راهبرد

اقتصاد مقاومتی یکی از مهم ترین دغدغه های کشور در سال های اخیر است. اندازه گیری تاب آوری اقتصادی یکی از موضوعات مهمی است که می تواند برنامه ریزان را در نیل به اهداف یاری نماید. در این مقاله با استفاده از تجربیاتی که در سنجش مقاومت پذیری اقتصاد وجود دارد، به اندازه گیری میزان مقاومت اقتصادی ایران طی دوره 1395-1379 پرداختیم. شاخص های تاب آوری اقتصادی شامل تمرکز تجاری، سلامت بانکی، وابستگی تجاری، ذخایر بین المللی، استحکام بیرونی، بدهی بخش خصوصی، حکمرانی خوب، اثر بخشی دولت، پایداری اقتصاد کلان و وابستگی بودجه به نفت است. نتایج نشان می دهد شاخص مقاومت اقتصادی تا سال 1380 دارای یک روند افزایشی بوده و پس از سال 1381 تا سال 1389 با کاهش مستمر همراه بوده که در سال 1389 به کمترین میزان خود رسیده است. سپس روند رو به رشد تا سال 1390 ادامه می یابد و با اتفاقاتی که در سال 1391 و وضع تحریم های بین المللی رخ داده است، این شاخص کاهش می یابد. از سال 1392 با روی کار آمدن دولت یازدهم، روند صعودی شاخص را شاهد هستیم.

از جمله رویکردهای نوین به توسعه، الگوی حکمرانی خوب است که زمینه ساز توسعه ای مردم سالارانه است. از ویژگی های اصلی این الگو می توان به «پاسخگویی دولت به شهروندان»، «حاکمیت قانون»، «مردم سالاری»، «مشارکت»، «حق انتخاب» و... اشاره داشت. در این الگو صاحبان اصلی قدرت، مردم هستند. کشورهای مختلف دنیا در تلاش هستند تا با عمل به این اصول، کارایی و توان ساختار سیاسی خویش را ارتقا دهند؛ جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست. هماهنگی فراوان اصول حکمرانی خوب با ارزش های دینی و ملی در ایران زمینه را برای پیاده سازی این الگو در ایران فراهم می کند. لذا در این مقاله در تلاش هستیم تا به نسبت سنجی الگوی حکمرانی خوب و مردم سالاری دینی اقدام نماییم. پرسش اصلی این پژوهش بیان می دارد «چه رابطه ای بین حکمرانی خوب با تقویت مردم سالاری دینی در ایران وجود دارد؟». فرضیه اصلی این مقاله بیان می دارد «بین حکمرانی خوب و تقویت مردم سالاری دینی در ایران، رابطه مستقیمی وجود دارد». این مقاله می کوشد با روش تجزیه وتحلیل کیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای- اسنادی نشان دهد که حکمرانی خوب به عنوان الگویی برای کشورهای درحال توسعه، بستر مناسبی برای تقویت مردم سالاری دینی در ایران است. توضیح اینکه در این مقاله صرفاً شاخص های حاکمیت قانون، پاسخگویی و مشارکت مورد بررسی قرار می گیرد.

راهبرد و ساختار تحلیلی راهبرد در گفتمان انقلاب اسلامی که در حوزه تصمیم گیری های کلان و پراهمیت ملی مورد استناد قرار می گیرد، از یک سو بر مبدأ خود یعنی آرمان ها، ارزش ها و اهداف متعالی مشروعیت ساز توجه نموده و از سویی نگاهی بر واقعیت ها، مشکلات و موانع دارد و هرگونه راه یابی راهبردی بدون لحاظ این دو جهت گیری، توهم و خیال پردازی بیش نیست. این ساختار تحلیلی، چارچوب مفهومی را شکل می دهد که با جوهره و ماهیتی تکوینی و رویکردی اثربخش و آینده ساز ابعاد و مؤلفه های ایده سازی، فرصت یابی، عوامل حیاتی موفقیت و راه یابی را در تعامل با هم ترکیب می نماید. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی و روش تحلیل گفتمان در منظومه فکری مقام معظم رهبری، به مثابه منادی گفتمان انقلاب اسلامی نشان می دهد که راهبرد در گفتمان انقلاب به دلیل ابتنا بر پارادایم الهی- ارزشی در بعد دیدگاه سازی مؤلفه «تفکر منظوم/ منظومه فکری» را برای ارائه الگوی حل مسائل معرفی می کند. در بعد فرصت یابی مؤلفه «علم محوری/ تولید علم» را به منظور افزایش درک فرصت ها، گسترش مرزهای دانش و غنی سازی ذهنی، همراه با تزکیه فردی و جمعی را زمینه ساز جلب فرصت ها می داند. در بعد تحلیل گلوگاه «عوامل حیاتی موفقیت» به دلیل همزادی گلوگاه های اصلی و شایستگی های کلیدی، مؤلفه «قابلیت سازی و استحکام ساخت درونی» را به مثابه شایستگی های کلیدی رفع موانع توصیه می کند و بالاخره در بعد راه یابی، به دلیل رویکرد آینده ساز، مؤلفه «قاعده شکنی» خلاقانه را به منظور بروز و ظهور قواعد الهی- انسانی منطبق بر قابلیت های درونی دنبال می نماید.

از گذشته تاکنون کمبود آب جزء سرشت ایران بوده است. در چند دهه اخیر، کاهش بارش، دگرگونی های اقلیمی، افزایش برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی و ... به بحران آب منجر شده است. اما در نگاهی کلی به وضعیت آب ایران، به پرسش ها و پیچیدگی هایی برمی خوریم که این تنش و بحران را حاصل مدت ها سوء سیاست گذاری و مدیریت می داند. بحران آب، تلاشی نظام مند برای نگاه به آینده را در حوزه های دانش، فناوری، اقتصاد، فرهنگ، محیط زیست و جامعه می طلبد و آینده نگری پیش نیاز هرگونه سیاست گذاری است. این پژوهش با هدف شناخت و بررسی آسیب های ناشی از سیاست گذاری آب کشور شکل گرفته است. اطلاعات مندرج در این مقاله حاصل مطالعات و بررسی ها در بحران آب و نیز انجام گفت و گوهای متعدد با مجموعه ای از خبرگان و نخبگان متخصص است که با تکنیک دلفی در چند مرحله استخراج شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که سیاست گذاری در بحران آب ایران در بستری ممکن است که شناخت صحیح از فرایند سیاست گذاری و نارسایی های حاکم بر آن به دست آید. به دنبال آن مسائلی چون عدم ریشه یابی صحیح دلایل، ارزش گذاری نامناسب آب، بخشی نگری و تناقض در تصمیم گیری ها، قانون گذاری، کم توجهی به دانش بومی آب در کشور و تقلید بدون تفکر از نسخه های غیربومی، عدم استفاده از متخصصان علوم مختلف در سیاست گذاری های حوزه آب و... که از مهم ترین آسیب های سیاست گذاری بحران فعلی آب است را پیش رو قرار می دهد.

در عصر حاضر یکی از مهم ترین دستاوردهای انقلاب اطلاعاتی، شبکه های اجتماعی است که ارتباطات را معنایی تازه بخشیده و موجب تغییرات اساسی در تعاملات افراد شده است. حضور شبکه های اجتماعی، امکان بهره گیری انبوهی از اطلاعات در کمترین زمان ممکن و برقراری ارتباط گفتاری، نوشتاری و دیداری با هزینه نسبتاً کم فراهم کرده است. ظهور این پدیده، هرچند معلول تحولاتی بوده، اما خود منشأ تهدیدات عدیده ای شده است. این مقاله به دنبال تحلیل محتوای امنیتی پیام های شبکه اجتماعی تلگرام است که برای دستیابی به این هدف، ابتدا با مطالعه ادبیات و پیشینه تحقیق، 60 شاخص به عنوان شاخص های امنیتی پیام های شبکه اجتماعی تلگرام شناسایی شده و سپس با استفاده از روش دلفی فازی و نظرخواهی از استادان دانشگاه در حوزه علوم اجتماعی و ارتباطات، کارشناسان انتظامی و پلیس فتا، ده شاخص نمره بالای 75 درصد کسب کرده و به عنوان شاخص اساسی تعیین شدند. سپس با رصد اخبار در هشت کانال تلگرامی که از طریق مصاحبه و نظر خبرگان انتخاب گردیده اند، بر اساس شاخص با استفاده از روش تحلیل محتوای پیام ها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین تأکید کانال های خبری به ترتیب شامل تضعیف حجاب و عفاف و ترویج بی بندوباری، شایعه پراکنی، تشویق اذهان عمومی و بسترسازی برای براندازی نرم است.

نظام اداری در ایران یکی از زیرساخت های مهم توسعه محسوب می شود. هدف پژوهش حاضر، ارائه الگوی خط مشی گذاری اصلاح نظام اداری در ایران است. روش پژوهش از نوع ترکیبی با استفاده از نظریه داده بنیاد انجام شده است. برای جمع آوری داده ها از ابزار مصاحبه به منظور شناسایی و کسب نظر خبرگان نظام اداری بهره برده شده است. همچنین به منظور آزمایش مدل، از پرسشنامه و برای تحلیل داده ها از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. قضیه های پژوهش پس از تحلیل داده ها و آزمون الگو ارائه شدند. بر اساس نتایج، مقوله های بهره وری، مدیریتی، ساختاری و سازمان دهی، سرمایه انسانی، ارتباطات بین المللی و قوانین و مقررات به عنوان عوامل علّی به همراه عوامل زمینه ای و مداخله گر بر دستور کار خط مشی های اصلاح نظام اداری مؤثر است و همچنین اجرای راهبردهای پیشنهادی منجر به پیامدهای بهبود اصلاح نظام اداری خواهد شد.

امروزه پیچیدگی روزافزون محیط عرصه رقابتی کسب وکار و افزایش انتظارات مشتریان، ضرورت بهبود مستمر عملکرد سازمان را بیش ازپیش آشکار کرده است. یکی از دغدغه های اساسی سازمان ها دستیابی به یک شیوه مدیریت عملکرد جامع، قابل اعتماد و انعطاف پذیر است تا بتوانند ضمن پاسخگویی به نیازهای فعلی، منافع بلندمدت ذی نفعان خود را تضمین کنند. در این پژوهش، برای شناخت و دسته بندی عوامل مؤثر بر عملکرد راهبردی سازمان، خبرگان و مدیران میانی شرکت مخابرات تهران به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. مبانی نظری موضوع و سوابق تحقیقات انجام شده با استفاده از روش مطالعه کتابخانه ای جمع آوری شد. با استفاده از ابزار پرسشنامه، نظر خبرگان در مورد میزان تأثیر مؤلفه های به دست آمده از مطالعات نظری، بر بهبود عملکرد راهبردی سازمان جمع آوری و تحلیل شد. پس از تحلیل به وسیله نرم افزارهای اکسل و اسمارت پی ال اس، مؤلفه های مورد بررسی در چهار عامل (منابع انسانی، جوسازمانی، فرایندهای سازمانی و سرمایه های سازمانی) دسته بندی شدند

در این مقاله سعی شده است که ریشه های نظریه سازه انگارانه در روابط بین الملل و چگونگی تأثیرپذیری این نظریه از روش شناسی ها، معرفت شناسی ها و هستی شناسی های پیش از خود را مورد بررسی قرار دهد. سازه انگاری به عنوان یک رویکرد جدید در مطالعات روابط بین الملل با ایجاد رابطه میان واقعیت های عینی و تفسیرهایی که از این واقعیت ها در ذهن مفسران این حوزه مطالعاتی ساخته می شود، به دنبال ایجاد نگرشی جدید در حوزه مطالعات روابط بین الملل است. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نیازمند شناخت و به کارگیری این رویکرد در مناسبات سیاسی و بین المللی خود است، از این رو، در مقاله حاضر پس از تبیین مسئله، سؤال اصلی، فرضیه و چارچوب نظری مورد تأکید برای چارچوب بندی این مقاله، به منظور آشنایی بیشتر با ابعاد نظری و عملی نظریه سازه انگارانه، ریشه های هستی شناختی، معرفت شناختی و روش شناختی مورد بررسی و مطالعه قرار خواهد گرفت و بر لزوم و مزیت این نظریه در میان نظریات روابط بین الملل به منظور استفاده از آن در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پرداخته می شود.