مطالعات قدرت نرم

هدف از این تحقیق، شناسایی نفوذ فکری و فرهنگی و راه های مقابله با آن در اندیشه رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) است. روش تحقیق در این نوشته، توصیفی تحلیلی است که با استفاده از روش کتابخانه ای و بر اساس گردآوری داده ها از مجموعه بیانات و سخنرانی های ایشان استخراج شده است. یر این اساس روشن خواهد شد که از نظر ایشان، نفوذ فکری و فرهنگی هم خطرناکتر و هم ماندگارتر است. از همین رو تخریب و تأثیر منفی این نوع نفوذ از انواع دیگر بسیار بیشتر و البته راه مقابله با آن نیز بسیار پیچیده تر است. مهمترین خطر این گونه از نفوذ، بی هویتی، سکولاریزه شدن، سیطره و تسلط فرهنگ غربی و استحاله است که در این نوشته، با تأکید بر این خطرات از نگاه آیت الله خامنه ای(مدظله العالی) و پیامدهای آن، به راه های مقابله با این خطرات نیز پرداخته شده است. هوشیاری و عدم غفلت از دشمنی دشمن، باور به نفوذ و تهاجم فرهنگی، مدیریت فرهنگ بر مبنای شعارهای انقلاب و مبانی انقلاب و مقابله با استحاله از جمله این راه هاست که در این نوشته بدان پرداخته خواهد شد.

با عنایت به بیانات امام خمینی و رهبر معظم انقلاب اسلامی و نیز اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران، می توان نتیجه گرفت همان گونه که مردم ایران در عرصه های گوناگون این انقلاب نقشِ محوری داشته اند، در عرصه بین المللی نیز باید نقش کلیدی و مؤثری ایفا کنند و به تعبیر این پژوهش، «مردمی سازی دیپلماسی فرهنگی» صورت گیرد. مشاهده وضع موجود نشان می دهد که این مهم، آن چنان که باید محقق نشده است و پژوهش حاضر به دنبال شناخت موانع و آسیب های تحقق مردمی سازی دیپلماسی فرهنگی است. بدین منظور از روش مشاهده (مشارکتی و غیر مشارکتی)، مصاحبه نیمه ساخت یافته و اسنادی برای گردآوری داده ها، و از روش تحلیل مضمون برای تحلیل داده های کیفی تحقیق استفاده شد. نتایج نشان می دهد دیپلماسی فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران، هنوز نتوانسته به سطح مردمی شدن دست یابد و آسیب ها و موانع متعددی از تحقق آن جلوگیری کرده است. این آسیب ها و موانع را می توان در سه دسته کلی «از سوی متولیان رسمی»، «از سوی بازیگران مردمی» و «از سوی عوامل بیرونی» در نظر گرفت که هر یک مجموعه ای از آسیب ها و موانع خُردتر را شامل می شوند.

یکی از اساسی ترین مخاطرات و چالش های فراروی نظام اسلامی، «پروژه نفوذ خارجی» است که با توجه به گستردگی آن، کسب شناخت همه جانبه در قبال این مسأله، نخستین گام در راستای تأمین منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است. با عنایت به اهمیت واکاوی ابعاد مفهومی نفوذ، مقاله حاضر با استفاده از روش «تحلیل محتوا»، به دنبال پاسخ گویی به این پرسش است که مفهوم نفوذ در اندیشه امام خمینی رحمت الله علیه دارای چه مؤلفه هایی می باشد و بر این مبنا، مفهوم نفوذ در چارچوب اندیشه ایشان، چه معنایی دارد؟ در این راستا، نگارندگان ضمن بهره گیری از الگوی فلسفی- منطقی علل اربعه، به تبیین علل مادی، فاعلی، صوری و غائی مسأله نفوذ در اندیشه امام خمینی (ره) پرداخته و ازاین رهگذر، تعریف امام راحل از مفهوم نفوذ را استنباط و ارائه نموده اند. طبق نتایج حاصل از پژوهش، این تعریف عبارت است از: «نفوذ نقشه ای تدریجی، کارشناسی شده و جذابیت محور است که در مجرای ارتباطی دوطرفه به دنبال تأثیرگذاری بر نظام سیاسی و گروه های مختلف ملت است. هدف این نقشه ی غیرملموس که توسط عاملیت داخلی و خارجی نفوذ پیاده سازی می شود، استحاله مخاطب و کارویژه آن، تهی کردن ملت و نظام اسلامی از عناصر مولد قدرت می باشد». با این تعریف نفوذ سیاستی نرم است و در پوشش های گوناگون صورت می گیرد، تشخیص آن دشوار بوده و می تواند ضربات جبران ناپذیری بر ملت و نظام اسلامی وارد آورد.

هدف این پژوهش بررسی عوامل موثر بر میزان اعتماد مدیران دولتی به شهروندان و تاثیر آن بر میزان مشارکت شهروندان و درگیر شدن آنها در تدوین، اجرا و ارزیابی سیاستهای بخش عمومی است. این تحقیق از نظر مخاطب استفاده، در زمره تحقیقات کاربردی، از نظر هدف، در رسته تحقیقات توصیفی و نیز از نظر گردآوری داده، در زمره تحقیقات پیمایشی قرار می گیرد. همچنین به منظور گرد آوری داده های مورد نیاز، از ابزار پرسشنامه استاندارد استفاده شده است. یافته های تحقیق حاضر بیانگر آن است که متغیر اعتماد مدیران به شهروندان می تواند در اثرگذاری سه عامل گرایش به اعتماد، تجربیات پیشین و انتقاد به دولت بر میزان مشارکت شهروندان نقش میانجی کامل را ایفا نموده، در حالیکه اعتماد مدیران به شهروندان در تاثیر کارایی شخصی بر میزان مشارکت شهروندان نقش میانجی خفیف (مکمل) را ایفا می نماید. اعتماد سازمانها و مدیران به مردم، به ارتقا و بهبود سطح همکاری دولت و ملت می انجامد و حکمرانی مشارکتی واقعی، بدون اعتماد دولت به شهروندان امکان پذیر نخواهد بود. برای شکل گیری و بالندگی اعتماد دولت به شهروندان ، اعتقاد و باور به دانش و مهارتهای عملی آنها، گوش فرا دادن به مطالبات و صدای ایشان، تسهیم قدرت با آنها، نمایش واقعی اعتماد و احترام در فرایندهای اداری و آموزش و درگیر نمودن آنها در این فرایندها باید سرلوحه تصمیمات مدیران قرار گیرد.

فناوری های ارتباطی نوین به عنوان مهمترین دست آورد انسان قرن بیستم از طریق اتصال زیربناها و روبناها در حیات مادی و معنوی بشر، ظرف سه دهه ابعاد گوناگون زندگی انسان معاصر را دستخوش تغییر و تحول کرده است. اینترنت و فضای مجازی علاوه بر تاثیرات بنیادین بر حوزه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جوامع مختلف ابعاد تهدیدآمیزی را نیز آشکار ساخته و زمینه انتقال منابع ناامنی از فضای واقعی به مجازی را فراهم کرده است. امروزه محیط های تهدیدآمیز علیه منافع ملت ها و دولت ها صرفا به سرزمین محدود نمی شود و جهان مجازی نیز محیطی تهدیدزا به شمار می آید. سایبر تروریسم یکی از مهمترین تهدیدات نوظهور است که با استفاده از قابلیت های اینترنت به فعالیت های خود بعد بین-المللی داده است. با توجه به اهمیت مطالعات بنیادین در شیوه مواجهه با پدیده های نوظهور، این پژوهش با هدف شناخت نقش رسانه های نوین در ظهور و گسترش تروریسم در عرصه بین الملل، با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه محقق ساخته در سطح صاحب نظران و کارشناسان سراسر کشور اجراء شد. یافته ها نشان داد؛ از میان پنج عامل مورد بررسی شامل: ماهواره، اینترنت، فضای مجازی، شبکه های اجتماعی و روزنامه نگاری سایبر، عامل فضای مجازی در ظهور و گسترش و گروه های تروریستی به عنوان بازیگران جدید در عرصه بین الملل بیشترین نقش را ایفاء کرده است.

انیمیشن یکی از محصولات فرهنگی- رسانه ای است که بواسطه قابلیت های شگرفی که دارد، توانمدی بالایی در جذب مخاطب دارد. مقاله حاضر سعی دارد با روش توصیفی-تحلیلی، در گام نخست، جذابیت انیمیشن را از دو منظر «رسانه ای» و «جامعه شناختی-روانشناختی» تبیین کند. از بُعد رسانه ای، نظریه اقناع به خوبی می تواند چگونگی جذب مخاطب توسط انیمیشن را تحلیل کند و از بُعد جامعه شناختی- روانشناختی، نظریه «پرسونا» یا همان «شخصیت های رسانه ای» اثر هورتون و وول، می تواند چگونگی جذب مخاطب نسبت به یک انیمیشن را بررسی کند. در ادامه بر اساس این دو نظریه، مولفه های محتوایی انیمیشن ها که برای مخاطب جذابیت دارند ارایه می شود. «منجی گرایی و خاص بودگی»، «قهرمان های معمولی»، «حماسه نمایی»، «منحصر به فرد بودن»، «بی کرانگی» و «بازنمایی جهان ناپیدا»، از جمله این مولفه ها هستند. در انتها، جذابیت از منظر فلسفه اسلامی واکاوی می شود و تاثیر انواع جذابیت بر انسان و جامعه بررسی می شود. بر این اساس سه نوع جذابیت «حسی»، «وهمی» و «عقلی»، با سه نفس انسانی «نباتی»، «حیوانی» و «عقلانی» در تلائم هستند که هر یک از عالم صور معنایی به ساحت ذهن انسان نزول می کند و پس از آن هویت بین الاذهانی پیدا کرده و در عرصه فرهنگ و سبک زندگی، خود را نشان می دهند.

تحقیق حاضر با هدف ارئه الگوی رهبری هوشمند مبتنی بر قدرت نرم در سازمان های دولتی منتخب استان سیستان و بلوچستان انجام شد. روش انجام تحقیق بصورت طرح ترکیبی از نوع کثرت گرایی در داده ها بوده است. جامعه آماری این تحقیق در بخش کیفی شامل خبرگان(کارشناسان ارشد ادارات دولتی شهر زاهدان و اساتید دانشگاه) و در بخش کمی 200 نفر از مدیران سازمان های دولتی منتخب استان سیستان و بلوچستان بوده است که با استفاده از شیوه نمونه گیری هدفمند تعداد 20 خبره و 132 نفر از مدیران سازمان های دولتی منتخب استان سیستان و بلوچستان به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. پژوهشگر در بخش کیفی پژوهش ابتدا با مطالعه عمیق اسناد موجود و سپس مصاحبه با خبرگان اقدام به شناسایی شاخص های الگوی رهبری هوشمند مبتنی بر قدرت نرم در سازمان های دولتی را از روش تحلیل تم نمود. خروجی این مرحله شناسایی 114 شاخص در قالب 19 بعد اصلی و 32 زیر بعد اصلی بود. در گام دوم به جهت برقراری ارتباط و توالی بین ابعاد بدست آمده و ارایه مدل ساختاری ، از روش مدل سازی ساختاری تفسیری (ISM) استفاده گردید که بر اساس نظرات خبرگان و تجزیه و تحلیل های صورت گرفته، مدل رهبری هوشمند مبتنی بر قدرت نرم احصاء گردید. نتایج تحقیق نشان داد که، عوامل علی رهبری هوشمند مبتنی بر قدرت نرم در سازمان های دولتی بر راهبرد سازمانی تاثیر ندارد، اما عوامل زمینه ای و ساختاری رهبری هوشمند مبتنی بر قدرت نرم در سازمان های دولتی بر راهبرد تاثیر دارد .