علوم روانشناختی

پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر آموزش مدیریت رفتار به مادران کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه/ فزون کنشی در کاهش تنیدگی و مشکلات سلامت روانی این مادران انجام شد. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی بود. بدین منظور مادران 24 نفر از کودکانی که با اختلال کمبود توجه/ فزون کنشی تشخیص داده شده بودند به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه جایگماری شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه های، سلامت روانی، شاخص تنیدگی والدین و مقیاس درجه بندی کانرز والدین برای اختلال کمبود توجه/ فزون کنشی بود. آموزش رفتاری والدین در قالب نه جلسه نود دقیقه ای در گروه آزمایشی اجرا شد. داده ها با روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بیانگر تأثیر کاربندی آزمایشی بر کاهش مشکلات سلامت روانی مادران و تنیدگی (0/05<p)، مادران گروه آزمایشی نسبت به گروه گواه بود. یافته ها نشان می دهند که آموزش رفتاری به مادران، باعث افزایش رواندرستی مادران شده و از وخیم شدن تنیدگی و آشفتگی روانشناختی در مادران کودکان با اختلال کمبود توجه/ فزون کنشی پیشگیری می نماید.

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یکی از شایعترین و مزمنترین اختلالات کنشی دستگاه گوارش است که بار زیادی را بر فرد و جامعه تحمیل میکند. بنابراین، بررسی متغیرهای روانشناختی مرتبط با IBS میتواند کمک شایانی به فهم بهتر این اختلال و مدیریت و کاهش وخامت نشانه های مرضی آن در بیماران کند. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی گر ناگویی خویی در رابطه بین نخستین روان بنه های سازش نایافته و وخامت نشانه های مرضی در بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر بود. تعداد 180 بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (114 مرد، 66 زن) در این پژوهش شرکت کردند. از شرکت کنندگان خواسته شد مقیاس وخامت نشانههای مرضی IBS (IBS-SSS)، فرم کوتاه پرسشنامه روان بنه های یانگ (YSQ-SF) و مقیاس ناگویی خویی تورنتو (TAS-20) را تکمیل کنند. نتایج پژوهش نشان داد که نخستین روان بنه های سازش نایافته و ناگویی خویی با وخامت نشانه های مرضی IBS در سطح 05/0> p رابطه مثبت معنادار دارند. بین نخستین روان بنه های سازش نایافته و ناگویی خویی نیز رابطه مثبت معنادار در سطح 0/01> p وجود داشت. نقش میانجی گر ناگویی خویی در رابطه بین نخستین روان بنه های سازش نایافته و وخامت نشانه های مرضی IBS در این پژوهش تأیید نشد. بر اساس یافتههای این پژوهش، می توان نتیجه گرفت که نخستین روان بنه های سازش نایافته و ناگویی خویی وخامت نشانه های مرضی سندرم روده تحریک پذیر را پیش بینی می کنند. توجه به این متغیرهای روانشناختی، می تواند به فرایندهای پیشگیری، تشخیص و درمان IBS کمک کند.

از دید نظریه مدیریت وحشت (گرینبرگ، سولومون، پیزینسکی، 1986) افراد از آن جهت برای کسب و حفظ ارزیابی مثبت خود برانگیخته می شوند که حرمت خود حاصل از آن به عنوان سپری در برابر اضطراب وجودی مرگ عمل کند. این نظرگاه نگاهی دفاعی به فعالیت های بشر امروزی دارد و این نگاه در حوزه تبیین حرمت خود به خوبی مشهود است. حرمت خود به عنوان یک دفاع در برابر وحشت عمل میکند. مطالعه حاضر تأثیر برجستگی مرگ (روزنبالت و همکاران، 1989) بر حرمت خود را مورد بررسی قرار داد. نمونهای 64 نفری از دانشجویان پسر دانشگاه تهران به شکل تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه قرار گرفتند. گروه آزمایش به دو سؤال در مورد محرک یادآورنده مرگ پاسخ دادند و گروه گواه به دو سؤالی پاسخ دادند که ارتباطی با محرک یادآورنده مرگ نداشت. در پایان، هر دو گروه مقیاس حرمت خود روزنبرگ را تکمیل کردند. یافتهها نشان داد تفاوتی بین دو گروه در نمرات حرمت خود در اثر مداخله به وجود نیامد. یافتهها بر اساس مؤلفه های شخصیتی و محدودیتهای فرهنگی این نظریه تبیین شدند.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه سبک های هویت با حضور و جستجوی معنای زندگی بود. این پژوهش مطالعه ای توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل دانشجویان شاغل به تحصیل دانشگاه شهید چمران اهواز بودند. از میان دانشجویان دانشگاه به شیوه نمونه گیری تصادفی مرحله ای خوشه ای چند مرحله ای 261 نفر (136 زن، 125 مرد) انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از ترجمه فارسی پرسشنامه های سبک هویت (ISI-4)، فیلیپس و پیتمن (2007)، و پرسشنامه حضور و جستجوی معنای زندگی (MLQ) استگر، فرایزر، کالر و اویشی (2006) استفاده شد. داده ها به کمک روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام تحلیل شدند. یافته ها نشان دادند: الف- سبک اطلاعاتی با حضور و جستجوی معنا رابطه مثبت معنادار داشت. ب- سبک سردرگم با حضور و جستجوی معنا رابطه منفی معناداری داشت. نتایج نشان دادند که سبک های هویت اطلاعاتی 21 درصد و سبک سردرگم/اجتنابی 2 درصد واریانس حضور معنای زندگی را پیش بینی کنندگان کردند.

پدیده ناباروری علاوه بر قلمرو پزشکی، در قلمرو علوم رفتاری و اجتماعی نیز مورد بحث و بررسی است. این پژوهش با هدف مقایسه راهبردهای نظم جویی عاطفی و ذهن تمام عیار در بین زنان نابارور و زنان بارورشده با لقاح مصنوعی و زنان بارور بهنجار به روش علَی مقایسه ای انجام شده است. نتایج تحلیل واریانس چندمتغیری نشان می دهد در راهبردهای نظم جویی شناختی عاطفی و ذهن تمام عیار، در این سه گروه از نظر آماری تفاوت معناداری وجود دارد. زنان نابارور و بارور شده با لقاح مصنوعی در مقایسه با زنان بارور بهنجار نمرات بالاتری در راهبردهای عاطفی ناکارآمد (سرزنش خود و دیگران، نشخوار فکری و تلقی فاجعه آمیز) و راهبردهای عاطفی کارآمد (پذیرش، ارزیابی مثبت و دیدگاه وسیع تر) دارند و از ذهن تمام عیار پایین تر (مشاهده، توصیف، عدم قضاوت و عدم واکنش کمتر) برخوردارند. این مطالعه نشان می دهد اشکال در مدیریت صحیح هیجانات، پردازش و ارزیابی سوگیرانه محرک های محیطی و عدم وقوف به زمان حال، از جمله عوامل خطرپذیر برای ابتلای زنان نابارور و تحت درمان به اختلالات خلقی و اضطرابی است.

هدف از انجام پژوهش حاضر، مقایسه نقش ابعاد عاطفی شخصیت و ویژگیهای جمعیت شناختی در پیشبینی خشونت خانوادگی در مراجعین تحت درمان نگهدارنده با متادون و افراد عادی بود. دویست و ده نفر (شامل 105 مراجع تحت درمان نگهدارنده با متادون و 105 فرد عادی) در این پژوهش شرکت کردند. از شرکت کنندگان خواسته شد که پرسشنامه خشونت خانوادگی و پرسشنامه خلق و خو و مزاج (TCI-56) را تکمیل نمایند. یافته ها نشان دادند که ابعاد عاطفی شخصیت و ویژگیهای جمعیت شناختی، خشونت خانوادگی را در افراد عادی و تحت درمان نگهدارنده با متادون پیشبینی نمی کند. همچنین میزان خشونت خانوادگی بین گروههای سنی مختلف افراد تحت درمان نگهدارنده با متادون، تفاوت معنادار نشان نمیدهد. در مقایسه ابعاد عاطفی شخصیت بین افراد با تجربه خشونت خانوادگی و افراد بدون تجربه خشونت خانوادگی، این نتیجه به دست آمد که دو گروه با هم تفاوت معنادار ندارند. بین افراد عادی و افراد تحت درمان متادون در مؤلفه های ع شخصیت نیز تفاوت معنادار وجود نداشت. یافته های پژوهش حاضر میتواند در حوزه خشونت خانوادگی و ابعاد شخصیت مفید باشد.

پژوهش حاضر به بررسی رابطه الگوهای ارتباطی خانواده، نهایی خواهی و حمایت اجتماعی با خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهرستان بدره در سال تحصیلی 93/92 پرداخته است. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی می باشد. تعداد 162 نفر از دانش آموزان دختر از بین دانش آموزان دوره متوسطه شهرستان بدره در سال تحصیلی 93-92 از شش دبیرستان با روش تصادفی چندمرحله ای، به عنوان نمونه انتخاب و در این پژوهش شرکت نمودند. شرکت کنندگان پرسش نامه تجدید نظر شده الگوهای ارتباطی خانواده (RFCP)، پرسش نامه نهایی خواهی در مدرسه، مقیاس چندبُعدی حمایت اجتماعی ادراک شده (MSPSS) و پرسش نامه خودکارآمدی تحصیلی مک ایلروی و بانتینگ را تکمیل نمودند. در این پژوهش، از روش های آماری همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون همزمان و گام به گام استفاده گردید. نتایج ناشی از تجزیه و تحلیل همبستگی به روش پیرسون نشان داد که بین تمام متغیرهای پیش بین به غیر از خرده مقیاس حمایت اجتماعی ادراک شده سایر افراد مهم در زندگی با متغیر ملاک (خودکارآمدی تحصیلی) رابطه معناداری وجود دارد. هم چنین نتایج ناشی از تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که متغیرهای نهایی خواهی مثبت، نهایی خواهی منفی و الگوی ارتباطی خانواده (بُعد گفت وشنود) به ترتیب بیشترین توان برای پیش بینی خودکارآمدی تحصیلی را دارند.

نیازسنجی آموزشی، مهم ترین گام در برنامه ریزی، به ویژه برنامه ریزی درسی محسوب می شود. از این رو، هدف از پژوهش حاضر پاسخگویی به دو سوال بود: 1) نیازهای آموزشی و اولویت آنها از نظر دانش آموزان ناشنوای هنرستانی مدارس ویژه در شهر اصفهان چیست؟ 2) آیا بین دیدگاه دانش آموزان دختر و پسر ناشنوای هنرستانی نسبت به نیازهای آموزشی تفاوت وجود دارد؟ در این پژوهش توصیفی، تعداد شصت نفر از دانش آموزان پسر و دختر ناشنوای هنرستانی مدارس ویژه در شهر اصفهان به طور تصادفی انتخاب شدند و پرسشنامه نیازسنجی آموزشی محقق ساخته در اختیار آنان قرار گرفت. قابلیت اعتماد پرسشنامه بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 79/0 برآورد گردید. روایی محتوایی پرسشنامه توسط پنج تن از استادان گروه روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی دانشگاه تهران مورد تأیید قرار گرفت. داده های به دست آمده با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی بررسی و تحلیل شد. یافته های به دست آمده نشان داد که شرکت کنندگان در اکثر گویه ها اهمیت نیازهای ارتباطی و شغلی را بیش از سایر نیازها تشخیص دادند. همچنین بین نیازهای انگیزشی، شغلی، ارتباطی و حرکتی، تفاوت معناداری وجود داشت. نتایج پژوهش نشان داد که همه شرکت کنندگان، نیازهای آموزشی خود را در حد بالایی گزارش کردند و گروه دختران نیازهای انگیزشی و حرکتی را بیشتر از گروه پسران ابراز کردند. بنابراین ضرورت دارد در برنامه ریزی درسی برای دانش آموزان ناشنوای هنرستانی به نیازهای آموزشی آنان و اولویت های مربوط مورد توجه قرار گیرد.