مطالب مرتبط با کلیدواژه

امام خمینی (ره)


۱۲۱.

الگوپردازی سیاست عدالت اجتماعی در ایرانِ پس از انقلاب اسلامی؛ پاسخی به ناسازنمایی دو روایت هستی شناختی و هنجاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۸ 33 - 56

کلیدواژه‌ها: امام خمینی (ره) انقلاب اسلامی ناسازنمایی عدالت اجتماعی هم نوایی جماعتی و شکوفایی فردی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۱۶۶
در اندیشه ورزی دیرپای فلسفی و اجتماعی، آرمان عدالت خواهی همواره جایگاهی برجسته داشته است، (تاریخچه) اما این آرمان در هر دو روایت هستی شناختی و هنجاری با ناسازنمایی روبه رو است؛ (مسئله) گرهی که روشمند به چالش کشیده نشده است. (پیشینه) پرسش اصلی مقاله این است که انقلاب اسلامی به آرمان عدالت خواهی در دو روایت هستی شناختی و هنجاری چه پاسخی می دهد؟ (سؤال) الگوپردازی آرمان عدالت اجتماعی در انقلاب اسلامی ایران در دو روایت هستی شناختی و هنجاری، به طور همزمان بر دو وجه شکوفایی فردی و هم نوایی جماعتی دلالت دارد. (فرضیه) این نوشتار همراه با واکاوی ناسازنمایی این دو روایت، درصدد ارائه الگویی از عدالت اجتماعی است که با سخنان بنیانگذار انقلاب اسلامی و قانون اساسی جمهوری اسلامی تناسب داشته باشد. (هدف) مقاله، به ترتیب از دو روش تاریخی و هرمنوتیک متن محور، در بررسی شکل گیری جماعت ها و نهادسازی های مردمی آغازین در دوره پس از انقلاب اسلامی و تأمل در سیاست های کلی برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی بهره می جوید. (روش) دلالت آرمان عدالت اجتماعی انقلاب اسلامی ایران در دو روایت هستی شناختی و هنجاری، به طور همزمان بر دو وجه هم نوایی جماعتی و شکوفایی فردی و هم نشینی و سازگاری این مفهوم با عدالت توزیعی در معنای فرصت های برابر، کاهش فاصله طبقاتی و رفع نیازهای اساسی محرومان جامعه، از نتایج مقاله است. (یافته)
۱۲۲.

کالبدشکافی مفهومی نفوذ از منظر امام خمینی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۰ 71 - 105

کلیدواژه‌ها: نفوذ امام خمینی (ره) علل اربعه استحاله قدرت نرم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۸ تعداد دانلود : ۳۱۲
یکی از اساسی ترین مخاطرات و چالش های فراروی نظام اسلامی، «پروژه نفوذ خارجی» است که با توجه به گستردگی آن، کسب شناخت همه جانبه در قبال این مسأله، نخستین گام در راستای تأمین منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است. با عنایت به اهمیت واکاوی ابعاد مفهومی نفوذ، مقاله حاضر با استفاده از روش «تحلیل محتوا»، به دنبال پاسخ گویی به این پرسش است که مفهوم نفوذ در اندیشه امام خمینی رحمت الله علیه دارای چه مؤلفه هایی می باشد و بر این مبنا، مفهوم نفوذ در چارچوب اندیشه ایشان، چه معنایی دارد؟ در این راستا، نگارندگان ضمن بهره گیری از الگوی فلسفی- منطقی علل اربعه، به تبیین علل مادی، فاعلی، صوری و غائی مسأله نفوذ در اندیشه امام خمینی (ره) پرداخته و ازاین رهگذر، تعریف امام راحل از مفهوم نفوذ را استنباط و ارائه نموده اند. طبق نتایج حاصل از پژوهش، این تعریف عبارت است از: «نفوذ نقشه ای تدریجی، کارشناسی شده و جذابیت محور است که در مجرای ارتباطی دوطرفه به دنبال تأثیرگذاری بر نظام سیاسی و گروه های مختلف ملت است. هدف این نقشه ی غیرملموس که توسط عاملیت داخلی و خارجی نفوذ پیاده سازی می شود، استحاله مخاطب و کارویژه آن، تهی کردن ملت و نظام اسلامی از عناصر مولد قدرت می باشد». با این تعریف نفوذ سیاستی نرم است و در پوشش های گوناگون صورت می گیرد، تشخیص آن دشوار بوده و می تواند ضربات جبران ناپذیری بر ملت و نظام اسلامی وارد آورد.
۱۲۳.

بازتفسیر هویت اسلامی در گفتمان سیاسی امام خمینی(ره): بیداری جامعه و وقوع انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۳ 7-38

کلیدواژه‌ها: هویت دینی گفتمان فرکلاف پهلوی دوم امام خمینی (ره) انقلاب اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۷ تعداد دانلود : ۳۸۶
برنامه های نوسازی پیاده شده گفتمان پهلوی دوم در آغاز دهه 1340، بدنبال تغییر ساخت قدرت اجتماعی - اقتصادی و نظم دهی به طبقه جدید با ایدئولوژی هم ارز با نظام معنایی تبلیغی خود و کنترل اجتماعی پراکتیس های اجتماعی با نفوذ جامعه پیاده گردید. گفتمان حاکم می کوشید به عنوان دال مرکزی در حوزه گفتمانگونگی خرده گفتمان های پیرامون را در جهت نظام معنایی هم ارز با خود سامان سیاسی بدهد. با رویکرد گفتمانی فرکلاف مقاله حاضر می کوشد چرایی ظهور گفتمان جدید تحت عنوان جنبش انقلابی با هدایت گری امام خمینی و نحوه هویت یابی آن را بررسی نماید. امام خمینی (ره) با توصیف گفتار حکومت مطلوب متناسب با سنن مذهبی کوشید در متن جامعه خودآگاهی سیاسی بوجود آورده و زمینه های حرکت انقلابی را مهیا سازد. با طرح نشانگانی مانند اکثریت محرومین و اقلیت مستکبر و با دو قطبی سازی جامعه بر اساس متون دینی به غیریت سازی رقیب حاکم مبادرت کرد و الگوی حکومت اسلامی و زعامت ولی فقیه سیاسی را به عنوان یک ایده آل با دلایل فقهی را مشروعیت بازتفسیر نمود. با ایجاد همبستگی اجتماعی و عزم ملی با رهبری واحد امام خیمنی پس از یک دوره مبارزه سیاسی گفتمان انقلابی به عنوان آلترناتیو جایگزین هویت مستقل پیدا کرد و به استیلای گفتمان رقیب پایان بخشید.
۱۲۴.

بازنماییِ پیوستارگونه مفهومِ «بیداری اسلامی» در اندیشه سیاستگذارانه امام خمینی و مقام معظم رهبری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۷ 235 - 256

کلیدواژه‌ها: بیداری اسلامی اندیشه سیاسی انقلاب اسلامی امام خمینی (ره) مقام معظم رهبری (مدظله العالی)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۲۵۵
نگاره حاضر بر آن است تا به این مهم پاسخ دهد که مبانی نظری بیداری اسلامی از منظر رهبران انقلاب اسلامی با چه پیوستاری بازنمایی شده است و ابتکار و افق جدیدی که در زمینه بسط یافته است، کدام است؟ در این پژوهش کوشیده می شود که با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر اطلاعات مبتنی بر کتابخانه ای، ضمن تبیین «بیداری اسلامی»، این مفهوم را در اندیشه سیاسی رهبران انقلاب اسلامی مورد مداقه و کنکاش قرار دهد. انقلاب اسلامی نقطه عطف جریان بیداری اسلامی بود، که این جریان را در جهان و جهان اسلام وارد مرحله نوینی نمود. در این تکامل حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مدظله العالی) با رهبری نظام مبتنی بر شریعت و الگوواره مترقی ولایت فقیه، در استمرار و تداوم بخشیدن به این جریان نقش ویژه ای در جهان داشته اند. انقلاب اسلامی از موقعیت والایی در جریان بیداری اسلامی برخوردار می باشد. به این دلیل که رسالت انقلاب اسلامی احیای هویت اسلامی بوده است، از این رو بیداری اسلامی در دولت-ملت های مختلف و رستاخیر روح معنویت در اقصاء نقاط جهان را مرهون انقلاب اسلامی و رهبران آن می دانند.
۱۲۵.

تبیین تحولات اسلام انقلابی در ایران با بهره گیری از موعودگرایی مهدوی

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس سال ششم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 65 - 89

کلیدواژه‌ها: مهدویت انتظار اسلام انقلابی امام خمینی (ره) موعودگرایی مهدوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۰ تعداد دانلود : ۵۴۸
در واپسین سالهای قرن بیستم امواج ایجاد شده از پیروزی سریع انقلاب اسلامی در ایران از مرزهای ایران گذشت و الهامبخش موج جدید اسلام انقلابی در منطقه گردید. موعودگرایی و فرهنگ انتظار از عناصر مقوم جنبش و مؤثر بر تداوم آن بود. دکترین مهدویت تأثیری بی بدیل بر صورت بندی این تغییر بزرگ اجتماعی در ایران داشت که زوایای مغفول آن کمتر واکاوی محققانه گردیده است. این پژوهش تلاشی است در راستای کاربست دکترین مهدویت در تبیین اسلام انقلابی در ایران. پژوهشگر تبیین می کند که در تحول تاریخی منجر به انقلاب اسلامی و تشکیل نظام جمهوری اسلامی، مهدویت در وجهه و قالب مکتب ظاهر شد و فرایند بسیج مردمی را تسریع کرد. آنچه در این پژوهش آمده تاریخ تفکر مهدویت و تأثیر آن بر تحولات اجتماعی در ایران معاصر است؛ لذا واقعه های تاریخی در راستای آزمون فرضیه تحقیق تبیین می شود. دکترین مهدویت چارچوبی نظری برای تبیین اسلام انقلابی در ایران معاصر است. شیوه گردآوری از طریق مطالعه اسناد و مدارک کتابخانه ای است. محقق با بهره گیری از روش تحقیق تبیین علُی و استقراء منطقی به تبیین روابط علُی در پژوهش می پردازد. جریان اندیشه اجتماعی تحت تأثیر مهدویت گاه شورش بر قدرت حاکم داشته، و گاهی در ایجاد نظم سیاسی جدید مشارکت، وگاهی نیز از قدرت و حاکمیت اعراض کرده است. آخرین بروز اجتماعی موعودگرایی مهدوی پدیده انقلاب اسلامی و تشکیل حکومت انقلابی و مذهبی در ایران است. مقاله بر این تأکید می کند که موعودباوری عامل وحدت در جامعه ایران است و کلیدی نافذ و راهبردی برای تبیین تحولات مربوط به انقلاب اسلامی است.
۱۲۶.

منظومه فکری امام خمینی(ره) در گسترش عدالت در بُعد فرهنگی

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس سال ششم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 141 - 160

کلیدواژه‌ها: عدالت ظلم ستیزی امام خمینی (ره) فرهنگ مبانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۷ تعداد دانلود : ۲۹۲
بررسى عوامل عدالت گستر در اندیشه حضرت امام خمینى(ره) و مبانى آن، مسئله این مقاله توصیفی تبیینى است تا براساس آن مبانى، رمز پویایى سیره عملى حضرت امام(ره) مشخص شود. حضرت امام به عنوان رهبر با توجه به آموزه های دینى خود، مواردى چون انقلاب فرهنگى علیه ظلم، ابتنای فرهنگ به توحید و اسلام ناب محمدی(ص) و برخورد تهاجمى با فرهنگ بیگانه را از محدثات عدالت فرهنگی و تقدم اصلاح خود بر دیگران، خودباوری و اتکا به نفس در مقابل فرهنگ ظالمان و احیاى فرهنگ امر به معروف و نهى از منکر را نیز موجب گسنرش و توسعه عدالت فرهنگی شمرده اند. ایشان خطاب به خبرگان اول قانون اساسى فرمودند: قانون اساسى و دیگر قوانین در این جمهورى باید صددرصد اسلامى باشد و به عنوان الگو براى نهضتهاى رهایی بخش درآید که در این راستا مبانى این عوامل همچون دیگر ویژگیهاى سیره عملى ایشان تماماً برخاسته از وحى الهى و کلام معصومین علیهم السلام است.
۱۲۷.

سرمایه های اجتماعی تمدن ساز در اندیشه امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی دوره ۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۶) 323 - 348

کلیدواژه‌ها: امام خمینی (ره) سرمایه اجتماعی تمدن نوین اسلامی ایران انقلاب اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۰ تعداد دانلود : ۵۴۱
مجموعه بیانات امام خمینی(ره)، از گنجینه های عظیم معارف اسلامی و انقلابی دوران معاصر و منشور تمام نمای انقلاب اسلامی است. در این منشور، نگاه تمدن ساز و غایت-محور امام خمینی(ره)، به مثابه ی سرمایه های اجتماعی تمدن ساز قابل رویت است. سرمایه اجتماعی تمدن ساز مجموعه ای از ادراکاتی است که موجب ایجاد ارتباط و مشارکت بهینه اعضای یک جامعه می شود و ظرف وجودی آن را آماده پذیرش تمدن بزرگ می کند. از این رو، هدف مقاله حاضر علاوه بر تبیین مفهوم، ابعاد، دیدگاه ها، نظریه ها و مدل هایی برای سرمایه اجتماعی و تمدن بزرگ اسلامی از نگاه صاحب نظران، بر سیره نظری- انتزاعی اندیشه امام، بنا نهاده شده است. در این مطالعه، مهم ترین عوامل سرمایه اجتماعی تمدن ساز انقلاب اسلامی از منظر امام بررسی شده است؛ که عبارتند از: قیام برای خدا، اعتقاد و باورداشت به وجود مقدس ولی عصر(عج)، مردمی بودن رهبری انقلاب، احیاء تفکر ظلم ستیزی و عدالت خواهی اسلام، اراده و استقامت اسطوره ای و شگفت ملت بزرگ ایران، باور به امدادهای غیبی و نظام سازی اسلامی- انقلابی.
۱۲۸.

تبیین اندیشه دفاعی امام خمینی(ره) در دوران دفاع مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات دفاع مقدس و نبردهای معاصر سال ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 151 - 186

کلیدواژه‌ها: دفاع سیاست دفاعی امام خمینی (ره) دفاع مقدس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۰ تعداد دانلود : ۳۴۶
هدف از این پژوهش بررسی و تبیین سیاست دفاعی از منظر بنیان گذار انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (ره) در روران هشت سال دفاع مقدس می باشد. با توجه به ماهیت موضوع و در مسیر پاسخگویی به پرسش در این مقاله از روش تحلیل محتوا جهت بررسی موضوع استفاده شده است و از نظر نوع تحقیق در دسته پژوهش های نظری – کاربردی قرار دارد. روش و ابزار گردآوری اطلاعات و داده ها نیز به شیوه کتابخانه ای – اسنادی، منابع اینترنتی و فرمایشات گران بهای امام خمینی (ره) می باشد. با تجزیه و تحلیل پرسش این مقاله که عبارت است از «سیاست های دفاعی امام خمینی (ره) در هشت سال دفاع مقدس کدامند؟»، پاسخ روشنی برای آن داده شد و مدلی از سیاست دفاعی بنیان گذار انقلاب اسلامی، تبین و طراحی گردید. نتایج تحقیق نشانگر آن است که محقق با بررسی سیاست های دفاعی امام خمینی (ره) در دوران دفاع مقدس به چهار اصل در سیاست های دفاعی بکار برده در این دوران دست یافته که می توان به تعدادی از آن ها اشاره نمود: سیاسی(صدور انقلاب و بیداری امت اسلامی)؛ نظامی(حفظ اسلام)؛ فرهنگی(خودباوری فرهنگی و مقابله با تهاجم فرهنگی) و اقتصادی(خودکفایی).
۱۲۹.

جایگاه حقوق شهروندی درسبک سیاسی امام خمینی و آیت الله خامنه ای با تمرکز بر سه مولفه؛ حق آزادی عقیده و بیان، حق مشارکت درتعیین سرنوشت، وحق تحزّب وتشکّل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال سوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۲) 1 - 30

کلیدواژه‌ها: حقوق شهروندی امام خمینی (ره) آیت ا... خامنه ای آزادی عقیده و بیان مشارکت و تعیین سرنوشت تحزب و تشکل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۳۶۶
پژوهش حاضر با هدف بررسی سبک سیاسی امام خمینی(ره) و آیت الله خامنه ای درخصوص سه مولفه از«حقوق سیاسی شهروندی» شامل «آزادی بیان و عقیده،مشارکت درتعیین سرنوشت و تحزّب و تشکّل» به روش «هرمنوتیک متن محور»مورد ارزیابی قرارگرفت. نتایج بررسی نشان داد، نگاه و عمل امام خمینی(ره) به آزادی، نگاه و رویکردی ارزشی است و ایشان آزادی فکر و اندیشه را مهمترین آزادی دانسته-اند.آیت ا... خامنه ای نیز تمدن سازی بدون آزادی فکر و آزادی بیان را امری غیرممکن تلقی کرده است. امام و آیت الله خامنه ای درخصوص حق مشارکت مردم نیز همواره برمشارکت حداکثری تاکید کرده اند. دیدگاه مقام معظم رهبری درمورد تحزب و نیز مبنا قراردادن عملکرد و اهداف احزاب در تأیید و رد آنان، دقیقاً منطبق بر اندیشه و سبک سیاسی حضرت امام(ره) در مورد تحزب درجامعه است. از منظر بنیانگذارجمهوری اسلامی ایران اصل تحزب یک امر پذیرفته شده است، اما مسئله مهم درسبک سیاسی حضرت امام (ره)، ایدئولوژی، ویژگی ها و عملکرد احزاب است.
۱۳۰.

نقش حاکمیت دینی در تمدن سازی بر اساس اندیشه امام خمینی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۸ 142 - 170

کلیدواژه‌ها: امام خمینی (ره) تمدن دین حاکمیت دینی حکومت اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۳ تعداد دانلود : ۲۲۷
امام خمینی(ره) از برجسته ترین اندیشمندان مسلمان در دوره معاصر است که اندیشه های تمدنی ایشان، به علت فراملی بودن و گستره جهانی و همچنین فرانظری بودن و تجربه تشکیل حکومت، از اهمیت بسیاری برخوردار است. انقلاب اسلامی ایران، با داعیه تمدن نوین اسلامی، سرآغاز گفتمان تمدنی در عصر جدید است و امام خمینی(ره) با تشکیل حاکمیت دینی بزرگ ترین فرصت تاریخی را برای تمدن سازی نوین اسلامی مهیا کرد. مسئله این پژوهش آن است که حاکمیت دینی چه نقشی در تمدن سازی دارد؟ هدف پژوهش این است که با روش توصیفی- تحلیلی دیدگاه امام خمینی(ره) را درباره نقش حاکمیت دینی در تمدن سازی اسلامی تبیین کند. یافته های پژوهش نشان می دهد شکل گیری یک تمدن محصول وجود و هماهنگی نظام های اجتماعی گوناگون است و حاکمیت آن حلقه وصل و عامل انسجام بین این نظام هاست. از نظر حضرت امام(ره) حاکمیت دینی در ایجاد هماهنگی میان مؤلفه های سخت افزاری (ابزاری) و نرم افزاری (حقیقی) تمدن اسلامی، یعنی توحید، عبودیت، کرامت انسانی، مردم سالاری دینی، سبک زندگی اسلامی، وحدت و انسجام، اقتدار سیاسی و نظامی، اقتصاد، علم و فناوری نقش محوری دارد.
۱۳۱.

آینده اندیشی از منظر امام خمینی (ره)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی انقلاب اسلامی سال اول زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳ 87 - 110

کلیدواژه‌ها: آینده آینده اندیشی امام خمینی (ره) جمهوری اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۵ تعداد دانلود : ۲۴۸
امام خمینی(ره) شخصیت بی نظیر دوره معاصر است. مراجعه به بیانات ارزشمند ایشان و واکاوی در موضوعات گوناگون عمق بصیرت و بینش والای ایشان را روشن تر می کند. این مقاله درپی بررسی آینده اندیشی ازمنظر امام خمینی(ره) است. شخصیت بی نظیری که رهبر بزرگترین انقلاب معاصر است و رفتار، گفتار و منش ایشان تأثیرات شگرفی بر دنیا داشته است که درحال حاضر هم ادامه دارد. ازاین رو، بررسی آینده اندیشی ازمنظر ایشان جایگاه ویژه ای دارد و می توان علاوه بر  برداشت نکاتی پیرامون انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی، رخدادهای جهان را نیز تجزیه وتحلیل کرد و با مداقه آنها تصمیمات کلان مؤثر و بهتری را برای آینده اتخاذ کرد. روش این مقاله، اسنادی است و با استفاده از بیانات امام خمینی(ره) به بررسی موضوع پرداخته شده است. در این مقاله ابتدا به بررسی آینده اندیشی و آینده نگری از دیدگاه اسلام می پردازیم. آینده پژوهی از نگاه اسلام، سیر تمدن بشری را هدف مند دانسته و مهم تر اینکه با بشارت پیروزی صالحان و پرهیزکاران در آینده و ظهور امام حاضر، انگیزه درونی مضاعفی برای تلاش و استقامت، به انسان می بخشد. پس از بررسی آینده اندیشی در اسلام و روایات به بررسی آینده اندیشی ازمنظر امام خمینی(ره) می پردازیم. این نتایج حاصل می شود که در دیدگاه حضرت امام(ره) آینده، ساختنی است و انقلاب و نظام اسلامی زمینه ساز ظهور حضرت مهدی (عج الله تعالی فرجه الشریف) است. سرفصل های ضرورت و اهمیت آینده نگری، ترسیم جامعه آینده، وظیفه اقشار مختلف در آینده، الزامات دستیابی به آینده ازمنظر امام خمینی(ره) و برخی پیش بینی های محقق شده حضرت امام (ره) نیز به ترتیب بررسی شده است.
۱۳۲.

پژوهشی پیرامون اشتراط تمکن از نفقه در عقد نکاح با دیدگاهی بر نظر امام خمینی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال دوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ 57 - 69

کلیدواژه‌ها: عقد نکاح تمکن نفقه زوج زوجه امام خمینی (ره)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۸ تعداد دانلود : ۲۴۵
زمینه و هدف: یکی از مصادیق کفائت در عقد نکاح نزد فقهای امامیه در کنار شرایطی همچون ایمان و اسلام، تمکن زوج در تأمین نیازهای زوجه و مایحتاج زندگی او می باشد که شریعت مقدس اسلام پرداخت نفقه ی زوجه را از تکالیف زوج در عقد نکاح می داند. مواد و روش ها: این تحقیق از نوع نظری بوده روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی می باشد و روش جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای است و با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات صورت گرفته است. ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت شده است. یافته ها: یکی از مسائل موردبحث در این زمینه، این است که آیا در ابتدای عقد نکاح تمکن زوج در پرداخت نفقه ی زوج از شروط صحت عقد نکاح است و یا اینکه عقد نکاح بدون تمکن زوج از نفقه نیز صحیح است. نتیجه گیری: در این نوشتار نگارندگان، به بررسی مسأله اشتراط تمکن از پرداخت نفقه در عقد نکاح پرداخته اند و پس از ذکر و بررسی ادله ی قائلان به اشتراط و قائلان به عدم اشتراط تمکن از نفقه، نظریه ی عدم اشتراط تمکن از پرداخت نفقه در عقد نکاح را به اثبات رسانده اند و حاصل اینکه عدم تمکن از نفقه در صحت نکاح تاثیری ندارد.
۱۳۳.

تبیین عرفانی ارتباط ولایت با باورهای کلامی از منظر امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه دینی دوره ۲۱ بهار ۱۴۰۰ شماره ۷۸ 77 - 98

کلیدواژه‌ها: امامت امام خمینی (ره) توحید عرفان ولایی ولایت و نبوت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۲۲۶
 کانونی ترین مقوله ی مطرح در عرفان امام خمینی (ره) ولایت است، ولایت روح و جان مایه ی عرفان ناب اسلامی وحقیقت ورود به دارالسلام معرفت های باطنی و داراللقای توحید شهودی و کشفی است که با عنصر ایمان که فراگیرترین شأن سالک است، همسویی و توازی و حتی اتحاد دارد. کیفیت این رابطه یکی از مسائل مهم تحلیل های عرفانی اهل نظر است و می توان بازخوانی و تبیین آن را در قواره ی یک مسأله ی مهم پژوهشی واکاوی است. مقاله ی حاضر با هدف مداقه و تبیین این ترابط و همسویی، تلاش کرده است با روش توصیفی-تحلیلی، متون و معارف در این زمینه را بررسی کند. یافته های تحقیق از آن حاکی است که در میان عارفانی که به بحث ولایت پرداخته اند، امام خمینی(ره) در تبیین رابطه ی میان ولایت عرفانی با ایمان به توحید، نبوت و امامت، توفیق شایانی داشته است. درواقع جهان بینی عرفانی امام خمینی (ره) تبیینی عرفانی از ایمان به مقوله های به ظاهر کلامی به دست می دهد که جای تأمل دارد.
۱۳۴.

بررسی سبک رهبری امام خمینی با تاکید بر تحلیل صفات رهبر

نویسنده:
منبع: تربیت پاسدار انقلاب اسلامی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۰ 89 - 116

کلیدواژه‌ها: سبک رهبری امام خمینی (ره) انقلاب اسلامی تحلیل صفات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۳۱۸
سبک رهبری به معنای شیوه ای است که رهبران با جهان اطراف خود ارتباط برقرار می کنند. سبک رهبری چگونگی تعاملات، رفتارها، ارزش ها و قواعد خودساخته رهبران را برای هدایت واکنش های فرد توضیح می دهد. کشف سبک رهبری امام خمینی(ره) در طول سال های وقوع انقلاب اسلامی می تواند تفسیر و درک بهتری از وقایع انقلاب اسلامی ارائه دهد. این مقاله با هدف کشف سبک رهبری امام خمینی(ره) به دنبال پاسخ به این سؤال است که در طول سال های وقوع انقلاب اسلامی در چارچوب تحلیل صفات هرمان، سبک رهبری امام(ره) چگونه بوده است؟ نوشتار حاضر از طریق روش تحلیل محتوا به واکاوی سخنرانی ها و مصاحبه های ارتجالی امام خمینی(ره) در جریان وقوع انقلاب اسلامی پرداخته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که نگاه اومانیستی به انسان ظرفیت تبیین برخی صفات امام خمینی(ره) را نداشته است. در نتیجه با توجه به شخصیت حضرت امام خمینی(ره) که صبغه و نگرش الهی و اسلامی ایشان غالب است، به جای صفت «اعتمادبه نفس»، «اتکال به خداوند»؛ به جای صفت «نیاز به قدرت»، «انجام تکلیف الهی» و به جای صفت «باور به توانایی کنترل رویدادها»، تبیین باور امام در خصوص «اراده الهی» است که می تواند سبک رهبری امام را به درستی تبیین نماید.
۱۳۵.

نهادسازی در سبک رهبری حضرت امام خمینی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و علوم اجتماعی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۵ 55 - 77

کلیدواژه‌ها: امام خمینی (ره) نهادسازی ارزش های جامعه بحران های سیاسی نیازهای زمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۰ تعداد دانلود : ۴۵۰
هدف اصلی مقاله حاضر شناخت و تحلیل نهادسازی در اندیشه سیاسی و سیره عملی امام خمینی (ره) است. به منظور پاسخ به سؤالات مقاله از روش تحلیل اسنادی که از انواع روش های کیفی است استفاده شده است. با این روش، اسناد و مدارک موجود شامل کتب، مقالات و پایان نامه ها و اسناد بررسی شده است. با بررسی اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)، مؤلفه هایی چون توجه به ارزش های جامعه، بحران های سیاسی و شرایط زمانی خاص در نهادسازی ایشان تأثیرگذار بوده، است. همچنین می توان گفت نهادسازی در اندیشه سیاسی و سیره عملی امام خمینی (ره)، دارای جایگاه ویژه ای است. لذا پس از بررسی اندیشه سیاسی ایشان، در ادامه سعی شده است؛ شواهدی از نهادسازی امام خمینی (ره) براساس کارکردهای مختلف و با توجه به مؤلفه های ذکر شده به تفکیک ارائه شود. ارائه و معرفی نهادهای سیاسی، تقنینی، قضایی، علمی-فرهنگی، نظامی و خدماتی، به صورت مقطعی و دائمی، از جمله شواهد نهادسازی در دوران رهبری امام خمینی (ره) هستند.
۱۳۶.

نقش طبقه متوسط جدید در روند شکل گیری انقلاب اسلامی بین سال های57- 1320

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم انسانی سال دوم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۶) 1 - 11

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی پهلوی طبقه متوسط جدید امام خمینی (ره)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۱ تعداد دانلود : ۳۴۴
انقلاب اسلامی ایران را می توان یکی از مهم ترین پدیده های قرن بیستم دانست. در روابط سیاسی- اجتماعی جوامع مدرن، نقش پذیری طبقه متوسط جدید در مشارکت های سیاسی، فرهنگی جامعه نکته ای قابل کتمان می باشد. این طبقه، کانون فعالیت های سیاسی و فرهنگی در درون جامعه شهری جدید است و این در حالی است که طبقه متوسط جدید به لحاظ جایگاه اجتماعی و اقتصادی بینابینی خود گرفتار حفظ موقعیت و تراکم و انباشت نا محدود ثروت نیست و به خاطر موقعیت های شغلی خود بار اصلی انقلاب ها، تحولات و اصلاحات آن را بر دوش دارد. تلاش رژیم پهلوی برای حفظ نظام سیاسی پدرشاهی نوین خود که عملاً با مشارکت طبقات اجتماعی منافات داشت و ورود اکثر کشورهای جهان در عرصه توسعه و نوسازی که موجب برانگیختن احساس جمعی طبقه متوسط جدید در ایران گردید رژیم را با معضلات خاصی مواجه ساخت و عملا حکومت را واداشت تا در برخورد با طبقات اجتماعی سیاست دوگانه ای اتخاذ نماید و به مهار و کنترل طبقات اجتماعی اقدام نماید.در همین راستا روند نوسازی که در دوران پهلوی دوم تشدید گردید، بی توجهی به طبقه متوسط جدید در روند عملکرد حزب رستاخیز در بیگانه سازی هرچه بیشتر این طبقه از حکومت و ساختار پدرشاهی نوین قدرت که با ظهور و قدرت یابی طبقه متوسط جدید مخالف است، بهره گیری از آموزه های اسلامی- انقلابی، ناتوانی رژیم در سرکوب اعتراضات و پذیرش نقش رهبری امام خمینی(ره) در این طبقه رامی توان از اصلی ترین عوامل تقابل طبقه متوسط با رژیم پهلوی و تاثیر گذاری ایشان در روند شکل گیری انقلاب اسلامی دانست.
۱۳۷.

بررسی تمثیلی عناصر و داستان ها در شعر امام خمینی(ره) با تکیه بر بینامتنیت قرآنی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی دوره ۱۳ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۸ 73 - 98

کلیدواژه‌ها: تمثیل بینامتیت قرآن امام خمینی (ره)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۱ تعداد دانلود : ۳۳۵
تمثیل حکایت یا داستانی است که در برگیرنده مفاهیم اخلاقی، دینی، تعلیمی، اجتماعی، عرفانی، فلسفی و حتی روانشناسانه است. سویی دیگر بینامتنیت قرار دارد که روش همگرایی متون با توجه به تأثیرپذیری از متون قبل و تأثیرگذاری بر متون بعد می باشد. پژوهش حاضر، پژوهشی کیفی با روش توصیفی- تحلیلی بر اساس منابع کتابخانه ای و با هدف بررسی تمثیلی عناصر و داستان ها در شعر امام خمینی(ره) با تکیه بر بینامتنیت قرآنی تدوین گردیده است. امام خمینی دارای شخصیتی  عرفانی- الاهی بوده و با عنایت به اینکه وی آشنایی کامل به کلام حق داشته، بنابراین هسته و چارچوب اصلی بیشتر اشعار خود را بر این مبنا بنیان نهاده است. بر این اساس شعر او در بردارنده نکته های اخلاقی و تأملی است که این امر موجب صلابت و استواری وجه شعری وی گردیده است. در این پژوهش بنا به ضرورت تحقیق سعی شده است تا به عناصر و داستان های قرآنی که دستمایه تمثیلی در شعر امام خمینی گردیده اند پرداخته شود. این عناصر و داستان ها هر چند در اصل ماهیت واقعی دارند لیکن در قالب تمثیل که قرار می گیرند حامل یک معنی ثانوی می شوند.
۱۳۸.

جستاری در معنای «حکمت» با توجه به دیدگاه داوود قیصری و امام خمینی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: آیین حکمت سال سیزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۷ 109 - 140

کلیدواژه‌ها: حکمت حکیم متأله حکمت انبیا و عرفا حکمت ذوقی داوود قیصری امام خمینی (ره)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۵ تعداد دانلود : ۲۳۸
اندیشمندان اسلامی گاه «حکمت» را شاخه ای از علم در نظر می گیرند؛ علم به احوال موجودات به گونه ای که در نفس الأمر است. تفسیر دیگر «حکمت» حکم نمودن است؛ چنان که حق تعالی حکم فرموده که نیکوکاران را به بهشت و تباهکاران را راهی دوزخ نماید. در تفسیر سوم «حکمت» معنای اتقان و انضباط را به خود می گیرد؛ یعنی درست و نیکو کارکردن. تمامی این تفاسیر حاکی از  حکیم بودن خداوند است؛ صفتی که ثبوت آن برای ذات باری ضروری است. اما آنچه در این مقاله بررسی می شود، مفهوم واژه «حکمت» از دیدگاه داوود قیصری و تعلیقه امام خمینی(ره) بر این دیدگاه است. نویسندگان این مقاله بنا به نظر این دو اندیشمند، واژه پرارج «حکمت» را واکاوی کرده به نقد و تحلیل این دو منظر و تطبیق آنها با دیدگاه های دیگر اندیشمندان خواهند پرداخت. «حکمت» در این پژوهش مرتبه ای درنظر گرفته می شود که عارف و حکیم، مشتاق و مجذوب رسیدن به آن هستند. صاحب حکمت عارف متألّهی خواهد بود که در مراتب باطنی و سرّی آن از عقل استدلالی گذر و شهود را تجربه می کند. این بررسی به شیوه پدیدارشناختی انجام گرفته، تلاش می کند «حکمت» را در معنای سوم و به عنوان حکمت ذوقی و شهودی در برخی حالات و مشاهداتِ عارفانی اعم از شرق و غرب که این تجربه را داشته اند، بیان کند تا از این طریق ریشه یابی عملی، سلوکی و جایگاه دست نیافتنی حکمت را نقبی زند.
۱۳۹.

تأثیر دیدگاه های امام خمینی بر جنبش های اسلامی و تحولات جهان عرب

نویسنده:
منبع: اندیشه سیاسی در اسلام زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۲ 111 - 130

کلیدواژه‌ها: امام خمینی (ره) اندیشه انقلاب اسلامی تحولات جهان عرب اسلام غرب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۴ تعداد دانلود : ۲۴۷
  موفقیتهای انقلاب اسلامی و ایدئولوژی امام خمینی(ره) با پافشاری موفقیت آمیز بر «اسلام مردمی»، تا حدود زیادی اجتناب ناپذیر بوده است. آراء و افکار امام خمینی(ره) نقش بسزایی در صدور ارزش های انقلاب اسلامی به خارج از مرزهای ایران داشته است. این اندیشه ها و افکار بخش اعظمی از تحولات جهان اسلام را رقم زده است.شروع تحولات جهان عرب در قالب بیداری اسلامی، بار دیگر نفوذ و اثرگذاری اندیشه ها و افکار امام خمینی(ره) برجسته گردید که نیازمند پژوهش و بررسی جدی است. ترس و هراس غربیان از بازگشت به اسلام رادیکال و آموزه های آن و ظهور گروه های تندرویی مانند طالبان، القاعده و داعش، توجه به انقلاب اسلامی ایران را مهمتر می نماید. اندیشه ها و افکار امام خمینی(ره) چه تأثیری بر جنبش های اسلامی و تحولات جهان عرب داشته است؟ اندیشه های امام خمینی(ره) در اصولی چون بازگشت به اسلام راستین، استقلال خواهی و مقابله با نفوذ بیگانگان، مبارزه با دیکتاتوری، حاکم بودن بر سرنوشت خویش، مردم سالاری و حکومت ملت، تساوی و عدالت اقتصادی، دفاع از مظلومان و استکبارستیزی در تحولات جهان عرب برجسته بوده و بر روشن شدن افکار انقلابیون تأثیر مستقیم داشته است.
۱۴۰.

جایگاه شناسی شعر انقلاب اسلامی در تولید ادبیات انقلابی

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس سال هفتم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 71 - 96

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی هنر اسلامی شعر انقلاب امام خمینی (ره) ادبیات انقلابی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۷ تعداد دانلود : ۲۲۸
شعر انقلاب اسلامی یکی از ابزارهای اصلی انتقال پیام امام خمینی (ره) به مردم بود و به موازات سیر تحولات نهضت، گام به گام توانست به پیش برود و در عرصه گفتمانی و تولید ادبیات انقلابی، در خط مقدم مبارزه با پهلوی قرار بگیرد. این نوشتار با نگاهی تاریخی و عینی به آثار شاعران انقلابی، به ردیابی خط سیر تحولات ادبی دوران مبارزه پرداخته و در پی بازشناسی هویت و جایگاه شعر انقلاب اسلامی در تولید ادبیات انقلابی و غلبه گفتمانی نهضت امام خمینی (ره) است. بازشناسی زمینه ها، سیر تطور، کارکردها و تنوع زبانی و محتوایی اشعار انقلابی نشان از آن دارد که اغلب این آثار پیرامون شخصیت، افکار و اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) شکل گرفته است و در مقام قالب و ادبیات نیز، بیشترین الفت را با ذهن و زبان مردم دارد. از این رو از نظر محتوا التزام به ولایت فقیه (در هر دو ساحت نظری و مصداق خارجی) را می توان شاخصه اصلی شعر انقلاب اسلامی برشمرد چنانکه در شکل و قالب نیز مردمی بودن، وجه ممیزه این جریان شعری است.