایات(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال ۱۰ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۸ 9 - 36

کلیدواژه‌ها: مجوس روایات پیامبر زرتشت کتاب آسمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴ تعداد دانلود : ۱۲۹
برخی از آیات قرآن به صراحت از ارسال و برگزیدن پیامبر و نذیری از طرف خدای متعال برای هر قوم و سرزمینی اشاره دارند؛ اما از احوال بسیاری از پیامبران در مناطق مختلف اطلاعاتی در دست نیست. مجوس یا همان زرتشتیان نیز از این اصل کلی مستثنی نبوده و خدای متعال برای هدایت آنان پیامبر و رسولی فرستاده است. مقاله حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر مصادر حدیثی شیعه، به پیامبر و کتاب آسمانی مجوس می پردازد. نام پیامبر مجوس، کتاب وی، نحوه تعامل مجوس با پیامبرشان و نبی یا متنبی بودن شخص زرتشت از موضوعات محوری این مقاله است. مجموع شواهد درون دینی اسلام از این حکایت دارد که مجوس یا همان زرتشتیان، پیامبر و کتاب آسمانی داشته اند که پیامبر خود را به قتل رسانده و کتابش را سوزانده اند. درباره زرتشت، پیامبر مشهور ایرانیان، تنها دو حدیث نقل شده که از آنها پیامبری یا متنبی بودن زرتشت برداشت نمی شود.
۶۹.

تحلیل مولفه های «شخصیت مفهومی» در شمسِ مولانا و زرتشتِ نیچه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بین رشته ای ادبی سال ۵ بهار و تابستان ۱۴۰۲شماره ۹ 362 - 396

کلیدواژه‌ها: شخصیت مفهومی مولوی ژیل دولوز شمس زرتشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷ تعداد دانلود : ۸۰
نقش شارحان و مفسرین در تفهیم، ساختارمندی، تاویل، دسته بندی و در نهایت، پویایی و کاربردی نمودن داده-های فکری فلاسفه، جایگاهی ثانوی و گاهی همطراز با خود اندیشمندان را داراست؛ در این میان، ژیل دولوز، فیلسوف و متفکر فرانسوی با بازخوانی و تحلیل نظام اندیشگانی نیچه ودیگران، موفق به خلق و زایش نظریه های نوینی در حوزه ی تفکر شده است. او نظریه ی شخصیت مفهومی را از تطبیق نظام روایی افلاطون، دکارت، نیچه و چند نویسنده ی دیگر ابداع کرد و معتقد بود که شخصیتی چون زرتشت، بواسطه ی برخورداری از مولفه ها و مشخصه هایی، شخصیت مفهومی برساخته ی نیچه است. از سویی، می توان در تحلیل داده ها و مشخصه هایی که دولوز در تبیین شخصیت مفهومی بیان می دارد، شمسِ مولانا را نیز دارای این ظرفیت و قابلیت دانست و در نگاهی تطبیقی، این دو را در یک خویشاوندی مشترک تحلیل کرد. لذا این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی، و با بهره گیری از بن مایه ی نظری دولوز، به تحلیل این دو شخصیت در چهارچوب نظریه ی شخصیت مفهومی پرداخته است و در نهایت به این نتیجه خواهد رسید که هم شمسِ مولانا و هم زرتشتِ نیچه از یک آبشخور فکری و در چهاچوب شخصیت مفهومی خلق شده اند و هر دو برخاسته از اصل بدلیت، نقاب و امر فراتاریخی بوده و دارای مشخصه های تاثری، نسبتی و پویایی در این ساخت فلسفی و روایی هستند.
۷۰.

منتره و کارکردهای آن در دین زرتشتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایرانی سال ۲۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۴ 479 - 516
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۰۷
آموزه منتره یکی از مهم ترین مفاهیم دین زرتشتی است. در اوستا منتره به معنی کتاب اوستا، کلام مقدس و برخی دعاهای اوستایی آمده است که رعایت آداب خواندن آن ها بسیار اهمیت دارد. منتره از جهت ارتباط با الوهیت و اسطوره قداست دارد و اعتقاد بر این است که از جانب اهورامزدا و ایزدان و از طریق زرتشت به انسان ها رسیده است. این ارتباط مقدس از راه استفاده از منتره در مراسم آیینی ظهور می یابد. در آیین ها باید ایزدان با کلمات مقدس فراخوانده شوند. لزوم دقت در خواندن منتره و اجرای آیین ها، حضور روحانیان دینی را ضروری می سازد و مؤمنان عادی باید از کارگزاری ایشان استفاده کنند. منتره کارکردهای گوناگونی در دین زرتشتی دارد؛ بکار بردن کلمات مقدس در آیین های یسنا، آیین های طهارت و مراسم تشرف، استفاده در درمان بخشی، دفع نیروهای شر و در دعاها و نیایش ها ازجمله کارکردهای مهم منتره هستند. این پژوهش سعی دارد به شیوه توصیفی - تحلیلی با بررسی متن اصلی اوستا و متون پهلوی و ارائه شواهدی از آراء اندیشمندان در دین زرتشتی، مفهوم و کارکردهای گوناگون منتره را نشان دهد.
۷۱.

سرودهای گاهانی زردشت؛ گردآیه ای هفده گانه یا شانزده گانه؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۵۶) 119 - 134

کلیدواژه‌ها: زرتشت گاهان یسن اوستای قدیم اوستای جدید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸ تعداد دانلود : ۲۶
پنج گاهان اوستا دارای هفده سرود نیایشی بلند در میان 72 هات یسن ها، همسانی های درون مایه ای و زبانی زیادی با یکدیگر دارند. چکامه سرای هفده نغمه گاهانی نزد بیشینه اوستاپژوهان و بنا بر گواهان تاریخی و متنی، شخص زرتشت است و در نگرگاه برخی دیگر، انجمنی از روحانیان کهن زرتشتی. در میان جویندگانی که سرایش گاهان به زرتشت را پذیرفته اند، پیوند واپسین سرود (یسن 53) به گواهی ناهمسانی با دیگر درون مایه های گاهانی، در بوته تردید قرار گرفته و در نتیجه، شمار یسن‎های گاهانی را به شانزده سرود کاهیده است. اهمیت این گمانه خطیر آنجا نمایان می گردد که هم سبب جدایی یک سرود از همین شمار اندک سرودهای گاهانی گشته و بی درنگ در برایندهای پژوهش های گاهانی کنونی دگرگونی پدید می آورد، و هم برخی پژوهشگران جدید اروپایی را واداشته است تا ادعای اجماع در جدایی این سرود کنند. این ادعا حکایت از موج جدیدی از پژوهشگران اوستایی و آهنگ ایشان بر شانزده گانه دانستن نغمه های اوستایی دارد. این نوشته بر آن است تا به پشتوانه داده های کتابخانه ای، شش برگردان گونه گون از یسن 53 را سنجیده و سپس با رویکردی تحلیلی انتقادی، هم درستی اجماع ادعاشده را بررسی کند و هم عیار پیوند درون مایه ای یسن 53 را با دیگر یسن های گاهانی به دست آورد. برایندهای این پژوهش نشان می دهد هنوز دلایل کافی از لحاظ ساختاری و زبانی برای جدایی یسن 53 از مجموعه هفده گانه گاهان ارائه نشده و درون مایه متفاوت این یسن نیز همسانی هایی با دیگر بخش های اصیل گاهانی دارد.
۷۲.

بررسی دیدگاه هنریک ساموئل نیبرگ درباره زرتشت پیامبر شمنی

نویسنده:
منبع: کلام و ادیان سال ۲ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴) 7 - 36

کلیدواژه‌ها: زرتشت مغان شمن پیامبر جادوگر خلسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳ تعداد دانلود : ۳۱
ناهمگونی نظریه ها درباره هویت دینی زرتشت، تاریخ را به لکنت انداخته و زرتشت پژوهان را متحیر ساخته تا آن جا که هر پژوهشگر گزاره ای را عَلَم کرده و مسیری را در تحلیل، برگزیده و در قیاس با پژوهشگر دیگر شناختی کاملاً مغایر از شخصیت زرتشت را به نمایش می گذارد. نظریه نیبرگ درباره «شمن» بودن زرتشت از مهم ترین دیدگاه های شناخته شده در عصر جدید است. هرچند دیگرانی سعی در استبعاد نظریه نیبرگ دارند ولی به نظر می رسد، دلایل و شواهدی که نیبرگ از متن اوستا و متون پهلوی و پدیدارشناسی دین ارائه می کند، بیش از نظریات دیگر قابل دفاع باشد و جنس خلسه و شهود و هم پرسگی و ملاقات ایزدان را با شمنیسم بهتر می توان فهم و معنا کرد تا آن که پیام های زرتشت را در قالب نبوت ادیان ابراهیمی بسنجیم و نگاهی پیامبرانه به زرتشت بیندازیم.
۷۳.

نقش موبدان در ماندگاری و حذف اندیشه منجی موعود از دین زرتشت

نویسنده:
منبع: کلام و ادیان سال ۳ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۵) 39 - 54

کلیدواژه‌ها: زرتشت منجی سوشیانت اوستا گاتها موبدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸ تعداد دانلود : ۲۵
بحث منجی موعود و باور به آن، یکی از مقولاتی اساسی در دین اسلام شیعی هست. عده ای با توجه به این مقوله، خواسته اند این بحث را در دیگر نحله ها و فرقه ها و ادیان نیز تعمیم دهند. یکی از آن ادیان، دین زرتشتی است. متون زرتشتی اعم از متون گاهانی و اوستایی و پهلوی، بحث منجی را در خود دارد. منجی در ساختار دین زرتشتی «سوشیانت» نام گرفته است. این باورمندی به سوشیانت و منجی در زرتشت تا ابتدای قرن 20 میلادی وجود داشت و یکی از دلایل تحمل مشکلات توسط جامعه زرتشتی بود؛ اما با وجود ادیانی مانند اسلام با چارچوبی جامع افراد و مانع اغیار و نیز وجود قیدهای غیر عملی درباره منجی در دین زرتشتی، موبدان دست به کار شدند و در این باورمندی، تغییراتی صورت دادند. نتیجه آن این شد که امروزه موبدان زرتشتی در ایران، مقوله ای به نام منجی را دیگر قبول ندارند و حتی نام منجی های خود را از متن نیایش تندرستی خود حذف نمودند.
۷۴.

«زرتشت» کهن الگوی قهرمان در «دینکرد هفتم»

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانی و ادبیات کاربردی سال ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 181-192

کلیدواژه‌ها: نقد اسطوره گرایانه دینکرد هفتم زرتشت کهن الگوی قهرمان یونگ گورین رانک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶ تعداد دانلود : ۱۱
«دینکرد هفتم» یا «زرتشت نامه» یکی از متون پهلوی بازمانده از روزگار کهن است که در قرن سوم هجری گردآوری و بازنویسی شده است. «دینکرد هفتم» یکی از جلدهای نه گانه «دینکرد» است که به نام «دائره المعارف دین مزدایی» شناخته می شود. موضوع اصلی «دینکرد هفتم» سرگذشت دین و زندگی زرتشت است. به همین علت این کتاب منبع مناسبی برای بررسی زندگی زرتشت از منظر نقد اسطوره گرایانه است. بنابراین در این پژوهش بر آن شدیم زندگی زرتشت را بر اساس ویژگی های «کهن الگوی قهرمان» که یونگ، گورین و رانک آن را بیان کرده اند بررسی کنیم. این پژوهش با روش کیفی و مطالعه کتابخانه ای با رویکرد توصیفی تحلیلی انجام گرفته است. این حقیقت را نباید فراموش کرد که نمی توان تمام ویژگی هایی که یونگ، گورین و رانک برای کهن الگوی قهرمان مطرح کرده اند را در تمام اسطوره ها پیدا کرد. در این پژوهش به تعداد قابل توجهی ویژگی دست یافته ایم. نتایج بررسی نشان داد که می توان زرتشت پیامبر را به عنوان «انسان کامل» دین زرتشتی که وظیفه جنگ و نابودی اهریمنان را دارد به عنوان «کهن الگوی قهرمان» مطرح کرد.