مطالب

ترتیب بر اساس: جدیدترینمرتبط‌ترین
فیلترهای جستجو: نهج-البلاغه حذف فیلترها
نمایش ۴۴۱ تا ۴۶۰ مورد از کل ۱٬۳۹۷ مورد.
۴۴۱.

کاربست الگوهای تحلیل کنش های کلامی امام علی علیه السلام در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال شانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۲) 369 - 388

کلیدواژه‌ها: حضرت علی (ع) نهج البلاغه کنش های کلامی اندیشه های سیاسی سرل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۹ تعداد دانلود : ۳۵۶
نظریه کنش کلامی یکی از نظریات مطرح در زمینه تحلیل گفتمان و متن شناسی است. این نظریه که شاخه ای از فلسفه زبان است به بررسی افعال و جملات در موقعیّت های مختلف می پردازد. نظریه کنش کلامی برای اولین بار توسط آستین مطرح شد و پس از او، سرل کار ناتمام او را در پنج الگو به صورت ترغیبی، اظهاری، عاطفی، تعهّدی و اعلامی به پایان رساند. در الگوی که سرل ارائه کرد اطلاعاتی که توسط افعال و جمله های معادل آن ها تبادل می شود مورد ارزیابی قرار می گیرد. این نظریه با بررسی و واکاوی افعال و جملات در متون دینی اعم از قرآن و نهج البلاغه و کشف لایه های زیرین و عمیق کلام به تولید شاکله نو می پردازد. هم چنین نهج البلاغه به عنوان یکی از شاهکارترین متون ادب دینی دارای فصیح ترین و بلیغ ترین جملات و کلمات است. این کتاب ارزنده شامل خطبه ها و نامه ها و کلمات قصار امام علی (ع) در همه زمینه ها اعم از سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دایره المعارفی کامل و راهبردی در همه ادوار بوده است. بُعد سیاسی نهج البلاغه یکی از ابعاد مهم آن است زیرا عدالت اجتماعی، مساوات و برابری و مدیریت صحیح نظام اداری از دغدغه های اصلی حضرت علی (ع) بوده است.
۴۴۲.

دراسه علاقات التناص بین القرآن و الخطبه رقم 109 من نهج البلاغه فی الأسماء والصفات الإلهیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۳۹۹ (۱۴۴۲ق) العدد ۱ (المتوالی ۷) 84 - 71

کلیدواژه‌ها: القرآن نهج البلاغه الخطبه 109 الأسماء و الصفات الإلهیه التناص

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۶ تعداد دانلود : ۲۵۸
الخلاصه تعتبر نمذجه نص عن آخر أحد الأسالیب المهمه فی البحث الأدبی. یسمى هذا النوع من البحث الیوم بالتناص. تُظهر هذه العلاقه أن بعض النصوص تستفید من نصوص أخرى بالوعی أو باللاوعی، وتهدف إلى التأکید على أن کل نص ومتحدث یتأثر بنصوص ومتحدثین آخرین، سابقین کانوا أو لاحقین، ویستفید فی الوعی أو فی اللاوعی من کلماتهم و أفکارهم. تتناول هذه المقاله علاقه التناص بین القرآن و نهج البلاغه. القرآن نص مخفی أو غائب و نهج البلاغه هو النص الحاضر. یهدف المؤلف إلى توضیح عمق الصله بین هذین النصین، و اکتشاف تجلی نورانیه کلام الوحی فی کلام الإمام علی (ع). یدرس هذا البحث علاقه التناص بین القرآن و الخطبه 109 من نهج البلاغه فی مجال الأسماء و الصفات الإلهیه بالمنهج الوصفی التحلیلی و المقارن. ثم یحدد مختلف أنواع التناص بما فیها النفی الجزئی (الاجترار الناقص و الکامل)، النفی المتوازی (الامتصاص) والنفی الکلی (الحوار). تظهر نتائج هذه الدراسه أن أکثر حالات الإمام علیه السلام بالقرآن تنتمی إلى علاقه فئه التناص من نوع النفی المتوازی بحوالی 53٪ من الحالات و النفی الکلی و الاجترار الناقص بحوالی 24٪ من الحالات، بینما لم یتم استخدام الاجترار الکامل. الکلمات المفتاحیه: القرآن – نهج البلاغه – الخطبه 109- الأسماء و الصفات الإلهیه – التناص.
۴۴۳.

شناسایی سیاست های منابع انسانی دولت بر اساس اندیشه های امام علی(ع) در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی بسیج سال بیست و سوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۸۸ 42 - 88

کلیدواژه‌ها: سیاست منابع انسانی دولت امام علی (ع) نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹ تعداد دانلود : ۲۳۰
نهج البلاغه از مهم ترین منابع موجود به منظور پژوهش در خصوص سبک مدیریت در اسلام می باشد، و تحقیقات انجام شده بر این کتاب نشان از غنای این کتاب ارزشمند در علوم مدیریتی دارد. همچنین مدیریت منابع انسانی در مدیریت سازمان های امروزی دارای اهمیت بالا و اهمیت آن امری غیر قابل انکار است. از این رو، پژوهش حاضر به دنبال این هدف است که، سیاست های منابع انسانی دولت برای مدیران ارشد (کارگزاران) و مدیران سطوح پایین و کارکنان را بر اساس اندیشه های امام علی (ع) در نهج البلاغه شناسایی کند به منظور رسیدن به این هدف، از روش تحلیل مضمون استفاده شده و با بررسی تمام متن کتاب نهج البلاغه تعداد 116 گزاره استخراج شده و کدگذاری گردیده است و مفاهیم از دل این گزاره ها استخراج و در قالب جداول و در بیست طبقه برای کارگزاران و کارکنان با عنوان های مختلف دسته بندی شده است. نتیجه نهایی پژوهش، که از طبقات مضامین استخراج شده است،عبارت است از چارچوبی منسجم از سیاست های منابع انسانی دولت به تفکیک برای کارگزاران و کارکنان. با مقایسه مضامین استخراج شده برای کارگزاران و کارکنان وتجزیه وتحلیل آن ها می توان وجه تمایز بین سیاست های منابع انسانی کارگزاران و کارکنان را مشاهده کرد، از جمله این تمایزها می توان به تفاوت در میزان اهمیت موضوعات و مضامین مختلف برای کارگزاران و کارکنان و همچنین به سیاست های منابع انسانی عام تر برای کارگزاران و سیاست های خردتر برای کارکنان در نهج البلاغه اشاره کرد.
۴۴۴.

تبیین ارتباط میان صفات مدیر و معیارهای مدیریت شهری مطلوب با برداشتی از نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت شهری دوره ۱۹ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۶۰ ۱۳۳-۱۲۳
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸ تعداد دانلود : ۱۲۸
۴۴۵.

گزارش سلسله نشست های صلح پژوهی در نهج البلاغه جمعیت ندای صلح

نویسنده:
منبع: صلح پژوهی اسلامی سال اول زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 157-164
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲ تعداد دانلود : ۱۹۸
جمعیت ندای صلح، تشکل جدیدی است که از بهمن ماه ۱۳۹۷ با هدف ترویج صلح و مطالعات صلح با نگاه اسلامی و همخوان با نگاه انقلاب اسلامی راه اندازی شد. این موسسه به عنوان یک سازمان مردم نهاد علمی با مجوز از وزرات کشور و وزارت امور خارجه با هدف صلح پژوهی اسلامی و ترویج فرهنگ صلح و شناساندن صلح از نگاه دین مبین اسلام به عنوان دین صلح و دوستی با رویکرد پژوهش محور تشکیل شده است. امروز دشمن با خلق گروه های تروریستی و افراطی به ظاهر اسلامی همچون داعش و غیره، سعی در شناساندن جعلی اسلام به جهان به عنوان چهره مسلمانان است و البته هدف اصلی از این کار نیز ضربه زدن به چهره صلح آمیز اسلام و ایجاد اسلام هراسی در جهان است. از اینرو هدف از تشکیل این سازمان مردم نهاد، تلاش علمی در جهت شناساندن صلح و موضوعات مرتبط با این مفهوم در علوم سیاسی و روابط بین الملل با نگاه صلح پژوهی اسلامی است. در این راستا، این جمعیت سلسله نشست هایی را با عنوان صلح پژوهی در نهج البلاغه در دستور کار خود قرار داده است تا به صورت علمی این اهداف را دنبال کند. گزارش چهار نشست برگزار شده به اختصار بیان می شود.
۴۴۶.

بررسی کیفیت ترجمه نهج البلاغه مبتنی بر الگوی نقش گرای هاوس (مطالعه موردی ترجمه علامه جعفری و شهیدی از خطبه اشباح)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۳ 209 - 236

کلیدواژه‌ها: خطبه اشباح کیفیت ترجمه جولیان هاوس علامه شهیدی علامه جعفری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۲ تعداد دانلود : ۳۵۷
مثنوی مولانا در آن سوی مرزهای زبان و فرهنگ فارسی بازتابی گسترده داشته و مخاطبان بسیاری را شیفته خود ساخته است. این اثر فاخر در میان کشورهای عربی نیز از توجه ویژه ای برخوردار بوده است. ادبای عرب -در قالب های نظم و نثر- به ترجمه و شرح این شاهکار ادبی - عرفانی پرداخته اند که در این میان، ترجمه های منظوم دو شاعر معاصر عراقی، عبدالعزیز جواهری و محمد جمال هاشمی در معرفی مثنوی به مخاطبان عرب نقشی برجسته ایفا کرده است. آشنایی این دو مترجم با چارچوب اندیشه سراینده مثنوی و قرابت فرهنگی دو زبان، فضای روحانی اشعار را در تعریب این اثر نمایان می سازد. در مقاله حاضر پس از بیان ویژگی های این دو ترجمه منظوم، برگردان داستان آغازین مثنوی، یعنی «شاه و کنیزک» را با تکیه بر هفت راهبرد ترجمه «وینی» و «داربلنه» مورد ارزیابی قرار دادیم. این بررسی بیانگر آن است که تعریب جواهری به دلیل بهره گیری پربسامد از الگوهای ترجمه مستقیم و به طور ویژه ترجمه لغوی به متن مبدأ نزدیک تر است. ضمن آنکه وفاداری به متن و رعایت امانت از ویژگی های مثبت این ترجمه به شمار می آید. درحالی که در ترجمه منظوم هاشمی، ساختارهای نحوی و معنایی زبان مقصد بیشتر جلوه دارد. این مترجم به جای تعریب دقیق ابیات به تصریح معانی ضمنی داستان پرداخته است تا درک داستان برای خواننده زبان دوم آسان شود. در میان راهبردهای هفتگانه ترجمه نیز جابه جایی و تعدیل در ترجمه هاشمی، فراوانی قابل توجهی نسبت به دیگر مراحل دارد.
۴۴۷.

دیدگاه نهج البلاغه درباره نابرابری و طبقات اجتماعی و مقایسه آن با نظریه کارل مارکس(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و علوم اجتماعی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۳ 197 - 216

کلیدواژه‌ها: نابرابری اجتماعی طبقه طبقات اجتماعی مارکس نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۷ تعداد دانلود : ۵۷۱
در تبیین، نابرابری و طبقات اجتماعی دیدگاه های متفاوتی با رویکرد های  گوناگون وجود دارد. مارکس به عنوان جامعه شناس تضادگرا، بیشترین سهم را در ارائه مفهوم طبقه اجتماعی دارد. با توجه به اینکه در نهج البلاغه از این مقوله صحبت شده است در تحقیق  حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش بودیم که آیا مفهوم طبقه و طبقات در نهج البلاغه با آنچه مارکس مطرح کرده یکسان است یا تفاوت دارد؟ در پژوهش حاضر که با روش استنطاقی به صورت تحلیل محتوا صورت گرفته به این نتیجه دست یافتیم که مفهوم طبقه و طبقات اجتماعی در نهج البلاغه برخلاف آنچه مارکس قائل است، با معیار میزان دارا بودن ابزار تولید و ثروت معنا نمی شود؛ بلکه «طبقات اجتماعی» از نگاه نهج البلاغه اشاره دارد به منزلت، موقعیت و جایگاه اجتماعی افراد؛ چیزی که جامعه شناسان به آن «پایگاه اجتماعی» می گویند. میان مارکس و نهج البلاغه از حیث اصل وجود نابرابری و طبقات اجتماعی در جامعه اشتراک وجود دارد؛ اما از جهت علت پدیداری آن، دیدگاه ها متفاوت است.
۴۴۸.

شرور طبیعی در حیات مادی از نظرگاه نهج البلاغه و شواهد قرآنی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۳ 301 - 317

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه مسأله شر دنیا مرگ بهشت شاهد قرآنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۱۷۱
آدمی در برخورد با امور ناخوشایندی همچون درد، رنج، اندوه، بیماری و مرگ و انواع بلایا متوجه می شود که دنیا و هستی پیش رویش آکنده از ناملایماتی است که می تواند اندیشه او را هم مانند جسمش تحت تأثیر قرار دهد. فیلسوفان در برخورد با این امور ناخوشایند بوده که به اندیشه در باب شرور توجیه عقلانی آن برآمدند. در این زمینه آراء فراوانی از متفکران غربی و اسلامی وجود دارد، لیکن ما لازم دیدیم که به جست وجوی این مهم در اندیشه حضرت امیر المؤمنین(ع) در نهج البلاغه بپردازیم تا دریابیم مسأله شر که به عنوان یکی از دستاویزهای ملحدان از زبان بزرگان دینی همچون اسلام چه جایگاه و چه توجیهی دارد؟ در بادی امر باید توجه نمود که ایشان منکر وجود شرور طبیعی و مابعدالطبیعی نیستند بلکه آن را از اقتضائات دنیای مادی دانسته و به علاوه هیچ وجهی برای شرور اخلاقی قائل نمی باشند. در مورد شرور طبیعی و مابعدالطبیعی؛ باید گفت که بر اساس حکمت الهی وجود این شرور در عالم نیز، برای وصول به اهدافی است که از جمله آن می توان به امتحانات و آزمایش های الهی و پاک شدن از گناه اشاره کرد. تا بهتر بتواند خود را برای دنیای برقرار و جاوید آماده کند و بهشت را که عاری از زوال و اقسام شرور است برای خود برگزیند.
۴۴۹.

جایگاه عقل در ارزش شناسی از منظر نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۹ 91-110

کلیدواژه‌ها: عقل ارزش شناسی اخلاق زیبایی شناسی نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۵ تعداد دانلود : ۴۲۲
هدف از این پژوهش، تبیین جایگاه عقل در ارزش شناسی (حوزه اخلاق و زیبایی شناسی)، از منظر نهج البلاغه است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، با رویکرد استقرایی است. یافته های پژوهش بیانگر یک ارتباط دو سویه بین عقل و ارزش شناسی از منظر نهج البلاغه می باشد. از یک سو عقل مهم ترین ابزار در کشف ارزش های اخلاقی بوده و از سوی دیگر مکارم اخلاقی موجب عملکرد صحیح عقل هستند. همچنین زیبایی های عالم خلقت شایسته تأمل بوده و تأمل در آنها، موجب نفوذ هارمونی موجود به ذهن و مایه شکوفایی فهم است. با این حال با توجه به محدودیت ها و خطاهای عقل، استفاده از تجربه و نقل به عنوان ابزارهای مکمل در ارزش شناسی توصیه شده و وحی الهی فصل الخطاب است. بر این اساس می توان گفت جایگاه عقل در ارزش شناسی یک جایگاه اعتدالی می باشد؛ لیکن با توجه به توقع خداوند از آدمی به میزان عقل اعطایی به او، تشخیص و داوری آن در ارزش شناسی معتبر و اتصاف به آنها برای محقق لازم است.
۴۵۰.

گونه های تأثیرپذیری شروح نهج البلاغه خویی و شوشتری از شرح قطب الدین راوندی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلیدواژه‌ها: نهاج البراعه راوندی خویی شوشتری تأثیرپذیری رویکرد تأییدی رویکرد انتقادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۷ تعداد دانلود : ۳۶۹
یکی از روش های کارآمد در سنجش ارزش یک اثر علمی، بررسی میزان تأثیرپذیری آثار پسین از آن است. این تأثیرپذیری هم به جهت شخصیت مؤلف و هم به جهت محتوای تألیف قابل پیگیری است. منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه اثر قطب الدین راوندی، شرحی کهن و روشمند است و از مهم ترین شروح نهج البلاغه محسوب می شود. مطالعه ی شروحِ نگارش شده ی پس از این شرح روشن می سازد که جایگاه علمی مؤلف و تألیف، بر شارحان پسین نهج البلاغه تأثیر فراوانی داشته است. از جمله شروحِ متأخری که این تأثیرپذیری در آن ها بسامدِ آماری بالایی داشته است، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه از حبیب الله هاشمی خویی و بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه از محمدتقی شوشتری است که ضمن تأثیرپذیری از شخصیت علمی راوندی، از روش و محتوای شرح وی نیز متأثّر بوده اند. این تأثیرپذیری به دو گونه ی تأیید آرای راوندی و نقد نظرات وی در این دو شرح انعکاس یافته و بیشتر در دامنه ی موضوعاتی نظیر ادبی، تاریخی و تحلیلی ظهور داشته است. اصلی ترین علل رویکرد نقّادی خویی و شوشتری نسبت به راوندی، دست یابی به فهمِ صحیح و مرادِ واقعی کلام امام (ع) است.
۴۵۱.

شناسایی مؤلفه های سازمان اخلاقی از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت اسلامی سال ۲۸ بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ 149-174

کلیدواژه‌ها: سازمان اخلاقی مؤلفههای اخلاق در سازمان اخلاق اسلامی در سازمانها مدیریت سازمان و قرآن کریم و نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳۳ تعداد دانلود : ۶۶۸
تحقق سازمانهای اخلاقی نیازمند شناسایی مؤلفههایی است که بتوان براساس آنها بایدها و نبایدهای رفتاری را تعیین کرد. مؤلفههای اخلاقی براساس جهانبینی افراد معنا پیدا میکند و والاترین تعریف نسبت به اخلاق در جهانبینی اسلامی قابل مشاهده است؛ از اینرو شناسایی مؤلفههای سازمان اخلاقی نیز براساس مکتب اسلام انجام شده است؛ بدینمنظور با استفاده از تحلیل مضمون، آیات قرآن کریم و گزارههای نهجالبلاغه مورد مطالعه و تدبر قرار گرفت و 68 مضمون پایه، 16 مضمون سازماندهنده و دو مضمون فراگیر مشخص شد. مضمون فراگیر عوامل سازمانی شامل مضمونهای سازماندهنده شایستهسالاری، آموزش اصول اخلاقی، تصمیمگیری مشارکتی، استفاده صحیح از منابع سازمانی، رعایت اعتدال، عدالت سازمانی، پیشبینیپذیری، ایجاد نظام تشویق و تنبیه براساس عملکرد و ایجاد واحدهای نظارتی را مورد توجه قرار داده است و مؤلفههای انسانی، مضمونهای سازماندهنده رفتار شهروندی سازمانی، پرهیز از رفتارهای آمرانه، عملکرد اخلاقی، حفظ احترام افراد، رعایت حریم خصوصی افراد، حفظ عزتنفس، سوءاستفاده نکردن از پست و مقام را مدنظر دارد.
۴۵۲.

بررسی تطبیقی گستره علم الهی در نهج البلاغه و گلشن راز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 285-305

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه گلشن راز شیخ محمود شبستری علم الهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۳ تعداد دانلود : ۳۳۲
با توجه به اهمیت مسئله علم الهی در عرفان نظری و در متون دینی، مقایسه تطبیقی این نوع متون با یکدیگر به درک هرچه بهتر متون عرفانی کمک میکند. در میانه متون دینی، کتاب نهج البلاغه به لحاظ مباحث توحیدی از اوج و تعالی خاصی برخوردار است و از اینسوی در میان ادب صوفیه؛ گلشن راز یک دوره فشرده عرفان نظری بر اساس مبانی فکری ابن عربی است. اشتراکات و تمایزاتی میان این دو متن دیده میشود که با روشن شدن این وجوه اشتراک و تمایز، هم در درک بهتر گلشن راز گامی دیگر برداشته میشود و هم وجوه دیگری از عناصر اندیشه مولای متقیان علی (ع) در نهج البلاغه برای فرد محقق آشکار میگردد. جستار حاضر با استفاده از رویکردی توصیفی- تحلیلی به بررسی تطبیقی موضوع علم الهی در دو کتاب نهج البلاغه و گلشن راز شیخ محمود شبستری پرداخته است، با توجه به رهیافت علمی این مقاله بااینکه امام علی (ع) در نهج البلاغه و شیخ محمود شبستری در گلشن راز، به عالم بودن خداوند معتقدند اما امیرالمؤمنین (ع) در نهج البلاغه بیشتر کیفیت سلبی و تنزیهی علم خداوند را آنهم با توجه به مطالب و آیات قرآنی بیان میکنند، اما مطالب گلشن راز در مورد علم الهی بر اساس اعتقاد به وحدت وجود و اعیان ثابته میباشد که مبنای آن تفکّرات ابن عربی است.
۴۵۳.

تحلیل مداراه السیاسیه والعسکریه للإمام علی (ع) تأکیدا على نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۳۹۹ (۱۴۴۲ق) العدد ۱ (المتوالی ۷) 48 - 37

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) تحلیل مصداقی مدارای سیاسی مدارای نظامی نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۲۰۵
المداراه صفه من أسمى صفات الإنسان، والتی أکد الله تعالى علیها فی القرآن الکریم على أنها برکته ورأفته. یتمثل الغرض من هذا البحث وضرورته فی التعریف بنموذج المداراه وطریقه تعامل الإمام علی (ع) مع رجال الدوله السیاسیین والاجتماعیین والعسکریین. ترکز الدراسه الحالیه على موضوع تحلیلی نموذجی للمداراه السیاسیه والعسکریه فی حیاه الإمام علی (ع)، تم استخدامه من خلال جمع المعلومات بمنهج تسجیل الملاحظات والدراسه المکتبه والمنهج الوصفی التحلیلی. إن إنجازات ونتائج هذا البحث فی أمثله المداراه هی: مداراته مع الخلفاء الذین سبقوه کتقدیم المشوره لهم فی الشؤون السیاسیه والعسکریه والوساطه وأمثله على مداراته مع خصوم الحکومه (أصحاب الجمل وصفین والخوارج) مثل: عدم بدء الحرب، وملاحقه الهاربین وقتل الأسرى وما إلى ذلک.  
۴۵۴.

تطبیق "قاعده الجری والتطبیق" التفسیریه فی نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۳۹۹ (۱۴۴۲ق) العدد ۱ (المتوالی ۷) 58 - 49

کلیدواژه‌ها: الجری والتطبیق حالات التطبیق نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۳ تعداد دانلود : ۲۴۵
تعتبر "القواعد التفسیریه" فرعا من فروع العلوم القرآنیه وهی مایقوم علیها الاستنتاج وتعتبر المعیار فی اختیار الوجهه التفسیریه الأصح. "قاعده الجری والتطبیق" التفسیریه تعتبر الطریقه العقلانیه والقائمه من التعالیم التفسیریه لأهل البیت (ع). یطرح السؤال الرئیسی فی هذا المقال الذی تمت کتابته وفقاً للنهج الوصفی- التحلیلی مع الترکیز علی مشکله البحث والمصادر المکتبیه، حول استکشاف تطبیق القاعده المذکوره أعلاه فی نص نهج البلاغه، وماهی الحالات التی استخدمها أمیر المؤمنین(ع) من بین أنواع مختلفه من قاعده "الجری فی القرآن" بصفته القرآن الناطق والصحابی الأکثر إلمامًا بالأصول والقواعد والطرق التفسیریه لنبی الإسلام رسول الله صلى الله علیه وسلم. أخیرًا، هذه المقاله هی حرکه بحثیه فی ترسیخ ودعم القاعده المذکوره أعلاه وترسیخ المنهج التفسری لأهل البیت (ع). استخدام وتطبیق نهج "التنقیب ودراسه المصادیق" الموجوده فی نهج البلاغه وتطبیق القاعده المذکوره أعلاه یعتبر من الإنجازات الخاصه والمبتکره لهذا المقال بحیث تم تطبیق القاعده المذکوره فی ثمانیه حالات- اثنی عشره حاله من نفس الآیات القرانیه، وفی ست حالات، تم تخصیص الآیه على شکل اقتباس المعنى والمحتوى أو ما شابه نص الآیه نفسها، من بینها خمس حالات تدل علی قاعده "الجری الظاهره فی القرآن" مع التأکید على الوحی وسیاق الآیه؛ وست حالات تدل علی قاعده "الجری الظاهره فی القرآن" بتجزئه سیاق الآیه ؛ وسبعه تدل علی قاعده "الجری فی باطن القرآن"
۴۵۵.

مسئولیت های اجتماعی انسان از منظر امام علی (ع)با تأکید بر نهج البلاغه و نقش تعلیم و تربیت در تحقق آن ها(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال هشتم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 7 - 35

کلیدواژه‌ها: مسئولیت اجتماعی امام علی (ع) نهج البلاغه تعلیم و تربیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰۹ تعداد دانلود : ۶۷۸
بررسی اجتماعی بودن انسان، ضرورتِ وجود مسئولیت برای او، آگاهی از مسئولیت های اجتماعی و عمل به آن از مسائلی است که عدم توجه به آن زمینه بسیاری از انحطاط های اخلاقی در سطح جامعه خواهد بود؛ بنابراین مسئله ی مقاله حاضر، بررسی مفهوم اجتماعی بودن انسان و نیز بررسی اهمّ مسئولیت های اجتماعی افراد در جوامع اسلامی بر بنیاد سخنان امام علی(ع) در نهج البلاغه و نقش تعلیم و تربیت در تحقق این مسئولیت های اجتماعی انسان مبتنی بر دیدگاه امام علی(ع) است که هدف پژوهش حاضر، یافتن پاسخ این مسئله است. بر این اساس روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی و قیاس نظری بوده و بر این اساس سعی شده است، با بررسی متنِ نهج البلاغه و دیگر سخنان امیرالمؤمنین(ع)اهم مسئولیت های اجتماعی افراد شناسایی و پس ازآن نقش تعلیم و تربیت در تحقق چنین مسئولیت های اجتماعی تبیین گردد. نتایج پژوهش نشان می دهد که ازنظر امام علی(ع) انسان بالفطره موجودی اجتماعی است و برای زیستن در اجتماع به ناچار باید با جامعه در ارتباط باشد و برای تحقق این امر لازم است به مسئولیت هایی همچون احساس مسئولیت نسبت به جامعه، رعایت حقوق، انصاف و عدالت خواهی نسبت به انسان ها، تعاون و همکاری در امور اجتماعی و معاشرت و برقراری روابط مهرآمیز با دیگران توجه داشته باشد.
۴۵۶.

پیوند آموزه های نهج البلاغه با آیه اهتداء (یونس:35)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سفینه سال هفدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۶۷ «ویژه قرآن و حدیث: پیوند ناگسستنی» 10-34

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه امامت افضلیت آیه اهتداء (یونس:35)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۵ تعداد دانلود : ۸۴۵
پیوند ناگسستنی نهج البلاغه و قرآن، زمینه ساز گزینش هدفمند مضامین در گزاره های نهج البلاغه است. در پژوهش حاضر با رویکرد بینامتنیت مضمونی، به تبیین تبادل محتوایی دو متن نهج البلاغه و قرآن، درباره آیه اهتداء (یونس:35) ، پرداخته می شود. آیه اهتداء، به عنوان یکی از مستندات متکلمان شیعی در جهت اثبات لزوم افضلیت امام مورد استناد قرار گرفته است. نکته قابل تأمل در این آیه، تعیین مصداق افضل در هدایت بخشی می باشد. نگارندگان، با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و ارتباط بینامتنی مضمونی، مجموعه گزاره های نهج البلاغه که ارتباط محتوایی با آیه اهتداء داشته، رصد نموده اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که استخراج رابطه بینامتنی مضمونی نهج البلاغه و آیه اهتداء در رفع ابهام آیه پیرامون تعیین مصداق «احقّیت در هدایت بخشی» بسیار نقش آفرین است. بر اساس یافته ها، همان گونه که در کتاب های معتبر تفسیری و روایی مصداق آیه اهتداء به طور خاص، حضرت امیر المؤمنین علی7 معرفی شده است، در واکاوی تعامل بینامتنی گزاره های نهج البلاغه با آیه اهتداء، فرآیند فهم و تفسیر صحیح این آیه تسهیل می شود.
۴۵۷.

تدخل الحکومه فی وضع اللوائح ومراقبه السوق من منظور نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثالثه ربیع و صیف ۱۳۹۹ (۱۴۴۱ق) العدد ۲ (المتوالی ۶) 77 - 87

کلیدواژه‌ها: وضع اللوائح الحکومه الإشراف المصلحه العامه نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۴ تعداد دانلود : ۲۴۰
یعتبر موضوع التدخل الحکومی فی وضع اللوائح التنظیمیه ومراقبه السوق أحد القضایا المهمه فی مجال الاقتصاد الذی یقترن برأیین رئیسیین فی الجواز والمنع. تبرر وجهه نظر المصلحه العامه هذا التدخل وتلزم الحکومه بالتدخل فی حاله فشل السوق بسبب عوامل مثل الإنحصار. فی النصوص الفقهیه، نوقشت مسأله تدخل الحکومه فی السوق تحت عنوانَی «الاحتکار» و«التسعیر». والفقهاء، باتباع هذا الروایات، وعلى الرغم من اختلاف الآراء حول إذن الحکومه فی التسعیر، یسمحون عمومًا للحکومه بالتدخل فی حاله فشل السوق وعدم کفاءته. تحاول هذه المقاله دراسه الموضوع من منظور نهج البلاغه کمصدر سردی صحیح بمنهج متعدد التخصصات بین المجالین المعرفیین للاقتصاد والفقه وتبین أنه فی حاله فشل السوق، یلزم الإمام علی (ع) الحکومه بوضع اللوائح ومراقبه السوق بما یحقق المصلحه العامه فی سیاق العداله المتوازنه
۴۵۸.

تحلیل فراگفتمان های تعاملی در خطبه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۳ 33 - 58

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه فراگفتمان های تعاملی دخیل سازها خوداظهاری ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۲۳۲
یکی از مباحث مطرح در بررسی متون و گفتمان ها چگونگی استفاده نویسنده و گوینده از فراگفتمان هاست. فراگفتمان، مقوله ای است که رابطه بین نویسنده (یا گوینده) با ادعاهایش در متن (گفتمان) و همچنین رابطه وی با مخاطب را بازنمود می کند. فراگفتمان ها انواع مختلفی دارند که یکی از مهم ترین آن ها فراگفتمان های تعاملی است. در این پژوهش هدف آن بوده است انواع فراگفتمان های تعاملی در یکی از متون تاثیرگذار اسلامی یعنی نهج البلاغه بر اساس انگاره هایلند (2005) مورد واکاوی قرار گیرد. این فراگفتمان ها بر اساس نوع در بافت، طبقه بندی شده است و علاوه بر تحلیل کیفی میزان استفاده از انواع فراگفتمان های تعاملی نیز به صورت کمی سنجیده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که حضرت علی (ع) در نهج البلاغه از انواع فراگفتمان های تعاملی یعنی دخیل سازها، خوداظهاری ها، نگرش نماها، یقین نماها و تردیدنماها استفاده کرده است. از دخیل سازها به منظور ارتباط موثر با مخاطب همراه با نقش های خاصی همانند هشدار و توبیخ و سرزنش و تشویق مخاطب در مسیر هدایت استفاده مؤثری داشته اند. از خود اظهار ی ها برای نفی صفات منفی از خویش و اثبات صفات متعالی خود استفاده کرده اند. تردیدنماها نمود بسیار کمرنگی در نهج البلاغه دارند. ایشان از یقین نماها که کارکردی تأکیدی دارند، غالبا برای بیان استواری راه و روش خویش استفاده کرده اند. همچنین نگرش نماها که غالبا بار معنایی منفی دارد با ابزار زبانی متعددی در نهج البلاغه نمود دارد که گاه نگرش حضرت علی را درباره مخاطبان خود نشان می دهد
۴۵۹.

مبانی و مؤلفه های رفتار آوایی در سازمان های آموزشی با نگرشی بر آموزه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۵ 29 - 52

کلیدواژه‌ها: رفتار آوایی ایده گرایی رفتار سازمانی مشارکتی همدلی نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۲ تعداد دانلود : ۲۵۱
هدف از پژوهش حاضر، شناسایی مبانی و مؤلفه های اثرگذار بر بروز رفتار آوایی از دیدگاه امام علی (ع) درقالب یک پژوهش کیفی از نوع تحلیل مضمون بوده است. چرا که رفتار آوا به معنای بیان دیدگاه های مغایر با وضع موجود و مشارکت در فرایند تصمیم گیری ها، در دستیابی به اهداف سازمانی و بالندگی سازمان های آموزشی نقش مهمی ایفا می کند. بدین منظور پس از بررسی ادبیات نظریه رفتار آوایی، ابتدا مؤلفه های بروز رفتار آوا شناسایی شد، سپس با روش تحلیل مضمونی ازطریق نمونه گیری هدفمند، گفتارهای امام علی (ع) در نهج البلاغه، در شبکه ای از مفاهیم ترسیم شد و مضامین مهم تر در جایگاه مرکزی قرار گرفت و سایر مضامین، پیرامون این مضامین اصلی سازمان یافت. براساس یافته ها، باور به محوریت الهی، نیک سرشتی انسان، آزادمنشی انسان و نیز باور به حیات اخروی در زمره مهم ترین مبانی اسلامی اثرگذار در این رویکرد شناسایی شد و خوانش اسلامی این نظریه را از رهیافت های فردگرایانه غربی، متمایز کرد. دراین راستا بر سبک رفتار مشارکتی اسلامی با مؤلفه های تقویت همدلی، مسئولیت پذیری، نظارت اجتماعی و انصاف ورزی نیز تأکید شد. از این رهگذر، تشویق کارکنان در سازمان های آموزشی به تبادل نظر با مدیران و ایجاد فضایی برای طرح و اشتراک گذاری ایده ها و تعدیل نظرات بدون هرگونه تبعات منفی، امری بایسته محسوب می شود.
۴۶۰.

سیمای وفاق اجتماعی در اندیشه علوی(مورد مطالعه: نهج البلاغه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناختی سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ و ۲ (پیاپی ۴۸) 151 - 174

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) نهج البلاغه جامعه شناسی وفاق اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۵ تعداد دانلود : ۳۲۳
وفاق اجتماعی از حیاتی ترین اصول زیست جمعی می باشد که افراد یک جامعه را با افکار و عقائد متفاوت بر سر مجموعه ای از ارزش های مشترک منسجم می سازد. سفارش به اجتماع و دوری از اختلاف از مهم ترین اموری است که امام علی(ع) در سخنان گهربار خویش در نهج البلاغه بدان پرداخته اند. امام همام ریشه بسیاری از مشکلات جوامع بشری را، از هم گسیختگی اجتماع دانسته اند. تحلیل محتوای نهج البلاغه نشان می دهد که ایشان جهت مبارزه با این معضل اجتماعی ، شیوه های استواری را به همراه دارد که عمل به این شیوه ها و دستورات ، باعث استحکام ساختار نظام اجتماعی می باشد. یافته ها نشان می دهد که در نگاه حضرت علی(ع)؛ وفاق اجتماعی یک هدیه الهی است و شکل گیری آن ریشه در الفت قلب ها دارد و بر مبنای اندیشه ی واحد(دین)؛ میثاق واحد(قرآن)؛ حاکم اسلامی(پیامبران، امامان، حاکمان)؛ اعتماد سازی مسؤولین؛ افزایش آگاهی و دوری از تفرقه استوار است.  

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان