بعدیت

این مطالعه با هدف بررسی بعدیت و کارکرد افتراقی سوال آزمون مبتنی بر متن پرلز 2011 ایران انجام گرفت. جهت تحلیل بعدیت از مدل های پاسخ مدرج شده و دو عاملی نظریه سوال-پاسخ با روش برآورد اطلاعات کامل بیشینه درست نمایی و جهت بررسی کارکرد افتراقی سوال از مدل دو عاملی چند گروهی کای و همکاران (2011) استفاده شد. نتایج بررسی بعدیت نشان داد مدل دو عاملی نسبت به مدل پاسخ مدرج شده برازش بهتری با داده ها هم در کل نمونه ایرانی و هم در گروه پسران و دختران دارد. نتایج واریانس اثر متن نشان داد اثر عوامل ثانوی بر عملکرد دانش آموزان ایرانی در دو متن مرتبط با درک مطلب ادبی موجب بعدیت در متن های پرلز ایران شده است. نتایج نشان داد بین متوسط عملکرد دانش آموزان پسر و دختر در صفت نهفته کلی درک مطلب تفاوت معناداری وجود ندارد اما در سه متن ادبی و سه متن اطلاعاتی بین متوسط کارآمدی خواندن پسران و دختران تفاوت معناداری به نفع دختران وجود دارد . نتایج کارکرد افتراقی سوالات بر مبنای مدل دو عاملی نیز نشان داد بیشتر سوالات دارای کارکرد افتراقی یکپارچه و غیر یکپارچه هستند و پسران بیشتر در سوالات چندگزینه ای و دختران بیشتر در سوالات پاسخ ساز عملکرد بهتری دارند. به طور کلی نتایج نشان داد در متن های پرلز 2011 ایران صفات مرتبط با دو متن درک مطلب ادبی در بین دانش آموزان پسر و دختر ایرانی به گونه متفاوتی ادراک می شوند و این دو متن در بین دختران وابستگی مکانی سوال بیشتری نسبت به پسران دارند. همچنین نتایج حاکی از تفاوت عملکرد دانش آموزان پسر و دختر ایرانی در سوالات آزمون شکل آمیخته پرلز است.

تحلیل بُعدیّت (dimensionality analysis) یا مشخص کردن تعداد خصیصه های مکنون زیربنایی تاثیر گذار بر داده های حاصل از اجرای یک مقیاس یا آزمون و بررسی فرضیّه های استقلال موضعی (local independence) و یکنوایی (monotonicity)، از پیش فرض های مهم اعمال یک مدل سؤال-پاسخ بر مجموعه ای از داده ها می باشند. در این پژوهش، پس از توضیح مختصر شاخص های وابستگی موضعی (local dependence) و مدل های آن، به منظور مدل سازی ساختار توانایی های شناختی بر اساس داده های حاصل از اجرای مقیاس سنجش توانایی های شناختی روی یک نمونه 1105 نفری از دانش آموزان پایه نهم تحصیلی شهر اهواز که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی انتخاب شده بودند، پس از بررسی فرضیّه استقلال موضعی از طریق شاخص های وابستگی موضعی، فرضیّه یکنوایی و برآورد پارامترهای دو مدل تک بُعدی و دو بُعدی و مقایسه آن ها باهم، بُعدیّت ساختار توانایی های شناختی مشخص شد. نتایج نشان داد مدل وابستگی های مشاهده شده بین سؤال ها، مدل وابستگی موضعی اساسی می باشد و مقایسه شاخص های برازش مدل های تک بُعدی و دوبُعدی پاسخ مدرّج (graded response) سِیم جیما (Samejima) با داده ها نشان داد که مدل دو بُعدی نسبت به مدل تک بُعدی از برازش بهتری با داده ها برخوردار می باشد . در ادامه از طریق به کار گیری مفهوم بُعدیّت فضای عاملی، نوعی مقایسه بین دو نظریه کلاسیک آزمون (CTT) و نظریه سوال-پاسخ چند بُعدی (MIRT) ایجاد و نوعی همگرایی در نتایج به دست آمد. نتایج نشان داد که شاخص های برازش نظریه کلاسیک به تنهایی قادر به مشخص کردن ساختار توانایی های شناختی نمی باشند و روش های مبتنی بر نظریه سؤال-پاسخ در این زمینه می توانند راهگشا باشند. نتایج تحلیل بُعدیّت نشان داد که ساختار توانایی های شناختی دو بُعدی است؛ بُعد اول شناخت غیر اجتماعی و بُعد دوم شناخت اجتماعی نام گذاری و مشاهده شد این نتایج با نتایج موجود در حوزه علوم عصب شناختی همگرایی دارد.

مطالعه حاضر با هدف بررسی وجود تغییرناپذیری سوال ها (DIF) با لحاظ کردن جنسیت شرکت کننده های آزمون ورودی دانشگاه در ایران (کنکور) در رشته ی زبان های خارجی (NUEEFL) می باشد. شرکت کنندگان ( تعداد = 5000) در این مطالعه به صورت تصادفی از میان داوطلبان کنکور از میان رشته های ادبیات انگلیسی، آموزش، و مترجمی انتخاب شده است. مطالعه حاضر به بررسی عملکرد داوطلبان مرد و زن در برابر تبعیض و تغییر ناپذیر بودن سوال ها نسبت به گروه های مورد مقایسه با استفاده از رویکرد مدل رش پرداخته است. نتایج نشان داد سوالهای کنکور در میان شرکت کننده های زن و مرد تغییر پذیر بودند. همچنین آزمون تک بعدی بودن نشان داد که برای پاسخ صحیح دادن به سوالات نیاز به دانش، توانایی و مهارت هایی غیر از دانش زبانی می باشد، بنابراین سوالات آزمون تک بعدی نمی باشد. می توان نتیجه گرفت که نمرات آزمون کنکور دارای واریانس سازه-های بی ربط می باشد و عادلانه بودن کلی آزمون مورد تایید قرار نگرفت.

این مطالعه با هدف بررسی اثر تک زبانه، دوزبانه بودن دانش آموزان ایرانی بر بعدیت، وابستگی مکانی سؤال، تأثیر و کارکرد افتراقی سؤال متن های مطالعه پرلز 2011 انجام گرفت. بعدیت با مقایسه مدل تک بعدی پاسخ مدرج شده با مدل دوعاملی چندبعدی نظریه سؤال-پاسخ، تأثیر و وابستگی مکانی سؤال با استفاده از مدل دوسطحی دوعاملی و کارکرد افتراقی سؤال با مدل دوعاملی چندگروهی کای و همکاران (2011) بررسی شد. نتایج بعدیت نشان داد مدل دوعاملی نسبت به مدل پاسخ مدرج شده برازندگی بهتری با داده ها دارد و وابستگی مکانی سؤال بین سؤال های دو صفت ادبی موجب انحراف از تک بعدی بودن شده است، تفاوت زبانی نیز مقدار زیادی از واریانس آنها را تبیین می کند. نتایج تأثیر نشان داد متوسط برآورد توانایی های تک زبانه ها بالاتر از دوزبانه ها است. همچنین نتایج نشان داد سؤال ها با کارکرد افتراقی یکنواخت برای تک زبانه ها دشوارتر از دوزبانه ها هستند و در سؤال های چندگزینه ای با کارکرد افتراقی غیر یکنواخت تک زبانه ها عملکرد بهتری دارند. به طور کلی، نتایج نشان داد صفات مرتبط با دو متن در بین دانش آموزان تک زبانه و دوزبانه به گونه متفاوتی ادراک می شوند و در بین دوزبانه ها وابستگی مکانی سؤال بیشتر از تک زبانه ها است. همچنین نتایج حاکی از تفاوت عملکرد دانش آموزان تک زبانه –دوزبانه در سؤال ها با شکل آمیخته است.