مطالب مرتبط با کلیدواژه
۲۱.
۲۲.
۲۳.
۲۴.
۲۵.
۲۶.
۲۷.
۲۸.
۲۹.
۳۰.
۳۱.
۳۲.
۳۳.
۳۴.
۳۵.
۳۶.
۳۷.
۳۸.
۳۹.
۴۰.
چابهار
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر باهدف ارائه الگوی اثربخشی کارآفرینی اجتماعی در راستای توانمندسازی زنان جامعه محلی ارائه شده است. جامعه آماری این پژوهش تمامی زنان بلوچ مناطق حاشیه نشین چابهار در محله های رمین، عثمان آباد، کمب، قدس، مرادآباد و تیس که از آن ها نمونه ای 266 نفری به روش نمونه گیری سهمی انتخاب شد. این پژوهش با روش آمیخته انجام گرفت. در بخش کیفی این روش، باتوجه به استراتژی فراترکیب عوامل مؤثر بر توانمندسازی زنان شناسایی شد و در بخش کمی با پخش دو پرسشنامه، این عوامل در جامعه آماری گفته شده ارزیابی و رتبه بندی شدند. نتایج حاصل از روش کیفی فراترکیب این عوامل را در 21 شاخص دسته بندی کرد. در بخش کمی، نتایج حاصل از تحلیل نرم افزار SMART PLS نشان داد که تمامی شاخص های حاصل از روش کیفی فراترکیب به جز شاخص برخورداری از مهارت کافی اثر معناداری بر توانمندسازی زنان بلوچ مناطق حاشیه نشین چابهار داشتند و مهم ترین این شاخص ها، شاخص اعتمادبه نفس است و شاخص های انگیزه ایجاد اشتغال، میزان تحصیلات، رفع تبعیض از بازار کار، سیاست های حمایتی دولت به ترتیب در رتبه های دوم تا پنجم ازنظر اهمیت توانمندسازی زنان این منطقه برخوردارند.
نقش چابهار و منطقه ویژه اقتصادی آن در توسعه سکونتگاه های پیراشهری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه مناطق آزاد به عنوان پدیده ای فراگیر و ابزاری برای تحقق راهبرد های توسعه موردتوجه قرارگرفته اند. هدف از ایجاد این گونه مناطق، فراهم کردن شرایط مناسب برای افزایش تولید، ایجاد اشتغال و رشد رفاه اقتصادی مناطق و روستا های پیراشهری می باشد. لذا هدف از پژوهش حاضر، اثرات جایگاه شهر چابهار با محوریت منطقه ویژه اقتصادی در توسعه اقتصادی و کالبدی-فیزیکی روستا های پیراشهری می باشد. روش تحقیق این پژوهش تحلیلی است. جمع آوری داده ها نیز به دو روش اسنادی و میدانی (پرسشنامه) صورت گرفته است. جهت تجزیه وتحلیل اطلاعات نیز از نرم افزارهای SPSS، Expert choice و مدل ELECTRE انجام گرفته است. نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد، شهر چابهار با محوریت (منطقه ویژه اقتصادی) بر توسعه اقتصادی و کالبدی روستا های پیراشهری با اطمینان 95 درصد ازلحاظ آماری اثرگذار می باشد. همچنین نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن با توجه به سطح معناداری 000/0، گویای رابطه معناداری بین توسعه اقتصادی-کالبدی روستا های پیراشهری و شهر چابهار با محوریت منطقه ویژه اقتصادی می باشد. در ادامه نیز یافته های حاصل از تعیین وزن شاخص ها با استفاده از روش نرم افزار Expert choice نشان داد، شاخص های اشتغال و درآمد با وزن به دست آمده 226/0، بالاترین رتبه و شاخص خدمات با وزن به دست آمده 053/0، پایین ترین رتبه را در توسعه اقتصادی و کالبدی روستا های پیراشهری داشته باشند. نتایج مدل ELECTRE نشان داد که در بین روستا های پیراشهری، روستا های تیس و مرادآباد بیشترین میزان تأثیر اقتصادی و کالبدی را از شهر چابهار با تأکید بر منطقه ویژه اقتصادی را به خود اختصاص داده اند
بررسی نقش توانمندی ها و محدودیت های ژئومورفولوژیک در تولید فضای شهر با استفاده از GIS (مطالعه موردی: شهر سمنان)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
جغرافیا و مطالعات محیطی سال نهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۳
53 - 68
حوزه های تخصصی:
فرایندهای طبیعی به ویژه ژئومورفولوژی نقش مهمی درروند مکانیابی، برنامه ریزی و توسعه شهرها بر عهده دارد. به نحوی که از گذشته تاکنون سعی شده که بهترین مکان به لحاظ محیطی وژئوموفولوژیک برای استقرار و روند توسعه فیزیکی شهرها در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر به بررسی ژئومورفولوژی کاربردی و نقش آن در توسعه فیزیکی شهر سمنان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تکنیکهای ارزیابی چند معیاره تحلیل سلسله مراتبی (AHP) پرداخته شده است. برای این کار معیارهای مؤثر از جمله: ارتفاع، شیب، جهت شیب، لیتولوژی و فاصله از گسل استفاده شده است. هرکدام از معیارهای مورد بررسی طبق نظر کارشناسی و با استفاده از نرم افزار Expert choice وزن دهی ودرجه اهمیت هر کدام از آنها مشخص شد. در نهایت با استفاده از روش ترکیبی منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیائی مکان گزینی انجام و با توجه به مقایسه تحلیلی، پهنه های مناسب وضع موجود شهر ونقشه ژئومورفولوژی منطقه بر اساس نقاط بحرانی با پهنه های مناسب حاصل از تحلیل سلسله مراتبی و g.i.s انجام گرفت. نتایج حاکی از این است که نقش عوامل ژئومورفولوژی در مکان گزینی شهر سمنان بسیار مؤثرتر از دیگر عوامل محیطی بوده است. همچنین تحلیل داده ها نشان می دهد که شهر سمنان در معرض تهدید عوامل مختلف محیطی قرار دارند. برخی از آنها همچون عوامل لیتولوژی به صورت جدی محدودیت ایجاد کرده وممکن است در آینده شرایط نامناسبی را برای وقوع سایر مخاطرات محیطی پدید آورد. به این منظور باید به تبعیت از فرایندهای ژئومورفولوژیک روند گسترش شهر امتداد یابد.
نقش مناطق استراتژیک در همکاریهای بین المللی و شکل گیری رژیم های بین المللی : مطالعه موردی بندر چابهار(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های راهبردی سیاست سال نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۶ (پیاپی ۶۶)
153 - 179
حوزه های تخصصی:
پایان جنگ سرد موجب همکاری های جدید بین کشورها شد. یکی از انواع همکاری، رژیم های بین المللی می باشد. وجود قدرت های نوظهور در منطقه مانند چین و هند و کشورهای افغانستان و ایران با یک گذشته تاریخی مشترک و ارزش های فرهنگی و پیوستگی اقتصادی، زمینه مناسب برای تشکیل یک رژیم بین المللی در منطقه را ایجاد می کند. بندر استراتژیک چابهار می تواند در مرکز این رژیم قرار گیرد. در این راستا این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که چابهار چه ظرفیت هایی برای تبدیل شدن به یک رژیم بین المللی دارد و عناصر مشترک برای همکاری در غرب آسیا چگونه تشکیل این رژیم را تسهیل می نماید؟ و فرضیه ای که در پاسخ به این پرسش مهم مطرح است مبتنی بر این واقعیت می باشد که چابهار به سبب موقعیت ژتواکونومیک و ژئواستراتژیک خود می تواند به یک رژیم بین المللی اقتصادی تبدیل شود و پیشینه روابط و ارزش های مشترک میان کشورهای منطقه، شکل گیری این رژیم را تسهیل می کند. این مقاله با روش تبیینی- تحلیلی و با استفاده از منابع ثانویه شامل کتب، مقالات و سایت های اینترنتی انجام می شود.
بررسی تاثیر تکتونیک فعال بر تغییرات ژئومورفولوژیکی سواحل ایرانی مکران (مطالعه موردی: چابهار)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۳۶)
230 - 250
حوزه های تخصصی:
منطقه مورد مطالعه در شمال سواحل دریای عمان و جنوب شرقی ایران در استان سیستان و بلوچستان واقع شده است. یکی از روش های جدید جهت مشاهده ی حرکات زمین ساختی و زمین لرزه ها استفاده از دانش مورفوتکتونیک می باشد. پیشینه تحقیق نشان می دهد که مکران یک منشور برافزاینده بزرگ است که در طی دوران سنوزوئیک در جنوب شرقی ایران و جنوب غربی پاکستان شکل گرفته است. هدف از انجام این تحقیق بررسی میزان تاثیر فعالیتهای تکتونیکی بر تغییرات ژئومورفولوژیکی سواحل جنوب شرق ایران است. روش تحقیق شامل مطالعات کتابخانه ای و اسنادی، عملیات میدانی، آزمایشگاهی، جمع بندی نتایج و نتیجه گیری نهایی بوده است. طبقه بندی سنگهای کربناته با استفاده از روش دانهام1 (1962)، و نامگذاری رخساره های رسوبی با استفاده از روش فلوگل2 (2010)، انجام شد. نتایج این تحقیق معرف یک ستون چینه نگاری به منظور ترسیم نوسانات نسبی سطح آب دریاست که منجر به شناسایی دو گروه رخساره رسوبی کربناته و سیلیسی آواری گردید. مدل بازسازی شده محیط رسوبی موید بخش های بالایی و میانی حاشیه ساحلی می باشند. از دیگر نتایج این تحقیق، تغییرات ژئومورفولوژیکی شاخصی است که از شرق به غرب منطقه مشاهده می شود. تغییر شکل چشم اندازهای ژئومورفولوژیکی، شواهد تکتونیکی و زمین شناسی نشان داد که تغییرات ژئومورفولوژیکی سواحل چابهار، ناشی از فرآیندهای رسوبگذاریآ اثر امواج و تحت تاثیر فعالیت های تکتونیکی است.
رویکرد مسکن اندک افزا به مثابه سیاست ارتقای مسکن در سکونتگاه های غیررسمی؛ نمونه مورد مطالعه: شهر چابهار(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات شهری دوره دهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۸
77 - 90
حوزه های تخصصی:
سکونتگاه های غیررسمی یکی از تبعات شهرنشینی سریع است که عمدتاً مهاجران روستایی و تهیدستان شهری را در خود جای داده و بدون مجوز و خارج از برنامه ریزی رسمی و قانون توسعه شهری در درون یا خارج از محدوده شهرها شکل می گیرند. این نوع سکونتگاه ها نتیجه ناکارآمدی نظام تأمین مسکن شهری است که در امتداد رشد کنترل نشده آن و عدم ثبات اقتصادی بازار مسکن رخ می دهد. این پژوهش بر سیاست مسکن اندک افزا به مثابه فرآیندی برای بهسازی کالبدی مسکن در سکونتگاه های غیررسمی در شهر چابهار تأکید دارد و می تواند برای بهبود کیفیت فضایی_کالبدی زاغه ها و ادغام آن با مناطق رسمی شهری مورد استفاده قرار گیرد. رویکردی است در جهت تطبیق سیاست مسکن این نوع بافت و محلات با محدودیت ها و قیود تأمین منابع مالی و شرایط اقتصادی ساکنان. در الگوی پیشنهادی به حفظ ساختارهای حائز اهمیت مردمان محدوده پژوهش توجه جدی شده است. تأکید بر حفظ ساختار فضایی ساکنان که منطبق بر فرهنگ سکونت جامعه مخاطب طرح است و از الگوهای فعالیتی حیات روزمره ایشان تبعیت می کند، از اهداف پژوهش پیشِ روست. نتایج تحقیق نشان می دهد که با بهره گیری از مسکن اندک افزا و رویکردهای مرتبط با آن افراز، تجمیع و تکمیل فضایی می توان به مدلی مطلوب و بهینه دست پیدا کرد که در آن راهبرد عمودی از بالا به پایین و بی توجه به ساکنان جای خود را به شکل همدلانه تری از توسعه داده است. روش پژوهش با درگیری فعال محقق در میدان تحقیق و مصاحبه های عمیق با ساکنان همراه بوده تا شیوه برآمده از تجربه زیسته آنها شناسایی و در ارائه الگو استفاده گردد. طراح در این فرآیند عمدتاً نقش پیش ران یا کاتالیزور را خواهد داشت و نه فراتر. طراح قرار است صرفاً تسهیل گر باشد و در ادامه خود ساکنان می توانند تصمیم به افراز، تجمیع یا تکمیل درون واحدهای سکونتی خود را بگیرند.
ژئوپلیتیک، ژئواکونومیک و چشم انداز همکاری ایران و هند در چابهار(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
ژئوپلیتیک سال هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۶۳)
61 - 87
حوزه های تخصصی:
با آغاز سده بیست و یکم ایران و هند موافقت نامه های زیادی جهت گسترش همکاری اقتصادی و سیاسی با یکدیگر امضا کرده اند. یکی از مهم ترین همکاری های دو کشور، توافق نامه سرمایه گذاری هند در چابهار است. ایران و هند طبق اعلامیه دهلی نو در سال 2003 توافق کردند که بندر چابهار را توسعه بخشند اما توافق نهایی بین دو کشور در می 2016 حاصل شد و در سال 2019 سرمایه گذاری هند در چابهار عملیاتی شد. مقاله حاضر به بررسی دلایل تأخیر سرمایه گذاری هند(2003 تا 2019) در بندر چابهار و چشم انداز همکاری ایران و هند در این بندر می پردازد. روش پژوهش مورد استفاده در این تحقیق از نوع قیاسی-فرضیه ای است یعنی با استفاده از مفاهیم کلیدی ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک به توصیف و تحلیل مسئله پرادخته می شود. گردآوری داده ها عمدتاً به صورت اسنادی است. نتایج پژوهش نشان می دهد که به رغم منافع و اهداف مشترک ژئواکونومیکی، اما اهداف متضاد ژئوپلیتیکی دو کشور باعث شده تا روند سرمایه گذاری هند در چابهار با تأخیر روبه رو شده و نتایج ملموسی برای آن در آینده تصور نشود.
ارزیابی شاخص های برند پایدار در مقاصد گردشگری ساحلی (مطالعه موردی: منطقه ساحلی چابهار)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
گردشگری و توسعه سال ششم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۱۳)
19 - 47
حوزه های تخصصی:
برندسازی پایدار؛ مفهومی با توجه به اصول چهارگانه پایداری است که هم زمان تصویر ذهنی مخاطب و منافع ذینفعان را درنظر داشته و ارائه تصویر مطلوب مقصد گردشگری در ذهن مخاطب را در گرو رعایت اصول اساسی پایداری می داند که نیازمند برنامه ریزی و مدیریت همپیوند مقصد گردشگری با رویکرد مشارکتی و مبتنی بر منابع مقصد و تشریک مساعی جامعه محلی است. این پژوهش درصدد شناسایی شاخص های برند پایدار به منظور بهره مندی از آن ها در فرآیند برندسازی پایدار گردشگری مقاصد ساحلی است. از نظر روش شناسی توصیفی بوده و بر شیوه اسنادی و نظر خبرگان استوار است. در این پژوهش، متغیرها و شاخص های برند ساز در مقاصد گردشگری ساحلی با رویکرد عوامل چهارگانه پایداری شناسایی شده و نحوه عملیاتی کردن آن ها از طریق استخراج معیارهای سنجش در مقصد ساحلی «چابهار» ارائه گردیده و با تهیه پرسشنامه و جمع آوری دیدگاه های خبرگان مورد تایید قرار گرفته است. به عبارتی به منظور برندسازی مقصد گردشگری ساحلی با توجه به ابعاد چهارگانه توسعه پایدار گردشگری (اکولوژی، اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و نهادی)، هشت شاخص اصلی(مطلوبیت، منظر ساحلی، امنیت، مشارکت، سرمایه گذاری، اشتغال، قوانین و مقررات، تمرکز قدرت) و بیست شاخص فرعی استخراج، تدوین، طراحی، عملیاتی و تایید شده است.
قلمروگستری جنوب خاوری ایران در مناسبات پساتحریم با تأکید بر بندر چابهار(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره نهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۳۳
126 - 150
حوزه های تخصصی:
قلمرو، بنیادی ترین دانش واژه جغرافیای سیاسی یا ژئوپلیتیک است که شناسه و کارکرد آن، تابع بایسته های زمانی و مکانی در قالب متغیرهای اقتصادی، نظامی، سیاسی، فرهنگی و فناوری برشماری می شود. از زمان فروپاشی شوروی مناسبات ژئوپلیتیک در مقیاس جهانی، سرشتی ژئواکونومیک محور یافته است؛ بدین معنا که کارکرد اقتصادی مکان هاست که به آنها وزن ژئوپلیتیک بخشیده است. از این رو، پرسش متن پیش رو بر این اساس مطرح می شود که قلمروگستری جنوب شرق ایران در مناسبات جهانی؛ به ویژه در دوران پساتحریم چگونه است؟ پژوهش حاضر بر این فرضیه استوار است که جنوب خاوری ایران؛ به ویژه بندر چابهار توانش هایی در حوزه ترابری و بندرگاهی دارد که در صورت سرمایه گذاری و تقویت زیرساخت ها، به کارکرد آن مقیاسی جهانی خواهد بخشید؛ به گونه ای که حتی امروزه به رغم برجا بودن برخی از تحریم ها، در کانون توجه قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای قرار دارد. داده های مورد نیاز پژوهش به روش کتابخانه ای گردآوری شده است و روش شناسی حاکم بر آن، سرشتی توصیفی- تحلیلی دارد. نتیجه پژوهش نشان داد که نیاز فزاینده دو کشور هند و چین، با اقتصادی پویا به انرژی و بازار فروش کالا، توجه آنها را به حضور در مکان های راهبردی جهان برانگیخته است. در این میان، جنوب شرق ایران؛ به ویژه بندر چابهار در این مناسبات ژئواکونومیک، وزن ژئوپلیتیک ویژه ای یافته است؛ به گونه ای که این بندر در کانون توجه کشورهای هند، چین و افغانستان قرار گرفته و انتقال انرژی کشورمان به چین و پاکستان از جنوب شرق کشور، رقابت این دو کشور را در قالب سرمایه گذاری و سفر متعدد هیأت های دیپلماتیک هندی، افغانی و چینی به ایران در پی داشته است که در آینده نزدیک نیز افزایش خواهد یافت.
جایگاه اقتصادی مناطق شهری و تاثیر آن بر ابعاد پایداری (مورد مطالعه: شهر چابهار)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه جایگاه اقتصادی شهرها، آینده شهرها و آینده اقتصادی جهان بخصوص جهان در حال توسعه را رقم می زند. عوامل و متغیرهای اقتصادی، تاثیر عمده در شکل گیری و فرم شهر، تعیین ویژگی های کالبدی، اندازه، وسعت و... شهر دارند. آگاهی و اطلاع از ساختمان و طرز کار اقتصاد یک شهر، برای برنامه ریزی ها در هر سطح اعم از شهری ، منطقه ای و کشوری و تجزیه و تحلیل استفاده از زمین ضرورت دارد. در این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیل جایگاه اقتصادی شهر چابهار و تاثیر آن بر ابعاد پایداری (اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی، کالبدی و فضایی و بهداشتی و درمانی) در نواحی شهری می باشد. رویکرد حاکم بر فضای تحقیق کیفی و کمی و نوع تحقیق کاربردی است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از مدل های موریس دیویس و ترکیبی چند معیاره Fuzzy TOPSIS استفاده شد. نتایج مدل موریس دیویس نشان داد، نواحی (یک و چهار) با ضریب های به دست آمده بین 5/0 تا 8/0، در گروه نواحی پایداری متوسط و نواحی (دو و سه)، ضریب های بالاتری را به خود اختصاص داده و در گروه پایداری زیاد قرار گرفته اند. در نهایت نتایج مدل تاپسیس فازی نشان داد، در بین ناحیه های مورد مطالعه در شهر چابهار، ناحیه 2 با فاصله از حل ایده آل 80/2، فاصله از حل ضد ایده آل 79/2، و شاخص شباهت 67/0، بالاترین میزان تاثیر را از جایگاه اقتصادی چابهار به خود اختصاص داده است.
ظرفیت های ژئوپولیتیکی چابهار برای دور زدن تحریم های بین المللی
حوزه های تخصصی:
چابهار تنها بندر اقیانوسی ایران، یکی از نقاط کلیدی در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان بوده و در کریدور شمال – جنوب جایگاه مهمی دارد. این بندر در مسیر ترانزیتی شرق –غرب قرارگرفته و فوریت های مختلف اقتصادی و جغرافیایی در زمینه ترانزیت و ترانشیب دارد . در مجموع بالفعل شدن چنین پتانسیلی، میتواند علاوه بر کارکردهای و ارتقاء نقش کلان اقتصادی آفرینی ژئواکونومیکی منطقه، با توجه به نیازهای حیاتی کشورهای محصور در خشکی در حوزه های پیرامونی ایران، به لحاظ اقتصادی، می تواند زمینه ساز نوعی همگرایی منطقه ای نیز باشد. براین اساس، ایران میتواند با استفاده از پتانسیل های ژئوپولیتیکی و ژئواکونومیکی منطقه و به تبع آن، برقراری نوعی پیوند اقتصادی بر محور منطقه آزاد چابهار، نفوذ قابل توجهی در مناطق پیرامونی، بویژه منطقه آسیای مرکزی و افغانستان به دست آورد. بنابراین سئوال پژوهش این است آیا چابهار در شرایط سخت تحریمی پتانسیل کمک به کشور را دارد؟ یافته های تحقیق نشان می دهد پیوندهای اقتصادی براساس زیربناهای جغرافیایی و ژئوپولیتیکی کمک شایانی برای کشورهایی است که تحت تحریم های بین المللی قرار می گیرند. زیرا ایران می تواند بخشی از نیازهای استراتژیک خود را از طریق ظرفیت هایی که اشتراک منافعی با همسایگان و دیگر کشورها به وجود آورده است، را تامین کنند. همچنین وابستگی اقتصادی براساس نیازهای مشترک کشورهای محصور در خشکی به ایران، جغرافیای چابهار و پیوندهای اقتصادی منطقه، هارتلند جدید در آسیای باختری، ژئوپولیتیک شمال و جنوب ایران در ایجاد شبکه بازرگانی دوسویه، منطقه آزاد چابهار و پیوندهای ایران با همسایگان و.. می تواند مانع عمده ای در راه کارامدی تحریم های بین المللی بالاخص تحریم های ایالات متحده باشد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و همچنین استفاده از منابع کتابخانه ای (کتب، مقالات) و منابع اینترنتی و استفاده از نقشه های جغرافیایی مورد بررسی قرار گرفته است.
طرح توسعه ناحیه ای، رشد شهری و آسیب شناسی اجتماعی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
سرزمین سال اول زمستان ۱۳۸۳ شماره ۴
23 - 43
حوزه های تخصصی:
شهر بندری چابهار مرکز اداری شهرستان چابهار است که در جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان، در ساحل خلیج چابهار واقع است. در سال 1370 ایجاد منطقه آزاد تجاری – صنعتی چابهار به تصویب هیأت وزیران رسید که در سال 1372 فعالیت خود را آغاز کرد . هدف منطقه آزاد بهره گیری از توان منطقه ای، جذب سرمایه گذاری خارجی، ایجاد اشتغال، کاهش اتکا به اقتصاد نفت و توسعه اقتصادی جنوب شرق ایران بود. فعالیت منطقه آزاد موجب جذب برخی سرمایه گذاری ها و افزایش جمعیت شهر چابهار شده است. در این مقاله ابتدا نقش سرمایه غیر بومی در یک محیط سنتی و اثر آن در توسعه ساختار اجتماعی، فضایی شهر چابهار مورد بررسی قرار گرفته است . آنگاه نابسامانی های کارکردی و آسیب های اجتماعی حاصله از ساختار اجتماعی، فضایی شهر تجزیه و تحلیل شده،در پایان برخی نقطه نظرهای اصلاحی ارائه شده است .
روند تغییرات دما در چابهار(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقطع زمانی مورد مطالعه در این بررسی 49 ساله می باشد. که مربوط به ایستگاه چابهار با طول دوره آماری 1963 تا 2012 را شامل می شود. ابتدا سعی شده است با استفاده از روش رتبه ای من - کندال تغییرات داده ها شناسایی شوند و سپس نوع و زمان آن مشخص گردد. هدف از این تحقیق، بررسی روند تغییرات دمای ایستگاه چابهار برای آشکار سازی تغییر احتمالی اقلیم آن از حالت نرمال با استفاده از آزمون ناپارامتری من-کندال می باشد. نتایجی که از این پژوهش حاصل شد به شرح زیر می باشد: 1-مطالعه تغییرات دمای حداکثرتمام ماه های ایستگاه چابهار در طول دوره آماری به جزء ماه ژانویه روند معنا دار کاهشی به طور محسوسی قابل مشاهده است. در این میان، ماه جولای با عدد 41/.-، آگوست 36/.-، ژوئن و می با 33/. – بیشترین کاهش را نشان می دهند. 2- تغییرات دمای حداقل ایستگاه چابهار نیز در 8 ماه از سال روند کاهشی دارد، که ماه نوامبر با عدد 40/. -، جولای با 25/. -، بیشترین کاهش را داشته، در ماه های سپتامبر، ژوئن، می وآوریل روندی وجود ندارد، تغییرات رخ داده از نوع تصادفی وناگهانی است.
نگرشی کلان بر برنامه ریزی و سازماندهی فضا در منطقه مکران (مطالعه موردی: چابهار)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
منطقه مکران به دلایل جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی دارای ماهیتی استراتژیک برای تحرک و توسعه نیمه شرقی کشور و در نتیجه کل ایران، برای کشورهای همجوار در منطقه و حتی برای ارتباطات اقتصادی جهانی است. با توجه به این موضوع سؤال اصلی مقاله این است دلایل فضایی موقعیت استراتژیک منطقه مکران کدام اند؟ نتایج این مقاله نشان می دهد که این منطقه به لحاظ موقعیت ارتباطی دارای یک موقعیت استثنایی است. نوار ساحلی منطقه چابهار از طرفی با نوار ساحلی هرمزگان و شمال خلیج فارس و از طرف دیگر با نوار ساحلی پاکستان و منطقه کراچی هم جوار است. این منطقه به وسیله دریای عمان، خلیج عدن و کانال سوئز، به دریای مدیترانه و اروپا، به وسیله اقیانوس هند به آفریقا و دماغه امید نیک (و نیز مدیترانه) و همچنین به اقیانوس اطلس و قاره آمریکا راه می یابد. همچنین از بُعد امنیت ملی، موقعیت استراتژیک منطقه چابهار که از سویی ناشی از قرارگیری آن در مدخل ورودی دریای عمان و خلیج فارس و از سوی دیگر داشتن خورهای شرقی است و نیز نقش بندرگاهی آن به دلیل نزدیکی به شبه قاره هند و توان طبیعی آن در ایفای نقش پوشش بر بنادر خلیج از نظر کنترل تنگه هرمز و اشراف آن بر سواحل جنوبی دریای عمان، امکان کنترل دقیق بر خطوط نظامی در اقیانوس هند و تنگه باب المندب را به منطقه داده است. به لحاظ وضعیت سیاسی حاکم بر منطقه نیز، استان مرزی سیستان و بلوچستان به لحاظ همسایه بودن با دو کشور پاکستان و افغانستان و نیز قرار گرفتن در حاشیه آب های آزاد دریای عمان به لحاظ استراتژیکی و سیاسی از موقعیت ویژه ای برخوردار است. تحقیق حاضر کیفی است که در آن تحقیق حاضر کیفی است که در آن سعی شده است با استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات پژوهشی و نیز سایر منابع علمی به برنامه ریزی و سازمان دهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه مکران با محوریت منظقه چابهار پرداخته شود.
ارزیابی کیفیت مدیریت مقصد گردشگری از دیدگاه مزیت رقابتی مطالعه موردی: منطقه چابهار
حوزه های تخصصی:
امروزه مدیریت در تمامی عرصه ها و فعالیت های اقتصادی و اجتماعی، لازم و ضروری بوده و عنصری اجتناب ناپذیر در پیشبرد امور است. مدیریت مقصد، به عنوان یکی از مهم ترین عناصر در عرصه فعالیت های گردشگری، ایفا کننده نقشی اساسی در دستیابی به توسعه و کسب اهداف در صنعت گردشگری است. این عنصر، به عنوان عاملی تعیین کننده در میزان رقابت پذیری مقصدهای گردشگری، برای حفظ و پایداری منابع مختلف اجتماعی- فرهنگی، زیست محیطی و اقتصادی مقصد، عهدهدار وظایف مهمی است. هدف از تحقیق حاضر، بررسی کیفیت مدیریت مقصد به عنوان عاملی برای کسب مزیت رقابتی، در 1388 – منطقه چابهار است. این پژوهش، به صورت پیمایشی و با ابزار پرسشنامه در بازه زمانی 1389 انجام یافته است. با استفاده از روش های آماری، متغیرهای مربوط به مدیریت مقصد همچون بازاریابی، مدیریت بازدیدکننده، تحقیق و مطالعه، قیمت گذاری، کاربرد فناوری، همکاری بخش خصوصی و دولتی، مدیریت بحران و غیره، از دو جنبه اولویت و کیفیت، در منطقه مورد بررسی قرار گرفت. این مؤلفه ها با توجه به مدل رقابت مقصد که توسط کراچ و ریچی ( 1999 ) ارائه شده، استخراج گردید. نتایج حاکی از آن است از اولویت نخست و مولفه « توسعه، بازاریابی و معرفی محصولات مقصد » که از نقطه نظر اولویت، مولفه از رتبه نهایی برخوردار است. همچنین از « برگزاری کارگاه ها و سمینارهای تخصصی در زمینه گردشگری » نقطه نظر کیفیت، وضعیت تمامی این مؤلفه ها در منطقه چابهار، نامطلوب ارزیابی شد.
بررسی وضعیت نواحی شهری چابهار از نظر معیارهای اکولوژیکی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی منطقه ای سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۳
185 - 201
حوزه های تخصصی:
در سال های اخیر در سطح شهر چابهار شاهد اجرای انواع و اقسام پروژه های مختلف بوده و هستیم که بسیاری از پروژه ها بدون نیاز سنجی و توان اکولوژی منطقه بوده است که همین امر زمینه ساز بحران های زیست محیطی در سطح ساحل و درون شهر گردیده است. هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت نواحی شهری چابهار از نظر معیارهای اکولوژیکی می باشد. تحقیق حاضر از نظر روش، توصیفی - تحلیلی می باشد. جامعه آماری مورد پژوهش در این تحقیق شامل ساکنان شهر چابهار بر اساس سرشماری سال 1395 برابر با (106.739) بوده که تعداد نمونه برابر 383 نفر بر اساس فرمول کوکران و به شیوه تصادفی در دسترس تعیین شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه 35 سوالی بوده که روایی آن صوری بوده و به تایید چند تن از کاشناسان و متخصصان امر رسیده و پایایی آن نیز بر اساس آلفای کرونباخ به میزان 83/0 مورد تایید واقع شده است. به منظور تحلیل های فضایی و نمایش فضایی یافته های تحقیق از محیط نرم افزارهای ARC GIS ، SPSS وMATLAB و مدل های Mamdani Fuzzy و VIKOR Fuzzy استفاده شده است. نتایج بیانگر آن بود که در نواحی چهارگانه شهر چابهار وضعیت فعلی از دید اکولوژیکی در جایگاه تقریبا متوسط رو به مناسب بوده و تعداد زیادی از اصول مورد توجه قرار گرفته است. این مقدار برای ناحیه 1 برابر است با 71/0 که سطح متوسط بوده، برای ناحیه 2 برابر است با 64/0 که سطح کم توسعه را نشان می دهد، برای ناحیه 3 برابر است با 54/0 که سطح کم توسعه را نشان داده، برای ناحیه 4 برابر است با 79/0 که سطح زیاد را بیان می کند. بر این اساس ناحیه 4 در بهترین وضعیت و ناحیه 3 در بدترین وضعیت قرار دارد.
بررسی رقابت های ژئوپولیتیکی در منطقه جنوب آسیا با تأکید بر سواحل چابهار ایران و گوادر پاکستان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
از دید بسیاری از صاحب نظران حوزه ژئوپولیتیک، اقتصاد سیاسی بین الملل و روابط بین الملل بخش بزرگی از مبادلات اقتصادی و تجاری و در کل تمرکز اقتصادی در جهان در حال حرکت به سمت جنوب آسیا و پاسیفیک است؛ هدف اصلی این مقاله عبارت است از بررسی رقابت های ژئوپولیتیکی در منطقه جنوب آسیا با تأکید بر سواحل چابهار ایران و گوادر پاکستان است. سوال اصلی مقاله این است که مهم ترین رقابت های رقابت های ژئوپولیتیکی در منطقه جنوب آسیا با تأکید بر سواحل چابهار ایران و گوادر پاکستان کدام ند؟ روش این مقاله کیفی است. روش جمع آوری اطلاعات کیفی است. شیوه تجزیه و تحلیل اطلاعات توصیفی تحلیلی است. نتایج مقاله نشان می دهد که در این میان دو قدرت اقتصادی بزرگ جنوب آسیا یعنی چین و هندوستان که روزانه در حال رشد فزاینده اقتصادی و البته افزایش نیاز به انرژی و بازار مصرف هستند، در پی دستیابی به مناطق با اهمیت استراتژیک و ژئوپولیتیک برای توسعه همه جانبه خود هستند. لزوم دسترسی به آسیای مرکزی و حوزه خلیج فارس از اهداف مهم چین و هندوستان است. در این راستا تمایل این دو کشور به سرمایه گذاری در سواحل اقیانوس هند و دریای عمان و حتی خلیج فارس قابل توجه است. در حال حاضر این کشورها به دنبال توسعه زیرساخت های بنادر گوادر پاکستان، چابهار ایران و صحار عمان هستند.
سنجش میزان آگاهی عمومی مردم چابهار در مورد خطر سونامی در منطقه در سال 1388(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
منبع:
Journal of Rescue and Relief (امداد و نجات) دوره چهارم تابستان ۱۳۹۱ (۲۰۱۲ م) شماره ۲ (پیاپی ۱۴)
مقدمه: آموزش و آماده سازی جامعه یکی از اجزای اصلی و مهم مدیریت سانحه محسوب می شود و این مرحله از چرخه مدیریت سانحه به سبب تأثیر بالای آن بر جامعه می تواند نقش بسزایی را در کاهش اثرات سانحه ایجاد کند. تاکنون، در زمینه آموزش و آگاهی رساندن به مردم و به سبب اهمیت بالای آن، فعالیت های گوناگونی در کشورهای مختلف انجام شده است. روش ها: داده های پژوهش در این تحقیق از روش میدانی و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شده است. جامعه مورد مطالعه شامل تمامی ساکنان شهر چابهار که در نزدیکی ساحل زندگی می کنند ازقبیل کارمندان، دانش آموزان و سایر ساکنان منطقه می باشد.با توجه به جامعه آماری، روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده است و با بهره گیری از آمارتوصیفی داده های گردآوری شده به وسیله نرم افزار SPSS16 تجزیه و تحلیل شده اند. نتیجه گیری: اهم نتایج بیانگر آگاهی ناکافی مردم منطقه، به ویژه قشر زنان، می باشد. با توجه به یافته های حاصله و تحلیل آنها، پیشنهادات و راهکارهایی ارائه گردیده است تا از آن طریق بتوان به افزایش میزان آگاهی مردم چابهار و همچنین بهبود روش های مدیریت بحران برای سونامی محتمل در آینده پرداخت.
شناسایی موانع مؤثر در عدم انطباق آمایش تأسیسات زیربنایی با اصول پدافند غیرعامل (مورد: مناطق پیراشهری چابهار)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پدافند غیرعامل بستر مناسب امنیت و توسعه پایدار کشور و یکی از مؤثرترین و پایدارترین روش های دفاعی برای آمایش تأسیسات زیربنایی می باشد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر، شناسایی مجموعه موانع مؤثر در عدم انطباق آمایش تأسیسات زیربنایی مناطق پیراشهری با اصول پدافند غیرعامل در چابهار می باشد. پژوهش حاضر، ازنظر هدف، کاربردی و بنیادی و ازنظر روش، در گروه پژوهش های کیفی و کمی قرار دارد. به منظور تجزیه وتحلیل اطلاعات نیز از روش تئوری زمینه ای و مدل FARAS استفاده شد. نمونه گیری در بخش کیفی و کمی پژوهش تا مرحله اشباع (کفایت) نظری پیش رفت؛ نمونه گیری از نوع غیراحتمالی به صورت نمونه گیری هدفمند بود. درمجموع 20 مصاحبه عمیق صورت گرفت. از نتایج مصاحبه با افراد خبره جهت شناسایی موانع عدم انطباق آمایش تأسیسات زیربنایی مناطق پیراشهری چابهار با اصول پدافند غیرعامل با استفاده از روش تئوری زمینه ای، 63 مفهوم، 20 واحد معنایی و 10 مقوله ی (عدم سیاست گذاری و تصمیم گیری، نبود طراحی و برنامه ریزی، کمبود نیروی انسانی متخصص و کارآمد، عدم نظارت بر رعایت اصول پدافند غیرعامل در زمان مکان یابی، ضعف مالی سازمان ها، عدم مدیریت یکپارچه و نامتمرکز، عدم استفاده از علوم و فنون جدید در حوزه پدافند مانند GIS، عدم آموزش کافی، آگاهی نداشتن از مباحث پدافند غیرعامل، فقدان مستندسازی، عدم ملاحظات پدافند غیرعامل) استخراج شد. درنهایت نتایج مدل FARAS نشان داد، مقوله (عدم آموزش کافی با مقدار وزن (479/0)، بیشترین میزان اهمیت را از دیدگاه متخصصان به خود اختصاص داده اند.
برنامه ریزی و سازماندهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه مکران در راستای ارائه ی یک مدل راهبردی برای مناطق ایران؛ مطالعه ی موردی چابهار(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آمایش محیط سال یازدهم زمستان ۱۳۹۷شماره ۴۳
183 - 214
حوزه های تخصصی:
منطقه چابهار به دلایل جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی دارای ماهیتی استراتژیک برای تحرک و توسعه نیمه شرقی کشور و در نتیجه کل ایران، برای کشورهای هم جوار در منطقه و حتی برای ارتباطات اقتصادی جهانی است. هدف اصلی این مقاله عبارت است از برنامه ریزی و سازماندهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه مکران در راستای ارائه ی یک مدل راهبردی برای مناطق ایران؛ مطالعه ی موردی چابهار. سؤال اصلی این مقاله این است که برنامه ریزی و سازماندهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه مکران بایستی دارای چه ویژگی ها و مختصاتی باشد که بتوان از آن به عنوان مدلی برای همه مناطق این منطقه و از جمله چابهار بهره گرفت؟ علاوه بر این سؤال اصلی سایر سؤالات فرعی این مقاله عبارت اند از: سازماندهی فضا دارای چه تاریخچه ای است؟ چه نظریاتی در خصوص سازماندهی فضا ارائه گردیده است؟ این مقاله با استفاده از مدل سوآت به منظور دسته بندی عوامل سیاسی، امنیتی و اقتصادی درونی و بیرونی مهم و اثرگذار در برنامه ریزی و سازماندهی فضا در منطقه مکران و شناسایی توانایی ها، کاستی ها، فرصت ها و تهدیدات چابهار در راستای ارائه ی یک مدل راهبردی برای مناطق ایران انجام شده است و برای سنجش وزن سنجه ها از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) استفاده شده است. نتایج این مقاله نشان می دهد که اولین و بهترین استراتژی مطلوب برای مدیریت و برنامه ریزی فضای سیاسی، امنیتی و اقتصادی در منطقه مکران و چابهار استراتژی های تدافعی است. هدف از این استراتژی، کم کردن نقاط ضعف داخلی و پرهیز از تهدیدات ناشی از محیط خارجی است. این راهبرد مربوط به وضعیت خارجی منطقه مکران و چابهار است و نقاط مثبت (فرصت های) آن را در ارتباط با بیرون ارزیابی می کند. این راهبرد براساس توانمندی های منطقه مکران و چابهار در مقابل تهدیدات بنا شده است و هدف آن افزایش توانمندی های موجود و کاهش تهدیدات است.