علوم روانشناختی

چگونگی تعامل والد-کودک در کودکان با اختلال کمبود توجه/فزون کنشی تأثیر بسیار مهمی را بر مشکلات رفتاری شان بر جای می گذارد، بدین جهت یکی از روش های بهبود شیوه های والدگری و به دنبال آن کاهش مشکلات رفتاری ارائه آموزش های روانشناختی در زمینه مهارگری رفتار کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه/فزون کنشی به والدین می باشد. از این رو مسأله پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش مادران کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه/فزون کنشی با روش آدلر- درایکورس بر بهبود شیوه های والدگری و رفتار های تضادورزانه، فرزندانشان بوده است. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با گروه آزمایش و گواه بود. از اینرو تعداد 30 نفر از مادرانی که فرزندانشان با این اختلال تشخیص داده شده بودند به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه همتاسازی شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه مرضی کودکان، ومقیاس شیوه های والدگری بود. آموزش مادران در قالب 10 جلسه نود دقیقه ای اجرا شد. در پایان دوگروه پرسشنامه های مذکور را به عنوان پس آزمون تکمیل کردند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج بیانگر تأثیر کاربندی آزمایشی بر بهبود شیوه والدگری مقتدرانه (0/05 P< ) و همچنین نشانگر تأثیرکاربندی در کاهش، شیوه والدگری سهل گیرانه، استبدادی و رفتار های تضادورزانه (0/05 P< )کودکان گروه آزمایشی نسبت به گروه گواه بود. یافته ها نشان می دهند که آموزش به شیوه آدلر- درایکورسی، مشکلات رفتاری فرزندان را کاهش داده و سبب بهبود رابطه والد-کودک در میان مادران کودکان با اختلال کمبود توجه/فزون کنشی می شود.

برانگیختگی، گرایش به انجام رفتار ناگهانی و فاقد دوراندیشی، از مؤلفه های تعیین کننده تعدادی از اختلال های روان پزشکی است. ابعاد برانگیختگی شامل بی برنامگی، برانگیختگی حرکتی و برانگیختگی شناختی هریک به نحوی تعیین کننده جنبه هایی از افسردگی و اختلال های اضطرابی هستند. هدف اصلی این پژوهش، مقایسه ویژگی های برانگیختگی بیماران مبتلا به افسردگی و اختلال های اضطرابی و افراد عادی بود. این مقایسه، تفاوت سطوح برانگیختگی سه گروه شرکت کننده در این پژوهش را نشان خواهد داد. تعداد 224 نفر (87 افسرده، 64 مضطرب، 73 عادی) از مبتلایان و جمعیت عمومی به صورت داوطلب در این پژوهش شرکت کردند. علاوه بر تشخیص روانپزشکی نوع اختلال، از شرکت کنندگان خواسته شد تا مقیاس برانگیختگی بارات ( BIS ) را تکمیل کنند. روش این پژوهش توصیفی و از نمونه طرح های علی- مقایسه ای است. داده های پژوهش با استفاده از روش ها و شاخص های آمار توصیفی و استنباطی شامل میانگین، انحراف استاندارد و تحلیل واریانس چندمتغیری مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که افراد افسرده به طور معنادار (0/001 p < ) بیش از افراد مضطرب و عادی برانگیختگی حرکتی و بی برنامگی دارند و افراد مضطرب به طور معنادار (0/001 p < ) بیش از افراد افسرده برانگیختگی شناختی و بیش از افراد عادی برانگیختگی شناختی و بی برنامگی دارند. سطوح برانگیختگی افراد عادی در هر سه بعد کمتر از افراد افسرده و مضطرب بود. بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که مقایسه ابعاد برانگیختگی بیماران و افراد عادی، احتمال تأثیرگذاری برانگیختگی بر شکل گیری و یا تداوم افسردگی و اختلال های اضطرابی را تأیید می کند. تفاوت سطوح و ابعاد برانگیختگی بیماران افسرده و مضطرب نیز می تواند تفاوت در نوع اختلال روانشناختی را در این دو گروه توجیه کند.

بازداری افراطی هیجانات با بسیاری از مشکلات روانشناختی و سلامتی در ارتباط است. واینبرگر ابزاری برای سنجش سازش یافتگی اجتماعی- هیجانی ساخته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی درستی نسخه فارسی کوتاه پرسشنامه سازش یافتگی واینبرگر (WAI) در جمعیت دانشجویی انجام شده است. 230 نفر از دانشجویان دانشگاه تهران به مقیاس های مفهوم باتمام وجود، باورها در مورد هیجانات، کوتاه پرسشنامه سازش یافتگی واینبرگر و زیرمقیاس افسردگی و اضطراب مقیاس افسردگی اضطراب برانگیختگی-21 پاسخ دادند. برای محاسبه درستی سازه مقیاس از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. همچنین بررسی درستی همگرا و واگرای WAI به کمک ضریب همبستگی پیرسون انجام شد. تحلیل عاملی تأییدی، برازش ساختار سه عاملی WAI را با 3 عامل "پراکندگی، محدودیت و سرکوبگری" مورد تأیید قرار داد (RMSEA=.077; CFI=.85; IFI=.85) . همچنین همبستگی های مثبت میان زیرمقیاس "پراکندگی" با زیرمقیاس افسردگی، اضطراب و مقیاس باورها درمورد هیجانات و زیرمقیاس "سرکوبگری و محدودیت" با سنجه باتمام وجود و همبستگی منفی زیرمقیاس "پراکندگی" با سنجه باتمام وجود و زیرمقیاس "سرکوبگری و محدودیت" با زیرمقیاس افسردگی و اضطراب نشان دهنده درستی همگرا و واگرای مطلوب این مقیاس است. یافته ها باتوجه به ماهیت متفاوت زیرمقیاس های WAI و خودفریبی در افراد سرکوبگر تبیین شده است.

مشکلات تعاملات اجتماعی و تعارضات بین فردی دانش آموزان با بروز مشکلات رفتاری و عملکرد تحصیلی پایین رابطه دارد. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثربخشی آموزش حل مسأله بین فردی معلم محور بر بهبود توانش حل مسأله در کودکان پیش دبستانی است. مطالعه به شیوه شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون اجرا شد. تعداد 18 کودک پیش دبستانی به صورت نمونه در دسترس از مدرسه غیرانتفاعی انتخاب شدند. برنامه حل مسأله بین فردی به صورت گروهی توسط مربیان آموزش دیده اجرا شد. آزمون حل مسأله بین فردی پیش دبستانی- ویرایش دوم به عنوان ابزار ارزیابی استفاده گردید. نتایج تحلیل اندازه گیری مکرر نشان می دهد تفاوت میانگین های پیش آزمون و پس آزمون در ارائه راه حل ها (سیالی) و طبقات مرتبط (انعطاف پذیری) به لحاظ آماری معنادار است (0/003= P ) و پاسخ های کلامی (شامل راه حل های غیر مرتبط و تکراری) نیز بعد از مداخله کاهش یافته است (0/003= P ). نتایج به این معنی است که برنامه مداخله در افزایش توانش حل مساله بین فردی کودکان پیش دبستانی مؤثر بوده است. همچنین، در مؤلفه نسبت ارتباط و نسبت فشار تفاوت میانگین ها با وجود عدم معناداری در جهت اهداف پژوهش می باشد (0/37= P ). در پایان، درباره لزوم آموزش توانش های حل مسأله بین فردی به عنوان راهکاری پیشگیرانه از مشکلات رفتاری و اجتماعی، به ویژه در مقاطع پیش از دبستان و سال های اولیه مدرسه، بحث شده است.

اختلال افسردگی مهاد از شایعترین اختلالات روانی است. مطالعات پیشین هر کدام از متغیر های شناختی، عاطفی و فراشناختی را اغلب به تنهایی بررسی کرده اند. مسأله اصلی پژوهش حاضر به بررسی جامع تفاوت این متغیر های شناختی، عاطفی و فراشناختی در دو گروه افسرده و بهنجار مربوط می شود. هدف پژوهش حاضر مقایسه عقاید نارساکنش ور، روان بنه های عاطفی و باورهای فراشناختی در افراد مبتلا به اختلال افسردگی مهاد و افراد بهنجار بود. نمونه (20 فرد بهنجار و 20 بیمار) به صورت در دسترس از جامعه آماری شامل تمامی افراد بهنجار و بیماران افسرده مهاد مراجعه کننده به کلینیک های رواندرمانی خصوصی شهر ارومیه انتخاب شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه بازخوردهای نارساکنش ور ( DAS )، پرسشنامه روان بنه های عاطفی (LESS) و پرسشنامه فراشناخت (MCQ) جمع آوری شد. نتایج پژوهش نشان داد در هرسه متغیر میان دو گروه تفاوت معنادار (0/001 (P= وجود دارد. یافته ها اهمیت توجه بیشتر به این متغیر ها را در فرایند رواندرمانی بیماران افسرده مهاد برجسته می سازد.

اختلالات طیف درخودماندگی، شرایط عصب شناختی، تحولی و فراگیر هستند. هدف این مطالعه، بررسی توانبخشی شناختی تقلید تظاهرات هیجانی چهره بر بهبود توانایی بازشناسی هیجان در کودکان مبتلا به اختلال طیف درخودماندگی با کنش فرآرونده. در این مطالعه روش شبه آزمایشی و طرح تک آزمودنی بهره جسته است. 3 کودک 4 تا 7 ساله با عملکرد بالا به عنوان نمونه با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند . هر 3 کودک 12 جلسه انفرادی توانبخشی تقلید را دریافت کردند. بازشناسی هیجان با آزمون بازشناسی هیجان نیم استیم و نسخه تغییریافته بازشناسی هیجان اِکمن ارزیابی شد . جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل بصری(نمودار) و محاسبه اندازه اثر استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد که عملکرد آزمودنی ها در آزمون بازشناسی هیجان اکمن و نیم استیم پس از مداخله بهبود یافته است. درصد داده های ناهمپوش ( PND ) محاسبه شد که برابر با 100 درصد به دست آمد. همچنین اندازه اثر نشان داد که این برنامه آموزشی بر بازشناسی حالات هیجانی مؤثر بوده است. نتایج این پژوهش از قابلیت آموزش مبتنی بر تقلید بر بهبود مشکلات تشخیص حالات هیجان در کودکان مبتلا به اختلال درخودماندگی با کنش فرارونده حمایت می کند و پس از انجام مداخله، توانش های تشخیص حالات هیجان به نحو چشمگیری در کودکان مبتلا به اختلال طیف درخودماندگی بهبود یافته است.

استفاده از تنآوا به عنوان یک ابزار تکنولوژی سیار برای کمک به فرایند یاددهی- یادگیری می تواند بسیار مؤثر باشد لذا هدف پژوهش بررسی نقش استفاده از تنآوا برخودکارآمدی تحصیلی فراگیران در یادگیری زبان انگلیسی از دیدگاه اساتید و مدرسان زبان انگلیسی می باشد. روش پژوهش توصیفی- پیمایشی بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل دبیران زبان انگلیسی مقطع دبیرستان استان اصفهان می باشد که با روش نمونه گیری تصادفی تعداد 200 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بود. داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی توسط نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان دادکه بین نقش، نوع و میزان استفاده از تنآوا برخودکارآمدی تحصیلی فراگیران در یادگیری زبان انگلیسی در رابطه معناداری وجود دارد. ( P≤0/05 ) همچنین بین نوع و میزان استفاده از تنآوا بر خودکارآمدی تحصیلی فراگیران در یادگیری توانش های چهارگانه زبان انگلیسی (خواندن- نوشتن- شنیدن و گفتن) رابطه معناداری وجود دارد. ( p≤0/05 ) بر اساس یافته ها می توان نتیجه گرفت از امکانات و نقش های تنآوا در جهت بهبود فرایند درسی و بالا بردن کیفیت یادگیری زبان انگلیسی می توان استفاده کرد.

سازش یافتگی زناشویی که با سطوح بالای رضامندی، به هم پیوستگی، همرایی، و اب رازگری عاطفی متمایز می گردد، همواره به مثابه یک بعد حائز اهمیت از کیفیت زندگی همسران قلمداد شده است. تفحص در عوامل مبین سازش یافتگی زناشویی می تواند در بهبود کیفیت زندگی همسران مؤثر واقع گردد. از اینرو این پژوهش به منظور بررسی رابطه نستوهی، تنیدگی و حمایت اجتماعی با سازش یافتگی زناشویی زوج های مراجعه کننده به مراکز خدمات روانشناختی انجام گرفت. روش همبستگی برای انجام پژوهش به کار بسته شده است. از میان تمام زوج های مراجعه کننده به مراکز خدمات مذکور شهر کرمانشاه درسال 1392، 145 نفر به عنوان نمونه در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از مق یاس های نستوهی اهواز (1377)، تنیدگی ادراک شده (1983)، حمایت اجتماعی (1374) و سازش یافتگی دونفره (1976) استفاده شده است. برای تحلیل داده ها علاوه بر روش های آمار توصیفی، روش ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون بکار بسته شد. یافته های پژوهش نشان داد که رابطه میان نستوهی و حمایت اجتماعی با سازش یافتگی زناشویی، با ضرایب همبستگی 5/55 و 1/41، معنی دار (0/01 P> ) و رابطه میان تنیدگی با سازش یافت گی زناشویی، با ضریب همبستگی 70/9-، معنی دار (0/01 P> ) بوده است. نتایج تحلیل رگرس یون امکان پیش بینی سطح سازش یافتگی زناشویی را با اطلاع از سطح نستوهی، تنیدگی و حمایت اجتماعی نشان می دهد.