علوم روانشناختی

مشکلات حسی در دوران کودکی و شدت تأثیر این مشکلات بر والدین، تحت تأثیر عوامل بسیار زیادی قرار دارد، در این میان استفاده از وسایل و فن آوری های جدید می تواند در تعاملات خانوادگی و مشکلات روانشناختی والدین تأثیرات مهمی را بر جای گذارد. بدین سبب پژوهش حاضر به منظور بررسی و مقایسه عملکرد خانوادگی، تنیدگی های روزانه و رواندرستی والدین کودکان با کاشت حلزون و والدین کودکان ناشنوا بدون کاشت حلزون صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه والدین کودکان3 تا 10 ناشنوا و کاشت حلزون شده شهر تهران تشکیل می دادند که از آن بین تعداد 80 نفر به شیوه در دسترس به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه تنیدگی های روزانه سارافینو (1997)، عملکرد خانواده اپسین و همکاران (1983) و رواندرستی ریف (1980)، بود. جهت تجزیه و تحلیل آماری داده های تحقیق در سطح توصیفی از میانگین، انحراف استاندارد، فراوانی و درصد فراوانی و در سطح استنباطی از آزمون تی نمونه های مستقل استفاده شد. یافته های پژوهش حاکی از رواندرستی و عملکرد خانوادگی بالاتر والدین کودکان ناشنوا با کاشت حلزون در مقایسه با والدین کودکان ناشنوا بدون کاشت حلزون بود ( 0/05>p ). از دیگرسو بین این دو گروه به لحاظ متغیر مربوط به تنیدگی های روزانه تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0 P > ). بنابراین به نظر می رسد والدین کودکان ناشنوا با کاشت حلزون در مقایسه با والدین کودکان ناشنوا بدون کاشت حلزون مشکلات روانشناختی کمتری را تجربه می کنند اما همانند والدین کودکان ناشنوا بدون کاشت حلزون در برخورد با الزامات ناشی از کودک ناشنوا دارای تنیدگی های روزانه یکسانی می باشند.

اختلال سوء مصرف مواد یکی از شایع ترین و مزمن ترین اختلالاتی است که بار زیادی را بر فرد و جامعه تحمیل می کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش پیش بینی کنندگی ناگویی طبعی و حمایت اجتماعی ادراک شده در نتایج درمان دارویی، درمان انگیزشی و درمان ترکیبی دارویی- انگیزشی سوء مصرف مواد طراحی و اجرا گردید. روش این پژوهش توصیفی و از نمونه طرح های همبستگی است. بدین منظور 180 نفر سوء مصرف کننده مواد به صورت در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه درمان دارویی، مشاوره انگیزشی و درمان ترکیبی دارویی- انگیزشی قرار گرفتند. افراد آزمودنی پیش از درمان پرسشنامه های مربوط به مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی ادراک شده (MSPSS-12) و مقیاس ناگویی طبعی تورنتو ( TAS-20 ) را تکمیل کردند. پس از پایان دوره درمانی تعداد افراد باقی مانده هر گروه درمانی به ترتیب 45، 39 و 43 نفر بود. داده های پژوهش با استفاده از شاخص ها و روش های آمار توصیفی و استنباطی شامل میانگین، انحراف استاندارد، همبستگی و تحلیل رگرسیون مورد بررسی قرار گرفتند. در بررسی پیش بینی پذیری نتایج درمان براساس ناگویی طبعی، نتایج حاکی از امکان پیش بینی پذیری نتایج درمان بر اساس مداخله دارویی بود و ناگویی طبعی نتایج درمان های انگیزشی و ترکیبی را پس از سه و شش ماه نتوانست پیش بینی کند ( 0/05 > p ) . همچنین نتایج حاکی از سهیم بودن حمایت اجتماعی ادراک شده در پیش بینی نتایج هر سه درمان انگیزشی، دارویی و ترکیبی پس از سه و شش ماه بود (0/05 > p ) . نتایج پژوهش حاضر نشان داد ناگویی طبعی و حمایت اجتماعی ادراک شده در پیش بینی نتایج درمانی سوء مصرف مواد تأثیر گذارند. توجه به این متغیرها می تواند در پیشگیری، تشخیص و درمان سوء مصرف مواد مؤثر باشد.

محیط خانواده و برخورد والدین با نوجوان تأثیر قابل ملاحظه ای در تحول شخصیت فرد می گذارد. از جمله مشکلاتی که والدین با آن مواجه هستند، کمبود اطلاعات در مورد تغییرات تحولی طبیعی در دوره نوجوانی و کمبود اطلاعات در مورد شیوه های والدگری است؛ بنابراین وجود برنامه ای که هردوی این مؤلفه ها را پوشش دهد، ضروری به نظر می رسد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه مداخله ای بهبود روابط والدین و نوجوانان بر شیوه های والدگری و رابطه والد- نوجوان طراحی و اجرا گردید. مطالعه حاضر از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون تک گروهی است. گروه نمونه شامل 65 نفر از والدین دانش آموزان پیش دبستانی و دبستانی شهر تهران بود. مقیاس شیوه والدگری بامریند و سیاهه رابطه والد- فرزند پیش از مداخله و پس ازآن توسط شرکت کنندگان تکمیل شد. یافته ها حاکی از آن است که برنامه آموزش والدین تنها بر رضایت از والدگری تأثیر معناداری داشته (0/05> p ) و بر سایر متغیرها اثرگذار نبوده است. خرده مقیاس رضایت از والدگری، سازه ای را در برمی گیرد که از پویایی بیشتری برخوردار است، اما پنج خرده مقیاس دیگر، احتمالاً باورهای پایدارتر و عمیق تر را می سنجند که در طول زمان شکل گرفته اند و برای اینکه تغییر کنند، نیاز به زمان بیشتری دارند.

در بین بیماران قلبی مسائل روانشناختی در ارتباطات زناشویی و روابط جنسی به وفور به چشم می خورد که منجربه کاهش رضایت جنسی می شود. یکی از راه های بهبودی استفاده از درمان های روانشناختی است؛ در بین درمان های روانشناختی، خانواده درمانی هیجان مدار یکی از مداخله هایی است که برروی روابط زوجین و هیجانات تمرکز می کند . هدف از پژوهش حاضر اثربخشی رویکرد زوج درمانی هیجان مدار بر بهبود تنیدگی زناشویی و رضایت جنسی بیماران قلبی بای پس عروق کرونر بود. پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با حجم نمونه 300 نفر به صورت هدفمند از بین بیماران CABG شده که برای شرکت در برنامه بازتوانی به بیمارستان قلب تهران مراجعه کرده بودند، انتخاب و در دو گروه گواه و آزمایش جایگزین شدند. گروه آزمایش در هشت جلسه گروهی مورد آموزش قرار گرفتند. داده ها با پرسشنامه رضایت جنسی هادسون و تنیدگی زناشویی استکهلم تهران در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون جمع آوری و با نرم افزار SPSS-24 و آزمون های تی مستقل، تی زوجی، آمار توصیفی و تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های گروه آزمایش و گواه تفاوت معناداری در سطح (0/05 P< ) رانشان داد. این بدان معناست که مداخله خانواده درمانگری متمرکز بر هیجان درگروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل منجر به افزایش رضایت جنسی وکاهش تنیدگی گردید.

سالمندی یکی از دوره های زندگی بشر است که امروزه به دلیل پیشرفت تکنولوژی و خدمات بهداشتی افراد بیشتری می توانند این دوره را تجربه کنند، بنابراین توجه به رواندرستی وکیفیت زندگی این افراد از حقایق انکار ناپذیر جوامع امروزی است. مسأله پژوهش حاضر این است که آیا بین رواندرستی معنوی و امید با کیفیت زندگی و شادکامی در سالمندان رابطه وجود دارد؟ لذا هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین رواندرستی معنوی و امید با کیفیت زندگی و شادکامی در سالمندان شهر تهران بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. نمونه این پژوهش شامل 263 نفر از افراد سالمند (113 مرد و 130 زن) بود که بر اساس روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. در این پژوهش از پرسشنامه های رواندرستی معنوی (پالوتزیان و الیسون، 1982)، امید (اشنایدر و همکاران، 1991)، کیفیت زندگی (سازمان جهانی بهداشت، 2001) و شادزیستی آکسفورد (آرگیل و لو، 1989) استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین رواندرستی معنوی و امید با کیفیت زندگی و شادزیستی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد (0/01 P< ). تحلیل رگرسیون نشان داد که رواندرستی معنوی و امید می توانند کیفیت زندگی و شادزیستی را در سالمندان پیش بینی کنند (01/0 P< ). به این معنا که افرادی که از رواندرستی معنوی و امید بالاتری برخوردار بودند کیفیت زندگی و شادزیستی بهتری را تجربه می کردند.

تحقیقات نشان می دهد بیماری عروق کرونر قلب، از علت های اصلی مرگ و ناتوانی در دنیاست که کارآمدی مفید افراد را کاهش می دهد. با توجه به پیشینه، عوامل روانشناختی می تواند بسیاری از وجوه زندگی و ارتباطات بیماران را دگرگون سازد. بنابراین آیا بکارگیری مداخلات روانشناختی در جهت تعدیل و بهبود اثرات بیماری در زندگی بیماران مؤثر است؟ هدف از این تحقیق، اثربخشی درمانگری فراشناختی بر الگوهای ارتباطی زوجین در بیماران مبتلا به انسداد عروق کرونر می باشد. پژوهش در قالب طرح نیمه آزمایشی (پیش آزمون و پس آزمون و با گروه گواه) انجام گردیده، نمونه مورد نظر متشکل از 30 بیمار مبتلا به انسداد عروق کرونر به صورت در دسترس از میان بیماران مراجعه کننده به مرکز آموزشی و درمانی قلب و عروق شهید رجایی انتخاب و پس از تقسیم به دو گروه آزمایش و گواه به صورت تصادفی در پژوهش حاضر شدند. پس از پاسخگویی به سؤالات پرسشنامه الگوهای ارتباطی زوجین کریستنسن و سالاوی (1990)، گروه آزمایش در 8 جلسه هفتگی و 2 ساعته مداخله فراشناختی شرکت کردند. افراد گروه گواه در این مداخله شرکت نکردند. نتایج حاکی از تأثیر معنادار به کارگیری رویکرد فراشناختی در بهبود الگوهای ارتباطی زوجین (میزان معناد اری 0/001) بود. به این معنی که آموزش رویکرد فراشناختی منجربه بهبود الگوهای ارتباطی زوجین در گروه آزمایش گردید.

مشخص شده است که میزان سطح تحصیلات والدین برسلامت یا عدم سلامت روانی افراد مؤثر است و نشان می دهد که بین سطح تحصیلات والدین، سطح تحصیلی فرزندان و بروز علائم روانی ارتباط وجود دارد. مسأله اصلی پژوهش حاضر بررسی جامع سلامت روانی کودکان با توجه به سطوح تحصیلی مختلف بود. هدف پژوهش حاضر مقایسه سلامت روانی کودکان بر اساس سطح تحصیلات والدین بود. روش پژوهش توصیفی و علّی- مقایسه ای و جامعه آماری دانش آموزان دختر پایه دوم ابتدایی منطقه 9 بودند که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای تک مرحله ای تعداد 250 نفر انتخاب شدند. این کودکان با آزمون های بهداشت روانی ( MHC : کومار، 1992) بررسی شدند. سطح تحصیلات والدین از زیر دیپلم تا دکتری بود. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس کروسکال والیس تحلیل گردید. نتایج حاصل در مورد تأثیر تحصیلات والدین بر روی بهداشت روانی کودکان معنادار بود (0/001 (P= . یافته ها نشان دهنده رابطه قوی بین سطح تحصیلات والدین و بهداشت روانی کودکان بود.

با وجود اینکه آزمون رورشاخ یکی از مشهورترین آزمون های فرافکن جهان است و پژوهش های متعددی را در گستره مقایسه ها و هنجارها در گروه های سنی بالینی و غیربالینی در کشورهای مختلف به خود اختصاص داده است و با توجه به نقش جنسیت، فرهنگ و وجود هنجارهای لازم برای همه سنین در یک جامعه، پژوهش حاضر پیرو تحقیقات محدود این آزمون در ایران و بر روی کودکان 12 ساله انجام شده است. هدف از تحقیق حاضر، تعیین چگونگی نتایج نمونه های غیربالینی 12 ساله ایرانی در لوح های مختلف رورشاخ و مقایسه نتایج مذکور با یافته های نمونه های غیربالینی و غیرایرانی (اکسنر، 2003 ) در مورد آزمون رورشاخ در سنین مشابه بوده است. برای دست یابی به هدف یاد شده، 99 کودک 12 ساله که در پایه ششم مقطع ابتدایی مشغول به تحصیل بودند از 5 منطقه آموزش و پرورش شهر تهران (شمال، جنوب، شرق، غرب، مرکز) انتخاب شده و توسط آزمون رورشاخ مورد آزمایش قرارگرفته اند. بعد از اجرای آزمون رورشاخ، نتایج حاصل از آن با استفاده از آزمون t دو گروه مستقل مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بین نمونه ایرانی و نمونه اکسنر (2003) تفاوت قابل ملاحظه ای در برخی متغیرهای گستره، محتوا، تعیین کننده، کیفیت تحولی و کیفیت شکل و پاسخ های رایج وجود دارد ( 0/05> p و 0/01> p ).

نستوهی از مهم ترین ویژگی های روانشناختی مؤثر بر موفقیت ورزشکاران است. یکی از مسائل بسیار مهم درک عوامل مؤثر برآن است، به نظر می رسد از راهکارهای توسعه این ویژگی توجه به معیارهای تعیین شده است. از این رو مسئله پژوهش حاضر بررسی رابطه بین نهایی خواهی رقابتی و نستوهی در رزمی کاران نخبه بود، طرح این پژوهش همبستگی و جامعه آماری آن کلیه رزمی کاران ایرانی حاضر در اردوهای تیم ملی بود، نمونه پژوهش 132 ورزشکار بودند که به روش تصادفی انتخاب شدند و مقیاس های نهایی خواهی استوبر و همکاران (2007) و نستوهی شیرد و همکاران (2009) را تکمیل نمودند. داده ها از طریق آزمون های آماری همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه و آنوا تحلیل شد. نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که نهایی خواهی با نستوهی رابطه معناداری دارند. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد ابعاد نهایی خواهی مثبت و منفی به ترتیب به صورت مثبت و منفی در مجموع 34 درصد از تغییرات نستوهی را پیش بینی می کند . نتایج آنوا نشان داد که مردان نسبت به زنان به طور معناداری از نهایی خواهی مثبت تری و نستوهی بالاتری برخوردارند (0/01 ≥ P ). در کل، ابعاد نهایی خواهی می توانند هدف مفیدی به منظور پی ریزی برنامه های آموزشی نستوهی رزمی کاران و هم چنین برای استعدادیابی در آن ها مورد توجه قرار گیرد. همچنین نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که بین نهایی خواهی مثبت و منفی با نستوهی به ترتیب ارتباط مثبت و منفی معناداری (0/01 p< ) وجود دارد. این بدان معناست که ورزشکارانی که دارای ویژگی نهایی خواهی منفی می باشند، نستوهی کمتری دارند.