مرتضی توکلی

مرتضی توکلی

مدرک تحصیلی: دانشیار جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۵۱ مورد.
۱.

واکاوی سیاست گذاری فضایی مدیریت ریسک سیلاب روستاهای واقع در حوضه آبخیز گرگان رود استان گلستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سیاست گذاری فضا مدیریت ریسک سیلاب روستا حوضه آبخیز گرگان رود استان گلستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸ تعداد دانلود : ۱۶۰
سیاست گذاری فضایی در خصوص مدیریت ریسک سیلاب به یک سری اعمالی گفته می شود که برای دستیابی به یک راه حل منطقی در کاهش آسیب های ناشی از سیلاب همچنین کاستن از گسترش سیلاب می باشد. هدف پژوهش حاضر واکاوی سیاست گذاری مدیریت ریسک سیلاب برای روستاهای واقع در حوضه آبخیز گرگان رود و بررسی میزان بهره مندی آنها از شاخص های سیاست گذاری فضایی مدیریت ریسک سیلاب بوده است که جامعه آماری پژوهش حاضر همان طور که در هدف پژوهش مشهود است متخصصین، اعضا کارگروه مدیریت ریسک استان و مدیران جوامع روستایی واقع در حوضه آبخیز گرگان رود می باشد. در همین راستا جهت دست یابی به هدف پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته که دارای ضریب آلفای کرون باخ 82 درصدی است استفاده شده است که جامعه نمونه هدف این پرسشنامه در دو سطح 30 نمونه متخصصین امر در سطح کشور که اعضای هیات علمی و فارغ التحصیلان مقطع دکتری و اعضا کارگروه مدیریت ریسک استان و جامعه نمونه در سطح محلی را 20 نفر از مدیران روستاهای واقع در محدوده مورد مطالعه را تشکیل داده است که برای تجزیه و تحلیل از مدل آماری تحلیل عاملی و سیستم استنتاج فازی (FIS) بهره گرفته شده است که نتایج بخش تحلیل عاملی حاکی از آن است که گام ششم سیاست گذاری فضایی مدیریت ریسک سیلاب که به ارزیابی و ارزشیابی سیاست گذاری فضایی پرداخته است با اهمیت ترین گام ها بوده است. شاید علت آن هم این مقوله است که از نظر سیاست گذاران ارزیابی و ارزشیابی مسئله بسیار با اهمیتی می باشد که منجر به کاهش اشتباهات در سیاست گذاری های آینده و عدم رها شدن سیاست ها پس از تدوین و اجرا می باشد که خود منجر به کاهش میزان اثرگذاری سیاست ها پس از طی مدتی و تکرار شدن کم و کاستی های سیاست کونی در سیاست گذاری های آینده می شود. نتایج بخش فازی (FIS) نشان دهنده عدم بهره گیری مدیران از این شاخص ها در تدوین راهبرد سیاست گذاری فضایی مدیریت ریسک سیلاب منطقه مورد مطالعه بوده و میل بیشتر آنها به اقدامات نقطه ای و عدم درک نیاز مدیریت ریسک سیلاب به مقوله فضا می باشد.
۲.

رویکرد سرزمینی به توسعه روستایی ایران (مروری سیستماتیک)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار روستایی توسعه روستایی رویکرد سرزمینی رویکردهای سنتی مرور سیستماتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۷۵
سال های زیادی از تهیه و اجرای طرح های توسعه پایدار روستایی در سطح کشور می گذرد. ولی هنوز در بسیاری از مناطق کشور روستاییان با چالش های متعدد مواجه اند. در این زمینه برنامه ریزان و مجریان حکومتی تلاش کرده اند تا با ارائه رویکردهای جدید از معضلات و مسائل مناطق روستایی کشور بکاهند. بر این اساس، پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن نقد و ارزیابی رویکردهای سنتی مطرح در برنامه ریزی توسعه روستایی کشور رویکرد متفاوتی را به مقوله توسعه روستایی در قالب تحلیل های انتقادی و تطبیقی ارائه دهد. بر این مبنا، بر حسب ماهیت تحقیق، نوع پژوهش توسعه ای و روش آن تحلیلی تفسیری و شیوه گردآوری داده ها نیز کتابخانه ای و اسنادی است. یافته های پژوهش نشان می دهد کماکان حاکمیت رویکرد بالا به پایین بر مبنای رهیافت برون زا و برنامه ریزی بخشی بر نظام توسعه روستایی ایران غلبه دارد و به همین دلیل توسعه درخور جوامع روستایی در سطح کشور محقق نشده است. نتایج پژوهش مبین آن است که توسعه پایدار روستایی زمانی در سطح کشور تسهیل می شود که خصیصه های رویکرد سرزمینی را در بر داشته باشد. بدین معنی که پیشنهادی فراتر از کشاورزی، مبتنی بر مشارکت همه ذی نفعان، با تأکید بر اهمیت سهم عوامل اجتماعی و نهادهای روستایی و دربرگیرنده مشاغل کشاورزی و غیر کشاورزی با توجه به ارتباط بین بخش های کشاورزی، صنعتی، و خدماتی و مهم تر از همه با دیدگاهی فضایی بر پیوندهای شهری و روستایی منطبق است. بنابراین، فرایند توسعه روستایی کشور از نظر اقتصادی منطقی، از نظر اجتماعی عادلانه، و به لحاظ زیست محیطی مسئولانه خواهد بود.
۳.

تحلیل مؤلفه های فضایی الگوی سیاستگذاری آموزشی ارزش های محیط زیستی (مورد مطالعه: روستاهای حاشیه کلانشهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: analysis of spatial components educational policy model Environmental values villages on the rurbans of Tehran metropolis تحلیل مؤلفه های فضایی الگوی سیاستگذاری آموزشی ارزش های محیط زیستی روستاهای حاشیه کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱ تعداد دانلود : ۲۶
آموزش ارزش های محیط زیستی به عنوان یکی از ارکان بنیادین توسعه پایدار و به منزله سازوکاری برای بازسازی و احیا ی سرمایه های زیست محیطی از نقش مهم و بایسته ای برخوردار است. در این پژوهش شناسایی و مطالعه میزان اهمیت مؤلفه های فضایی الگوی سیاستگذاری آموزشی ارزش های مذکور هدفگذاری شد و برای نیل به این هدف بر پایه نظریه های توسعه پایدار و استراتژی های آموزشی و نظریه های رفتارمحور و اخلاق محور در حوزه ارزش های زیست محیطی؛ مؤلفه ها و شاخص های آمایشی آموزش ارزش های زیست محیطی شناسایی و استخراج و با بهره گیری از ابزار پرسش نامه و تکمیل آن ها مبتنی بر نظر 30 کارشناس در عرصه آموزش محیط زیست به مطالعه و تحلیل تطبیقی داده های حاصل از به کارگیری نرم افزار SPSS و آزمون های تحلیل واریانس یک طرفه و تعقیبی دانکن در منطقه مورد مطالعه مبادرت شد و نتایج پژوهش مؤید این مطلب است که مؤلفه آشنایی با حوزه محیط زیست و نظام اکولوژیکی، کم ترین میزان اهمیت را با مقدار 925/2 و بیشترین اهمیت را مؤلفه رفتاری شناختی با مقدار 5533/3 در تدوین و اجرای سیاستگذاری آمایشی ارزش های زیست محیطی به خود اختصاص داده است.
۴.

تحلیل میزان تاب آوری روستائیان کشاورز در راستای مدیریت خشکسالی مطالعۀ موردی: روستائیان کشاورز دهستان سی ریز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تاب آوری خشکسالی مخاطرات طبیعی سی ریز کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۱۶
با توجه به تغییرات اقلیمی در دهه اخیر، تاب آوری در زمان مخاطرات مورد توجه محققان قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر، تحلیل میزان تاب آوری روستاییان کشاورز در راستای مدیریت خشک سالی و کاهش خسارات وارده آن به جامعه بهره بردار روستایی است، پس از بررسی های متعدد در حوزه نظری تاب آوری و بررسی ابعادی که بیان کننده تاب آوری بودند برای سنجش میزان تاب آوری از ترکیب مدل مکانی کاتر و مدل اجتماع محور استفاده شد که به ابعاد تاب آوری و نقش کلیدی جوامع محلی اشاره دارد و ابعاد اجتماعی، نهادی، اقتصادی، کالبدی و اکولوژیکی به عنوان ابعادی کلی که تبیین کننده تاب آوری هستند، انتخاب شد. روش پژوهش به صورت کمی پیمایشی است و از روش های توصیفی، تحلیل و هم بستگی استفاده شده است. بدین منظور، شش روستا از دهستان سی ریز در شمال استان کرمان که در وضعیت خشک سالی شدید قرار دارند، انتخاب شد. روش نمونه گیری در این تحقیق تصادفی ساده است و با 286 نفر از سرپرستان خانوار روستایی از طریق پرسش نامه های ساخت یافته مصاحبه شده است. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون T تک نمونه ای و ضریب هم بستگی پیرسن تحلیل شد. نتایج پژوهش بر ضعیف بودن تاب آوری در تمامی ابعاد در این شش روستا تأکید دارد و اثرات خشک سالی را در این روستاها تشدید کرده و موجب خسارات بسیاری به روستاییان و به طور مشخص کشاورزان شده است.
۵.

ارزیابی خدمات اکوسیستمی درختان چشم انداز روستایی بر اساس ادراک اجتماعات محلی، مورد مطالعه: بخش طرقبه در شهرستان بینالود(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اجتماعات محلی پایداری محیطی مدیریت منابع محیطی زیست پذیری نواحی روستایی ادراک محلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹ تعداد دانلود : ۶۰
درختان به عنوان یکی از عناصر کلیدی چشم اندازهای روستایی، طیف وسیعی از خدمات اکوسیستمی را فراهم می نمایند. بااین حال، استفاده بی رویه از خدمات اکوسیستم های طبیعی توسط اجتماعات محلی، به چالش آفرینی محیطی روزافزون خصوصاً در مناطق روستایی منجر شده است. در همین راستا، ارزیابی خدمات اکوسیستمی درختان به دلیل نقش آن در کاهش پیامدهای نامطلوب فعالیت های انسانی بر اکوسیستم ها و کمک به رفع شکاف بین مقاصد پایداری و اهداف اقتصادی اهمیت بسزایی یافته است. در این میان، اجتماعات روستایی اصلی ترین ذی نفعان اکوسیستم های طبیعی می باشند و نیاز است تا خدمات اکوسیستمی درختان را در پیوند با ارزش ادراک شده توسط آنان مدنظر قرار داد. لذا، هدف پژوهش حاضر ارزیابی خدمات اکوسیستمی درختان بر اساس ادراک اجتماعات محلی شهرستان بینالود می باشد. بدین منظور داده ها به روش اسنادی-کتابخانه ای و پیمایشی گردآوری و با نرم افزار SPSS تحلیل شد. بر اساس یافته های پژوهش، شاغلان بخش کشاورزی و بخش گردشگری از نحوه ادراک متفاوتی نسبت به خدمات اکوسیستمی درختان برخوردارند. ارزیابی کشاورزان نسبت به خدمات اکوسیستمی درختان به لحاظ اهمیت درختان در تأمین محصولات با میانگین 58/96، ایجاد حس تعلقمانی با میانگین 08/95 و حفظ کیفیت منابع محیطی با میانگین 88/93 می باشد. درحالی که، ارزیابی شاغلین بخش گردشگری به دلیل عملکرد تفریحی درختان با میانگین 98/99 و ارزش زیبایی شناسی درختان با میانگین 86/90 است. در زمینه نحوه ادراک روستاییان بخش طرقبه بر اساس جنسیت، به جز دو شاخص کیفیت منابع محیطی و عملکرد تفریحی درختان (با سطح معناداری کوچک تر از 05/0)، در مابقی شاخص ها سطح معناداری بزرگ تر از 05/0 می باشد و زنان و مردان بخش طرقبه در زمینه خدمات اکوسیستمی درختان از ادراک متفاوتی برخوردارند.
۶.

Analysis of the Rural Digital Literacy Policy in Iran(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: digital Literacy Digital Policy - making Rural Policy - making Sustainable Development

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۷۲
Purpose- Nowadays, providing education in information technology and communication to the rural workforce is crucial for improving social capital and promoting sustainable development. However, inadequate policies have created a digital divide between rural and urban areas. Upgrading digital literacy is now a key goal for policymakers and planners. This research aims to analyze the digital literacy policy system in rural areas in Iran. Design/methodology/approach- The research involves an analytical method, where existing documents are reviewed. Essential information was gathered by analyzing various digital documents, including the Cyberspace Strategic Document, Digital Transformation Strategic Document, Communications and Information Technology Strategic Document in the Sixth Development Plan, Digital Transformation Roadmap of Iran, and the Performance Report of the Ministry of Communications and Information Technology. Findings- After examining the five strategic digital literacy programs of the country, it was found that the Cyberspace Strategic Document (2018-2025) did not sufficiently address rural digital skills, particularly in the agriculture sector, despite considering actions in the field of industry, business, services, human resources, culture, and lifestyle. However, other documents, such as the Digital Transformation Strategic Document, the Communications and Information Technology Strategic Document in the Sixth Development Plan, and the Performance Report of the Ministry of Communications and Information Technology (2019), emphasized various digital literacy components, including raising awareness of innovative methods for crop production, dealing with natural disasters affecting crops, employment based on capabilities, better access to electronic markets, facilitating the transfer of scientific findings to farmers, access to new electronic services (postal, educational, agricultural, banking, health), and empowering the rural workforce. However, some digital literacy components, such as facilitating crop cultivation planning for the next year, establishing major product purchase centers, and predicting weather changes, have yet to be fully considered in the country's digital programs. Practical solutions- In order to fill the existing digital divide between rural and urban areas, experts have proposed various practical solutions, including providing various digital infrastructures and tools in rural areas, increasing the population coverage of broadband internet services in rural areas, equipping agricultural service centers with digital technology facilities to transfer information to rural farmers, upgrading the literacy level of rural workers, especially rural farmers. Originality and value- Most of the studies on rural digital literacy have focused on evaluating resilience through digital literacy, and the analysis of the country's policy on rural digital literacy has received less attention from researchers. This research is innovative in this regard.
۷.

تحلیل عوامل مؤثر بر مدیریت پیچیدگی های اکولوژیکی و اجتماعی در حفظ منابع طبیعی روستاها (موردمطالعه: روستاهای استان لرستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدیریت پیچیدگی های اکولوژیکی و اجتماعی منابع طبیعی لرستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷ تعداد دانلود : ۱۳۴
علم پیچیدگی، مدیریتی را مد نظر دارد که به تنوع و تکثر بها می دهد و از مسائل مسلط دوری می کند؛ بنابراین هرگاه مجموعه ای متشکل از عوامل متعدد و گوناگون، در مقیاس های متفاوت، با اتکا و وابستگی ذاتی و جدایی ناپذیر عوامل بر همدیگر وجود داشته باشد، با پیچیدگی روبرو هستیم. از طرفی، سیستم های اکولوژیکی و اجتماعی، سیستم های مرتبط مردم و طبیعت هستند و تأکید می کنند که انسان نه تنها نمی تواند جدا از طبیعت، بلکه باید بخشی از آن باشد .در پژوهش حاضر این ضرورت احساس شده که به مسأله مدیریت پیچیدگی های اکولوژیکی و اجتماعی در حفظ منابع طبیعی پرداخته شود. این تحقیق از نظر هدف یک تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نظر جمع آوری اطلاعات یک تحقیق اکتشافی است و در چارچوب مطالعات کتابخانه ای و اسنادی قرار دارد. از طرفی به منظور تجزیه وتحلیل اطلاعات از ابزار دیماتل استفاده شده است. نتایج نشان داد در بین عوامل مؤثر بر مدیریت پیچیدگی اکولوژیکی و اجتماعی، عوامل فقدان نگرشی سیستمی و جامع نگر، مشخص نبودن بحث منابع محیطی در آمایش سرزمین و جایگاه قانونی آن، موانع نهادی، فقدان  نظام یکپارچه بهره برداری از منابع طبیعی و مهار عوامل ناپایدار و فقدان مشارکت فعال و تعامل مدیریت در چارچوب عوامل گنجانده شده در گروه چهار گزاره ها (f 4 ) با ضریب وزنی 077/1 به عنوان مهم ترین عوامل مؤثر بر مدیریت پیچیدگی های اکولوژیکی و اجتماعی در حفظ منابع طبیعی روستاهای استان شناسایی شدند.
۸.

معاییر تقدیر عمر المصاحف المخطوطه(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۵۱ تعداد دانلود : ۹۵
تُعدّ دراسه المخطوطات القرآنیه من المباحث التی لفت نظر کثیر من الباحثین فی مجال الدراسات القرآنیه؛ لأنها تثبت وثاقه النصّ القرآنیّ. ولا یخفى أن دراسه المخطوطات القرآنیه التی تعود تاریخها إلى القرون الأولى تسفر الزوایا الجدیده للباحثین فی مواضیع تاریخ القرآن، منها: تحدید المکان والزمان الذی کتبت هذه المصاحف فیه، التعرّف على رسم هذه المصاحف من حیث انطباقها على ما رواه علماء الرسم، إضافه إلى ما یُفهم من مدى موافقتها على القراءات المشهوره والشاذّه، إلقاء الضوء على تاریخ الکتابه العربیه وخصائصها قبل الرسم العثمانی. وأخیراً، یمکننا بمساعده هذه الدراسات أن نحصل على نتائج أقرب إلى الصواب مما قاله المحققون فی دراساتهم السالفه فی مجال بعض مباحث علوم القرآن کعلم القراءات ورسم المصحف وغیره. هناک معاییر لتقدیر عمر المخطوطات القرآنیه یمکن تصنیفها إلى قسمین: القسم الأول: المعاییر التی تتعلق بظاهر المصحف الشریف؛ منها: ما یتعلق بعلم الکودیکولوجیا[1]، وتحلیل الکربون المشع (C14). القسم الثانی: المعاییر التی تتعلق بنص المصحف الشریف؛ منها: علم الخطاطه، وهو: العلم الذی یتناول نشأه الخط وتطوره وأشکاله (البالیوغرافیا [2]) ، دراسه مقارنه لرسم کلمات المخطوطه وقراءاتها بالنسبه إلى آراء علماء علمی القراءات ورسم المصحف.
۹.

بررسی و ارزیابی سواد مالی کارآفرینان روستایی شهرستان سمیرم استان اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سواد مالی دانش مالی رﻓﺘﺎر ﻣﺎﻟﯽ نگرش مالی کارآفرینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸ تعداد دانلود : ۱۶۹
توسعه روستایی بیش از گذشته با پدیده کارآفرینی مرتبط شده است؛ زیرا کارآفرینی با ایجاد فرصت های شغلی و تولید ثروت و بهبود شرایط اقتصادی، نوآوری در فعالیت ها و رقابت پذیری پیش زمینه اساسی برای ارتقای سطح توسعه جامعه است. کارآفرینی فرایندی است که در آن کارآفرین فعالیت های اقتصادی کوچک و جدیدی را با سرمایه خود شروع می کند. اما باید توجه داشت که شکل گیری کارآفرینی نیازمند فراهم بودن بسترها و زمینه هایی مناسب و مورد نیاز کارآفرینی است. از ای ﻦ رو، ﺷ ﻨﺎﺧﺖ ﻋﻮاﻣ ﻞ و ﻓﺮایﻨ ﺪﻫﺎی موثر بر کارآفرینی اجتناب ناپذیر اﺳﺖ و یکی از این عوامل، مهارت های مالی یا سواد مالی است. چرا که یکی از عوامل و توانایی های است که می تواند موفقیت یک کارآفرین را تعیین کند، هر چقدر که کارآفرینان این مهارت را بهتر یاد بگیرند، بهتر می توانند بر زندگی و کسب و کار خود تسلط داشته باشند. این پژوهش با هدف اثربخشی آموزش مهارت های مالی بر سواد مالی(دانش، رفتار و نگرش) کارآفرینان شهرستان سمیرم اجرا شد. نمونه پژوهش را 32 نفر به صورت در دسترس و به روش گلوله برفی انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه الف(گروه آموزش دیده) و ب( آموزش ندیده) گمارده شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته با آلفا کرونباخ 78/0 بود. ﻧﺘﺎیﺞ ﺗﺤﻠیﻞ نشان داد آموزش بر ابعاد مختلف سواد مالی موثر واﻗﻊ ﻣی ﺷﻮد و میانگینﻫﺎی ﻧﻤﺮات کارآفرینان ﮔﺮوه الف ﻧﺴ ﺒﺖ ﺑﻪ کارآفرینانﮔﺮوه ب ﺑﻪ طور معناداری بیشتر بود. در ﻧﻬﺎیﺖ ﭼﻨیﻦ ﻧﺘیﺠﻪ ﮔیﺮی ﻣی ﺷﻮد کﻪ آﻣﻮزش مهارت های مالی بر سواد مالی و ابعاد آن در کارآفرینان تاثیر گذار است.
۱۰.

Integration of Neural Network, Markov Chain and CA Markov Models to Simulate Land Use Change Region of Behbahan(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Change Detection Neural Network Markov Chain CA Markov Behbehan County

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۱۹۷
Purpose- Land is the place of earthly natural ecosystem functionality that has been used by humans in multiple methods. Land-use change (LUC) simulation is the most important method for researching LUC, which leads to some environmental issues such as the decreasing supply of forestry products and increasing levels of greenhouse gas emissions. Therefore, the present study aims at (i) using the Landsat imagery to prepare land use-cover (LULC) maps for 2000 and 2014; (ii) assessing Land use changes based on land change modeler (LCM) for the period from 2000 to 2014, and (iii) predicting the plausible land cover pattern in the region of Behbahan, using an algorithm based on ANN for 2028. Design/methodology/approach- A hybrid model consisting of a neural network model, Markov chain (MC), and cellular automata (CA Markov) was designed to improve the performance of the standard network model. The modeling of transfer power is done by multilayer Perceptron of an artificial neural network and six variables. The change allocated to each use and the forecasting is computed by Markov chain and CA Markov. Operation model calibration and verification of land use data at two points were conducted in 2000 and 2014. Findings- Modeling results indicate that the model validation phase has a good ability to predict land-use change on the horizon is 14 years old (2028). The comparison between modeling map and map related to 2013 shows that residential area and agricultural land continue to their growth trend so that residential area will be increased from 3157 hectares in 2014 to 4180 hectares in 2028 and it has 2% growth that has been 2% from 2000 to 2014. The results of this study can provide a suitable perspective for planners to manage land use regarding land-use changes in the past, present, and future. They are also can be used for development assessment projects, the cumulative effects assessment, and the vulnerable and sensitive zone recognition.
۱۱.

موانع توسعه اقتصاد سبز در کارآفرینی مناطق روستایی استان اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اقتصاد سبز توسعه کارآفرینی روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۱۳۳
کارآفرینان بخشی مهمی از فعالیت های اقتصادی را به خود اختصاص می دهند و نقش مهمی در اشتغال زایی و توسعه در مناطق روستایی را به عهده دارند، برای رسیدن به اهداف خود در بحث توسعه پایدار روستایی باید به دنبال گذار از اقتصاد سنتی به اقتصاد سبز در کسب وکارهای خود باشند؛ اما برای اجرای اقتصاد سبز در این مناطق، در ایران با موانعی روبه رو هستند. در همین راستا هدف این پژوهش که یک تحقیق توصیفی با رویکرد کیفی است، شناسایی موانع توسعه اقتصاد سبز در کارآفرینی مناطق روستایی استان اصفهان می باشد. جامعه آماری در بخش پژوهش کیفی 10 نفر از اعضای هیئت علمی که صاحب نظر و خبره در حوزه ی اقتصاد، کارآفرینی و توسعه ی روستایی بودند تشکیل دادند و داده های لازم از طریق مصاحبه-ی نیمه ساختاریافته اکتشافی محقق ساخته گردآوری شد. با استفاده از راهبرد تحلیل محتوا 26 مقوله ی استخراج گردید. مقوله ها در قالب پرسشنامه بر اساس طیف لیکرت در اختیار جامعه آماری دوم قرار گرفت که برابر با 40 نفر کارآفرینان حوزه کشاورزی-روستایی استان اصفهان برآورد گردید و کل اعضا، موردبررسی قرار گرفتند. به منظور تلخیص متغیرها از تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی با نرم افزار SPSS استفاده شد. مقدار KMO، 0/07 و مقدار آزمون بارتلت 489/409 به دست آمد که در سطح 99 درصد معنی دار بود. نتایج تحلیل عاملی نشان داد، تبیین کل واریانس توسط 4 عامل استخراج شده از گویه های موردبررسی، 80/117 درصد است. در این پژوهش، موانع آموزشی- ترویجی، موانع ساختاری- محیطی، موانع مدیریتی- فنی و موانع حمایتی- انگیزشی به ترتیب با تبیین 38/880 درصد، 17/182 درصد، 14/808 درصد و 9/301 درصد از واریانس کل، به عنوان مهم ترین موانع توسعه ی اقتصاد سبز در مناطق روستایی استان اصفهان شناسایی شدند.
۱۲.

ارزیابی ریسک و درجه بندی پایداری محیط زیستی تالاب های بین المللی سواحل جنوبی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تالاب بین المللی سواحل جنوب ایران ارزیابی ریسک محیط زیستی ELECTRE

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۶ تعداد دانلود : ۴۱۸
تالاب ها اکوسیستم های حساس و بسیار ارزشمندی هستند اما امروزه امنیت و پایداری آن ها از طریق عوامل مختلف طبیعی و انسانی به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است. بنابراین، استفاده از روش های ارزیابی ریسک محیط زیستی یکی از ابزارهای مهم در پژوهش های مدیریت محیط زیست، شناسایی و کاهش عوامل بالقوه آسیب رسان محیط زیستی برای دست یابی به توسعه پایدار است. این پژوهش به منظور شناسایی، ارزیابی ریسک های تهدیدکننده و درجه بندی پایداری محیط زیستی تالاب های بین المللی سواحل جنوبی ایران واقع در استان های خوزستان و هرمزگان به انجام رسید. بر این اساس برای شناسایی و اولویت بندی ریسک ها از روش شناسی دلفی، به منظور اولویت بندی و محاسبه وزن شاخص ها از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و برای رتبه بندی تالاب های مورد مطالعه بر اساس پایداری محیط زیستی آن ها از تکنیک ELECTRE استفاده شد. بر اساس یافته های حاصل از بررسی ها در مجموع، 27 عامل فشار و تهدید شاخص برای تالاب های شادگان، خورالامیه و خورموسی، خورخوران، رودهای شور، شیرین و میناب، رودهای گز و حرا و تالاب جزیره شیدور شناسایی شد که رتبه های اول تا پنجم مربوط به تخلیه و دفع زباله در محدوده تالاب، تغییرات اقلیم و خشکسالی های مداوم، آلودگی نفتی، احداث سد، بهره برداری بی رویه از پوشش گیاهی می باشد. در نهایت تحلیل و مقایسه برای رتبه بندی تالاب های مورد مطالعه بر اساس روش ELECTRE نشان داد که به نسبت تالاب های مورد مطالعه، تالاب شادگان، خورالامیه و خورموسی دارای بیشترین تهدید و فشار بوده و تالاب بین المللی جزیره شیدور از وضعیت محیط زیستی مطلوب تری برخوردار می باشد.
۱۳.

تحلیل معرفت شناسی طرح های آمایش سرزمین ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تبیین معرفت شناسی دستگاه معرفتی تحصلی دستگاه معرفتی عقلانیت کثرت گرا – انتقادی طرح های آمایش سرزمین ایران رویکرد تلفیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۶ تعداد دانلود : ۵۲۴
موضوع این تحقیق تحلیل معرفت شناسی طرح های آمایش سرزمین ایران است. هدف از انجام آن، شناسایی، انتقاد و ارائه مشخصات دستگاه معرفت شناسی مطلوب برای طرح های آمایش استانی ایران است. برای رسیدن به این اهداف، ابتدا با استفاده از استراتژی نمونه گیری طراحی شده پنج طرح آمایش استانی مازندران، خراسان شمالی، خوزستان، مرکزی و همدان انتخاب شده است و پس از آن با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی اسناد آمایشی سعی شده دستگاه معرفتی طرح های آمایش استانی شناسایی و مورد نقد قرار گیرد. در نهایت، با بهره گیری از نظریات و تجارب موفق اخیر جهانی مشخصات دستگاه معرفت شناسی مطلوب شناسایی شده و برای اعتبارسنجی آن با استفاده از پرسشنامه، مورد آزمون صاحب نظران دانشگاهی قرار گرفته است. این تحقیق از روش شناسی ترکیبی (قیاسی استقرایی) پیروی می کند. ماهیت تحقیق توصیفی تحلیلی از نوع بنیادی است. یافته های تحقیق نشان می دهند که طرح های آمایش استانی ایران از دستگاه معرفت شناسی تحصلی پیروی می کنند. در حالی که تجارب و نظریات اخیر جهانی نشان می دهدند که تهیه طرح های آمایشی با این دستگاه فکری، برنامه ریزان را در سه حوزه نظری، روش شناسی و عملی با چالش های جدی روبه رو می کند. لذا ارائه یک دستگاه معرفتی نوین برای طرح های آمایش استانی ایران ضروری است. بنابراین، نتایج تحقیق حاکی از آن است که صاحب نظران تأکید خاصی جهت به کارگیری دستگاه معرفتی عقلانیت کثرت گرا انتقادی در طرح های آمایش استانی ایران دارند. این رویکرد توانسته ضعف ها و کاستی های دستگاه های معرفتی پیشین را در حوزه های نظری، روش شناسی و عملی رفع کرده و برنامه ریزان راه به یک رویکرد تلفیقی کارآمد برساند.
۱۴.

ارزیابی نگرش مدیریت راهبردی در شرح خدمات مطالعات آمایش سرزمین کشور

کلیدواژه‌ها: نگرش مدیریت راهبردی شرح خدمات مطالعات آمایش سرزمین سکونتگاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۶ تعداد دانلود : ۳۷۴
قرن بیست و یک، قرن رویارویی با تغییرات شگرفی در حوزه های فن آوری، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است که شاید هیچ نهاد و سکونتگاهی از تغییرات و رویدادهای آن ها مصون نباشد. مدیریت راهبردی یکی از موضوعات مهم سازمانی و نهادی است که طی دهه های اخیر در کانون توجه پژوهشگران و کارشناسان قرار گرفته است. افزون بر این مدیریت راهبردی در میان انبوهی از نظریه ها و رویکردهای جدید، در کشورهای پیشرفته و به تبع آن در سراسر جهان و از جمله ایران مطرح شده است که به نوبه خود انبوهی از چالش های جدید نظری و عملی را به همراه آورده است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی گفتمان و نقد چارچوب سعی شده است که مدیریت راهبردی را به عنوان مدیریتی نوین در شرح خدمات آمایش پیشنهاد گردد. لذا در گام نخست بخش های تشکیل دهنده مدیریت آمایش در شرح خدمات مورد بررسی قرار گرفته و سپس برنامه ریزی و مدیریت راهبردی و فرآیند مدیریت راهبردی به عنوان فرآیندی یکپارچه و عملی تشریح شده است و در پایان پیشنهاداتی برای رسیدن به مدیریت راهبردی در شرح خدمات آمایش ارائه شده تا با رسیدن به مدیریت یکپارچه در شرح خدمات آمایش شاهد عملی شدن برنامه های آمایش محور در سرزمین ایران باشیم.
۱۵.

مقایسه دستگاه های معرفت شناسی با محک روش شناسی در برنامه ریزی فضایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دستگاه های معرفت شناسی عقلانیت کلاسیک نسبی گرای پسامدرنیسم عقلانیت کثرت گرا - انتقادی برنامه ریزی فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۱ تعداد دانلود : ۳۱۴
موضوع این مقاله، مطالعه معرفت شناسی دستگاه های برنامه ریزی فضایی (عقلانیت کلاسیک، نسبی گرایی پست مدرن و عقلانیت کثرت گرا- انتقادی) است. هدف این مقاله تبیین عقلانیت کثرت گرا- انتقادی در برنامه ریزی فضایی است که برای رسیدن به این هدف ابتدا لازم است، جایگاه و نسبت عقلانیت در برنامه ریزی فضایی مورد واکاوی قرار گیرد. سپس سه رویکرد معرفت شناختی برنامه ریزی فضایی عقلانیت کلاسیک، نسبی گرایی پست مدرن و عقلانیت کثرت گرا- انتقادی مورد تحلیل انتقادی و مقایسه تطبیقی قرار گرفته اند. یافته های تحقیق نشان می دهد که مفهوم عقلانیت در برنامه ریزی فضایی گسترده تر از معنای دکارتی آن است و نسبی گرایان پست مدرن، عقلانیت کلاسیک را به کل عقلانیت نسبت می دهند. همچنین تعارضات معرفتی موجود در نسبی گرایی پست مدرن، برنامه ریزی فضایی را از ماهیت جمعی، عملی و واقع گرای خود دور می کند. در مقابل رویکرد عقلانیت کثرت گرا- انتقادی است که توانسته است ضعف های عقلانیت کلاسیک را رفع کند و به انتقادات نسبی گرایی پست مدرن نسبت به عقلانیت پاسخ دهد. این رویکرد معرفتی معتقد است که عقلانیت نوین مبتنی بر ظرفیت استدلالی و فراگیر است که امکان پذیرش و گردهم آوردن اندیشه ها، اهداف و ارزش های متفاوت ذی نفعان برنامه ریزی فضایی در سطوح مختلف فضایی فراهم می کند. تمامی این فرایند، در چارچوب یک فضای باز و دموکراتیک صورت می گیرد که می تواند ذی نفعان برنامه ریزی را متقاعد کند که پیرامون منفعت عمومی به یک توافق آگاهانه برسند.
۱۶.

تحلیل فضایی زیرساخت های سبز با استفاده از اصول آمایش سرزمین (مطالعه موردی: منطقه 22 تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اصول آمایش سرزمین زیرساخت های سبز تحلیل فضایی کاربری اراضی RS - GIS منطقه 22 تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۷ تعداد دانلود : ۶۹۹
تبیین موضوع: یکی از چالش هایی که بسیاری از شهر ها در نتیجه افزایش جمعیت و مصرف زمین، با آن مواجه اند، از بین رفتن سیستم پشتیبان حیات یا شبکه ی زیرساخت سبز است. حضور زیرساخت های سبز به اندازه زیرساخت های مصنوع برای جوامع مدرن ضروری است و از دست رفتن آن ها هزینه های پنهانی برای جامعه به دنبال دارد. از آنجا که زیرساخت ها سبز ارائه دهنده خدمات اکولوژیک متعددی برای سکونتگاه ها هستند، امروزه اهمیت بسیاری دارند. روش: در روش شناسی این پژوهش ابتدا به مطالعه و بررسی اسناد و مدارک علمی مرتبط با بنیان نظری و همچنین اسناد فرادست و همتراز و موضوعی منطقه مذکور پرداخته و سپس با استفاده از تصاویر ماهواره ای از محصولات سری ماهواره ای Cartosat-1/IRS-P5 در بازه زمانی 2008 تا 2015 به مطالعه زیرساخت سبز پرداخته شده است. یافته ها: اصول و مراحل صحت تطبیقی مطالعات در حوزه طبقه بندی اراضی و ... جهت تأیید مراحل بکار رفته است، بعد از آن آشکار سازی تغییرات با مدل، انجام شده است. در گام بعدی نیز مولفه های آمایش سرزمین که شامل پراکنش فضایی، گسترش، همجواری و کفایت بوده اند، با استفاده از تکنیک های آمار فضایی درمحیط ArcMap مورد تحلیل قرار گرفته اند. نتایج: نتایج بدست آمده از این پژوهش حاکی از آن است که تغییرات و گسترش زیرساخت های سبز در بازه زمانی و مکانی مورد نظر از اصول آمایش سرزمین تبعیت نمی کند، و پراکنش فضایی نامتعادل، گسترش ناهمسو، سازگاری متوسط و کفایت نامطلوب را در زیرساخت های سبز نشان می دهد.
۱۷.

طراحی مدل کیفی نقش الگوی مصرف رسانه ای بر سبک زندگی خانواده ایرانی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی الگوی مصرف رسانه خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۵ تعداد دانلود : ۴۶۲
حضور کیفی رسانه ها در زندگی فردی و اجتماعی انسان ها بیش از گذشته می بینیم. تأثیر رسانه ها بر واقعیت-های اجتماعی، امری پذیرفته شده است در نتیجه، با توجه به افزایش کمی و تأثیر کیفی رسانه ها، شناخت تأثیر مصرف رسانه ای بر سبک زندگی، به عنوان یکی از محوری ترین مباحث حوزه سبک زندگی، بیش از گذشته اهمیت می یابد. هدف این پژوهش طراحی مدل کیفی مؤلفه های الگوی مصرف رسانه ای و تأثیر آن بر سبک زندگی خانواده ایرانی می باشد.با توجه به هدف پژوهش نوع تحقیق از نشر هدف توسعه ای و روش پژوهش علی است. روش نمونه گیری کیفی در این پیمایش هدفمند می باشد. جهت مطالعه موضوع این پژوهش با استفاده از نظریات مطرح در زمینه سبک زندگی و مصرف رسانه ای به مدل ابتدایی از پژوهش دست یافته و پس از بررسی نظریات و ادبیات پژوهش اقدام به مصاحبه با 10 نفر از اساتید و صاحب نظران در زمینه فرهنگ، رسانه و سبک زندگی پرداخته و بعد از تحلیل مصاحبه ها به روش کیفی مدل جامع پژوهش به دست آمد. بر اساس نتایج به دست آمده از پژوهش متغیرهای اصلی و فرعی پژوهش مورد بررسی رار گرفتند و از نظر مفهوم و شاخص های به دست آمده از مصاحبه ها دسته بندی شدند. با توجه به تحلیل های کیفی صورت گرفته متغیر هویت اجتماعی به شاخص اصلی سبک زندگی و متغیرهای مصرف فرهنگی و هویت فرهنگی نیز به شاخص اصلی الگوی مصرف رسانه ای در مدل نهایی اضافه شدند.
۱۸.

شناخت و تحلیل نقش قدرت ذی نفعان به عنوان یکی از مهم ترین چالش های توسعه ی روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۳۶۲
یکی از مهم ترین موضوعاتی که در زمینه ی الگوی پیشرفت مد نظر قرار می گیرد، نقش قدرت ذی نفعان است که به این موضوع زیاد پرداخته نشده است. هدف اصلی تحلیل قدرت ذی نفعان از روش های مشارکتی جهت تحقق، تدوین و تعریف پروژه هاست که منافع گروه های محروم و کم قدرت را ببیند، و این دارای اهمیت است. مهم ترین وجه مدیریت ذی نفعان ارزش آفرینی است که ضمانت کننده ی حیات و تداوم و همچنین مدیریت انتظارات جامعه است. نقش و اهمیت ذی نفعان به عنوان افراد، گروه ها و سازمان های رسمی و غیررسمی که تأثیرگذار و تأثیرپذیرند، بسیار مهم است. در عرصه ی تحلیل قدرت ذی نفعان منابع قدرت متعددند که شامل دانش، مشروعیت، انگیزه ها، شهرت، ثروت و غیره است. اینکه ذی نفعان کدام اند و چقدر قدرت دارند، در این حوزه است که نقش مردم در برنامه ریزی و تدوین الگو را تعیین می کند. در نهایت امیدوارم در نهایی سازی این سند با توجه ویژه ای که به منافع روستاییان، محرومین، مرزنشینان و افراد فاقد ابزار قدرت و ثروت می شود، از مشارکت فکری تمامی افراد دلسوز بهره گرفته شود.
۱۹.

خزش شهری و تغییرات کاربری اراضی فضاهای پیراشهری نیشابور

کلیدواژه‌ها: تغییرات کاربری اراضی خزش شهری فضاهای پیراشهری نیشابور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۸ تعداد دانلود : ۴۲۸
در حال حاضر تغییر یا حفظ کاربری اراضی از مهم ترین عواملی است که برنامه ریزان و طراحان بخش توسعه از آن به عنوان ابزار مهم در سطوح مختلف ملی، منطقه ای و محلی استفاده می کنند. روستا منبعی شکننده و آسیب پذیر در برابر تغییرات محیطی و انسانی شهرها است. با توجه به محدودیت زمین و ارزش معیشتی آن در نواحی روستایی، با بهره گیری از زمین های موجود و استفاده آن در ساخت و سازهای غیر اصولی و بی رویه، برای احداث سکونتگاه های شهری مواجه هستند. در دهه های 1375 -1390 شهرستان نیشابور روند رو به گسترش داشته است. بهترین زمین های حاصلخیز برای کشاورزی به زیر ساخت وسازهای شهر رفته و بسیاری از فضاهای زیستی از جمله روستاها، زمین های باغی و مراتع را به شدت دگرگون کرده است. این تغییرات به گونه ای بوده که بسیاری از روستاهای شهرستان با محله های شهر نیشابور ادغام شده و کوچک ترین نشانه ای از ساختارهای روستایی ندارد. در این پژوهش سعی شده است به بررسی اثرات خزش شهری بر تغییرات کاربری اراضی فضاهای پیراشهری پرداخته شود. بر اساس نتایج به دست آمده محله هایی وجود دارد که در نتیجه روند و توسعه شهری، روستاهای اطراف به محله های این نواحی ادغام شده است . در بیشتر این محلات روند و توسعه شهری به اندازه ای زیاد بوده که تغییرات قابل ملاحظه ای را در رابطه با تغییرات اراضی کشاورزی ایجاد کرده است. در این محلات روستاهای حسین آباد جدید، چاه بلند، یحیی آباد، ده شیخ، فخریه، مرتضی آباد، گنبد سبز، مرتضی آباد، سراب کوشک، مبارکه، بکاول، زرگران، ابراهیمی، قید، شاه آباد حسینی، با این محلات ادغام گردیده و باعث تغییرات کاربری از تولیدی به مصرفی و خدماتی شده است.
۲۰.

Explaining the Landscape Identity Components in the Tourist Villages with Valuable Texture in Iran(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: landscape Landscape identity Village landscape Landscape identity components Iran

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۲ تعداد دانلود : ۴۳۷
Purpose - Examination and recognition of the processes and mechanisms governing the physical environment of villages and the factors of rural landscape structure have its specific and unique characteristics. These valuable features are applicable in the research process, planning, and plans approaches, as well as in spatial planning to pay for the open environment and rural landscape development. Therefore, the main objective of the research is recognition of the landscape identity components in the tourism villages with valuable texture. These components can be used in the plans and texture restoration of the villages to have a sustainable landscape. Design/methodology/approach- The research is a descriptive-analytic study with the quantitative method by applying a questionnaire that completed by university’s professors and authorities of organs that are related to valuable textures with this important question: what are the landscape identity components and which one of them is so important? By identifying the components, extracting the items and operating the components, collecting and analyzing the data through the SPSS software, performing the ANOVA test and Tukey's test, the components of landscape was identified. These components are readability, vitality, beauty, security and safety, diversity and variety, belonging, accessibility, cultural history, semantics, visual proportions, and physical quality, social, economic, and environmental. Finally, their significance has been determined relative to each other. Finding- The main hypothesis was the importance of the economic (functional-activity) and perceptual components that are based on the findings of the research which ultimately have been ranked in the Tukey’s test table based on the importance of ranking. The ten components in the second column of the components are the most important and the three components in the first column are less important components and two common components are in the first and second columns. The results showed that the economic component (performance-activity) was the most important of all with an average value of 2.61. Within the perceptual components; the historical-cultural component with an average value of 2.55 ranked after the economic component (first rank) and social component (second) as the third important component and the average value of social component was obtained 2.55, so it can be said that the hypothesis was confirmed. According to the results, to have a sustainable perspective for the future, all these components should be considered more prominently in the plans and projects than in the past. While the same research has already not been done on landscape identity in villages, then this research can be the beginning of development and applied research in rural regions.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان